LEIDSCH
DAGBLAD
Nog 130
handen
Nederlanders in
van de rebellen
Mariner onderweg
naar planeet Mars
Premier Tsjombe in
Parijs-Gbenye en
aanhang in Soedan
SNEEUW
r
Verjaardagstaart van
54 kg voor Churchill
520.000.000 km in 229 dagen
REGERING
BEREID TOT
BELASTING-
VERLAGING?
teuws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 30 NOVEMBER 1964
No. 31423
Directeur: E. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 10.05 per kwartaal, f. 3.35 per maand, f. 0.78 per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Tot de ongeveer duizend blanken, die zich nog in het door de
opstandelingen bezette gebied van Kongo bevinden, behoren vol
gens schattingen in de Kongolese hoofdstad Leopoldstad ook 130
Nederlanders. Van de overigen zijn 450 Grieken, 200 Belgen, 29
Luxemburgers, 13 Westduitsers, 20 Italianen, 5 Fransen en 4
Amerikanen. Het gebied, waar de opstandelingen thans nog hun
terreur uitoefenen, heeft een oppervlakte van ongeveer 400.000
vierkante kilometer, d.i. twaalfmaal zo groot als Nederland. Het
ral nog geruime tijd duren voordat dit gebied geheel van rebellen
zal zijn gezuiverd.
Tot nu toe hebben vliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht
bijna 1400 gijzelaars in veiligheid gebracht. In totaal zijn ongeveer
1800 personen uit Stanleystad geëvacueerd en 375 uit Paulis. In
Stanleystad zijn slechts veertien blanken overgebleven. Het aantal
slachtoffers onder de blanke gijzelaars bedraagt op het ogenblik
ongeveer tachtig. De Belgische parachutisten zijn gisterochtend
van de Kongolese basis Kamina naar het Britse Ascension terug
getrokken. Morgenochtend zullen zij in Brussel terugkeren.
Slachting begon
maanden geleden
ten:
premier Tsjombe van Kongo is
vanochtend in Parys aangekomen,
waar hij een onderhoud met presi
dent De Gaulle zal hebben;
rebellenleider Christophe Gbenye
zou, samen met zyn aanhangers Sou-
mialot, Olenga en Moelele, in Zuid-
Soedan zyn aangekomen, ofschoon
dit bericht in de Soedanese hoofdstad
is tegengesproken;
Kongolese opstandelingen hebben
gisteravond by Stanleystad een vlieg
tuig neergeschoten. Het werd door
een salvo uit een mitrailleur getrof
fen toen het opsteeg van het vlieg
veld van Stanleystad. De bemanning
van drie leden, de Kongolese hof
meester en 40 Kongolese passagiers
werden gedood. Zeven personen zou
den de ramp hebben overleefd. Het
toestel, een DC-4, behoorde toe aan
de „Bias", een Belgische maatschap
pij, die vluchten uitvoert voor reke
ning van de Kongolese strijdkrach
ten. Het vliegveld werd gisteravond
bedreigd door duizend rebellen, die
tot op één km waren genaderd.
De Kongolese rebellen waren van
plan de Amerikanen en Belgen in
hun zone te vermoorden, zelfs op het
moment dat zij volhielden dat het
hun bedoeling was hun geen letsel te
berokkenen. Dit blijkt uit een tele
gram, dat in beslag genomen werd in
het postkantoor van Stanleystad.
Daarin gaf de opperbevelhebber van
de rebellen Nicholas Olenga een ma
joor, Oscar Tsjenda, bevel de blanken
(Van onze weerkundige medewerker)
De eerste sneeuw van dit seizoen
Is toch nog in november gevallen:
gisterochtend en -nacht voorname
lijk in Utrecht en Noord-Holland.
Ook vanmorgen meldde het vliegveld
Schiphol nog een sneeuwbui. In-de
oostelijke helft van ons land hing
vanmorgen een dichte mist, waarbij
in Brabant twee graden vorst voor
kwam en plaatselijk gladde wegen.
Dit alles zal nog geen begin van
ffiezend winterweer betekenen,
rant via Schotland nadert weer een
depressie, die morgen regen en aan-
ran zachtere lucht brengt.
V/EER BERICHT
Stijging van
temperatuur
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met voor-
lamelijk in het westen van het land
F Plaatselijk enige regen of sneeuw
d vooral aanvankelijk ook nog mist-
ebieden. Zwakke tot matige, later
in de kust af en toe krachtige zui-
elijke wind. Enige stijging van tem-
ituur, maar in de nacht en och-
plaatselijk lichte vorst.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
1 DECEMBER
ion op: 8.25 uur; onder: 16.32 uur.
taan op: 5.19 uur; onder: 15.37 uur.
toogwater te Katwijk te 1.33 en 13.50
ur; laagwater te 9.41 en 21.51 uur.
Dit blad bestaat alt 16 pagina's
te vermoorden in geval van een bom
bardement op Kindoe. Het telegram
was op 30 oktober gedateerd.
De pater provinciaal G. Bakker van
de „priesters van het heilig hart"
heeft in Breda bekendgemaakt dat er
van zijn congregatie tijdens de onge
regeldheden in Kongo drie paters en
een broeder om het leven zijn geko
men. Van 26 paters en vier broeders,
die nog in het door de rebellen be
zette gebied verblijven, is tot op
heden niets vernomen. Veertien pa
ters en zes broeders zyn veilig in ons
land teruggekeerd. De vier geestelij
ken die om het leven zijn gebracht
zijn de paters H. van der Vegt uit
Glanerbrug, F. ten Bosch uit Lich
tenvoorde, H. Verberne uit Asten en
broeder Davianus Brabers uit Breda.
Alle Nederlandse slachtoffers zyn ge
vallen op de linker oever van de
Kongorivier in Stanleystad, waar ze
waren geconcentreerd.
Op een kerkhof te Karawa in de
Kongolse provincie Oebangoei is za
terdag de in Stanleystad vermoorde
Paul
De start van het Amerikaanse
ruimteschip Mariner IV, dat op
weg is naar Mars, waar het 15
juli metingen moet verrichten en
foto's maken.
Carlson begraven. Zijn weduwe en
twee kinderen plus een duizendtal
Kongolezen waren bij de begrafenis
aanwezig. Mevr. Carlson herinnerde
er in een korte toespraak aan, dat
haar man zijn leven gegeven heeft
voor de christelijke kerk van Oeban
goei.
Al in augustus
Gilbert Allard, een 28-jarige Belg
van gemengde blanke en Kongolese
afstamming, heeft bij zyn aankomst
in Brussel verteld, dat het afslachten
van Kongolezen in Paulis reeds op 19
augustus was begonnen. De rebellen
dreven de Afrikanen byeen en beva
len dat elke man een groene gras
halm in zyn hand moest hebben. Ze
dansten en zongen rebellenliederen
waarin het woord Loemoemba einde
loos werd herhaald. Tenslotte begon
nen zijn alle Afrikanen zonder gras in
hun hand stelselmatig te doden. Er
werden de eerste dag 48 gedood, 19 de
tweede dag enz., tot bijna alle 200
waren afgemaakt.
Jacques Closset, die 40 jaar geleden
in Nizi, Kongo, geboren werd, huilde.
Hij zei: „Met Kongo is het afgelopen,
de naam van een Belg is daar de erg
ste belediging die men je kan aan
doen". Hij zei dat de rebellen in Pau
lis alles gebruikten wat ze maar te
pakken konden krijgen om de blan
ken te slaan. Zij sloegen de
met ijzeren staven, houten stokken en
sloegen tot him schedels barstten. De
meesten van hen waren jongens die
de blanken niet kenden. Kongolezen
die we kenden, aldus Closset, hebben
ons nooit mishandeld.
Slot pag. 2
Partijraad P.S.P.:
MINIMUMLOON
VAN f 110,- IS
ONVOLDOENDE
„De partyraad van de Pacifistisch
Socialistische Party is van mening
dat een belangryke loonsverhoging
in 1965 nodig is om de prijsstygin-
gen van 1964 te compenseren. En dat
daarby een rechtvaardiger verdeling
van de welvaart alleen tot stand ge
bracht wordt, door de lagere lonen
sterker te verhogen dan de hogere",
aldus een resolutie, die de party-
raad aannam op een dit weekeinde
in Utrecht gehouden vergadering.
Voorts is men van oordeel dat een
minimumloon van f 110,- p. week om-
voldoende is en dat alle gehuwde en
ongehuwde werknemers vanaf 21
jaar tenminste het minimumloon be
horen te ontvangen.
Tweede baby van
Franse vijfling
overleden
Vier dagen na zijn broertje
Jean-Luc is zaterdag een tweede
mannelijk lid van de Franse vijf
ling gestorven. De vader, post
bode Sambor, bracht het droeve
nieuws zelf over aan zijn echt
genote, die nog altijd in het
kraambed ligt.
De overleden baby, Dominique, was
als vierde geboren en was met zijn
1230 gram de zwaarste van het vyf-
tal. Sinds vrijdagavond werd de baby
met kunstmatige ademhaling in het
leven gehouden.
Van de drie resterende kindertjes
gaan de zorgen der specialisten nu
vcoral uit naar het meisje Catherine.
Evenals voor haar beide broertjes, die
slechts enkele dagen in hun couveuse
hebben geleefd, heeft zy met adem-
halingsmoeilykheden te kampen.
Ook voor haar is een kunstmatige
long ingeschakeld, maar de trieste
ervaringen van de vorige week geven
niei veel hoop dat zy zal kunnen
worden gered. Zestig zeventig pro
cent van zevenmaandskinderen werdt
trouwens in het algemeen slacht
offer van het feit, dat de adem
haling door het hersencentrum on
voldoende kan worden geregeld.
Voor de twee andere baby's, het
meisje Monique en het jongetje
Thierry, heeft men nog een redelyke
hoop om hen in leven te kunnen
houden. Het gezondheidsbulletin, dat
elke dag wordt uitgegeven, merkte
gisteravond op: de kinderen voeren
een vinnige strijd om het leven en
wy staan hun met al onze krachten
bil.
EEN STORTVLOED VAN POST
Het zaterdag gelanceerde Amerikaanse ruim
tevaartuig Mariner IV is op weg naar Mars. De
260 kg wegende Mariner heeft weliswaar niet
nauwkeurig de beoogde koers, maar het zal in
de komende tien dagen mogelijk zijn, deze koers
te wijzigen door het radiografisch in werking
stellen van kleine raketjes. Men hoopt de koers
zover te kunnen corrigeren, dat het ruimteschip
niet op 320.000 km zoals volgens de huidige
koers maar op 13.750 km afstand langs de pla
neet zal scheren om daar metingen te verrichten
en 22 foto's te maken, die naar de aarde worden
gezonden.
De Mariner moet echter nog 520.000.000 kilo
meter in 229 dagen afleggen, om zijn taak op
15 juli a.s. bij Mars te kunnen verrichten.
Tot dusver zijn de technici zeer tevreden over
de gang van zaken. De beoogde aanvangssnel-
heid van 41.200 km per uur werd bereikt, de
zonnewieken klapten volgens programma uit, en
alle instrumenten aan boord van de Mariner
schijnen te werken.
Tweede kans laatste in 16 maanden
Het is de tweede poging, een Mariner langs Mars te sturen. De eerste
poging op 5 november j.l. mislukte door een fout in de laatste rakettrap.
Ditmaal werkte de Atlas-Agena-raket feilloos.
Een iets primitievere Mariner werd in 1962 gelanceerd naar de planeet
Venus. Na een reis van 110 dagen zond deze wetenschappelijk zeer belang
rijke gegevens over Venus naar de aarde.
Eerst over ongeveer 18 maanden zullen aarde en Mars weer in een gun
stige onderlinge stand staan voor de reis van een onbemand ruimtevoertuig.
meer dan 300.000 km worden gepas
seerd, een te grote afstand voor de
beoogde metingen en het maken van
22 naar de aarde te zenden foto's.
Deskundigen hebben evenwel ver
klaard, dat deze kleine fout van de
Mariner hersteld kan worden.
Uit parkeerbaan
De lancering geschiedde van de
basis Kaap Kennedy in Florida met
behulp van een Atlas-Agena-raket.
De eerste trap bracht de Mariner
in een „parkeerbaan" om de aarde
op 185 kilometer hoogte. Van daar
uit lanceerde de Agena-trap de Ma
riner met een aanvangssnelheid van
ruim 41.000 km per uur in de baan
naar Mars voor een reis van 520
miljoen kilometer in 229 dagen. De
sneiheid zal geleidelyk afnemen on
der invloed van de aantrekkings
kracht van de aarde en later vooral
van die van de zon. Tydens de laat
ste fasen wordt de snelheid weer ho
ger onder invloed van de aantrek
kingskracht van Mars.
De Mariner maakte zich los van
de Agena-raket en ontvouwde de
zonnepanelen, waaraan het de ener-
voor het instrumentarium moet
ontlenen. By controle bleek, dat de
instrumenten werkten. In dit sta
dium was het Marsschot met de
Mariner III op 5 november j.l. reeds
mislukt. Toen het de laatste raket-
trap het twee seconden te vroeg „af
ten" waardoor de noodzakelyke
;lheid niet werd bereikt. Boven
dien klapten de zonnepanelen niet
uit, waardoor de instrumenten geen
energie kregen.
Verkeerde ster
„gekozen"
Gisterochtend om 8 uur Neder
landse tyd moest de Mariner auto
matisch zyn koers bepalen ten op
zichte van de ster Canopus. Deze
oeuvre mislukte échter, omdat
de Mariner blykbaar een andere
ster „uitkoos" met het ingebouwde
elektronische brein. Daardoor zou op
den duur Mars op een afstand van
Men wil eerst de baan nauwkeurig
analyseren om daarna met radiosig
nalen kleine raketjes aan boord van
de Mariner zodanig in werking stel
len, dat de baan iets wordt gewy-
zigd, teneinde Mars op byna 14.000
km afstand te kunnen passeren. Er
is geen haast met deze correcties,
zodat men niet overweegt, dit voor
begin volgende week te doen.
Foto's
De Mariner heeft instrumenten
aan boord voor verschillende soorten
waarnemingen, zowel tydens de
vlucht als by de „ontmoeting" met
Mars, Gedurende een half uur moet
een tv-camera bovendien 22 opna
men van het oppervlak van Mars
maken. Dit zal 15 juli geschieden.
Deze opnamen zullen op een beeld
band worden vastgelegd.
Eerst tien dagen na het passeren
van Mars zal met de uitzending hier
van naar de aarde worden begonnen.
Voor een zo ongestoord mogelyke
ont\angst is het nodig, dat de
Mariner zich dan niet meer in de
buurt van Mars bevindt. Er zyn on
geveer 9 uur nodig om één van deze
22 foto's over de 250 miljoen km lan
ge weg tussen aarde en Mariner over
te seinen. Venvacht wordt dat deze
foto's ruim 50 maal duidelijker zul
len zyn dan de beste opnamen, die
\an de aarde uit gemaakt kunnen
worden.
Voor verdere byzonderheden over
dit Marsschot en de planeet Mars zie
men elders in dit blad.
B
r~
Sir Winston Churchill, die van
daag 90 is geworden, heeft zijn ver
jaardag gevierd met een vorstelijke
taart, een glas van zijn geliefde port
en een stortvloed van post. Telegram
men en brieven werden met een
vrachtauto naar Churchills huis ge
zonden. Het postkantoor Treeft het
totaal op meer dan 60.000 geschat.
De 54 kg zware verjaardagstaart,
die door lady Churchill werd besteld,
werd vanochtend bezorgd. De taart
werd gebakken door de in Boedapest
geboren mevrouw Maria Floris, die
Politieke kringen verwachten,
dat de regering in de komende
dagen haar bereidheid zal laten
blijken om per 1 juli een belas
tingverlaging in te voeren, bij
wijze van compensatie voor de
beperkte loonstijging, die zij
voor 1965 wil toestaan.
De ministerraad komt morgen op
nieuw byeen en zal later op de dag
de Stichting van de Arbeid laten we
ten tot hoever zij met de lonen wil
gaan. Algemeen bestaat de indruk,
dat het by een loonstyging van 3 tot
5 procent zal blyven, mede afhanke-
lyk van de ruimte die de verschillen
de bedryfstakken afzonderlijk kun
nen opbrengen.
Hoewel minister Witteveen (Finan
ciën) de datum voor de belasting
verlaging tot dusver uit conjunctu
rele overwegingen heeft opengehou
den, wordt aangenomen, dat nu toch
wel zal worden aangestuurd op in-
vöering van de eerste fase per 1 Juli.
Die eerste fase betreft precies de
helft van de beoogde verlaging,
van de loon- en inkomstenbelas
ting met ongeveer een miljard gul
den. Aangezien het echter in de be
doeling ligt de verhoging van de be-
lastingvrye voet in één keer te ver-
wezenlyken is met de eerste fase van
de maatregel een bedrag van f 250
miljoen gemoeid, dw.z. de helft van
het miljard gerekend over een half-
jard.
Onzeker
Het staat inmiddels wel vast, dat
de regering met een dergelyke han
delwijze niet alleen de regeringspar-
tyen in het parlement, maar ook de
werkgevers in de Stichting van de
Arbeid meekrygt. Onzeker blyft al
leen nog de medewerking van de
vakcentrales, die met een lage loon
styging stellig niet akkoord zullen
gaan. Niet onmogelyk is echter, dat
voor sommige sectoren in het be-
dryfsleven, die dat zonder doorbere
kening in de pryzen kunnen opbren
gen, een bedrijfstaksgewijze uitloop
naar boven zal worden toegestaan.
Ook bestaaat de kans dat een tege
moetkoming wordt gevonden in de
optrekking van het minimale loon,
waarvoor de vakcentrales yveren.
Vandaag viert Sir Winston
Churchill zijn negentigste ver
jaardag. Gisteren waren reeds
velen naar zijn woning gekomen
om de grote oorlogsheld toe te
juichen. Churchill en zijn echt
genote, lady Clementine danken
voor de ramen van hun woning
voor de gelukwensen.
al 23 jaar de verjaardagstaarten voor
Churchill verzorgt. In dit „gevaar
te", dat 20 cm hoog is en een door
snede heeft van meer dan een halve
meter, zyn 15 kg fruit en 40 eieren
verwerkt.
Churchill, die zoals gewooniyk zyn
verjaardag was begonnen met ont-
byt op bed, poseerde lachend voor
het venster van zyn Londense wo
ning voor de fotografen, terwyi
menigte hem juichend en
zingend hulde bracht. Lady Churchill
en verpleegster ondersteunden de
oude staatsman, die wat moeite heeft
met lopen. Terwyi hy daar stond
kwam het oude vuur weer plotseling
boven. Wat ongeduldig duwde hy
de armen van zyn vrouw weg en
dankte zwaaiend voor de hulde. Toen
werden de gordynen weer op hun
plaats geschoven en iedereen dacht,
dat hij verdwenen was. Maar als een
oude acteur kwam hy terug. Het
venster werd opnieuw geopend en
Churchill leunde glimlachend naar
buiten, terwyl het applaus aanzwoL
Het was opvallend, dat hy niet de
traditionele sigaar in de mond had.
Daar hy zyn leven lang verslaafd
is geweest aan dagbladen, staat wel
vast dat Churchill een fijne dag
heeft gehad. De „Times" schreef:
„Vandaag is het geen dag: voor een
lofrede, maar voor dank. De grootste
de levende Engelsen is negentig
geworden. Natuurlyk zullen er nog
grote mannen komen, maar de na
men, uit het verleden of de toe
komst, die naast de zyne komen te
staan, zullen maar weinige zyn".
Uit het Leidsch Dagblad van
1 Dec. 1864:
t Een leerling van 12 jaren
j op een school te Parijs leed
veel aan vallende ziekte. Het
j bleek bij toeval, dat hij reeds
t 2 jaar in het geheim rookte
en toen hij het naliet herstel-
Je hij.
- Z.M. heeft aan den heer
G. S. Riemersma, op zijn
verzoek, eervol ontslag ver-
leend uit zijn betrekking van
ontvanger der directe belas-
tingen en accijnsen te Alke-
made c.a.
