NOG VOOR 1970 WEDDE
VOOR DIENSTPLICHTIGEN
Gave filmkunst
van Louis Malle
Films van deze
week in Leiden f
Uitstekende defensie-nota oogst veel lof
Spoedig vrijstelling
voor derde zoon?
EEN STERK
STAALTJE
NOORSE JAEGER
SPORTSOKKEN
1,69
Komen en gaan van
Oosteuropeanen in
de Franse hoofdstad
Welk systeem voor
kleuren - televisie
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 27 november 1964
Derde blad no. 31427
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister De Jong (Defensie) wil nog in de lopende kabinets
periode - dus vóór 1970 een begin maken met de invoering van
wedde voor dienstplichtige militairen ter vervanging van de
soldij.
De bewindsman zei gisteren in de Tweede Kamer onder de indruk
te zijn van de vele pleidooien voor de invoering van een wedde voor
dienstplichtigen overeenkomstig het beloningsstelsel voor het be-
roepspersoneel.
De bewindsman vroeg echter be
grip voor zijn eigen positie in he
kabinet. De salariëring van he
dienstplichtig personeel hangt nauv
n met de taakverdeling tussen
dienstplichtig en beroepspersoneel
de krijgsmacht. Deze verdeling
thans in een overgangsstadium. Er
zullen in de toekomst minder dienst
plichtigen nodig zijn. Met deze
andering hangt de salariëring
Grote bezwaren
Minister De Jong had daarom gro
te bezwaren tegen de gisteren
door de Party van de Arbeid inge
diende motie, waarin de regering ge
vraagd wordt om in afwachting van
definitieve invoering van het
weddestelsel voor dienstplichtigen,
reeds op 1 januari 1965 de soldij te
verhogen. Grote bezwaren had de
bewindsman ook tegen een an-
dere socialistische motie, waarin ge
vraagd wordt om een algemene ver
korting van de diensttijd in plaats
in een ruimer vrijstellingsbeleid.
De minister gaf toe, dat de toe
komstige lichtingen door de naoor
logse geboortegolf groter zullen zijn
dan de huidige lichtingen. Maar het
.aantal opgeroepenen ls nu nog steeds
'Kte klein. Er wordt nog steeds voor
uit gegrepen op volgende lichtingen,
zette de bewindsman uiteen. Een
aantal jaren geleden was deze „voor
uitgreep" meer dan 50.000 man, zo-
ciat een hele lichting eigenlijk een
te vroeg werd opgeroepen. Nu ls
ALLE MATEN
NATUURLIJK BIJ
Haarlemmerstraat
172 - 174 - 179
Herenstraat 9
de „vooruitgreep" nog 24.000. In
1966 zal het jaarlijkse aanbod gelijk
zijn aan de vraag en dan ontstaat
dan ook de mogelijkheid om andere
normen te hanteren.
Vrijstelling
Uit de woorden van de minister
viel af te leiden, dat hij de voorkeur
geeft aan een ruimer vrijstellingsbe
leid boven verkorting van de dienst
tijd. Maar over dit vraagstuk zijn
verschillende adviezen gevraagd die
nog niet binnen zijn, zodat de mi
nister niets concreets kon meedelen.
Wel liet hy duidelijk blijken dat hij
nog vóór 1 januari 1965 wil beslissen
over de vraag of de derde zoon vrij
gesteld kan worden. Waarschijnlijk
zal de beslissing gunstig zyn.
Vooral de KVP, die jarenlang
heeft geijverd voor vrijstelling voor
de derde, en eventuele volgende zo
nen heeft geijverd was bijzonder in
genomen met de mededeling van de
minister. Het gevolg was, dat deze
fractie evenals alle andere regerings
gezinde fracties hun steun ontzeg
den aan de diensttydmotie van de
socialisten. Minister De Jong had
zich trouwens krachtig verzet tegen
deze motie. Samen met de begroting
zullen de beide moties volgende week
dinsdag in stemming komen. Maar
het staat nu al vast dat ze alle twee
met grote meerderheid verworpen
zullen worden. Slechts de pacifisten
en de communisten zullen er met de
socialisten hun steun aangeven.
Oefentoelagen
De minister had nog een paar
prettige mededelingen voor de ka-
en voor de Nederlandse dienst
plichtigen: volgend jaar wordt er een
begin gemaakt met de rechtsbasis
>or sociale voorzieningen.
Dezer dagen zal voorts een verho
ging van de oefentoelagen van
kracht worden. Zo zal voor de dienst
plichtige soldaten deze toelage van
25 cent per dag gebracht worden op
f 1.25.
Minister De Jong en staatssecreta
ris Haex zijn er gisteren met weinig
moeite in geslaagd de kritiek op de
gedeeltelijke verwapening van de
Centurion-tanks te weerleggen. Dat
niet alle tanks, doch slechts twee
vijfde deel met de nieuwe vèrdragen-
de kanonnen zal worden uitgerust, is spraak doen.
geen kwestie
van tactiek,
windslieden.
geldgebrek maarrikaanse Polaris-onderzeeboten. Na
verzekerden de be-
Over de MLF liet minister
Jong vrijwel niets los. Het rapport
van de NAVO-werkgroep is nog niet
klaar, zei hij en dus is het prema
tuur om er nu al over te praten. Een
volledig oordeel over de militaire
waarde kan nog niet worden gege
ven. De minister ontkende, dat de
Koninklijke Marine van het begin
af aan niets voor een multilaterale
kernmacht had gevoeld, zoals door
enkele Kamerleden woensdag
verondersteld.
Suriname
De verdediging van Suriname is
volgens minister De Jong in orde.
Er is wel aan gedacht een echt oor
logsschip naar dit Rijksdeel te stu
ren in plaats van een openemings-
vaartuig, maar de situatie eiste dit
niet. Er kan trouwens heel snel
oorlogsschip uit Nederland of de An
tillen naar Suriname worden gezon
den, als er iets gebeurt. Minister De
Jong zei dat de Surinaamse regering
geheel akkoord gaat met de getrof
fen regeling. Dat Suriname eer
eigen leger wil hebben en gedreigd
heeft uit het Koninkrijk te stappen,
als het zfjn zin niet krijgt, ontken
de de bewindsman.
De eerste Nederlandse nucleaire
onderzeeboot zal waarschijnlijk
1971 gereed zijn, zo bleek uit de
dedelingen van staatssecretaris Van
Es (Marine). Het zal een boot zyn
die bestemd is voor de bestrijding
andere nucleaire onderzeeboten.
Het vaartuig zal derhalve geen stra
tegische taak hebben en heel anders
worden bewapend dan de Ame-
Twee ton verduisterd
Eis 2 jaar tegen
procuratiehouder
Tegen een 41-jarige procuratiehou
der, die heeft bekend de afgelopen
zeven jaren ten nadele van zijn
werkgever, een Rotterdamse verzeke-
ringsmaatschappü, door middel var
manipulaties met giroformulieren ei
postwissels een bedrag van ruin
f 200.000 te hebben verduisterd, heeft
de officier van Justitie bij de recht
bank in Rotterdam, nu*. B. van der
Meulen, een gevangenisstraf
twee jaar en negen maanden met
aftrek (vijf maanden) geëist.
In 1957, hij was toen al zestien
jaar in dienst van de verzekerings
maatschappij, begon de procuratie
houder gefingeerde bedragen in t<
vullen op blanco of reeds ingevulde
giroformulieren, waarmee aan vt
kerden schade-uitkeringen werden
betaald. Voorts maakte de procuratie
houder zich talloze malen aan
duistering schuldig, door binnen
gekomen postwissels te innen en he
geid in eigen zak te steken.
De rechtbank zal over 2 weken uit-
liej
aen
Russen
weg bij film
over Churchill
i Neder-
98|e Russische ambassadeur
land en zyn echtgenote,
59 Toegarinow, hebben eergisteravond
halverwege de Nederlandse gala
première van de Britse documen-
""laire over het leven van Winston
Churchill, „de grote uren", uit pro-
lest de zaal van de Haagse „Euro
cinema" verlaten. „Omdat de film
geen objectief beeld geeft van de
1 rol van het Sowjet-volk in de
tweede wereldoorlog" zo heeft een
01 legsman van de Russische ambas-
lade gisteren verklaard.
galavoorstelling werd bijgewoond
door Koningin Juliana en vele bui
tenlandse diplomaten, o.w. de Brit
se ambassadeur, Sir Peter Garran.
en neemt aan dat de Russische am
bassade aanstoot heeft genomen
^Saan het gedeelte in de film, waar
in in Churchill de Russen met kroko-
)5 dillen vergelijkt: „Je weet nooit of
.it je toelachen of op het punt
staan je te verslinden".
(Van onze Parijse correspondent)
Na kortgeleden in het NAVO-pa-
leis zo'n tweehonderd parlementa
riërs uit het eigen Westelijke kamp
te gast gehad te hebben, is Parijs,
ter wille van de politieke symmetrie,
dezer dagen weer eens knooppunt
van diplomatiek verkeer met Oost-
Europese ministers. Vlak na elkaar
hebben de ministers van Buiten
landse Zaken van Joego-Slavië,
Tsjecho-Slowakye en Bulgarije hun
opwachting aan de Quai d'Orsey ge
maakt om hun Franse collega Couve
de Murville te ontmoeten. En boven
dien vertoeft sinds vorige week de
Roemeense vice-premier Alexandre
Biriadeanoe in de Franse hoofdstad,
waar hy al door staatsminister Pa-
lewski (die door De Gaulle met het
wetenschappelijke atoomonderzoek is
belast) met enige ophef werd ont
vangen.
Hoewel dat „va et vient" van com
munistische bewindslieden officieel
alleen wordt gemotiveerd door de
Franse voornemens de economische
bonden met het Oostelijke blok wat
nader aan te halen, lykt men, alleen
al vanwege hun aantal en het tijdstip
hun komst, toch ook wel een
zeker politiek belang aan hun be
zoek te mogen hechten. Economische
politieke en militaire overwegingen
pleegt generaal De Gaulle trouwens
nooit al te scherp van elkaar ge
scheiden te houden.
Het handelsverdrag, dat Parijs
>rige maand, onmiddellijk na
Chroesjtsjows val, met de nieuwe
Russische machtshebbers sloot, dient,
waarschijnlijk, als model voor de ak
koorden die nu ook voor andere
Oosteuropese staten ontworpen wor-
Ook die landen zullen net als
Rusland vermoedelijk op ruime kre
dieten mogen rekenen, waarvoor de
Sowjet-Unie een termijn van zeven
jaren wist te bedingen. De Fransen
hebben ingezien dat de Oosteuropese
markt een royaal afzetgebied voor
hun produkten, voornamelijk auto's
en fabriekinstallaties, kan openen,
hoewel ze ook hier de Westduitsers
weer als geduchte concurrenten op
hun weg ontmoeten.
Doch deze contacten met de Bal-
kansta-ten worden zeker niet alleen
verklaard door het Franse verlan
gen de Westduitse kapers op die
kust van repliek te kunnen dienen.
In zijn recente rede in Straatsburg
heeft president De Gaulle duidelijk
gemaakt, dat het Europese Europa,
dat hij nu weer na wil streven, ook
als magneet moet dienen voor de
landen achter het ijzeren gordijn,
die zich uit de ideologische greep
van Moskou pogen te bevrijden. En in
datzelfde verband valt eveneens ge
wag te maken van de toespelingen,
die de generaal eveneens in Straats
burg deed op een Europese atoom-
macht, die in de plaats zou moeten
treden van de Amerikaanse-Duitse
M L.F., waarvan verder bijna niemand
weten wil en die daarom steeds wa
ziger vormen lykt aan te nemen.
Die Franse M.L.F. is overigens
ook al object geweest van het be
zoek, dat de Franse ambassadeur in
Bonn op Erhards initiatief by de
kanselier heeft afgelegd. Of er ten
aanzien van de Europese atoomver
dediging werkelijk een Frans tegen
voorstel op het vuur staat of dat
De Gaulle in Straatsburg alleen
maar weer eens een proefballon heeft
opgelaten, is ook in Parys nog moei
lijk met enige zekerheid vast te stel
len. Daarentegen lijkt het niet on
waarschijnlijk dat de nieuwsgierig-
beid van de Bondskanselier nog wel
wat extra werd geprikkeld door al
die Oosteuropese excellenties die nu
in Parijs komen opdraven en die
Bonn een reden temeer vormen
alle plannetjes van de vindingrijke
Franse generaal maar liever scherp
iii het oog te blyven houden.
1971 zal Nederland zeker
deze onderzeeboten moeten aanschaf
fen. Staatssecretaris Den Toom
(Luchtmacht) had niet veel moeite
zich te verdedigen tegen de aanmer
kingen op zijn beleid. Hij wees er op,
dat het aantal vlieguren nog steeds
ruim voldoende is voor de vliegveilig
heid en dat onze Luchtmacht één
van de modernste is in West-Europa.
Van „fatsoenlijke armoede" zoals de
socialist Wierda woensdag had ge
zegd, is volgens de heer Den Toom
bij de Luchtmacht helemaal geen
sprake.
Gemakkelijk
Zelden hebben de bewindslieden
van Defensie het by de verdediging
van hun begroting zo gemakkelijk
gehad als minister De Jong en zijn
drie staatssecretarissen het de afge
lopen twee dagen hadden. Voor een
groot deel was dat het gevolg van
de uitstekende kwaliteit van de De
fensienota, waarvoor het viertal be
windslieden dan ook veel lof ont
ving.
Diplomazwemmen
Een aantal leden van
eniging „De Zijl" heeft in het Zwei-
landbad om diploma's gezwommen.
Het diploma A werd behaald door:
Marry Montagne, Greetje Schreuder,
Corry Montagne, Irene Haasbroek,
An ja Sieval, Hans Rodenburg, Nico
Olivier, Bram Siera, Lucas Koenen,
Aad he Vos, Jos Bavelaar, Bob
Schrama, Ton Bavelaar, Tonny v.d.
Broek, Peter Rodenburg.
Het diploma B werd behaald door:
Willy Keyzer, Merike Zaalberg. Ka
rin Bergman, Tineke Fallaux, Marjan
Fallaux, Beppie Ju, Hanja Fopma,
Jan Steen, Jurco Planjer, Hans Klink
Henny Schouten.
Het opnemingsvaartuig ,,Snel~
lius" van de Kon. Marine ver-
laat Willemsoord voor een expe
ditie naar de Atlantische
Oceaanwaar gedurende elf
maanden over een afstand van
72.000 kilometer metingen van
allerlei aard zullen worden ver
richt.
DRIE JUBILARISSEN
BIJ NIEUWENHUIZEN
By N.V. Nieuwenhuizen worden
dinsdag 1 december drie jubilarissen
gehuldigd. De heren F. Schouten, L.
Menijn en G. Spierenburg, zullen op
deze dag het feit herdenken, dat zy
veertig jaar geleden in dienst van
dit bedrijf kwamen.
Lustrum dispuut
Maandag as. zal het Leids theo
logisch dispuut FFF-Nemo SSS het
veertiende lustrum vieren. Na de ont
vangst van de reünisten in de och
tenduren, een gezamenlijke lunch en
een rijtoer, zal dr. J. L. Springer in
de Gewelfkamer van de Academie,
een lustrumcollege geven. Voorts
vindt des middags een receptie plaats
waarbij tevens de actie geopend zal
worden voor het African Literature
Centre. Na een diner vindt een werk
vergadering plaats.
(Van onze Hilversumse correspondent)
Van 7 tot en met 10 december zal in hotel Gooiland in Hilversum
een werkvergadering worden gehouden door een ad hoe-groep
voor kleurentelevisie. De landen die in deze commissie zitten zijn:
Frankrijk, Duitsland. Italië. Engeland. Zwitserland en Nederland.
De grote moeilijkheid is op het
ogenblik een keuze te maken uit één
van de drie bekende systemen van
kleurentelevisie, namelijk het Ameri
kaanse N.T.S.C., het Franse
S.E.C.A.M, of het Duitse P.A.L. Ne
derland en Engeland zijn geporteerd
voor het N.T.S.C.-systeem, waarmee
de meeste ervaring is opgedaan: ook
by Phüips in Eindhoven. Engeland
wil in 1967 kleurentelevisie brengen,
en moet voor die tijd een systeem
hebben gekozen. Men wil nu in Hil
versum komen tot een Europese
keuze.
Men zal er evenwel altijd rekening
Expositie in „De Ruif"
Van zaterdag a.s. tot 24 december
exposeert Hans Götze zijn werken in
„De Ruif", Janvossensteeg 59. De
opening vindt 's middags te 2 uur
plaats.
mee moeten houden, dat Amerika
en Japan (de enige landen thans
met kleurentelevisie) het N.T.S.C.
hebben gekozen. Dit is o.a. van be
lang bij het overbrengen per satel
liet van Amerika naar Europa. Er
zijn ook nog specifiek Nederlandse
problemen, zoals de ondertiteling, een
kwestie die in andere landen nage
noeg niet ter sprake komt.
In Amerika zijn dit jaar 1,3 mil
joen kleurentelevisietoestellen ver
kocht, zodat er thans in de V.S. 3
müjoen van deze toestellen staan.
Eind 1965 schat men dit aantal op
5 miljoen. Japan heeft er al 25000.
Het Amerikaanse avondprogramma
is thans voor tweederde in kleuren.
Kleurentelevisie is voor de omroep
niet veel duurder dan zwart-zwit:
filmopnamen kosten ongeveer 15 pro
cent méér. een directe uitzending
slechts tussen de vijf en de tien
procent.
JEANNE MORE AU IN LES AMANTS
STUDIO Het heeft vrij lang
geduurd voor de filmkeuring „Les
Amants" voor vertoning in ons
land vrij gaf. Enkele herkeurin
gen bleken nodig om deze film
de Nederlandse bioscopen te krij
gen. Maar nu is het zover. Tot be
grijpelijke vreugde van de echte
filmliefhebbers. Zij kunnen zich
weer laven aan het talent van
Louise Malle. Zijn filmisch raffi
nement en artistieke fijnheid ge
ven al zijn produkten een eigen
gezicht. Met een subtiel gevoel
voor schoonheid creëert hij een
harmonische keten van gave
beelden, die een indringende zeg
gingskracht hebben.
Zijn poëtische vormgeving preva
leert ook in de scène tegen het
de, waarin Louis Malle met kunst
zinnige vrijmoedigheid verder gaat
dan de filmkeuring voor Nederland
toelaatbaar achtte. De vrouw,
hy onze aandacht vraagt, geeft
zioh dan volledig over aan de derde
man in haar leven. Zij noemt het
.liefde". Is dat wel het juiste woord?
Louis Malle laat het in het midden.
Niet zeker
De Jeanne, die hij schildert, is ner
gens zeker van. Van niets en nie
mand. Het allerminst wel van haar-
Haar huwelijk is geen succes,
i terecht gekomen in de tredmo-
zan de sleur. Toch voelt ze ja
loersheid jegens de krant, waaraan
haar man als eigenaar teveel tyd en
aandacht geeft. Ze verveelt zich en
zoekt verstrooiing bij een vriendin in
Parijs. Daar ontmoet ze ook een an
der; man. Ze werpt zich in zijn ar
men. Liefde? Ze denkt van wel, maar
toch knaagt een onbestendige angst
aan haar gevoelens. Angst waar
voor? Twijfelt ze aan de diepgang
van deze verhouding. Dat blijkt dan
terecht. Want niet veel later meent
ze alweer de ware liefde te hebben
gevonden bij een toevallige passant,
die ze aanvankelijk allerminst warm
bejegent. Aan zijn zijde stapt zij uit
het leventje, dat ze tot nu toe heeft
geleid. Het geluk tegemoet? Louis
Malle laat ons en Jeanne in het on
zekere. Wij nemen afscheid van een
vrouw, die wyfelt tussen lach en
traan.
Expressief
Brug over Kwai
film van klasse
TRIANON „The bridge on the
river Kwai" is voor de tweede maal
in Leiden: dit heldenverhaal is op
nieuw een zegetocht door ons land
begonnen een bewijs dat het een film
van klasse is.
Het verhaal speelt zich af ln Birma
ten tijde van de laatste oorlog. Brit
se krijgsgevangenen moeten in een
Jappenkamp een spoorbrug over de
rivier de Kwai bouwen, wat ze, voor
al dank zij het heroiek optreden van
hun commandant, vakkundig doen.
Maar als de brug ten slotte gereed
is een solide bouwwerk waarop
de Britse commandant-in-krygsge-
vangenschap niet weinig trots is
en de eerste trein in aantocht ls.
tracht een groepje Amerikanen de
brug op te blazen. Dit verijdelt de
commandant op het nippertje, waar
bij hij ernstig gewond raakt. Maar
dan komt hy tot het besef, dat hij
door de bouw van de brug zyn vij
anden, de Japanners, heeft geholpen
en met een laatste krachtsinspan-
I*
ning, blaast hij zyn eigen bouwwerk
zelf op. Precies op het goede moment:
de brug stort mèt de trein in de
Kwai.
Alec Guiness, Wüliam Holden en
Jack Hawkins spelen voortreffelijk
de hoofdrollen in dit lange, boeiende
schouwspel in kleuren.
mtiiiinn
JEANNE MO RE All
maar uitzonderlyk expressief. Deze
actrice, die eens de raad kreeg haar
filmdromen maar aan de kapstok te
hangen, heeft zich ontwikkeld tot
een weergaloos talent met een unieke
begaafdheid om gevoelens tot uiting
te brengen. Aan de kunstenaar Louis
Malle was het wel toevertrouwd
daar op knappe wijze gebruik
te maken.
ii!iifiiiiii!iiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiininiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii7i
Geheim agen t 117
Strijd
tegen complot
Vliegramp
Advertentie
Die onzekerheid, dat onbestendige
in het wezen en willen van die uiter-
lyk zo zelfverzekerde \rouw heeft
Louis Malle op byna tastbare wyze
gestalte gegeven. Hy had daartoe een
zeldzaam gevoelig medium in de per
soon van Jeanne Moreau. Niet mooi,
LL'XOR „Mysterie om vlucht
22" (Fate is the Hunter) is het re-
onderzoek naar de oor-
LIDO Geheim agent OSS 1171 zaak van een vliegtuigramp, waar-
vertrekt naar Bangkok om een zaak
af te maken die zyn voorganger door
voortijdig overlijden niet heeft kun
nen beelndigen. Het betreft hier een
duivelachtig complot om een groote
gedeelte van de mensheid uit te roei
en door middel van een nieuwe pest
bacil. De organisatie zit zo op het
oog feilloos in elkaar, maar onze i
in Bangkok is nu eenmaal
geen kleintje vervaard. Elk schot dat
uit zijn pistool komt ls raak en ook
in Judo en jiu jitsu bleek hij van
wereldklasse te zyn. Een zeer mooie
vrouw alle geheime agenten blij
ken vooraanstaande rokkenjagers te
zyn brengt hem via allerlei om
wegen tenslotte naar het laboratori-
van de organisatie, waar agent
OSS 117 een wilde opwindende jacht
op de leider begint. Hij slaagt er
natuurlijk in om de man om het le-
leven te brengen. De film is met de
dit soort produkten gebruike
lijke spanning vaart en vlotheid ge
maakt.
bij 53 personen om het leven kwa
men. Het enige dat men weet is
dit: direct na de start vloog de rech
termotor van het straalvliegtuig in
brand, kort daarna rinkelde het al
armsein van de linkermotor, een
noodlanding werd voorbereid, waar
na het daiocontact uitviel en de
machine trachtte te landen op een
stuk strand, daarbij een pier raakte
en in brand vloot.
Tijdens het onderzoek worden al
gauw twee mogelijke oorzaken van
de ramp geëlimineerd:
een mechanische fout. Het blijkt i
meüjk dat er niets aan de hand is
geweest met de linkermotor. De enige
mogelijkheid die dan nog overblijft
is een fout van de piloot. Een vriend
van de piloot, een der directeuren van
de betrokken luchtvaartmaatschap
pij. weigert dit te geloven en besluit
tot een complete reconstructie van
de fatale vlucht. Dank zy de mede
werking van een stewardess die als
enige de ramp had overleefd, komt
dan de ware oorzaak aan het licht,
Dit even oorspronkelijke als interes
sante gegeven is sober uitgewerkt.
De hoofdrollen worden vertolkt door
Glenn Ford, Rod Taylor, Nancy
Kwam en Suzanne Pleshette.
