Éi
Noviteiten van Badings en Kox
op concert Residentie-Orkest
Verstopte
neus
kunst
kaleiöoscoQP
Kr edorff - kwartet zong
met magische kracht
JÉ
EEN STERK
STAALTJE
WEINIG „WERKELIJK" NIEUWS...
Olof en Krebbers
een formidabel duo
OPLAND ZET DE POLITIEK TE KIJK
Zangen uit Russiscli-
orthodoxe eredienst
i vees
gezellig
neem er
're echte
vaderlandst
borrel
Schots
geruite stola
9,75
Hoge prijzen op
kunstveilingen
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 27 november 1964
Vijfde blad no. 31427
T W recensent moet zó maar pardoes na een eerste aanhoren
J tijdens het derde abonnementsconcert van het Residentie-
Drkest onder leiding van Willem van Otterloo zijn oordeel
leven over twee nieuwe Nederlandse werken, geschreven in op-
Iracht van resp. de Joh. Wagenaarstichting en het Ministerie van
K. en W. ter gelegenheid van het 60-jarig jubileum van dit
irkest, n.l. „Symfonische klankfiguren" van Henk Badings (diens
ogeheten 12e symfonie) en het Concert voor twee violen en orkest
an de thans 34-jarige Hans Kox, waarin de virtuoze „cracks"
Theo Olof en Herman Krebbers het neusje van de zalm! de
nvoorstelbaar acrobatisch geschreven solopartijen speelden.
Géén geringe taak, maar allah, daar gaat-ie
Het ljjkt dan ,dat beide totaal uit-
inlopende composities toch wel één
ing gemeen hebben: beide geven,
het elk op eigen wijze in zeker op-
ht een suggestief beeld van de ge-
lagde onrust, welke als een pest de
nldige mensheid teistert. Daarmee
gezegd zijn, dat zowel Badings
Is Kox „midden-in-de-tjjd" staan.
Maar dat is volstrekt niet het ge
il.
Badings steekt in zijn massale, wel
er dan lawaaiige partituur, waar
door middel van een achttal ge-
irieerde episodes alle instrumen-
coloristische mogelijkheden
g zijn uitgebuit en een schijn
-. modernisme wordt
Lees, hoe een
handige
inhaler
dit vlug kan
verdrijven
Nu hoeft u niet langer te suk
kelen met een verstopte neus.
Omdat Vicks vijf doeltreffende be
standdelen heeft samengebracht
tot één kleine, handige Inhaler,
die u weer vrij laat ademen...
vlug en gemakkelijkl
De heilzame lucht, die u door
de Inhaler opsnuift, wordt regel
recht naar de bron van de aan
doening gebracht - maakt uw
verstopte luchtwegen snel vrij.
In een ogenblik is het verstopte
gevoel weg!
Vicks Inhaler kan zó in zak
of tas meegenomen worden. Haal
gauw een Vicks Inhaler en ont
dek zelf hoe heerlijk het Is weer
vrij te ademen.
Verlicht verstopte neus snel
pen door toepassing van ingenieus
gevonden, nieuwe en stellig interes
sante elektronische verworvenheden,
toch in de grond midden in de neo
romantiek.
En Kox?
Ook bij hem is van een reëel mo
dernisme dodecafonisch of serieel
evenmin sprake. Veeleer hanteert
hij op een vernuftige, maar bovenal
behendige wijze aan de lopende band
alle mogelijke vondsten van anderen
waarbij slechts weinig origineels om
de hoek komt kijken.
Anderzijds geeft hij de solisten alle
kansen om zowel in de bü uitstek pé-
tillante dan wel te korte lyrische
passages het virtuozendom briljant,
effectrijk en schitterend toe te pas
sen. Zij kunnen zich daarin uitleven
op eeen manier, die boven alle lof
verheven is. Niet anders denkbaar
dan bij een zulk een formidabel duo!
Hoe zij, b.v. in het sprankelende
spirituele en doorzichtige Vivace,
elkaar, in volstrekte eenheid
met een vibrerend spelend or
kest, als jongleurs telkens weer de
bal toewerpen, grenst aan het onge
loofwaardige. En dat zjj Kox toege
rekend: hjj heeft voor deze twee ge
schreven. zoals slechts weinig ande-
hem dit kunnen nadoen.
Zo concluderen wij, dat nóch Ba
dings, noch Kox werkelijk iets
nieuws gebracht hebben.
Badings lijkt zijn gehoor te willen
schokken met zijn aan klanken over
verzadigde erupties. Gedonder, geruis
van generatoren, gesteun, gezucht en
gekreun, neger tam-tams, ja wat niet
al haalt hij er bij, om te épateren.
Doch daarmee wordt een te gerin
ge zeggingskracht gemaskeerd. Daar
naast schildert Badings een nervosi
teit, welke bij de houtblazers haar
climax vindt. Tevens grijpt hij meer
malen terug op vroegere, stellig be
langrijkere inventies. Het gaat snel
en voortvarend toe, maar ondanks al
het enorme klankvolume, blijft er
per slot bitter weinig van hangen. En
Kox vond een grillig spel uit, waarbij
men voornamelijk aan de verbazing
wekkende knapheid van Olof en
Krebbers, dit dit spel in alle vol
maaktheid grandioos beheersen, zijn
aandacht kon wijden en zijn verwon
dering kon beleven. Als iedereen ver
bluffende goochelaars zijn zij te werk
gegaan, doch hun moeiteloze inspan
ning ware toch een betere zaak
waardig geweest!
Het positieve bij Badings: hij geeft
het moderne orkestapparaat van A
tot Z de gelegenheid (en het orkest
deed het fabuleus!) te tonen wat het
kan, 't positieve bij Kox: hij schreef
voor Olof en Krebers zodanig, dat zij
er nieuwe en grandioze glorie mee
konden behalen.
Wat zij dan ook gedaan hebben:
het uitbundige applaus getuigde er
van, ongetwijfeld méér dan voor het
werk op zichzelf. En het applaus
na Badings?
Dat was uitermate lauw
Na de pauze verraste Van
Otterloo met een bezielend uit
gevoerde Vijfde Symfonie van
Theo Olof, Willem van Otter
loo en Herman Krebbers voor
hun optreden van gisteravond.
(Foto L.D./Holvast)
Beethoven: die met het uit de
oorlog vermaarde klopmotief
g-g-g-es.
Nu had men weer vaste grond
onder de voet! Een symfonie als
Advertentie
Agfa Isoly Dit Is de succesvolle
4x4 camera: 16 opnamen op een
^^wone rolfilm. Keu3 uit 3 uit
voeringen. Isoly Junior f26,-.
Isoly I f 38,-. Isoly Ha (afgebeeld)
f59,-.
De Isoly Junior, I en Ha in kleur-
rijke cadeausets .knipklaar'verpakt. i
Vraag Uw fotohandelaar naar de
uitvoerige Agfa-krant.
lenxen
,<£k
i Agfa/Gevaert A.G.
deze, kan Iedere rechtgeaarde
muziekliefhebber dromen.
De enige aanmerking, meer
met betrekking tot Van Otter-
loo's opvatting gemaakt: de zeer
snelle, menigmaal te snelle en
resolute aanpak doet afbreuk
aan de muzikale inhoud.
Er was vóór de pauze al
genoeg gejaagde onrust g
weest.
H.
Hendrik de Vriesprijs
voor Simon van Wattum
De Hendrik de Vries-prjjs van de
stad Groningen is toegekend aan de
Groninger dichter-schrljver. Simon
van Wattum uit Winschoten. De prijs
zal woensdagmiddag 16 december in
het stadhuis van Groningen worden
uitgereikt in aanwezigheid van vele
genodigden, o.w. de naamgever de
schilder, dichter, essayist en criticus
Hendrik de Vries.
DE Hendrik de Vries prijs werd
in 1946 door de stad Groningen inge
steld. Hendrik de Vries was zelf de
eerste bekroonde. In 1961 besloot de
Groninger raad de prijs eens in de
vier jaren uit te reiken en te verho
gen tot f 2000 waarvan f 1000 dient
te worden besteed aan een feestelijke
artistiek verantwoorde uitgave van
een werk van de prijswinnaar.
Simon van Wattum werd op 11
december 1930 te Stadskanaal ge
boren. Hjj wordt beschouwd als een
van de beste Groninger streektaal-
schrijvers van het ogenblik en is o.a.
redacteur van de Winschoter courant
en medewerker aan het culturele
maandblad Groningen.
Operette „Droomvlucht" van
van der Linden
Ruimtevaart en „science fiction"
(Bijzondere medewerking)
Het Haarlemse nieuw-operettegezelschap NOG, viel de eer te
beurt de eerste uitvoering te mogen geven van de operette
„Droomvlucht", van de dirigent-componist Nico van der Linden.
Het operette-ensemble dat gevormd wordt door geestdriftige
amateurs, stond met het verzorgen van deze première voor een
veeleisende taak.
Het ging om de opvoering van een operette die door de com
ponist bewust in een moderne sfeer gehouden was, betrokken op
de situatie van het leven in onze tijd.
Nico van der Linden heeft blijkbaar
zijn genegenheid voor de kunstvorm
van de operette niet willen uiten in
het imiteren van de Weense operette.
Hij heeft naar andere elementen voor
zijn operette gezocht en die gevon
den in de fascinerende ruimtevaart
waarvan de fabelachtige ontwikke
ling als science-fiction wordt gede
monstreerd.
Nico van der Linden schreef zelf
het libretto in een taal, waarvan de
zeer overwogen woordkeuze frappant
is. In de tekst kon men vaak van
humor doortrokken kwinkslagen ont
dekken. Daartegenover stonden vele
contrasten van bewegen romantiek,
die gedachten aan de opera opriepen.
Men hoorde opgewekte melodieën,
maar overwegend waren de lyrisch-
gevoelige indrukken, die met de solo-
verkregen werden en die
DE LACH DREUNDE
Mr. Luns in tekeningen onder schot
Het internationaal perscentrum Nieuwspoort in Den Haag
dreunde van de lach bij de opening van de expositie ..Luns" van
Volkskrant-tekenaar Opland. De expositie werd geopend door
minister Luns. De politieke machine aan het Binnenhof was een
tijdje stilgelegd omdat kamervoorzitter Van Thiel en de meeste
fractieleiders zich dit evenement niet wilden laten ontgaan.
Politiek en satiriek tekenaar Op
land, nam op vleugels van fantasie
en eruditie onze minister van Bui
tenlandse Zaken met de tekenpen
onder schot. Bijzonder raak, vond de
heer Luns, die met groot genoegen
de tientallen spotprenten bekeek.
„Ik hoop alleen maar, dat Op
land met M.L.F. „met Luns fooruit
bedoelt" was zijn commentaar in
het openingswoord, waarin hij tevens
met zwier van de bijzonder gave
vorm van zijn neus gewaagde.
„Humor speciaal politieke humor,
is een groot goed", zo vond de be
windsman, die met vreugd de grote
naam en reputatie van Nederlandse
politieke prenten in het buitenland
vermeldde.
Het in Parijs woonachtige Kedroff Kwartet was gisteren in de
Leidse Lutherse kerk met zangen uit de Russisch-orthodoxe ere
dienst.
De heren heten Kedroff, Kidroff, Kiritschenko en Zapolski,
twee tenoren en twee bassen. Oprichter, in 1897, was de vader
van de huidige tenor Kedroff. De programma-indeling behelsde
vesper-gezangen uit de kloostertraditie, voorbeelden van Westerse
invloeden op de Russische kerkmuziek en ten slotte voorbeelden
van pogingen tot bevrijding daarvan, d.i. tot terugkeer naar de
oudslavische traditie.
noodzakelijk ls dat dan heel grote
en zeer sonore stemmen in het krijt
treden. Dit klopte dan ook. Kedroff
jr. beschikt zelf over een staalsterke
stem van ongewone draagkracht, die
menig belcanto-man uit het opera-
bedrijf hem benijden kan.
Vrij vreemd in de ogen van hen,
die geheel of enigermate met het
gregoriaans vertrouwd zijn dat
toch op gelijke oorsprongen terug
gaat als de byzantijns-slaviscne
liturgische zangen was zeker het
solisme dat het virtuoze stemgebruik
van Kedroff aankleefde, waaraan de
drie vocale medebroeders bijwijlen
maar een klankdécor toevoegden.
Met moet hier bjj ..kwartet" de ge
dachte aan Palestirijnse polyfonie
geheel loslaten, die juist bewust elk
individualisme als gebrek aan ver
ootmoediging voor God verwerpt.
De muziek is hier veeleer harmo
nisch-homofoon en een basis voor
effecten, zodat we bijv. flinke zwel
lingen horen gevolgd door een plot
seling verglijden in een muzikantesk
doorgevoerd pianissimo, of getuigen
worden van rappe parlando's. Deze
liturgie heeft op frappante wijze
keer op keer tjjdsinvloeden ingezo
gen, om ten slotte min of meer ge
denatureerd dienaresse te worden
van de romantiek, zelfs liedertafe-
lende romantiek.
De aanlopen tot zuivering, die we
in composities van Balakirew,
Kastolski, Tschesnokew en Kedroff
sr. hebben gehoord, achten we maar
gebrekkig overtuigend. Afstand doen
van de „drieklank" (majeur en
mineur) ten gunste van de oude
modale toonsoorten is wel een stap,
maar het gaat om een samenstel
van factoren en denkelijk om een
zeer langzaam verlopend proces. Dit
kwartet-optreden in Nederland
draagt er wellicht toe bij om de
belangstelling voor deze fase van de
muziekgeschiedenis aan te wakke
ren. Het terrein ligt braak, ook in
de courante handboeken
Met ontlening vam.
aan prof. Hendrix, gaf ds. Haan
vooraf een zeer uitvoerig overzicht
van het kerkslavisch kerkelijk jaar,
met een schets van de betekenis van
de kerkelijke dagen. De achtergron
den, de symboliek en een beschrij
ving van de liturgische gebruiken, en
het hoofd van de Russische kerk in
Den Haag verschafte bij de pro
grammanummers nog nadere inlich
tingen.
Wanneer één ln een kwartet de rol
opneemt van priester, diaken, voor
ganger en de resterende drie respon-
soriaal optreden in de suggestie van
een kerkkoor, begrijpt men dat het
„De politieke prent is bijzonder
nuttig om problemen duidelijk en
snel aan de krantenlezer door ge
geven, zonder gevoelens van afkeer
op te wekken", aldus minister Luns.
En Godfried Bomans, die in een
met zotternij doorspekte inleiding het
eerste exemplaar van het Opland
boekje „Te kijk" met geruchtmaken
de politieke prenten (voorwoord: mi
nister Luns) aan de minister aan
bood, voegde daaraan toe: „humor
is overwonnen ernst". Waarmee de
heer Luns het volkomen eens was.
Ofschoon de Nederlander in het
buitenland wordt aangezien voor een
doodernstig, hardwerkend en ietwat
vervelend mens „wat heeft mi
nister Luns een incasseringsvermo
gen" vond Bomans.
In het Kedroff-kwartet steekt iets
ran een magische vocale mannelijke
Het Kedroff-kwartet,
dat gisteravond in de Lutherse
kerk zong.
kracht en pracht. De homogeniteit
van de timbres is ongemeen fraai,
hoewel die homogeniteit niet dwin
gend mede betrekking heeft op de
dynamische afstemming. Echter lig
gen bjj een zo intensiverend gebruik
van de stemmen intonatie-moeilijk
heden voor de hand.
Zjj zijn dan ook niet uitgebleven.
V.
wanneer de handeling stilstond, het
werk het karakter van een concert-
operette gaven.
Bij deze opvoering werd nog afge
zien van een orkestrale begeleiding.
De bijzondere slagvaardige organist
Johan Jong vervulde een aangepaste
begeleiding op een elektronisch orgel
waarvan de met raffinement toege
paste dynamisch genuanceerde klank
treffend harmonieerde me de eigen
sfeer van de operette.
Het koor en de solisten konden bjj
Johan Jongs' stijl goed voor de dag
komen.
Het hartelijk appalus moet Nico
van der Linden, die de uitvoering
zelf leidde, de overtuiging hebben ge
geven, dat men zijn werk zeer ge
waardeerd heeft.
Advertentie
Wollen
SJAAL NODIG,
bjj ons keuze uit
1000
NATUURLIJK BIJ..
Haarlemmerstraat
172 174 - 179
Herenstraat 9
Min 7,A
Op de kunstveiling bij Paul Brandt
in Amsterdam is een gekleurde litho,
voorstellende een gezicht op de ha
ven van St. Tropez van de Franse
meester Paul Signac, verkocht voor
f 4600. Ook de overige geveilde etsen,
prenten en litho's brachten zeer ho
ge prijzen op. Kopers waren zowel
Nederlanders als buitenlanders.
Het gemeente-archief van Amster
dam kocht voor f 520 een litho van
Max Liebermann, waarop een Am
sterdamse joodse markt staat afge
beeld. Een klein plaatje van Paul
Klee „Garten der Leidenschaft" uit
1913 kocht een Nederlandse particu
lier voor f1150. Nog een etsje van
Klee „Kleinwelt" bracht f550 op:
een lithografie van Odilon Redon
f 1600 en een etsje van Oskar Ko-
koschka f750 exemplaren tot bjj de
f 500 geboden.
Op de jubileumvedling van de N.V.
Mak te Dordrecht hebben klokken en
oude meubelen hoge tot zeer hoge
prjjzen opgebracht. Voor een staande
Louis XVI klok met speelwerk uit
de 18e eeuw werd f 4800 betaald.
Een staande klok uit dezelfde tijd
deed f 4000. Een verguld koperen Em
pire pendule ging weg voor f 1150.
Voor de staartklokken werd gemid
deld f 400 betaald. Het hoogste bod
bjj de klokken was f5600,- voor een
staande klok in wortelnotenkast uit
de 18de eeuw.
F 3000 werd geboden voor een pa
lissander oud-Hollandse rankenkist
uit de 17de eeuw f 2400 voor een wor
telnoten porseleinkast van omstreeks
1800 en f 3000 voor een eiken Oud
hollandse balpoottafeL
Een salonbankje en twee fauteuils
met Rococoversiering in Louis XV
stjjl leverden f 1500 op. f 1100 werd
voorts betaald voor 'n eiken Utrecht
se toogdeurkast. Goede prijzen wer
den voorts gemaakt voor kabinetten
en buffetten.
Bij het Chinees en Japans porse
lein waren enkele zeldzame stukken.
Een roze theeserviesje Chine de com-
mande deed f 4000. Voor een chine
de commande bord werd f 850 be
taald en voor een paar Sèvre vazen
f 1900. Een Frans Empire koffieser-
vles bracht f2400 op.
