LEIDSCH DAGBLAD Overweldigende zege op Senator Goldwater WILSON ONTKETEN T REL IN LAGERHUIS DWS tocli op scherm Alle records geslagen KANS OP NACHTVORST VOORLOPIGE UITSLAG VREDE EN WELVAART HEDENAVOND Ipgericht 1 maart 1860 WOEK8DAQ 4 NOVEMBER 1064 No. 81307 Directeur: E. A. E. van Dlshoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 10.05 per kwartaal, f3.35 per maand, t. 0.78 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 67055 JOHNSON BLIJFT (Van onze correspondent in Washington) President Lyndon Baines Johnson, die elf oaanden geleden door de tragische dood van ohn F. Kennedy de hoogste post in de Ver- nigde Staten op zich nam, heeft gisteren, in ;ijn strijd om het presidentschap met de Repu- riikeinse kandidaat Barry M. Goldwater, de jrootste verkiezingsoverwinning uit Amerika's jeschiedenis behaald. Ongeveer 63 procent van ie in recordaantal toegestroomde kiezers (ten getale van ruim 70 miljoen) stemden op Johnson d.i. nog 2 proceent meer dan het record van Franklin D. Roosevelt in 1936. Met de president en de kandidaat voor het vice-presidentschap. Hubert Humphrey, be haalde ook een groot aantal Democratische kandidaten voor het gouverneurschap, de Se naat en het Huis van Afgevaardigden de zege. In New York versloeg Robert Kennedy, broer van de vermoorde president en oud-minister van Justitie, de zittende Republikeinse senator Kenneth B. Keating en in Massachusetts werd zijn broer, Edward Kennedy, die tengevolge van een vliegtuigongeluk nog steeds aan het ziekbed gekluisterd is, met een ruime meerder heid eveneens in de Senaat gekozen. Jonhsons overwinning, droeg het karakter van een aardverschuiving, waarbij zelfs oude en hechte Republikeinse bolwerken als Maine en Vermont naar de Democraten overgingen. Alleen in het traditioneel Democratische zuiden (Mississippi, Alabama, Louisiana, Georgia en Zuid-Carolina) behaalde Goldwater de meer derheid. Een waarlyk grandioze zege boekte Johnson in het District van Columbia, waarin de hoofdstad Washington is gelegen: 84 procent van de kiezers in „D.C." (zoals de afkorting luidt) gaven hun stem aan Johnson. Zoals be kend had het District tot nu toe nog nooit mogen stemmen. Hoe groot de meerderheid van Johnson wel is blijkt uit het getal van de kiesmannen, dat zijn zij, die tenslotte de president verkiezen: terwijl op een totaal van 548 slechts 270 kiesmannen nodig zijn, kan Johnson in elk geval rekenen op 483, waarmee ook op dit gebied zijn zege nog veel groter is dan die van Kennedy vier jaar geleden. Deze immers behaalde destijds slechts 303 van de stemmen in het kiescollege. Ondanks deze zeer duidelijke feiten weigerde senator Goldwater de ge bruikelijke verklaring af te leggen, waarin hij zijn nederlaag erkende. Hij ping om elf uur naar bed en liet het aan de president over voor een enorme menigte in Austin (Texas) met door tranen verstikte stem zijn overwinning if te kondigen. In zijn toespraak prees hij met nadruk de mannen van Ken- pedy's kabinet. De overwinning van Johnson, die gepaard gaat met een vergroting van de toch al sterke democratische meerderheden in de Senaat en in het Huis van Afgevaardigden, bete kent massale steun voor het Demo cratische programma voor gelijke rechten en kansen voor allen, van grotere sociale zekerheden, van inter nationale ontspanning en eventuele beperking van de bewapening. Het houdt tevens in een bijna drama tische verwerping van Goldwaters conservatisme, van zijn pleidooi tegen federale inmenging in de. staten, ook in geval van discriminatie of onder drukking van minderheden, van zijn denkbeelden over het stevig aanpak ken van de communistische aarts vijanden en over het onder druk zet ten van buitenlandse mogendheden, die niet naar de Amerikaanse pijpen willen dansen. Natuurlijk moet men niet verge ten, dat rond 25 miljoen Amerikanen tooh voor Goldwater stemden en zijn ideeën delen, maar voorlopig lijkt geen verkiezing te winnen met het conservatisme van de Goldwater - mannen. De uitslag van gisteren heeft een einde gemaakit aan de oude, van wijlen senator Taft stam mende theorie, die inhield dat Ame rika's conservatieven met een grote meerderheid naar de stembus zouden stromen als een van de politieke partijen eindelijk eens met een uit gesproken conservatieve kandidaat voor het Witte Huis voor de dag zou komen. Welke rol Goldwater nog verder zal spelen, is op het ogenblik niet dui delijk. Bijna symbolisch is, dat hij gisteren, na anderhalf uur in de rij te hebben gestaan voor een stem bureau (hij weigerde voor te gaan, ofschoon hem dat aangeboden werd), een eenzame wandeling maakte in de woestijn van Arizona. Toen hij zijn stem had uitgebracht en hem werd gevraagd naar de vermoedelijke uit slag, antwoordde hij: „Het is als bij Senaat en Huis Voor de Amerikaanse Senaat is gisteren gestemd over 35 van de 100 zetels. Van de 65 senatoren, die blij ven zitten, zijn er 40 Democraat en 25 Republikein. Om de meerderheid te behalen zijn er dus 51 zetels no dig. Deze meerderheid hebben de De mocraten in elk geval weten te be halen. Zij verkregen dit cijfer werd genoteerd toen nog niet alle uitslagen bekend waren tenminste 66 zetels. De Republikeinen staan op 31. Voor de definitieve uitslag zie men elders op deze pagina. Wat 't Huis van Afgevaardigden be treft, daar stonden alle 435 zetels op 't spel. Daarvan hebben de Democra ten er tenminste 241 behaald, maar ook dit getal behoeft nog herziening, omdat het een voorlopige uitslag is. In het aftredende Huis hadden 257 Democraten en 178 Republikeinen zitting. De verwachting is, dat de verhouding in het nieuwe Huis nog gunstiger voor de aanhangers van Johnson zal zijn. Van de 25 gouverneursposten zijn, volgens een voorlopige uitslag 16 naar de Democraten gegaan en vier naar de Republikeinen. De staat Alaska, waar in 1960 de Republikeinse kandidaat Nixon de overwinning behaalde, koos deze keel de zijde van president Johnson, aldus werd vanochtend om 11 uur bekend. Er waren drie kiesmanstemmen in het geding. In de staat Arkansas versloeg de Democratische gouverneur Faubus zijn Republikeinse tegenstander Win- throp Rockefeller, broer van de gou- WEER BERICHT Het KNMI verwacht van heden- tot morgenavondoverwegend droog weer met lokale opklaringen, maar vooral in de nacht en ochtend ook plaatselijk mist. Iets koudere nacht met hier en daar nachtvorst. Middag- temperaturen ongeveer als vandaag. Matige tot zwakke wind aanvankelijk oostelijk, later veranderlijk. (Opgemaakt om 11.15 uur) 5 NOVEMBER Zon op: 7.42 u.; onder: 17.05 uur. Maan op: 8.43 uur; onder: 17.52 u. Hoogwater te Katwijk te 2.45 en 15.58 uur. Laag water te 11.54 uur. Dit blad bestaat alt 16 pagina'» (om half een) Toen om half een 90% van de stemmen geteld waren, was de stand van de verkiezingsuitslag in Amerika Johnsan: 38.710.421, Goldwa ter: 24.502.649. Johnson wint 45 staten met 486 kiesmannen, Goldwater 5 staten met 47 kiesmannen. Vereiste meerderheid: 270 kiesmannen. Op hetzelfde tijdstip hadden de Democraten in de Senaat 66 leden, de Republikeinen 33 (ver eiste meerderheid 51). In het Huis van Afgevaardigden: De mocraten 261 (nu 254, vacant 3) Republikeinen 120 (nu 176, va cant 2); Democratische winst 32, Republikeinse winst 9, ver eiste meerderheid 218. Vice-president HU.BERT HUMPHREY New York. Het was voor de zesde maal, dat Faubus werd ge kozen, een prestatie die in de ge schiedenis van Amerika nog niet is voorgekomen. Ofschoon in de staat Californië president Johnson aan het langste eind trok moest Pierre Salinger, de voormalige perssecretaris van presi dent Kennedy, het onderspit delven tegen de vroegere filmster George Murphy, die voor de Republikeinen naar een senaatszetel dong. Hij ver wierf zich grote bekendheid in films met Shirley Temple. Ginger Rogers, Judy Garland, Elizabeth Taylor en Lana Turner. Gouverneur George Romney van Michigan heeft in de strijd om het gouverneurschap voor een grote Re publikeinse overwinning gezorgd Hij behaalde een overwinning op de De mocraat Neil Staebler. Deze zege heeft hem tot een ernstige kandidaat gemaakt voor het toekomstig leider schap van de Republikeinse partij. Etnische groepen Door zijn overwinning in Alabama is Goldwater de eerste Republikein geworden, die »nds 92 jaar deze staat heeft veroverd. South Carolina, welke staat ook aan Goldwater toe viel, heeft voor het eerst in 88 jaar Republikeins gestemd. Goldwater profiteerde van de grote opkomst van de kiezers en van de sterke bewe ging voor rechten voor de deelsta- In Mississippi, een derde staat die Goldwater veroverde, was hij al van het begin af aan favoriet, omdat hij de indirecte steun had van gouver neur Paul Johnson en het apparaat van de Democratische partij in deze staat, plus de steun van de vroegere gouverneurs High White en Rose Barnett. De verkiezing in deze staat was ongewoon, omdat de Republikei nen gewoonlijk slechts symbolische pogingen deden om in Mississippi stemmen te winnen. Wanneer men de uitslagen van de Amerikaanse verkiezingen bekjjkt ziet men, dat Johnson een groter aantal stemmen dan wijlen John F. Ken nedy in 1960 kreeg van etnische groepen. Johnson behaalde een van zijn grootste winsten bjj joodse kie zers, aldus een overzicht, verschaft door elektrische analyse van de NBC in samenwerking met Associated Press. Wanneer de meerderheid der Amerikanen inderdaad over het gezond verstand beschikt, dat men hun toeschrijft, is er alle reden te veronderstellen, dat het kiezersvolk Johnson de voorkeur zal geven", zo schreven wij zaterdag. Die verwachting is niet alleen uitge komen, maar zelfs nog overtroffen: Johnsons overwinning had nauwe lijks groter kunnen zijn. En daar mee heeft het Amerikaanse volk zich een brevet van politieke rijpheid uit gereikt, dat er zijn mag. Een feit, dat voor criticasters, die geen gele genheid laten voorbijgaan dit volk te onderschatten, een reden moge zijn hun opvattingen te herzien. De Amerikanen hebben immers zeer na drukkelijk de voorkeur gegeven aan een evenwichtige politiek en elke mo gelijkheid van avonturen van de hand gewezen. Deze laatste factor toch heeft een beslissende rol ge speeld in de uitslag. De senator uit Arizona is namelijk niet in staat ge bleken de vrees weg te nemen, dat hij de geweldige militaire macht van zijn land metterdaad zou willen uit buiten, dus in offensieve zin. Welis waar heeft Goldwater de indruk, dat hij wat losser wilde omgaan met het „kernpistool", trachten te verzach ten, maar de nuchtere Amerikanen wisten al genoeg. Ook het feit, dat hij op sociaal gebied „de weg terug" wilde gaan en sociale maatregelen zou afschaffen, heeft hem bepaald geen goed gedaan. Daartegenover kon president Johnson de stel ling poneren, dat hij zou zorgen voor het voortduren van „vrede en wel vaart", een stelling, die hem tenslot- ten een grandioze overwinning heeft gebracht. Thans is zijn positie zo on aantastbaar, dat hij op de ingesla gen weg kan voortgaan. Johnson mo ge geen origineel denker zijn zoals zjjn voorganger, in een ander en zeer belangrijk opzicht overtreft hij Kennedy verre: in zijn behendigheid het Congres over te halen tot het aanvaarden van zijn wetten. Men mag van de komende vier jaar regi me-Johnson dan ook verwachten, dat het vooral een nuttige en politiek- effectieve periode zal zijn. En daar van zal niet alleen zijn eigen volk, maar ook de rest van de wereld kun nen profiteren. Pool weer aan de loop De noordelijke magnetische pool is in de laatste twee jaar 32 km naar het noorden en zes km naar het oos ten verschoven, zo hebben Canadese geleerden bekendgemaakt. De mag netisch pool bevindt zich nu op het zuidelijke punt van het eiland Bathurst. PRESIDENT JOHNSON In New York kreeg Johnson 90% van de joodse stemmen, een winst van 6% op Kennedy in 1960. In Illi nois kreeg Johnson 80% van de jood se stemmen, winst 8%. Onder de Ita liaans-Amerikanen behaalde John son 74%, winst 1%. De kiezers van Slavische afkomst gaven 79% van hun stemmen aan Johnson, winst 1%. Een uitzondering op de nationale tendens deed zich voor in Maryland, waar het Demo cratische aandeel van de Slavische stemmen daalde met 11%. De negers stemden in overweldi gende mate op Johnson: enkele van de grootste percentages waren: New Jersey 91%. Connecticut 92% Iers- Amerikaanse kiezers: Boston, Mas sachusetts 90%. Latijns-Amerikaanse kiezers: Texas 97%, winst 7%. De negers in Texas gaven 98% van hun stemmen aan Johnson, winst 16%. ?Pa riem en ta i re lepra lijder Hedenavond zendt de NTS van 20.10 tot 22.00 uur op Nederland I toch een rechtstreekse reportage uit van de voetbalwedstrijd DWSSki og Lyn, die in de tweede ronde van het toernooi om de Europa Cup in het Olympisch Stadion te Amsterdam wordt gespeeld. Deze uitzending is mogelijk geworden doordat alsnog overeenstemming is bereikt tussen DWS en de NTS. Commentator is Bob Spaak. In verband met deze re portage Iaat de VARA haar program ma's „Achter het Nieuws" en „Dur ven we bang te zijn" vervallen. Dit laatste programma (een docu mentaire) wordt nu woensdag 2 de cember om 21.35 uur uitgezonden. Na de wedstrijd zendt de VARA wel, van 22.00 tot 22.50 uur, de aan gekondigde aflevering uit de Perry Mason-serie uit. Het eerste NTS- journaal wordt uitgezonden van 20.00 tot 20.10 uur. het tv.eede van 22.50 tot 22.55 uur. Het aangekondigde pro gramma van 19.00 tot 20.00 uur blijft ongewijzigd. De NTS-persdienst deelde mee, dat DWS voor de tv-rechten een be drag van f 25.000 krijgt. (Van onze Londense correspondent) Premier Wilson heeft gisteravond in het Lagerhuis, tijdens het debat over de Troonrede, een stormachtig tumult veroorzaakt door de conservatief Griffiths te bestempelen als een ..parlementaire lepralijder". Twintig Tory's verlieten woedend de zaal. Later dien den zes voormalige conservatieve ministers een motie in, waarin zij Wilson veroordelen. Dit is een ongeëvenaarde stap tegen een nieuw regeringshoofd. Griffiths is door Labour beschuldigd van het aanzetten tot rasse- haat in het district Smethwick bij de jongste verkiezingen. Het debat was begonnen met Wil sons aankondiging, dat de regering volgende week een tussentijdse be groting zal indienen ter goedkeuring van de invoertoeslag en exportpre mies en eventuele aanvullende maat regelen. Wilson noemde de tijdelijke verhoging van het invoertarief het kleinste van alle kwaden. Bovendien was het een maatregel welke was voorbereid door „onze vrienden de conservatieven". Toen Wilson over „onze vrienden" sprak, klonk er hoongelach op de conservatieve banken. Maar even la ter ontstond er bij de Tory's oor verdovend lawaai uit protest tegen de politieke bom welke Wilson, nog woe dend over het gebeurde in Smeth wick, naar zijn tegenstanders smeet. Rassenkwestie Zoals bekend werd Patrick Gordon Walker in zijn district Smethwick door de conservatief Griffiths ver slagen, doordat de rassenkwestie in het geding was gebracht. Tijdens de campagne verschenen er plakkaten als: „If you want a nigger neighbour, vote Labour" (als je een nikker als buurman wilt, stem dan Labour). De storm barstte los, toen Wilson zei, dat het betreurenswaardig was dat de minister van Buitenlandse Zaken thans in het Lagerhuis moest ontbreken (hij zal eerst ergens een voor hem vrij te maken zetel moeten winnen). Enige conservatieven grin- j beeft dan ook nikten, Wilson vermaande hen: „Dit waarin Wilsons Even later verbleekte iedereen, toen Wilson een beroep deed op Douglas- Home om Griffiths uit te stoten. Als Douglas-Home dit zou doen, aldus Wilson, „dan zouden de conserva tieven van Smethwick de voldoening hebben, dat zij geen lid in het La gerhuis hebben die de rol vervult van een parlementaire lepralijder". .Schandelijk' Na die opmerking barstte een hels lawaai los. Conservatieven riepen „schandelijk!" Wilson keek onbewo gen toe. Douglas-Home zat stil naar het hoge plafond van het Lagerhuis te kijken. Het duurde meer dan een kwartier voordat het lawaai afnam. Twintig Tory's liepen boos weg. De conservatieve fractie riep de hulp van de bepruikte „speaker" (voorzitter) in, maar deze stond machteloos. Want het hoogst onge bruikelijke woord „lepralijder" is nu eenmaal geen verboden term in het parlement. Ongebruikelijk Steeds wanneer Wilson zijn rede wilde hervatten, gingen zijn woorden verloren in het door de conservatie ven aangeheven tumult. „Intrekken, intrekken!" schreeuwden zij. „Ik trek niets in", riep Wilson bleek en ver- eten. Een aantal conservatieven motie ingediend, uitlating scherp is helemaal geen zaak om te lachen I wordt veroordeeld. Dit is i hapgst Er is geen twijfel aan, dat Wilson een tactische blunder heeft begaan. Bovendien vernietigde de premier met deze episode de uitwerking van zijn speech, die toch al minder visie vertoonde dan men had verwacht. Er blijft echter een vraagteken. De theorie doet opgang, dat Wilson aan stuurt op een zo spoedig mogelijke regeringsnederlaag om na algemene verkiezingen onder de leuze „ze gaven ons geen kans" met een vergrote meerderheid terug te ke ren. Het staat echter vast, dat Wil son zijn aanval deed tegen het ad vies van zijn naaste medewerkers in. Sikkens autolokken NIEUWE RIJN 43 ©«d teuws Uit het Leidsch Dagblad van 5 November 1864: 1 Bij de letterkundige fa- culteit aan de academie Sor- bonne heeft zich een jonge dame aangegeven tot het af- leggen van een doctoraal examen. Ds. R. Koopmans van Boe- 1 keren heeft in de vergade- ring van het Dep. der Mij. tot Nut van 't Algemeen zijn no velle „Excuseer mijn hand schoen", voorgedragen en door een talrijk gehoor luid toegejuigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 1