LEIDSCH
DAGBLAD
Overweldigende zege
op Senator Goldwater
WILSON ONTKETEN T
REL IN LAGERHUIS
DWS tocli
op scherm
Alle records geslagen
KANS OP
NACHTVORST
VOORLOPIGE
UITSLAG
VREDE EN
WELVAART
HEDENAVOND
Ipgericht 1 maart 1860
WOEK8DAQ 4 NOVEMBER 1064
No. 81307
Directeur: E. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 10.05 per kwartaal, f3.35 per maand, t. 0.78 per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 67055
JOHNSON BLIJFT
(Van onze correspondent in Washington)
President Lyndon Baines Johnson, die elf
oaanden geleden door de tragische dood van
ohn F. Kennedy de hoogste post in de Ver-
nigde Staten op zich nam, heeft gisteren, in
;ijn strijd om het presidentschap met de Repu-
riikeinse kandidaat Barry M. Goldwater, de
jrootste verkiezingsoverwinning uit Amerika's
jeschiedenis behaald. Ongeveer 63 procent van
ie in recordaantal toegestroomde kiezers (ten
getale van ruim 70 miljoen) stemden op Johnson
d.i. nog 2 proceent meer dan het record van
Franklin D. Roosevelt in 1936.
Met de president en de kandidaat voor het
vice-presidentschap. Hubert Humphrey, be
haalde ook een groot aantal Democratische
kandidaten voor het gouverneurschap, de Se
naat en het Huis van Afgevaardigden de zege.
In New York versloeg Robert Kennedy, broer
van de vermoorde president en oud-minister
van Justitie, de zittende Republikeinse senator
Kenneth B. Keating en in Massachusetts werd
zijn broer, Edward Kennedy, die tengevolge
van een vliegtuigongeluk nog steeds aan het
ziekbed gekluisterd is, met een ruime meerder
heid eveneens in de Senaat gekozen.
Jonhsons overwinning, droeg het karakter
van een aardverschuiving, waarbij zelfs oude
en hechte Republikeinse bolwerken als Maine
en Vermont naar de Democraten overgingen.
Alleen in het traditioneel Democratische zuiden
(Mississippi, Alabama, Louisiana, Georgia en
Zuid-Carolina) behaalde Goldwater de meer
derheid.
Een waarlyk grandioze zege boekte Johnson in het District van Columbia,
waarin de hoofdstad Washington is gelegen: 84 procent van de kiezers in
„D.C." (zoals de afkorting luidt) gaven hun stem aan Johnson. Zoals be
kend had het District tot nu toe nog nooit mogen stemmen. Hoe groot de
meerderheid van Johnson wel is blijkt uit het getal van de kiesmannen, dat
zijn zij, die tenslotte de president verkiezen: terwijl op een totaal van 548
slechts 270 kiesmannen nodig zijn, kan Johnson in elk geval rekenen op
483, waarmee ook op dit gebied zijn zege nog veel groter is dan die van
Kennedy vier jaar geleden. Deze immers behaalde destijds slechts 303 van
de stemmen in het kiescollege.
Ondanks deze zeer duidelijke feiten weigerde senator Goldwater de ge
bruikelijke verklaring af te leggen, waarin hij zijn nederlaag erkende. Hij
ping om elf uur naar bed en liet het aan de president over voor een enorme
menigte in Austin (Texas) met door tranen verstikte stem zijn overwinning
if te kondigen. In zijn toespraak prees hij met nadruk de mannen van Ken-
pedy's kabinet.
De overwinning van Johnson, die
gepaard gaat met een vergroting van
de toch al sterke democratische
meerderheden in de Senaat en in
het Huis van Afgevaardigden, bete
kent massale steun voor het Demo
cratische programma voor gelijke
rechten en kansen voor allen, van
grotere sociale zekerheden, van inter
nationale ontspanning en eventuele
beperking van de bewapening. Het
houdt tevens in een bijna drama
tische verwerping van Goldwaters
conservatisme, van zijn pleidooi tegen
federale inmenging in de. staten, ook
in geval van discriminatie of onder
drukking van minderheden, van zijn
denkbeelden over het stevig aanpak
ken van de communistische aarts
vijanden en over het onder druk zet
ten van buitenlandse mogendheden,
die niet naar de Amerikaanse pijpen
willen dansen.
Natuurlijk moet men niet verge
ten, dat rond 25 miljoen Amerikanen
tooh voor Goldwater stemden en zijn
ideeën delen, maar voorlopig lijkt
geen verkiezing te winnen met het
conservatisme van de Goldwater -
mannen. De uitslag van gisteren
heeft een einde gemaakit aan de
oude, van wijlen senator Taft stam
mende theorie, die inhield dat Ame
rika's conservatieven met een grote
meerderheid naar de stembus zouden
stromen als een van de politieke
partijen eindelijk eens met een uit
gesproken conservatieve kandidaat
voor het Witte Huis voor de dag zou
komen.
Welke rol Goldwater nog verder zal
spelen, is op het ogenblik niet dui
delijk. Bijna symbolisch is, dat hij
gisteren, na anderhalf uur in de rij
te hebben gestaan voor een stem
bureau (hij weigerde voor te gaan,
ofschoon hem dat aangeboden werd),
een eenzame wandeling maakte in de
woestijn van Arizona. Toen hij zijn
stem had uitgebracht en hem werd
gevraagd naar de vermoedelijke uit
slag, antwoordde hij: „Het is als bij
Senaat en Huis
Voor de Amerikaanse Senaat is
gisteren gestemd over 35 van de 100
zetels. Van de 65 senatoren, die blij
ven zitten, zijn er 40 Democraat en
25 Republikein. Om de meerderheid
te behalen zijn er dus 51 zetels no
dig. Deze meerderheid hebben de De
mocraten in elk geval weten te be
halen. Zij verkregen dit cijfer
werd genoteerd toen nog niet alle
uitslagen bekend waren tenminste
66 zetels. De Republikeinen staan op
31. Voor de definitieve uitslag zie
men elders op deze pagina.
Wat 't Huis van Afgevaardigden be
treft, daar stonden alle 435 zetels op
't spel. Daarvan hebben de Democra
ten er tenminste 241 behaald, maar
ook dit getal behoeft nog herziening,
omdat het een voorlopige uitslag is.
In het aftredende Huis hadden 257
Democraten en 178 Republikeinen
zitting. De verwachting is, dat de
verhouding in het nieuwe Huis nog
gunstiger voor de aanhangers van
Johnson zal zijn.
Van de 25 gouverneursposten zijn,
volgens een voorlopige uitslag 16 naar
de Democraten gegaan en vier naar
de Republikeinen.
De staat Alaska, waar in 1960 de
Republikeinse kandidaat Nixon de
overwinning behaalde, koos deze keel
de zijde van president Johnson, aldus
werd vanochtend om 11 uur bekend.
Er waren drie kiesmanstemmen in
het geding.
In de staat Arkansas versloeg de
Democratische gouverneur Faubus
zijn Republikeinse tegenstander Win-
throp Rockefeller, broer van de gou-
WEER BERICHT
Het KNMI verwacht van heden- tot
morgenavondoverwegend droog
weer met lokale opklaringen, maar
vooral in de nacht en ochtend ook
plaatselijk mist. Iets koudere nacht
met hier en daar nachtvorst. Middag-
temperaturen ongeveer als vandaag.
Matige tot zwakke wind aanvankelijk
oostelijk, later veranderlijk.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
5 NOVEMBER
Zon op: 7.42 u.; onder: 17.05 uur.
Maan op: 8.43 uur; onder: 17.52 u.
Hoogwater te Katwijk te 2.45 en
15.58 uur.
Laag water te 11.54 uur.
Dit blad bestaat alt 16 pagina'»
(om half een)
Toen om half een 90% van de
stemmen geteld waren, was de
stand van de verkiezingsuitslag
in Amerika
Johnsan: 38.710.421, Goldwa
ter: 24.502.649.
Johnson wint 45 staten met
486 kiesmannen, Goldwater 5
staten met 47 kiesmannen.
Vereiste meerderheid: 270
kiesmannen.
Op hetzelfde tijdstip hadden
de Democraten in de Senaat 66
leden, de Republikeinen 33 (ver
eiste meerderheid 51). In het
Huis van Afgevaardigden: De
mocraten 261 (nu 254, vacant 3)
Republikeinen 120 (nu 176, va
cant 2); Democratische winst
32, Republikeinse winst 9, ver
eiste meerderheid 218.
Vice-president
HU.BERT HUMPHREY
New York. Het was voor
de zesde maal, dat Faubus werd ge
kozen, een prestatie die in de ge
schiedenis van Amerika nog niet is
voorgekomen.
Ofschoon in de staat Californië
president Johnson aan het langste
eind trok moest Pierre Salinger, de
voormalige perssecretaris van presi
dent Kennedy, het onderspit delven
tegen de vroegere filmster George
Murphy, die voor de Republikeinen
naar een senaatszetel dong. Hij ver
wierf zich grote bekendheid in films
met Shirley Temple. Ginger Rogers,
Judy Garland, Elizabeth Taylor en
Lana Turner.
Gouverneur George Romney van
Michigan heeft in de strijd om het
gouverneurschap voor een grote Re
publikeinse overwinning gezorgd Hij
behaalde een overwinning op de De
mocraat Neil Staebler. Deze zege
heeft hem tot een ernstige kandidaat
gemaakt voor het toekomstig leider
schap van de Republikeinse partij.
Etnische groepen
Door zijn overwinning in Alabama
is Goldwater de eerste Republikein
geworden, die »nds 92 jaar deze
staat heeft veroverd. South Carolina,
welke staat ook aan Goldwater toe
viel, heeft voor het eerst in 88 jaar
Republikeins gestemd. Goldwater
profiteerde van de grote opkomst van
de kiezers en van de sterke bewe
ging voor rechten voor de deelsta-
In Mississippi, een derde staat die
Goldwater veroverde, was hij al van
het begin af aan favoriet, omdat hij
de indirecte steun had van gouver
neur Paul Johnson en het apparaat
van de Democratische partij in deze
staat, plus de steun van de vroegere
gouverneurs High White en Rose
Barnett. De verkiezing in deze staat
was ongewoon, omdat de Republikei
nen gewoonlijk slechts symbolische
pogingen deden om in Mississippi
stemmen te winnen.
Wanneer men de uitslagen van de
Amerikaanse verkiezingen bekjjkt ziet
men, dat Johnson een groter aantal
stemmen dan wijlen John F. Ken
nedy in 1960 kreeg van etnische
groepen. Johnson behaalde een van
zijn grootste winsten bjj joodse kie
zers, aldus een overzicht, verschaft
door elektrische analyse van de NBC
in samenwerking met Associated
Press.
Wanneer de meerderheid der
Amerikanen inderdaad
over het gezond verstand
beschikt, dat men hun toeschrijft, is
er alle reden te veronderstellen, dat
het kiezersvolk Johnson de voorkeur
zal geven", zo schreven wij zaterdag.
Die verwachting is niet alleen uitge
komen, maar zelfs nog overtroffen:
Johnsons overwinning had nauwe
lijks groter kunnen zijn. En daar
mee heeft het Amerikaanse volk zich
een brevet van politieke rijpheid uit
gereikt, dat er zijn mag. Een feit,
dat voor criticasters, die geen gele
genheid laten voorbijgaan dit volk
te onderschatten, een reden moge
zijn hun opvattingen te herzien. De
Amerikanen hebben immers zeer na
drukkelijk de voorkeur gegeven aan
een evenwichtige politiek en elke mo
gelijkheid van avonturen van de
hand gewezen. Deze laatste factor
toch heeft een beslissende rol ge
speeld in de uitslag. De senator uit
Arizona is namelijk niet in staat ge
bleken de vrees weg te nemen, dat
hij de geweldige militaire macht van
zijn land metterdaad zou willen uit
buiten, dus in offensieve zin. Welis
waar heeft Goldwater de indruk, dat
hij wat losser wilde omgaan met het
„kernpistool", trachten te verzach
ten, maar de nuchtere Amerikanen
wisten al genoeg. Ook het feit, dat
hij op sociaal gebied „de weg terug"
wilde gaan en sociale maatregelen
zou afschaffen, heeft hem bepaald
geen goed gedaan. Daartegenover
kon president Johnson de stel
ling poneren, dat hij zou zorgen voor
het voortduren van „vrede en wel
vaart", een stelling, die hem tenslot-
ten een grandioze overwinning heeft
gebracht. Thans is zijn positie zo on
aantastbaar, dat hij op de ingesla
gen weg kan voortgaan. Johnson mo
ge geen origineel denker zijn zoals
zjjn voorganger, in een ander en
zeer belangrijk opzicht overtreft hij
Kennedy verre: in zijn behendigheid
het Congres over te halen tot het
aanvaarden van zijn wetten. Men
mag van de komende vier jaar regi
me-Johnson dan ook verwachten, dat
het vooral een nuttige en politiek-
effectieve periode zal zijn. En daar
van zal niet alleen zijn eigen volk,
maar ook de rest van de wereld kun
nen profiteren.
Pool weer aan de loop
De noordelijke magnetische pool is
in de laatste twee jaar 32 km naar
het noorden en zes km naar het oos
ten verschoven, zo hebben Canadese
geleerden bekendgemaakt. De mag
netisch pool bevindt zich nu op het
zuidelijke punt van het eiland
Bathurst.
PRESIDENT JOHNSON
In New York kreeg Johnson 90%
van de joodse stemmen, een winst
van 6% op Kennedy in 1960. In Illi
nois kreeg Johnson 80% van de jood
se stemmen, winst 8%. Onder de Ita
liaans-Amerikanen behaalde John
son 74%, winst 1%.
De kiezers van Slavische afkomst
gaven 79% van hun stemmen aan
Johnson, winst 1%. Een uitzondering
op de nationale tendens deed zich
voor in Maryland, waar het Demo
cratische aandeel van de Slavische
stemmen daalde met 11%.
De negers stemden in overweldi
gende mate op Johnson: enkele van
de grootste percentages waren: New
Jersey 91%. Connecticut 92% Iers-
Amerikaanse kiezers: Boston, Mas
sachusetts 90%. Latijns-Amerikaanse
kiezers: Texas 97%, winst 7%. De
negers in Texas gaven 98% van hun
stemmen aan Johnson, winst 16%.
?Pa riem en ta i re lepra lijder
Hedenavond zendt de NTS van
20.10 tot 22.00 uur op Nederland I
toch een rechtstreekse reportage uit
van de voetbalwedstrijd DWSSki
og Lyn, die in de tweede ronde van
het toernooi om de Europa Cup in
het Olympisch Stadion te Amsterdam
wordt gespeeld. Deze uitzending is
mogelijk geworden doordat alsnog
overeenstemming is bereikt tussen
DWS en de NTS. Commentator is
Bob Spaak. In verband met deze re
portage Iaat de VARA haar program
ma's „Achter het Nieuws" en „Dur
ven we bang te zijn" vervallen.
Dit laatste programma (een docu
mentaire) wordt nu woensdag 2 de
cember om 21.35 uur uitgezonden.
Na de wedstrijd zendt de VARA
wel, van 22.00 tot 22.50 uur, de aan
gekondigde aflevering uit de Perry
Mason-serie uit. Het eerste NTS-
journaal wordt uitgezonden van 20.00
tot 20.10 uur. het tv.eede van 22.50 tot
22.55 uur. Het aangekondigde pro
gramma van 19.00 tot 20.00 uur blijft
ongewijzigd.
De NTS-persdienst deelde mee,
dat DWS voor de tv-rechten een be
drag van f 25.000 krijgt.
(Van onze Londense correspondent)
Premier Wilson heeft gisteravond in het Lagerhuis, tijdens het
debat over de Troonrede, een stormachtig tumult veroorzaakt door
de conservatief Griffiths te bestempelen als een ..parlementaire
lepralijder". Twintig Tory's verlieten woedend de zaal. Later dien
den zes voormalige conservatieve ministers een motie in, waarin zij
Wilson veroordelen. Dit is een ongeëvenaarde stap tegen een
nieuw regeringshoofd.
Griffiths is door Labour beschuldigd van het aanzetten tot rasse-
haat in het district Smethwick bij de jongste verkiezingen.
Het debat was begonnen met Wil
sons aankondiging, dat de regering
volgende week een tussentijdse be
groting zal indienen ter goedkeuring
van de invoertoeslag en exportpre
mies en eventuele aanvullende maat
regelen. Wilson noemde de tijdelijke
verhoging van het invoertarief het
kleinste van alle kwaden. Bovendien
was het een maatregel welke was
voorbereid door „onze vrienden de
conservatieven".
Toen Wilson over „onze vrienden"
sprak, klonk er hoongelach op de
conservatieve banken. Maar even la
ter ontstond er bij de Tory's oor
verdovend lawaai uit protest tegen de
politieke bom welke Wilson, nog woe
dend over het gebeurde in Smeth
wick, naar zijn tegenstanders smeet.
Rassenkwestie
Zoals bekend werd Patrick Gordon
Walker in zijn district Smethwick
door de conservatief Griffiths ver
slagen, doordat de rassenkwestie in
het geding was gebracht. Tijdens de
campagne verschenen er plakkaten
als: „If you want a nigger neighbour,
vote Labour" (als je een nikker als
buurman wilt, stem dan Labour).
De storm barstte los, toen Wilson
zei, dat het betreurenswaardig was
dat de minister van Buitenlandse
Zaken thans in het Lagerhuis moest
ontbreken (hij zal eerst ergens een
voor hem vrij te maken zetel moeten
winnen). Enige conservatieven grin- j beeft dan ook
nikten, Wilson vermaande hen: „Dit waarin Wilsons
Even later verbleekte iedereen, toen
Wilson een beroep deed op Douglas-
Home om Griffiths uit te stoten. Als
Douglas-Home dit zou doen, aldus
Wilson, „dan zouden de conserva
tieven van Smethwick de voldoening
hebben, dat zij geen lid in het La
gerhuis hebben die de rol vervult
van een parlementaire lepralijder".
.Schandelijk'
Na die opmerking barstte een hels
lawaai los. Conservatieven riepen
„schandelijk!" Wilson keek onbewo
gen toe. Douglas-Home zat stil naar
het hoge plafond van het Lagerhuis
te kijken. Het duurde meer dan een
kwartier voordat het lawaai afnam.
Twintig Tory's liepen boos weg.
De conservatieve fractie riep de
hulp van de bepruikte „speaker"
(voorzitter) in, maar deze stond
machteloos. Want het hoogst onge
bruikelijke woord „lepralijder" is nu
eenmaal geen verboden term in het
parlement.
Ongebruikelijk
Steeds wanneer Wilson zijn rede
wilde hervatten, gingen zijn woorden
verloren in het door de conservatie
ven aangeheven tumult. „Intrekken,
intrekken!" schreeuwden zij. „Ik trek
niets in", riep Wilson bleek en ver-
eten. Een aantal conservatieven
motie ingediend,
uitlating scherp
is helemaal geen zaak om te lachen I wordt veroordeeld. Dit is
i hapgst
Er is geen twijfel aan, dat Wilson
een tactische blunder heeft begaan.
Bovendien vernietigde de premier
met deze episode de uitwerking van
zijn speech, die toch al minder visie
vertoonde dan men had verwacht.
Er blijft echter een vraagteken. De
theorie doet opgang, dat Wilson aan
stuurt op een zo spoedig mogelijke
regeringsnederlaag om na algemene
verkiezingen onder de leuze „ze
gaven ons geen kans" met een
vergrote meerderheid terug te ke
ren. Het staat echter vast, dat Wil
son zijn aanval deed tegen het ad
vies van zijn naaste medewerkers in.
Sikkens autolokken
NIEUWE
RIJN 43
©«d
teuws
Uit het Leidsch Dagblad van
5 November 1864:
1 Bij de letterkundige fa-
culteit aan de academie Sor-
bonne heeft zich een jonge
dame aangegeven tot het af-
leggen van een doctoraal
examen.
Ds. R. Koopmans van Boe-
1 keren heeft in de vergade-
ring van het Dep. der Mij. tot
Nut van 't Algemeen zijn no
velle „Excuseer mijn hand
schoen", voorgedragen en
door een talrijk gehoor luid
toegejuigd.