,Sensaties' van Bruno Maderna
met het Residentie-Orkest
kunst
Wilhelm Kempff en
Koos Verheul eminent
kaleiöosco^p
ISRAËLISCH ECHTPAAR YAKIN
EXPOSEERT IN „LAKENHAL"
Kustplaatsen zingen
op grammofoonplaten
t vees
gezellig
neem
'n
echte
borrel
Charles de Wolff
dirigent van het
N. H. Filh. Orkest
SPREKEND FIGURATIEF WERK
IN CONTRASTRIJKE VERSCHILLEN
Met wat slagroom
doet u wonderen
Liever
vrouwen
ELISABETH BAS
"PARAAT"
29ct
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 30 oktober 1964
SCHOONHEID EN CHAOS
Twee „sensaties" kenmerkten het tweede concert van het Resi
dentie-Orkest onder directie van de ultra-progressieve dirigent
Bruno Maderna, maar of men er mee ingenomen was, valt sterk te
betwijfelen.
Waarom een nieuwe visie te geven op Bachs' zesstemmige
„Ricercare" uit ,,Das musikalische Opfer" van Bach, gelijk Anton
Webern dat in 1935 gedaan heeft, als de oorspronkelijke zo uit
nemend voldoet?
Wij zien daar de noodzaak abso
luut niet van in, ook al geeft de z.g.
„Klangfarbentheorie" van Webern
aan de instrumenten de gelegenheid
deze fuga alle denkbare suggestieve
kleurwerkingen te verlenen: eei
veelzijdige registratie dus, welke in
tussen op het orgel volkomen zoi
misstaan.
Deze o.i. stylistisch onverantwoor
de ingreep bracht het geniale werk,
dat weliswaar structureel noot
noot gevolgd en belicht werd, toch
op een verre en ongeoorloofde af
stand van Bach, wiens oren er bij
getuit zouden hebben
Het geheel maakte een verbrokkel
de indruk, verkreeg daarbij zulk eer
dwingend persoonlijk karakter, dat
het onmogelijk als een eerbetoon
de grote Thomascantor kon gelden.
Wat de tweede „sensatie" betreft:
de voorvechter der seriële muziek
Maderna kwam thans met een eigen
compositie voor de dag, diens Di-
mensioni III c, daterend uit dit
Jaar, waarvan de inkt nauwelijks
opgedroogd. Deze is gebaseerd op
zijn Dimension! Ilia en Dimensioni
Illb (ophra) doch wat hij met dit
louter cerebraal en dan nog wankel
experiment, wil zeggen, is ons niet
duidelijk.
Het werk vergt een -enorm orkest
apparaat (ongeveer 50 instrumenten,
waaronder twee vleugels). Als het de
bedoeling is geweest de toehoorders
hiermee te overbluffen, dan is dit
Advertentie
vaderlandse
OUDE GENEVER
JONGE JENEVER
BRANDEWIJN
Maderna zeker niet gelukt. Hoewel
„geordend materiaal" er aan ten
grondslag ligt, bleek het klinkend re
sultaat toch, althans bij eerste aan
horen, onordelijk, verward, zelfs
compleet chaotisch.
Hoogstens kon men bewondering
opbrengen voor de formidabel
moeilijke fluit-, altfluit- en piccolo-
soli van Koos Verheul, die zijn hoog
ste en laagste troeven uitblies, veel
al op de vereiste krampachtige wijze,
maar waarbij tevens zijn allesbe
heersend technisch kunnen duide
lijk bleek. Men moet wel „geloof" in
muziek als deze hebben, om haar zo
te realiseren, gelijk ook het orkest
dit al even bewonderenswaardig deed.
Dat Maderna de meest bevreemden
de, soms ook boeiende effecten in het
rijk-gevarieerd orkest palet weet te
bereiken en daarbij verzekerd is van
een solist met een oneindig lange
adem waarover Verheul gelukkig
beschikt! kon ons toch geenszins
van de belangrijkheid of de inner
lijke nodzaak van dit werk overtui
gen.
De heksentoeren, die de solist en
ook het orkest moesten verrichten,
verliepen onder de accurate directie
van Maderna volkomen naar de eis.
Het applaus leek ons dan ook meer
bedoeld als een erkenning voor aller
fenomenale prestaties, dan voortko
mend uit een gevoel van verbonden
heid met deze wirwar van uxtreme,
kille en lege geluiden.
Om voor het scherp contrasteren
de evenwicht te zorgen, was ook
Beethoven aan het woord met diens
weinig gespeeld tweede pianoconcert
in Bes gr. t. Daarin vertolkte de
vermaarde, welhaast 70-jarige Wil
helm Kempff subtiel en tevens pittig
de solopartij. En juist de hechte ver
bondenheid met deze muziek bleek
uit het warmgestemde applaus dat
deze meester van een welhaast ver
vlogen generatie nog altijd weet op
te roepen, vervuld als zijn spel is
een intense muzikaliteit, ver
vuld ook van zin voor ware schoon-
De pianist Wilhelm Kemp[[
en de dirigent Bruno Maderna
voor hun optreden.
(Foto L.D./Holvaat)
heid, welke ons niet in het vage,
het duistere laat of in een peilloze
afgrond doet storten. Integendeel:
ons verheft en nog altijd fascineert.
Hoe vertrouwd deze muziek ook mag
zRn!
Moeiteloos en met een verbazing
wekkende vitaliteit presenteerde
Kempff dit concert, in volledige sa
menwerking met het orkest, dat hem
ook in enkele vrij genomen passa
ges met opvallende precisie wist te
volgen.
Om, na Madema's Dimensioni
IIIc weer op adem te komen volg
de tot besluit Ravels uit 1908 date
rend „Ma Mère l'Oye", In 1912 door
de componist zó perfect geïnstrumen
teerd, dat men er in deze tRd nog
steeds zRn innigste vreugde aan kan
beleven.
Deze voor kinderen geschreven
suite weer eens te horen, was een
verrukkelijke gewaarwording na de
voorlopig nog onoplosbare, althans
ondoorgrondelijke problemen en
complicaties, waarvoor de bekwaam
dirigerende Maderna ons had ge
steld.
H.
(Van onze Groningse correspondent)
De 32-jarige organist en dirigent
Charles de Wolff uit Enschede is voor
het seizoen 1965'66 benoemd tot
vaste dirigent van het Noordelijk Fil
harmonisch Orkest te Groningen. De
benoeming geldt in tegenstelling
tot andere berichten als zou De Wolff
een verbintenis voor langere termijn
hebben aangegaan ingaande het
reeds lopende contractseizoen - voor
lopig alleen voor het volgende sei-
Reeds in augustus werd deze aan
stelling in overweging genomen, De
heer Roelof Krol uit Amsterdam, die
al enige jaren het leeuwedeel van de
concerten van het Noordelijk Filhar
monisch Orkest voor zijn rekening
neemt en ook dit jaar de meeste con
certen leidt verklaart toen dat hij
van het begin af aan verklaard
per seizoen niet meer dan circa vier
maanden voor Gron'ngen ter be
schikking te hebben. Hij zag overi
gens geen kans zijn domicilie in
A"dam op te geven, een voorwaarde
die aan een vaste benoeming
bonden is.
Intussen hoopt het bestuur dat
Roelof Krol ook het volgend seizoen
1 nog een flink aantal concerten zal
willen dirigeren.
Merkwaardige combinatie
In het hartje van het oude Jeruzalem een 17de eeuwse toren
fn de tuin van een Frans klooster woont het echtpaar Abraham
Yakin (40) en Hannah YakinVan Hulst. Een belangwekkende
expositie van hun sterk uiteenlopend figuratief werk is gister
avond in de Lakenhal geopend door de kunstcriticus Jelle Troel
stra.
Hugo Claus weigert
weer boekenbeursprijs
(Van onze Brusselse correspondent)
Ter gelegenheid van de Vlaamse
boekenbeurs, die zaterdag te Antwer
pen wordt geopend, werd onder de
lezers een soort referendum gehou
den door de Vereniging van Vlaamse
letterkundigen en de Vereniging tot
bevordering van het Vlaamse boeken
lezen. Hugo Claus' roman „Omtrent
Dedee" behoorde dit jaar tot de ver
kozen boeken. En de auteur zou dus
plaquette ontvangen tijdens de
plechtige opening van de boeken
beurs.
Naar Claus heeft medegedeeld zal
hij ook deze keer die onderscheiding
weigeren, omdat hij ze als een onder
onsje van reclamemensen beschouwt.
Verleden jaar heeft hij dat ook ge
daan toen hij voor zijn boek „De
verwondering" was onderscheiden.
Hij heeft toen laten weten dat hij
alleen prijzen zou aannemen, die een
hoger bedrag vertegenwoordigden
dan het „maandloon van een onge
schoolde arbeider".
Claus heeft nog verklaard dat hR
>k van de publiciteit, welke een
dergelijke prijs betekent, niet is ge
diend zolang hR zelf van de verkoop
prijs van een boek 10 honorarium
toucheert en de boekhandelaar 33
krRgt.
Abraham Yakin, winnaar van de
Adolf Neumannprijs (1962) te Parijs,
is aanvankelijk van alles geweest:
loopjongen, schoenpoetser, melk jon
gen en krantenjongen.
Na de oprichting van de Staat Is
raël volgde hij de avondcursussen
aan de Academie Bezaïel in Jeruza
lem, waar hij zich bekwaamde in de
techniek van het houtsnijden ei
grafische kunst. In 1957 volgde zijn
huwelijk met Hannalh van Hulst (31)
uit Amersfoort, die na haar studies
aan de avondacademie in Utrecht
en bij Paul Collin In Parijs, in 1956
naar Israël emigreerde en daar even.
eens een cursus volgde aan de Aca
demie Bezaïel, waar zrij haar echtge
noot leerde kennen.
Belden betonen zich, naar hetgeen
wij op deze tentoonstelling mochten
constateren, rasechte artiesten.
Bewust zonden zij verschillend
werk in: hij kleurige, blijde aquarel
len, monotypen en tekeningen, zR
houtsneden en etsen. Hun produktie
is fris en levend, tintelt van artistieke
bezetenheid, is bemoedigend door het
brandende verlangen naar opbouw,
terwijl Hannah tevens geobsedeerd
lijkt door twee typische vrouwelijke
kenmerkende zwangerschap en de
geboorte. Beider technische be
kwaamheid is frappant, ook al zijn
n een „Treurende vrouw" van
Abraham Yakin anatomische zwak
heden, welke echter van weinig be
lang zijn, aan te tonen. Maar zijn
portretten, o.a. het fantastisch goud.
glanzende van Paus Joannes XXIII
(gemengde techniek) getuigen van
een onbetwistbare begaafdheid. Ook
zijn „Philosoof", een indringende
Christusfiguur, treft diep, even als
de beeltenissen van de in zajn mu
ziek verzonken, verstilde figuur Je-
hudl Menuhin en van de theologische
wijsgeer Martin Buber.
Aziatische, in het bijzonder Japan
se invloeden zijn te onderkennen in
zijn vele landschappen. Het valt niet
to verwonderen, dat hij met zijn
„Acco", waarin zo kernachtig de es
sentie getroffen wordt en zoveel weg
gelaten Is, de Neumannprijs ver
wierf.
Origineel is ook Hannah Yakin:
haar karakteristieke, veelal strak ge
houden en fraai gestyleerde houtsne
den in rood en zwart, geel of bruin
(o.a. 't Forellenkwintet) haar bR
uitstek fijnzinnige tedere portretten
en nog zo veel meer, spreken van on_
gemene kracht, van zuiver gevoel en
intense bezieling ook. Inspiratie gaat
bij haar gepaard aan concentratie,
eenzelfde concentratie, waarvan ook
het werk van de overigens totaal an
ders geaarde echtgenoot duidelRk ge
tuigt.
Van haar groot kunnen zRn spe
ciaal het „Myriam" en de maagden,
dansende aan de Rode Zee" en
„Vreugde der wet" opmerkelijke voor
beelden.
Kortom: het ls een vreugde kennis
te mogen maken met twee uitzonder-
lRke talenten, die ook op de aller
jongste generatie een sterke, wel
haast magische invloed uitoefenen.
Enige prachtig geslaagde houtsneden
van leerlingen van 4 tot 14 jaar
welke ons onder het oog kwamen,
vormen daarvan het overtuigend be-
wRs.
Men zou kunnen zeggen, dat het
echtpaar Yakin in Israël bezig is een
school" te vormen: ook in dit op
zicht werken zR aan de Israëlische
opbouw krachtdadig en doeltreffend
h.
Dank aan directie
van de Lakenhal
De heer Jelle Troelstra heeft ln
zajn openingswoord gezegd, dat het
echtpaar Yakin, ondanks grote ver
schillen, een positief warme mense
lijkheid gemeen heeft. Hun onderlin
ge samenspraak is niet gericht op
eigen ontplooiing, maar op een ge
meenschappelijk samengaan. Daarbij
werken zdj ook niet in de eerste
plaats voor hun gezin (vier kinderen
en een op komst), maar op het land
dat zR vertegenwoordigen.
Abraham tekent het warme zuide
lijke zonlicht, dat zRn hoogtepunt
vindt in kleuren en expressieve lij
nen, zijn vrouw werkt meer monu
mentaal met sobere grafische midde.
len. Het figuratieve in een decora
tieve vorm stelt zR primair. BR haar
valt een argeloze vrouwelijke sensi
tieve charme waar te nemen.
Spreker uitte tenslotte oprechte
woorden van waardering voor het be
leid van de directie van de Laken
hal.
In de Jaren dat de figuratieve
kunst voltooid verleden tRd was, heb.
ben de eigentRdse figuratieve kunste
naars altijd de gelegenheid gehad,
om ln de Lakenhal te exposeren,
waar him een kans geboden werd,
die zR elders niet kregen. Intussen
is het getR weer gekeerd en staan de
schijnwerpers gericht op de figura
tieve, realistische kunst. Als voor
beeld haalde de heer Troelstra de
uitspraak van G. Lampe aan, dat de
Cobragroep en de andere schilders,
die hier him aanloop namen naar de
non-figuratieve kunst volkomen ver
leden tRd zRn.
Hulde daarom aan de leiding, die
altRd strak haar eigen weg gegaan is.
HANNAH YAKIN
„Zwangere vrouwen"
Koffie, cake, pudding, vla-flip, vruchten alles wordt nóg
lekkerder en nóg gezelliger met slagroom. (Tomatensoep ook,
met een wolkje ongeklopte slagroom). Vraag morgen zo'n
"huiselijk" flesje slagroom aan uw melkman!
De Nederlandse kustplaatsen gaan zingen op de grammofoon
plaat^ De eerste plaat is juist gereed gekomen, n.l. ..Scheveningen
zingt". De grammofoonplatenmaatschappij die deze platen opneemt
wil een serie platen op de markt brengen, waarop koren en ge
meentezang uit de kustplaatsen te beluisteren zal zijn.
De grammofoonplaten zijn van een
uitstekende kwaliteit (30 cm lang
speelplaat) met 40 minuten zang. ZR
hebben een handelswaarde van
f 20,- maar worden wegens de be
langeloze medewerking van de koren
verkocht tegen de aantrekkelijke prijs
van f 8,- per stuk, terwijl de winst
van f 2,50 zal worden besteed voor
de restauratiefondsen van kerkorgels
e.d. ter plaatse. Zo zal van de eerste
Restauratie Martinikerk
vergt vier miljoen
Het comité restauratie Martini
kerk heeft gevraagd het Jaarlijkse
budget voor restauratie van dit his
torische bouwwerk, dat thans
f 200.000 bedraagt, te verhogen. Een
snellere aanpak, dus een groter fi
nancieel budget, per Jaar zal na
melijk belangrijk kostenbesparend
zijn. De kosten van de restauratie
worden door de algemene stRging
van lonen en prijzen van jaar tot
jaar hoger en men vreest, dat als
de restauratie zich over te veel Jaren
uitstrekt, op een gegeven moment de
overheidsgelden „verschoven" wor
den en de werkzaamheden stil ko
men te liggen.
Het project zal rond vier miljoen
gulden vergen. Tachtig procent wordt
gesubsidieerd door RRk, provincie en
gemeente, de rest moet uit particu
liere bijdragen komen. Het comité-
restauratie Martinikerk heeft nu
f 200.000 bijeengebracht. Men is te
vreden met het resultaat van de
actie, al moet er nog heel wat geld
komen.
De Afrikaanse hoeren in het
Keniase district Emboe hebben
staatsleningen voor de grondver
betering gebruikt om vrouwen te
kopen.
De onderminister van Land
bouw heeft in het parlement ver
klaard, dat in de afgelopen tien
jaar 67.500 pond naar het district
was gegaan in de vorm van lenin
gen voor agrarische doeleinden.
Een aantal boeren heeft de lenin
gen niet kunnen aflossen, zei hij.
Zij hebben het geld gebruikt om
vrouwen te kopen.
basketball
UVV-Daggers te sterk
voor The Üona Stars
The Bona Stairs komt zondag
avond voor één van de belangrijkste
wedstrijden van de nog jonge bas
ketballcompetitie te staan. De Lei-
denaars, <he uit de eerste drie wed
strijden de volle zes punten hebben
veroverd, treden dan ln Utrecht aan
tegen UW-Daggers, een formatie
bestaande uit het uit de hoofdklasse
gedegradeerde Holland Daggers en
UW. TBS zal het beslist niet ge
makkelijk krijgen en veel meer dan
een eervolle nederlaag is er voor de
Leidse ploeg waarsohflnlRk niet
weggelegd.
Opstelling: K. Pley, Th. Bark, A.
de Jong, H. van Mameren, H. Ka
per, H. van Haver, C. den Hollander
en H. Stol.
Het wedstrij dprogramma van TBS
luidt: zaterdag: TBS 2—Aristor 1
(14.30 u.); Argus a—TBS b (19 u.);
TBS a Fortuna D. a (15.30 u.).
Zondag: Survriki 2—TBS 4 (14 u.);
TBS 2 (d)—Te Werve 2 (12.30 u.):
UW-Daggers—TBS (19.45 u.).
uitgekomen plaat „Scheveningen
zingt" het batig saldo worden be
steed om het historische orgel in de
Oude Kerk te Scheveningen te res
taureren.
Ook zRn de eerste schreden al ge
zet om in KatwRk aan Zee een
grammofoonplaat te maken onder de
titel ..Katwijk zingt". Hiertoe heeft
de voorzitter van het orgelcomité ln
KatwRk aan Zee. de heer v. d. Plaa,
de plaatselijke koren t.w. .Halleluja"
en „Lenteklokjes" al benaderd om
tot coördinatie te komen. Ook da
voorzitter van 't mannenkoor „Hal
leluja" is verzocht medewerking te
verlenen. Gezien de kwaliteiten van
de Katwljkse koren welke voor do
opname ongetwijfeld him beste
„beentje" en nummers zullen bren
gen belooft het iet® moois te worden.
De opbrengst van de plaat zal war
den besteed voor het onderhoud van
het orgel tn de Nieuwe Kerk aan de
Voorstraat en voor het orgel in do
nieuw te stichten kerk ln de Hoor-
nespolder Voor diegenen, die alvast
met de hele serie mee willen doen
kan worden meegedeeld dat de Sche-
veningse plaat in Katwijk reeds bR
talrRke winkeliers verkrijgbaar is.
Van de plaat .Scheveningen zingt**
zRn inmiddels in Scheveningen nu
al meer dan 2.000 verkocht.
Onze melangeur
gaf u
het beste!
