BIO-TEX Onderdrukking, verzet en kampen in schrijnende Leidse expositie georganiseerd door mendenkring van Sachsenhausen jAelit werknemers van Vianda naar v. d. Laan Straks wellicht nog meer NOODLANDING Langzaam rijden op de singel DANSENDE POPPENSPELER IN LEIDEN ZUID-WEST ATTENTIE VOORTZETTING MACHTSSTRIJD IN KREMLIN? bezit wérkelijk bijzondere eigenschappen Ir. H. de Groot pleit voor grotere polders BLEYS - LEIDEN HET (GROOT) NEDERLANDS WOORDENBOEK Internationale week van samenwerking Verkouden? ASPRO' 'ASPRO'] Opgericht 1 maart 1860 Woensdag 21 oktober 1964 Tweede blad no. 31393 Weten de Jongeren (en ook vele («deren) van vandaag wat zich in dg Duitse verschrikkingskampen in tweede wereldoorlog heeft afge- ,peeld? Zijn er redenen, om met kracht te streven naar een betere norlichting op dit gebied? Zyn er mogelijkheden om die voorlichting wli te laten aanslaan? Het zijn vra- |en waarop geen duidelijk ja of nee objectieve zin te geven is: er zijn uotieven voor vele standpunten. Zoals er motieven zijn voor het (landpunt, dat dit recente ver- den inderdaad dient te herleven, oort te leven ook in het bewust- d)n v»n de jongere generatie, die een tijdgenoot is geweest van de «menselijkheid van het nationaal- (ociallstische regime met als extreme ouequentie het concentratiekamp, ,.««raa.n meer dan zes miljoen men- Itn ten offer zijn gevallen. ,tA In die geest moet de tentoonstel- Vi tol< welke hedenmiddag in het Hjlmmnseurn voor Volkenkunde is (wpend, worden gezien: De Neder- niu hndse Vriendenkring-Sachsenhau- rondtien, bezorgd over het feit dat de sa. nu snaken, welke tot deze onvoorstel- w' kre terreur hebben geleid, nog niet bi ijjn geliquideerd, heeft deze expositie ,Homo hominl lupus?" over de Duit- je concentratiekampen georgani- iterd. De tentoonstelling blijft tot 1 wrember geopend, dagelijks van 10 d, tot 17 uur, des zondags van 13 tot 17 20 P* Foto'g en beelden De expositie geeft een beeld van rgJJ je concentratiekampen in foto's, in «producties van documenten, in kampartikelen, in reliquieën van slachtoffers, in beelden voor 't ver zet, in illegale bladen en in velerlei andere vorm. Het foto-materiaal heeft ook betrekking op de ontwik keling naar de grootste terreur, de jodenvervolgingen, de razzia's en de excessen van de Duitse bezetter in Nederland, met daar tegenover de verzetsactiviteiten, waarvan onder meer talrijke illegale bladen getuigen. Een groot deel van het materiaal kon geëxposeerd worden door mede werking van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, doch na de eerste opzet van de tentoonstelling (die in Amsterdam reeds duizenden bezoekers heeft getrokken), werd het materiaal uitgebreid dank zij veler medewerking en schenkingen. Het geheel is een schrijnend beeld geworden vam de ellende, die de prijs is geworden voor onze vrijheid en welvaart van vandaag. Een noodza kelijk beeld, wanneer men de opvat ting is toegedaan dat ook in Neder land de kiemen nog aanwezig zijn voor het „wolf zijn van de mens tot zijn medemens". Ongetwijfeld zijn in belangrijke delen van de wereld de normen ook nu nog zeer verwant aan wat geleid heeft tot deze oorlogsverschrikking: in Rusland, kortelings in de weste lijke wereld nog in Algerije, in zeker opzicht ook in Europese landen als Spanje, terwijl de talloze nu nog in glorie tronende vroegere nazi's bij onze oosterburen getuigen, dat het gevaar voor een herhaling niet denk beeldig, sterker nog, steedis bewe zen is. De Duitse kampen hebben ruim zes miljoen dodelijke slachtoffers ge elst, terwijl vele miljoenen voor het leven geestelijk en lichamelijk zijn gebroken. Dit zijn aantallen, die het rechtvaardigen om het besef aan 't gebeurde levendig te houden, wan neer men ziet, dat de oorzaken van het kwaad nog steeds werkzaam zijn. Jenminste acht personeelsle- len van „Vianda" in Leiden, die listermorgen op staande voet itslag hebben genomen, zullen idag a.s. bij het vleeswaren- van T. S. van der Laan in Leidschendam in dienst treden. Van de voormalige Vianda-werkers lebben zich 11 gistermiddag naar gd leeewarenbedrijf in Leidschendam togeven om aldaar in gelicht te i maana «drijf den over de voorwaarden bij een eventuele indiensttreding. Acht werk nemers hebben reeds tijdens het on derhoud met de directie besloten een betrekking In de produktie-afdeling van Van der Laan te aanvaarden. De drie anderen wilden zich liever nader over de directie gestelde arbeidsvoor waarden beraden. Het is echter niet uitgesloten, dat nog meer personeels leden van het in liquidatie zijnde Leidse vleeswarenbedrijf bij Van der Laan in Leidschendam in dienst zul len treden. Film Tijdens de ten toons teil in gsdagen wordt tevens bij de expositie film over het kamp Sachsenhausen vertoond welke film direct na bevrijding van het kamp door de Russen werd opgenomen. Deze film is echter slechts toegankelijk boven de leeftijd van 18 jaar. De vertoning vindt (behalve des zondags) d lijks plaats van 15 tot 15.45 Stakingsgolf in Italië (Van correspondent in Rome) In Italië is de laatste dagen serie stakingen uitgebroken. De ergste is de spoorwegstaking, die gisteren is ingegaan en die een volle week zal duren. Het is weliswaar geen vol ledige staking, maar de bedoeling is dat elke dag van negen uur tot één uur het treinverkeer zal worden stil gelegd. Ook de overwegen zullen op bepaalde dagen niet bewaakt wor den. waardoor de treinen gedwongen worden langzaam te rijden. Hierdoor ontstaat natuurlijk een ontwrichting van het verkeer in het hele land en deze zal stellig ook in vloed hebben op het internationale treinverkeer, niet alleen wat betreft de lijnen naar Frankrijk, Zwitser land, Oostenrijk en Joego-Slavië, r ook voor de grote lijnen die via Frankrijk en Italië naar de Bal kan voeren. In Rome zijn er ook allerlei sta kingen, zoals gisteren die van de verkeersagenten met het gevolg dat het verkeer een chaos werd. De ge meentereiniging van Rome staakt Twee Oostenrijkse straaljagers hebben gisteren in Tsjecho-Slowakije noodlanding gemaakt. De beide piloten zijn ongedeerd gebleven. Het persbureau Ceteka meldt, dat de Tsjechische autoriteiten de twee Oostenrijkse vliegers alle medewer king zullen verlenen on hen iii staat te stellen zo spoedig mogelijk weer naar Oostenrijk terug te keren. De vliegers waren in slecht weer van hun koers afgeweken. Brand stofgebrek dwong hen in Tsjecho- Slowakije te landen. Boeren hebben van de vliegers uit zijn stuur hut bevrijd. De twee straaljagers zijn bij de noodlanding beschadigd. Het gedeelte van de Zoeterwoudse- singel, dat onlangs van een nieuwe asfaltlaag is voorzien en ook daarna nog enige tijd voor al het rljverkeer was afgesloten, is vanmorgen vroeg voor dit verkeer weer opengesteld. Het slipgevaar men herinnert zich het ongeluk met de grote tankauto nog wel is echter zo groot, dat de gemeente op verschillen plaatsen borden heeft geplaatst met het op schrift „Langzaam rijden, veilige snelheid 25 kilometer". Deze maat regel is van tijdelijke aard, het nieu we wegdek moet namelijk goed wor den ingereden. Ons Grunnegerlaand In „Ons Centrum" werd gister avond de algemene ledenvergadering van „Ons Grunnergerlaand" gehou den. De voorzitter, de heer L. Kleve- ring, opende de vergadering en heette alle aanwezigen hartelijk welkom. Na het zingen van het Gron. Volks lied werd een ogenblik stilte in acht genomen ter nagedachtenis van de leden, die ln het afgelopen seizoen de vereniging door de dood zijn ont vallen. Na lezing van de notulen, die on veranderd werden goedgekeurd, wer den de agendapunten vlot afgehan deld. Het bestuur onderging geen wij ziging. De aftredende leden, mevr. Nanning en de heer Hoek, die beiden aftredend waren, werden, daar ze herkiesbaar waren en er geen tegen kandidaten zijn gesteld, bij acclama tie herkozen. Als nieuw lid van de kascommissie werd benoemd de heer Smit. Na het officiële gedeelte bleven de leden nog een poosje gezellig bijeen vertoonden de heren N. P. v. d. Berg en Bekkers van de Coco-Cola- fabriek enkele films o.a. van Taptoe Pelft en Wijde Horizon. BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN Christina driana, dr van A. P. Verdel en P. M. ejjers; Lijdia Adriana, dr wl Chaudron; A. Groen; Erwin, de GoeiJ Agnes, dr van C. Baalbergen en Bfl C. Andrlessen; Manon Gerardina «urentla Maria, dr van G. J. M. Desar E. J. Brouwers; Roblne Jeav- lr van M. R. van Gils en M. L. n van A. Roos M. Berbee; Maria Clara, dr H. J. B. Aarts en C. J. M. van J talk; Robert F., zn van J. v. 't Loo en der MeUden; Rowdy, lalsse; André der Bent; Ringo, zn 1 der Bent; Ro- Rossum en H. .Ouwehand; Jacobus Johannes Dick, i J. K. Ill J, P. J. Pauëlsen, 80 Jr, i HAARLEMMERSTRAAT 207 Onze zaak is GESLOTEN vanaf maandag 19 oktober tot en met woensdag 28 oktober. Wy openen onze nieuwe zaak Haarlemmerstraat 181 (hoek Hooglandse Kerksteeg) op donderdag 29 oktober )fficiële publikatie 6 kjrschriften met betrekking 1 w de aard van de bebouwing S het gebruik van gronden in DE BEBOUWDE KOM. De Burgemeester van Leiden brengt openbare kennis dat Gedeputeerde fcten der provincie Zuid-Holland bij van 7 oktober 1964, G.S. no. 241, goedgekeurd de door de ge- «enteraad in zyn vergadering van maart 1964 vastgestelde verordening. «Kiende voorschriften als bedoeld in *tikel 43 der Woningwet, betreffende 'aard van de bebouwing en het ge- mik van gronden in een gedeelte van bebouwde kom der gemeente Lei- «n, met een daarbijbehorende kaart, goedgekeurde verordening ligt de daarbijbehorende kaart voor to leder ter Inzage ter gemeente re tar le, afdeling Openbare Werken, «mer 112. Stadhuis. 1964. neester voornoemd, VAN KINSCHOT. In Leiden Zuid-West zijn de afgelopen jaren tal van woning blokken, kerken en scholen uit de grond verrezen. Het is een moderne wijk met grote pleinen, brede groenstroken en gezellige winkelgalerijen. De architectuur is er één van strakke lijnen en veel ruimte. Door de blokvormi ge bouw ontstaan er ook blinde muren. Deze worden echter in de meeste gevallen op kunstzinnige wijze „versierd". Op de muur van de Hammarskjöldschool aan de Johan Wagenaarlaan bijvoor beeld is dit fraaie mozaiek aan gebracht. Het is in opdracht van de gemeente. de Hammar skjöldschool is een openbare la gere school door de kunste naar Kees Buurman vervaar digd. Het mozaiek, waarvan de segmenten van geglazuurde klei zijn gemaakt, stelt een dansende poppenspeler voor. (Foto L.D./Holvast) „Ik behoor niet tot degenen, die zich gelukkig voelen met de afzetting Chroesjtsjow", aldus oud-presi dent Eisenhower m een vraaggesprek met het Amerikaanse persbureau Associated Press. Eisenhower bleek mening, dat de Russen nu twee richtingen kunnen uitgaan: toenade ring tot het Westen of dichterbij Rood-China. „Wij kunnen hier alleen r gissen". Eisenhower gelooft, dat Chroesjtsjow nu graag met zijn gezin uit de Sowjet-Unie zou willen ver trekken als dat mogelijk was. Ook president Johnson en de Con gresleiders hebben nog geen vaste mening omtrent de veranderingen in Kremlin. Hoewel Brezjnew de machtigste man ln de Sowjet-Unie schijnt te zijn geworden, zijn de fei telijke machtsverhoudingen nog niet geheel duidelijk. Washington zou van mening zijn, dat nog verdere veran deringen mogelijk zijn. Men houdt rekening met een eventuele machts strijd binnen de muren van het Kremlin. zegt het keuringsinstituut van de Ned. Vereniging van Huisvrouwen (zie onderstaand artikel nit DENKEN en DOEN van juni 1964, pagina 16) „Na een veelomvattend onderzoek, verricht door het Wasserij-instituut T.N.O. en een serie praktijkproeven van I.V.H.A. kon ons goedkeurings- merlc verleend worden aan het was middel Bio-tex, dat een geheel eigen plaats inneemt tussen de vele was- en reinigingsmiddelen op de Nederlandse markt. Bio-tex bezit werkelijk bijzon dere eigenschappen, die de toepassing ervan dubbel en dwars de moeite waard maken. Dit produkt, op zich zelf een goed synthetisch wasmiddel, zonder bleekmiddel en zonder op tische blauwmiddelen, bevat ni. en zymen, die de eigenschap hebben eiwitten af te breken en zodoende gemakkelijk uitwasbaar te maken. Iedere huisvrouw weet, dat juist de eiwithoudende vlekken: bloed, melk, ei, jus enz. de meeste moeilijkheden veroorzaken bij de wasbehandeling. Wasgoed dat dergelijke vlekken heeft, mag vooral nooit direct in heet sop gedaan worden, daar de vlekken dan zg. „inbranden" en niet meer te ver wijderen zijn. Langdurig weken was meestal nodig en oude vlekken waren dikwijls in het geheel niet meer te verwijderen. Met behulp van Bio-tex is het nu veel eenvoudiger geworden deze vlekken spoorloos te doen ver dwijnen. Gedurende 20 minuten voor- weken met dit middel bij een tempe ratuur van ca. S0°C. is dikwijls reeds voldoende. Past men een lagere tem peratuur toe, dan moet een langere inweektijd aangehouden worden, tot maximaal twee uur. Het is niet raad zaam een veel langere weektijd toe te passen, daar de kans bestaat, dat het vuil dan weer op het goed neer slaat. In ieder geval mag nooit een hogere temperatuur dan 60 °C. toe gepast worden, daar hierdoor de en zymen onwerkzaam gemaakt worden. Bio-tex kan ook als voorwasmiddel toegepast worden bij automatische wasmachines, mits de voorwastijd lang genoeg is. Bij sterk met eiwithoudende vlekken bevuild goed is het aan te bevelen (als dit bij de machine mogelijk is) inpiaats van de voorwas de machine in te stellen op „bonte was" en dit als voorwas te beschouwen, waarbij Bio- tex als wasmiddel gebruikt wordt. Daarna dus inschakelen op witte was, waarbij de voorwas wordt overgesla gen, en het normale wasmiddel ge bruiken, waarvan dan echter een kleine dosis genomen kan worden. Bio-tex is ook een ideaal middel om vuile overhemden in te weken. Dik wijls zal dit weken al voldoende zijn om niet al te vuil gedragen over hemden te reinigen. Een pakje Bio-tex, produkt van Kort man Schulte N.V., Rotterdam, kost f0,47. De prijs van dit weekmiddel wordt voor een deel goed gemaakt doordat men bij het wassen met min der wasmiddel kan volstaan dan nor maal. Daar het produkt geen bleek middel bevat en niet sterk alkalisch is, kan het voor alle stoffen, die wit of wasecht geverfd zijn, toegepast worden. Voor wol en zijde bij niet hogere temperatuur dan 40°C." Academische examens Aan da Leidse Universiteit zijn ge- aagd voor het doet. ex. geschiede nis mej. N. E. Deelen (Rotterdam), doet. ex. wiskunde de heer M. N. Spijker (Leiden) C. L. de heer A. H. Taase (Leiden). A. C. van Eifnsber- gen (Lelden), doet. ex. biologie de heer A. M. Mennes (Leiden), de heer W. J. WoUf (Biesbosch); kana. ex. J. W. en N. de heer A. Pokan (Val kenburg) F.W. en N. mej. C. Joutes (Lelden): F.W. en N. de heer R. Ch. D. E. Hoschomp (Lelden). B.W. en N. de heer A. Greve (Leiden). B.W. en N. de heer J. van Weizen (Leiden) F.W. en N. mej. S. v. Wijk (Lelden). F.W. en N„ M. J. M. Bless (Leiden) K. W. en N. de heer W. Lubbers (Lei den). K' W. en N. de heer J. B. van Beizen (Lelden). Vergadering Zuidhollandse Waterschapsbond „Veel polderbesturen van kleine nancieel draagkrachtiger zijn, polders missen de nodige capacitet- voor een beleid, dat is aangepast de huidige behoeften". Dit zei ir. H. de Groot, ingenieur-directeur van het Hoogheemraadschap van Rijn land, op de buitengewone algemene vergadering van de Zuidhollandse Waterschapsbond. Vooral op het gebied van de wa terhuishouding schieten vele bestu- tekort. Vooral nu het polderwater r en meer verontreinigd wordt door afvalstoffen van fabrieken en woongemeenschappen. Het slootwater wordt door deze afval zodanig „be smet", dat door de grote toeneming de hoeveelheid kroos het zuur stofgehalte zo zeer vermindert dat de „gezond" water benodigde flora fauna afsterft. Hierdoor wordt dan weer de 1 andbouwproduktie na delig beinvloed. Als oorzaken van de tekortkomin gen bü het beleid noemde ir. De Groot vooral gebrek aan technisch inzicht, en een verkeerd toegepaste inigheid. Hierdoor worden de noot zakelijke technische voorzieningen als waterzuiveringsinstallaties, gema- »n afvoeren, verwaarloosd of biy zelfs geheel achterwege. Ir. De Groot, pleitte in dit verband voor het opheffen van de kleinste poldereen heden. Grotere polders, die fl- HOUTWORM BESTRIJDING 20 jaar garantie den vaste technische krachten kun nen aantrekken. Dit zou de aanleg van de nodige kunstwerken en het onderhoud daarvan doelmatiger, goedkoper en economischer maken, aldus ir. De Groot. Nog een eeuwfeest De heer B. M. Noach schrijft ons: Leiden viert in dit jaar op cultureel gebied twee belangrijke honderd jarige Jubilea: daar is het op 31 ok tober te vieren eeuwfeest van de HBS; maar minder onder de aan dacht van het grote publiek vallend is het feit, dat het groot Nederlands Woordenboek in 1864 van Leiden uit de eerste aflevering in het licht zond. In de vaak zo interessante kleine ru briek in het Leidsch Dag-blad op blz. 1, getiteld „Oud Nieuws" is onlangs weliswaar uit de krant van 100 jaar geleden dit feit gepubliceerd; maar het verdient m.i. meer aandacht dan waartoe genoemd citaat aanleiding kon geven. Waarom zo zal misschien deze of gene vragen, is dit een Leids Jubileum? Wel, omdat hier ter stede de redactiestaf van het Woordenboek zetelt (vroeger in de Universiteits bibliotheek, thans Rapenburg 68). En wat is dit Woordenboek, met welks samenstelling men nu al meer dan honderd Jaar bezig is, voor een werk? Volstrekt niet een boek zoals onze Koenen, Van Dale of Kramers, dat Je voor Je dagelijks gebruik in je bibliotheek ter beschikking hebt. Het is een zuiver linguïstisch, wetenschap pelijk werk, d.l. een werk t.b.v. de Nederlandse taalwetenschap. Men be- In het kader van de internationale week van samenwerking worden vol gende week ln Leiden drie bijeenkomsten gehouden inpiaats van vjjf in voorgaande jaren. De „Leidse commissie voor internationale samenwerking beperkt zich nu tot de zgn. Burgerzaalavond, aanstaande maandag, de „vrouwenmiddag", op dinsdag 27 oktober en de traditionele jeugdbüeenkomst die volgende week vrijdag wordt gehouden. MEXICO IN PERSPECTIEF Voorzitter ds. J. Th. Mackenzie en secretaris G. Stelnbach hebben ons uiteengezet, waardoor men tot deze beperking is gekomen. Dat geen aparte avond voor de middenstan ders meer wordt gehouden, is voor namelijk te wijten aan de geringe belangstelling. De avond voor de kerken wordt aan een nader onder zoek onderworpen en een gesprek met de rector-magnificus der Leidse Universiteit had onder meer tot re sultaat, dat nu en in de komende jaren ook geen afzonderlijke univer sitaire bijeenkomst zal worden uitge schreven. Inpiaats hiervan zal in de toekomst een aantal colleges aan de internationale samenwerking worden gewijd in het kader van het studium generale. Motto van de Leidse internationale week zal zijn: „Mexico in perspec tief". Dat de week in afwijking van voorgaande Jaren begint met de bij eenkomst in de Burgerzaal houdt verband met het naderende afscheid van de burgemeester. Deze avond wordt nu dus maandag gehouden en begint om 8 uur. Dr. H. Riemens. oud-gezant der Nederlanden, zal spreken over „Moderne politieke ont wikkeling van Mexico". Dinsdagmiddag om half 3 spreekt mevrouw M. C. Margadant-Span- Jaardt in het Volkshuis over „Het leven in Mexico". De jeugdbij eenkomst, volgende week vrijdag om 8 uur in het Rijksmuseum voor Volkenkunde, vormt het sluit stuk. Drs. R. A. M. van Zantwijk zal spreken over „Gemeenschaps-ont- wikkeling onder de inheemse bevol king van Mexico" en zal ook aan dacht schenken aan het zgn. Patz- cuaro-project van de Unesco. Deze jeugdbijeenkomst is in eerste instan tie bestemd voor leerlingen der hogere klassen van middelbare scho len. gon voor 100 jaar met de letters a. g en o; en thans is het van a tot het woord vlaggestok voltooid, waarbij nog een drietal hiaten (onder de let ters r, t en v) moet worden aange vuld. Dat de niet taalkundig-geïnte resseerde het werk niet aanschaft, ligt wel voor de hand, als men weet. dat het op het ogenblik 24 dikke gebonden delen plus nog enkele niet- gebonden afleveringen bevat. Aan het Woordenboek werken vier redacteu ren en nog een aantal adjunct- en aspirant-redacteuren. Hun ontzaglijk uitgebreid werk bestas." in het ver zamelen van een woord in de hele Nederlandse literatuur uit boek, tijd schrift en krant, techniek, weten schap enz. enz., vóór men de eind redactie van het woord in zijn defini tieve vorm en plaats in het Woorden boek kan opnemen. Daar komt nog bij, dat in de loop van die honderd jaar, dat men aan het Woordenboek werkt, de schrijfwijze van het Neder lands, d.w.z. de spelling en verbogen vorm der Nederlandse woorden, vier keer is gewijzigd: De Vries en Te Winkel, Terpstra, Marchant en „het groene boekje" van 1954. Het is dan ook niet af te zien, wanneer het Ne derlands Woordenboek eindelijk vol tooid zal zijn. En wanneer men zover is, kan men eigenlijk wel weer van voren af aan met een nieuwe druk be ginnen. Niet alleen vanwege de He mel wete welke dan in zwang zonde Nederlandse spelling, maar vooral omdat het Nederlands als levende taal dagelijks onderhevig is aan woord- veranderingen en er dagelijks nieuwe woorden bü krijgt. Al heeft de Redactie van het Woor denboek dus nog veel werk voor de boeg, ons past by dit 100-jarig jubi leum een woord van hulde voor wat zy en haar voorgangers) ln deze eeuw in het belang van de Nederlandse taalwetenschap hebben gepresteerd. Uevfoouuf cfi Rillerig Onprettig? Pas dan op! Neem bijtijds 'ASPRO'. 'ASPRO'bevat alles om Uw verkoudheid snel en doel treffend te bestrijden. UeVtloM* cfi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 3