r „De zieke paarden'Van Venetie in verval... kunst kalei öoscoqp Bronskanker oorzaak TAPIJTEN Hulshoff I 1 Indonesische muziek- en dansgroep komt GOUDEN ORGANIST J. PLUG koninklijk onderscheiden I MEUBELEN Hulshoff I I V GORDIJNEN Hulshoff I j 1 Opgericht 1 maart 1860 Vrijdag 16 oktober 1964 Vijfde blad no. 31391 Niet bestand tegen uitlaatgassen (Van onze correspondent) Wie in Venetië geweest is, zal zeggen: maar in Venetië zijn helemaal geen paarden. Hoe kunnen ze dan ziek zijn? Het gaat ook niet om „gewone" paarden, uit vlees en bloed, maar om een viertal kunstwerken van volkomen unieke waarde. Het zijn vier antiek- Griekse paarden uit brons. Bronzen beelden uit de Romeinse, en vooral uit de Griekse oudheid zijn bijzonder schaars. Een Grieks vierspan uit brons is er maar één en het prijkt boven de hoofd ingang van de Sint Marcuskerk in Venetië. Het vierspan werd vervaardigd in [je tijd van Alexander de Grote, sierde later te Rome de niet meer (staande triomfbogen van eerst Nero, [daarna Trajanus en werd na de val Lan het West-Romeinse rijk naar Byzantium (Konstantinopel) overge bracht. Toen die stad bij de vierde huistocht, al was het dan een christelijke stad, door de kruisva- ders in brand werd gestoken, han den de paarden het aan hun zeer hoge standplaats te danken, dat ze intact bleven. De Venetianen hebben toen als krijgsbuit meegenomen. Napoleon liet' ze naar Parijs over brengen, maar in 1815 kwamen ze reer te Venetië terug op hun oude laats. Verontreiniging Wat is er nu met die paarden aan de hand? Het gaat om een kwestie van ver ontreiniging van de dampkring. Ty- wetenschappelijk congres te Caliari heeft prof. Condorelli ver- Baard, dat de toestand in onze grote steden zo ernstig is geworden, dat ranneer iemand zich gedurende drie werkelijk druk verkeers punt' in een grote stad zou ophou- len, hij een vergiftiging oploopt die weerstandsvermogen van het nenselijk organisme met 40% te bo- gaat. Een verblijf van een volle reek in de frisse open lucht zou ïog niet voldoende zijn om de toe- jebrachte schande te herstellen. kunnen zich ten- Jotte verplaatsen en zijn niet ver dicht de giftige uitlaatgassen van iutomobielen, of de dampen van een if ander chemisch bedrijf onafge broken in te ademen. Met kunstwer- die onverplaatsbaar zijn, is het eel anders gesteld. In Italië, dat mslotte één groot museum is laakt men zich over het bewaren de oude kunstschatten de groot te zorgen. Wandschilderingen uit de 13de en Ide eeuw, die een 30, 40 jaar gele den nog volkomen gaaf waren, zijn btseling „ziek" geworden. Ze ver- ilveren en vallen van de muren. zowel als de bronzen an de wereldberoemde to- Giotto, die naast de Dom- itfk verrijst, waren 20 jaar geleden g in uitstekende staat. Thans zijn ernstig aangetast. In Padua heeft en kort na de oorlog de wandschil deringen van Giotto, zijn meest be- oemde werken, zeer vakkundig doen estaureren. Zij dreigen thans on- ierroepelijk verloren te gaan. De ruï- der Romeinse oudheid, te Pom- ei, Herculaneum, maar vooral in tome zelf brokkelen af en verpul- Maar hetzelfde geldt voor ba- okke kerken, die nog slechts enkele oud zijn. De schade die aan talië wordt berokkend door de uit- aatgassen is een héél, héél groot telvoud van de waarde van het «hele autopark der natie. En na- irarlijk is er geen sprake van, dat de fondsen beschikt om at alles in behoorlijke staat te hou- Cong ressen Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat &ea bij de pakken neerzit. Het is luidelyk, dat het eigenlijke werk de restaurateur een vak, »aarin Italianen uitmunten hier ilaats moet maken voor een zuiver «chnisch, in de meeste gévallen waarschijnlijk chemisch, streven om fle kunstwerken in stand te houden. is Italië het land, dat uit hoofde M zijn uiterst rijk kunstbezit bij deze zaak het meeste belang heeft, alle andere landen zijn er natuurlijk «enzeer bij gemoeid. Het gevolg van de stijgende nood is het besluit een serie grote internationale «ingressen te houden, waarbij zal worden nagegaan welke hulpmidde len de techniek hééft aan te bieden ttn het dreigende verlies van gans «s bezit aan oude cultuurmonu menten te verhoeden. Het zal niemand verbazen, dat er ®n reeks van congressen voor no dig is, wanneer men slechts even bedenkt dat kunstwerken uit aller lei materiaal kunnen bestaan, Er moeten dus maatregelen ontwor pen worden voor gebouwen uit na tuursteen, gebouwen uit baksteen, ge bouwen of beelden uit marmer, bron- ven beelden en voorwerpen, tapij ten. wandschilderingen, schilderijen •P doek of op hout, houtsculpturen enz. Want helaas zijn in korte tijd jWflwel alle kunstwerken, voorzo ver zjj zich niet in afgelegen plaats te bevinden, in meerdere of min dere mate „ziek" geworden. Zorg1 ;en om brons De meeste zorg maakt men zich ®ver voorwerpen in brons. Vandaar jat van 5 tot 12 oktober in het Mid deleeuwse stadje Spoleto, in het ge- Jouw waar jaarlijks het congres voor geschiedenis der vroege middel den pleegt bijeen te komen, een geheel ander congres is gehouden, een internationaal congres van tech nici op het gebied van „brons en niet ijzerhoudende, in de oudheid ver werkte metalen'". Dit is een bijzon der belangrijk en heel groote con gres dat is ingeleid door 15 perso nen, die in verschillende secties ver slag uitbrachten over hun bevindin gen. Daarna gaat men naar Vene tie waar men zich uiterst bezorgd maakt over „De paarden". Er zijn monsters genomen van het brons der paarden, zodat een microscopisch en scheikundig onderzoek kon worden ingesteld en de resultaten zijn bij zonder ernstig gebleken. De aanwe zigheid op enkele kilometers afstand van het Marcusplein van een groot industriecentrum als Marghera (op het vasteland maar vlak bij Vene tië) heeft de dampkring dermate besmet dat de antieke bronzen ern stig zijn aangetast door wat men populair de „bronskanker" noemt. Zoals alle antieke bronzen beelden waren de vier paarden nadat zij op het eiland Chios gegoten waren, overdekt met 'n dunne laag verguldsel (echt goud) waarbij echter enkele kleine stukjes onbedekt waren geble ven. Daarna is nog een tweede laag verguldsel aangebracht, die 't euvel niet verhielp. Wel te verstaan: het gaat om microscopisch kleine punt jes van de oppervlakte, die niet met goud werden bedekt maar dit is vol doende. Ook de „goudlaag" moet men zich niet te zwaar voorstellen: een „splintertje" van dat goud in door snede gefotografeerd ziet men, wan neer het honderd maal vergroot worjit als een „laag" ter dikte van een vierde millimeter. Maar het goud heeft door de eeuwen heen de beel den beschermd tegen de invloed van weer en wind. Kwaad vreet voort Tegen de gifgassen blijkt het niet bestand. Het schijnt evenwel, dat de sporen van de ziekte in de beelden zijn doorgedrongen door de micros copisch kleine puntjes, waar het goud ontbreekt. Vandaar heeft de ziekte zich vertakt overal in het brons, ook daar waar de goudlaag schijnbaar intact is. Prof. France- Lahord, die nog zeer kort geleden de paarden had onderzocht en die nu weer via Venetië naar Rome is ge komen op weg naar Spoleto, was diep ontdaan: „Nooit heb ik de paarden in zulk een ernstige toe stand gezien. Het kwaad vreet ra zend snel voort". Het schijnt, dat de moleculen zich ontbinden hetgeen op den duur ertoe zou leiden dat de beelden eenvoudig in wat waardeloos stof uiteen zouden vallen Standbeeld voor MATA HARI Rients Gratama een "be kende Friese cabaretier en de Friese schrijver Pieter Terp stra hebben aan het begin van de te Leeuwarden gehou den avond van het Friese boek aan wethouder J. T. Véllinga het op het Friese boekenbal verzamelde geld aangeboden als beginkapitaal voor een standbeeld voor Mata Hari". De bond van Friese kunste naars is bereid het beginka pitaal aan te vullen, wanneer de opdracht om het beeld te vervaardigen aan een Friese kunstenaar wordt gegeven. Uitwisseling van orkestmusici Kees Versney, de eerste hoornist van het Radio Filharmonisch Orkest uit Hilversum, is verleden week voor 12 maanden naar Newcastje-Upon -Type in Noordoost Engeland ver trokken om daar bü het Northern Sinfonia Orchestra te gaan spelen. Op zijn beurt zal Norman Horrod, de 28-jarige eerste hoornist van hel Sinfonia Orkest, gedurende eenzelfde periode bij het Hilversumse orkest spelen. De beide misuci hebben hun hui zen uitgewisseld Versney woont thans in Horrod's grote huis in New castle terwijl Horrod Versney's woon boot aan de Nieuw Loosdrechtsedijk zal overnemen. Een woordvoerder van het Sinfonia Orkest, dat ongeveer vier jaar gele den werd opgericht, heeft gezegd dat de uitwisseling als een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van het orkest wordt beschouwd en wel licht tot verdere uitwisseling tussen Noordoost Engeland en het Euro pese vasteland zal kunnen leiden. Horrod, een van de oprichters ook van het Sinfonia Orkest, speelde vroeger met het orkest van de Ope ra van Sadler's Wells in Londen. Ver sney zal met het Britse Orkest in Noordoost Engeland en ook in an dere delen van Groot Brittannië op treden. De twee vaste dirigenten van het Orkest, Rudolf Schrwarz en Boris Blott, zullen de meeste concerten di rigenten; tot de gastdingen ten die in deze periode voor het orkest zul len staan behoren Sir Adrian Boult, Paul Tortelier en Michael Hall. kreeg boek over Mata Hari (Va correspondent) „Burgemeester, dit is voor mij een zeer prettige dag en voor Leeuwarden een zeer interessante dag", zo begon de in Rome wo nende schrijver Sam Waagenaar zijn speech toen hij gistermorgen het eerste exemplaar van het door hem geschreven boek „De moord op Mata Hari" in de raadzaal van het stadhuis aan burgemeester mr. A. A. M. van der Meulen overhandigde. „Mata Hari komt vandaag als een soort verloren dochter naar Leeu warden terug", zo zei hy „Ze is nu bijna 50 jaar het zwarte schaap in de Leeuwarder familie geweest. Haar n werd tot nu toe in de Friese hoofdstad slechts fluisterend uitge sproken." De heer Waagenaar vertelde dat veel onzin over haar is verkon digd maar dat door dit boek haar aam in ere zal worden hersteld. „Iets eigenaardigs wat niet in mijn boek staat is het cijfer 13 in het leven van Mata Hari," vertelde de schrijver. Zjj verloofde zich op 13 maart 1895, haar eerste optreden in Parijs viel tien jaar later op 13 aart 1905 en haar laatste foto plak te zij op 13 maart 1915 in haar plak boek, Tenslotte werd zijn op 13 fe bruari 1917 gearresteerd op verden king van spionage. Burgemeester van der Meulen meende dat de Leeuwarders niet zo slecht over Mata Hari hebben ge- Erna Spoorenberg naar Sowjet-Unie De sopraan zangeres Erna Spoo renberg vertrekt 26 oktober naar de Sowjetunie voor een tournee van drie weken. zy zal o.m. optreden in het Bolsjoitheater te Moskou. Vorig jaar heeft Erna Spoorenberg, eveneens op uitnodiging, haar eerste tournee door de Sowjetunie gemaakt. dacht. „Wel was ze een figuur met een zeer bijzondere psychische en fysieke eigenschappen", zei de bur gemeester. 150 jaar Britse schilderkunst In Burlington House zal binnen kort de volledigste tentoonstelling van Britse schilderkunst worden ge opend die men ooit in Europa heeft kunnen zien. De wintertentoonstel ling, van de Royal Academy, getiteld „Painting in England 170O—1850", volgt op de huidige Delacroixten- toonstelling die pas van Edinburgh naar Burlington House is overge bracht. In de achttiende eeuw was sport, vooral paarderemnen en jagen, bij zonder in trek in Engeland. Op deze gebieden was er in de kunst geen grotere exponent dan George Stubbs, wiens sohilderijen van paarden de afgelopen jaren aanzienlijk aan po pulariteit hebben gewonnen. Dien tengevolge zal er een hele zaal aan het werk van deze kunstenaar worden gewijd. Koningin Juliana zag „Kinderen van de zon'' Koningin Juliana heeft gister avond in de Kon. Schouwburg in Den Haag de voorstelling bijge woond van Maxim Gorki's „Kinde ren van 'de zon" door de Haagsche Comedie ondei; regie van Peter Sja- Nederlands boek: goed en goedkoop In het „Museum van het Boek", sinds 1960 gevestigd in een statig patriciërshuis aan de Prinsessegracht te Den Haag waarin zich het Rijks museum Meermanno-Westerenianum bevindt, is gister een tentoonstelling geopend van de 50 best verzorgde boeken van het jaar 1963, uitgege ven in de Ver. Staten en in Neder land. De gewoonte om jaarlijks een 50-tal boeken wegens hun technische kwaliteiten uit te kiezen dateert voor de VS van 1922 en voor Nederland van 1925. Prof. dr. L. Brummel, oud-biblio thecaris van de Kon. Bibliotheek, zei in zijn openingstoespraak o.m. dat het Nederlandse boek niet alleen goed, maar ook goedkoop is. Van de 50 uitverkoren Nederlandse boeken bedraagt de prijs van 31 boeken min der dan 10 gld., 19 kosten 5 guld. of minder. De gemiddelde prijs be draagt 9.25 gld. Van de 50 beste verzorgde Ameri kaanse boeken kosten er 29 minder dan 36 gulden. Van 16 bedraagt de prijs van 36 tot 72 gulden en 3 kos ten meer dan 72 gulden. Hierbij is geen enkele pocket, in tegenstelling tot de Nederlandse collectie waaron der zich verschillende pocket-uitga ven bevinden. „De pockets gaan in Nederland steeds meer een rol spe len", zo concludeerde prof. Brummel, die er op wees dat ook de jury de vrij sterke toename van het „gewo ne" boek als een bemoedigend ver schijnsel ziet. De tentoonstelling is te bezichti gen tot 11 november. In Uw eigen tijd - naar Uw eigen smaak thuis zelf Uw haar verzorgen met POLY-Color Kleurshampoo Was Uw haar thuis zelf met POLY-Color Kleursham poo en zie hoe prachtig Uw haarkleur opgefrist wordt - en hoe de eerste grijze haar tjes hun oorspronkelijke kleur helemaal terugkrij gen. Even gemakkelijk kunt U Uw haar ook een andere, modieuze tint geven. Keus uit 20 nuances, f2.25.' Verkrijgbaar bij Uw dro. gist of parfumerie-zaak. ,;k Een Indonesische culturele groep zal in november in ons land muziek en dansen uitvoeren. Het is voor de eerste maal sedert het bestaan van de Indonesische Republiek dat een dergelijke groep een bezoek aan Nederland brengt. De groep die al maandenlang In het Indonesische paviljoen op de wereldtentoonstelling in New York optreedt, is onderverdeeld in een Sumatraanse, Soedanese, Midden-Javaanse en Balinese groep. Huldiging te Noordwijk Zee AANBIEDING VAN GESCHENKEN De heer J. Plug, die zijn 50-jarig jubileum viert als organist van de Geref. Kerk in Noordwijk aan Zee en binnenkort de orgelbank zal overdragen aan zijn neef Jac. Plug, is gisteravond in. een ge meentevergadering hartelijk gehuldigd. Zijn voorbeeldige trouw aan de eredienst werd beloond met de zilveren eremedaille, verbonden aan de Orde van Oranje Nassau. Wethouder G. Vogelaar las het K.B. voor, waarbij de hoge onderscheiding was toegekend en bracht de dank en waardering over van het gemeentebestuur. Zonder veel drukte en pretenties had de jubilaris zijn taak vervuld. Daarom was de heer Vogelaar blij nu de schijnwerper op hem te kunnen richten. Dit jubileum, achtte hij heel bijzonder, want er zfjn niet veel ambtsdragers, die 50 jaar op dezelfde plaats zitten. De jubilaris had velen gesticht en liefde tot de cultuur in de vorm van muziek bijgebracht, zich zo een eigen kleed wevend van vroomheid en dienstbetoon aan de ge meente, wier gebed hij steeds voor treffelijk had begeleid. De heer Vogelaar besloot met de ens, dat de Almachtige de heer Plug nog lange tijd een goede ge zondheid zou doen genieten, waar hij de jubilaris de Koninklijke onderscheiding opspeldde. Vele gemeenteleden waren hiervan getuige. Ook het dagelijks bestuur de kring Leiden van de Ger. Organistenvereniging, de heren To- bé (Oegstgeest), dr. Boersma (Was- ar) en De Zee (Lisse) woonden de huldiging bij. De bijeenkomst was deze keer voor het eerst aangesloten op de kerkte lefoon, zodat ook de zieken konden meeluisteren. Nooit uit de toon Ds. B. Bouma herinnerde er in zijn toespraak aan, dat de heer Plug woensdag jL zijn 75e verjaardag had gevierd. Het gaf altijd een gerust gevoel te weten, dat de jubilaris ach ter het orgel zat HU was de man, die letterlek nooit uit de toon viel. zUn begeleiding had men altijd Spui 56 S'Gravenhage houvast. Gasten in Noordwük viel het op, dat de gemeente van Noord- wül aan Zee zo goed zong. Voor een groot deel was dit aan het orgelspel van de heer Plug te danken. Steeds behield hy het goede tempo, niet te snel en niet te langzaam. Vrüwel nooit had de jubilaris op de orgelbank gemankeerd. Hy was niet alleen een goed organist geweest maar ook een goed hoorder, het geen wel bleek uit zUn opmerkelijk passend slotspel na de preek. Ds. Bouma bracht de dank en waardering over van kerkeraad en gemeente en betrok in zyn hulde ook de beide zusters van de jubilaris. Als jubileum- en herinneringsgeschenk bood hy de heer Plug een radiotoe stel aan, terwyi de dames een fraai boeket bloemen kregen. Namens de orgelcommissie sprak de heer J. van Duin. Zolang de com missie bestond, was de heer Plug penningmeester van de commissie geweest. Hij had goed op het geld Fabelachtige kennis De heer Van Duin noemde de Ju bilaris een voortreffeiyk begeleider, maar ook een leider van de gemeen tezang. Hy honoreerde het werk van de heer Plug met een boekenbon. Voorts riep de heer Van Duin de nieuwe organist, de heer Jaap Plug een welkom toe en zei zeer verheugd te zijn dat deze in de komende va cature was benoemd. De heer Tobé, voorzitter van de kring Leiden van de Ger. Organisten- vereniging hield een geestige speech, waarin hy de heer Plug karakteriseer de als een prettig collega en een rustig en tevreden mens. Trouwens dat moet hij wel zijn, aldus de heer Tobé, want de beloning van de or- Wethouder G. Vogelaar speldt organist J. Plug de koninklijke onderscheiding op de borst. (Foto L.D./Holvast) ganist is meestal miniem en loons verhoging is er niet by. Hy vond in de jubilaris drie speci fieke eigenschappen: diens buitenge wone ttrouw, enorme bescheidenheid en fabelachtige kennis van de psal men. De heer Tobé dankte voor de grote vriendschap en collegialiteit en bood namens de kring een boek aan. De 66 leden van de culturele groep zullen eerst naar Parijs gaan en op 2 of 4 november naar ons land rei zen. Het eerste optreden van de ge hele groep zal op 9 november in de Stadsschouwburg van Rotterdam zijn. Vervolgens treden de Indonesiërs op 10 november in de Kurzaal in Sche ve ningen en op 13 november in de Stadsschouwburg in Amsterdam op. Tenslotte is het de bedoeling dat voor de terugkeer naar Indonesië op 18 of 19 november in de Schouw burg te Eindhoven Indonesische mu ziek en dansen brengen. Een aan tal leden van de culturele groep zal echter reeds op 6 november een Ba linese dans uitvoeren by de opening van een Bali-expositie in het kon. instituut voor de Tropen te Amster dam. De groep wordt geleid door de heer Indro Soekondho, ambassade raad voor culturele betrekkingen te Washington. De rector van het con servatorium van Indonesië te Ban doeng, de heer Gaeng Soetikna, is leider van de Soedanese groep. Het optreden in ons land vindt plaats onder de gezamenlyke auspi ciën van de Indonesische ambassa de in Den Haag en het Ned. Minis terie van O.K. en W. De organisa tie berust mede by een werkgroep van de stichting Jong Nederland- Inüonesië en de Indonesische stu dentenvereniging in Nederland. Behalve van de meegebrachte in strumenten wordt by het optreden ook gebruik gemaakt van de game- len van het kon. Instituut voor de Tropen. Toewijzing op staatslening slechts 0.118 pet. Het ministerie van Financien deelt mede, dat van het gisteren op de 5]/A procent lening 1964-11 ten laste van de Staat der Ne derlanden ingeschreven bedrag 0.118 pet wordt toegewezen. Zoals bekend is de lening groot J 200 miljoen. Componist Cole Porter overleden De vermaarde Amerikaanse componist en tekstdichter Cole Por ter is vandaag in een ziekenhuis in Santa Monica, Califomië, overleden. Porter, die 71 jaar is geworden, heeft daar op 13 oktober een nieroperatie ondergaan. Cole Porter heeft talrijke topsuc- cessen geschreven als „Night and Day", musicals als „Kiss me Kate" en teksten voor films als „Hogh So ciety". Hy was een zeer bekende figuur in de kunstenaarswereld in Europa en de VS. Porter was de zoon van een miljonair, maakte nog een for tuin van zijn enorm succesvolle mu zikale carrière en was goed bevriend met de grooteten in de muziekwereld. Het leven van Cole Porter is zo succesvol geweest dat toen er in Hol lywood een film werd gemaakt onder de titel „Night and day" met Gary Grant als Cole Porter in 1946, de scenarioschrijvers de grootste moei te hadden met het vinden van een crisis in zUn leven om een verhaal te maken. Onder zyn bekendste songs zyn: „Begin the beguine". „What is this thing called love", „In the still of the night", „I've gat you under my skin", „My heart belongs to daddy", „Don't fence me in", „You do so mething tot me", „You'd be so nice to come home to", „I love Paris", „Silk Stocking", „True love", „So in love" en „Wunderbar". Onder zyn musicals zyn nog ,The gay divorcee", „Anything goes", „Red, hot and blue", „Panama Hattie", „So mething for the boys", „Mexican Hayride", „Can Can" en „Silk Stoc kings". Een groot aantal van deze musi cals is verfilmd. Porter werd op 9 juni 1893 In Peru geboren (Indiana). Hij heeft gestu deerd aan de Yale Universiteit en de Universiteit van Harvard. Tijdens de eerste wereldoorlog, voor Amerika daarin betrokken raakte, ging hij in het Franse Vreemdelin genlegioen. In 1919 is hy in Pary's met Linda I^e Thomas getrouwd. Elisabeth Andersen docente Toneelschool De actrice Elisabeth Andersen Is sinds het begin van het nieuwe cur- sus jaar als docente verbonden aan de Academie voor dramatische kunst „De toneelschool" in Amsterdam. Zij geeft les in toneelspel. De sinds kort in Haarlem wonende actrice is dit speelseizoen verbonden aan de Am- sterdamse toneelgroep „Centrum",

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 17