Leids kunstenaar aan
vergetelheid ontrukt
Werk van een diep
voelende natuur
i Tegenstellingen
Bij de PhviD is het
goed sparen.
Coopvaett
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 26 september 1964
Tweede blad no. 31373
Expositie Theo Lohmann in Lakenhal:
Leids kunstenaar, Theo Lohmann (1880—1963) is aan de
rgetelheid ontrukt door middel van de tentoonstelling, aan zijn
elzijdig werk in het museum ,,De Lakenhal" gewijd. Gister-
ond is deze door de heer J. G. Wertheim (van „Openbaar
instbezit") geopend.
Het is voor ons een onbegrijpelijk raadsel, hoe het mogelijk is
weest, dat tijdens zijn leven zo weinig aandacht aan hem is
steed.
Vermoedelijk zal dit wel het gevolg zijn geweest van het feit,
at deze uitermate teruggetrokken, vereenzaamde en naar zijn
tuvre te oordelen bijzonder sombere figuur, het contact met de
Jiitenwereld en bekendheid bij het publiek of in de kring van
|llega's bij voortduring geschuwd heeft.
"Theo Lohmann, geboren op 19
'jiart 1880 als tweede zoon van een
fldse textielwever, werkte aanvan-
flljfe een aantal jaren in het bedrijf
p zijn vader en tekende en schil-
jrde ln zijn vrije tijd.
ÏToen hij twintig jaar was, vertrok
J met een jongere broer naar
ipnkrijk, zwierf rond met een
en maakte veel tekenin-
4i. Al spoedig werd Floris Vester
p vriend, ook Toorop moedigde
In aan en ondanks invloeden van
n, van wie aanvankelijk voor-
Van der Lek te noemen valt,
ibwikkelde hij zich tot een zeer
persoonlijkheid, die naast zijn
wantschap met het pointillisme,
de loop der jaren een sterke sym-
lek in zijn werken realiseerde,
fen heeft hier te doen met een
gevoelige neurotische natuur,
j werkfcrant ln grote styiver-
i leidenheid, tenslotte uitmondde
sn realisme, waaraan de schil -
zelf het predicaat „magisch"
i kende.
en natuur, bij wie zich fantasie
irde aan een zorgvuldige topogra.
fhe inslag, herkenbaar in zijn
i loze Leidse impressies, waarvan
ciaal die, welke na de Stadhuis-
nd vervaardigd werden, de aan-
trekken.
Be tegenstellingen bij Lohmann
rm: wie zou in zijn schilde-
i tekeningen, zo sterk con-
18terend, een en dezelfde kunste
vermoeden?
Sterke symboliek
ohmann, een colorist, die met
lekte kleuren, zoveel schoons wist
vervaardigen, weet, uit wélke
I iode zijn werk ook stamt, telken-
Ie te boeien. Niet alleen in zijn
uraiistische tekeningen, ook in
sterk -symbolische schilderijen,
wij bijv. noemen zijn „Zelf-
tret" (no.- 18), een alleenstaande
i itn, met de taJkken toch zoekend
naar contact, „De wanhoop" (no.
27), een groene boom met grijpar
men, „Fantasia no. 2" (no. 26), beeld
van een man en een zloh terugtrek
kende vrouw en nog zovele andere
voorbeelden.
Door haar veelzijdigheid is deze
expositie in hoge mate interessant.
Typisch in Van der Lek-stijl is no. 9
„Sneeuw" gehouden, Franse invloe
den zijn elders aanwezig, van sfeer
doortrokken is zijn „Kerkhof te Gul
pen", karakteristiek is ook het wezen
van de voor velen saaie „Zon
dag" uitgedrukt.
Lohmann moet aan het eind van
zijn leven vooral naar „rust" ge
zocht hebben. Daarvan spreken de
schilderijen, waarin het „kussen"
een dominerende rol speelt. Dat zijn
er op deze expositie slechts enkele:
hij heeft er echter vele met dit
onderwerp gemaakt.
Deze schilder is ongetwijfeld een
diepvoelend mens geweest, door vele
aanvechtingen verteerd', een gesple
ten figuur, die enerzijds de dingen
zag zoals ze werkelijk zijn, ander
zijds de fantasie de vrije loop liet
en als met een vierde dimensie,
échter de dingen kon zien.
Wij willen nog speciaal de aan
dacht vestigen op enkele Blaricumse
etsen en zijn „Slapend meisje" (no.
65) dat haast breekbaar-teder voor
de toeschouwer ligt uitgestrekt en
van zijn onbetwistbaar groot kunste
naarschap getuigt.
Eindelijk „eer"
Na de oorlog is Lohmann, die ln
de tweede wereldoorlog geen enkel
contact met de „Kultuurkamer"
wenste, de Verzetspenmlng voor
Kunstenaars toegekend.
Bjj deze ene onderscheiding is het
helaas gebleven: na hetgeen wjj van
hem zagen, hadden het er meer ge
weest moeten rijn.
Deze overzichtstentoonstelling brengt
Lohmann eerst na zjjn dood
de eer, die hem ongetwijfeld toe
komt.
U krijgt daar het beste persoonlijke
spaaradvies en...een goede rente.
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
de bank waar u zich thuis voelt!
Tekening van Theo Lohmann:
Boomgaard
Het is te wensen dat zijn talloze
tekeningen van Leiden, door de
gemeente worden aangekocht.
Zowel uit artistiek als historisch
oogpunt.
H.
ADVERTENTIE
K O
deze winter naar
wim sonneveld
lid worden van
k o, plantsoen 25.
Meer „Zonnehuizen"
voor langdurig zieken
Van dinsdag t.m. vrijdag wordt in
Leiden de jaarlijkse collecte gehou
den voor de Vereniging „HET ZON
NEHUIS", de vereniging die chris
telijke verpleging beoogt van lang
durig zieken en ernstig invaliden
van alle leeftijden, ongeacht gods
dienst of gezindte in „Zonnehuizen".
Deze „Zonnehuizen" z\jn speciale zie
kenhuizen voor chronische patiën
ten. Thans zijn er vier van deze
huizen, namelijk te Beekbergen,
Doorn, Schiedam en Zuidhom (Gr.).
In deze Zonnehuizen worden in to
taal meer dan 300 zieken en invali
den verpleegd.
Bij uitvoering van de huidige
plannen zullen dit er binnen tien
jaar meer dan duizend kunnen zijn.
Deze plannen omvatten het bouwen
van „Zonnehuizen" te Vlaardingen
met 204 bedden (met de bouw is in
1963 begonnen) en te Amstelveen
met 300 bedden, waaronder 80 voor
geestelijk gestoorde bejaarden.
Toneelavond S.R.0.
De ontspaningsvereniging van Smit-
Röntgen kan terugzien op een „dolle"
avond. Een groot aantel leden had
zich nl. gisteren in het St.-Antonius-
clubhuis verzameld en op de planken
van deze feestlokaliteit verscheen de
toneelgroep „Het Masker". Opgevoerd
werd een kluchtspel in drie bedrijven
door Stanley Owen, met als titel
„Op het nippertje geen slippertje".
Het bleek al heel gauw, dat in dit
„toneelstuk", dat van begin tot eind
op goedkope lacheffecten is geba
seerd, de ene dwaze (en meest
waarschijnlijke) situatie op de ander
volgt.
Het gaat hier om een oude graaf,
die uit geldnood zijn kasteel
koopt aan een mosterdfabrikant,
maar het toch in de familie tracht
te houden door zijn dochter met hem
te laten trouwen. De adellijke oude
heer is zeer conservatief, de jonge
mosterdfabrikant zeer progressief.
Dat alleen schept natuurlijk al grote
problemen. Het spreekt vanzelf dat
aan het eind van het verhaal alles
zich ten goede keert.
Was de keuze van het stuk wat
minder geslaagd, „De Maskers" kwa
men redelijk goed voor de dag. Er
werd met veel vaart en routine ge
speeld en de zaal toonde zich daar
dankbaar voor.
Na het toneel was er het gebrui
kelijke gezellige samenzijn, waarbij
de stoelen aan de kant werden ge
zet. Veel te vroeg naar de zin van
de meesten kwam ook aan het dan
sen tenslotte een eind.
VERKEER OP
3 OKTOBER
De commissaris van politie maakt
bekend, dat op 3 oktober, krachtens
besluit van burgemeester en webhou
ders, de binnenstad1 van Leiden op de
gebruikelijke wijze zal worden afge
sloten voor bespannen wagens, rij- en
trekdieren en vee en motorrijtuigen
meer dan twee wielen van 7 uur
>orm. tot 6 uur nam.
Onder verwijzing naar de betref
fende publikaties wordt bekend ge
maakt, dat eeni beperkt aantal ont
heffingen van bedoelde rijverboden
zal worden uitgereikt, indien kan
worden aangetoond, dat tot het toe
laten van de omschreven categorie
vervoermiddelen een dringende reden
bestaat.
Mondelinge aanvragen tot het
verkrijgen van een ontheffing kun-
uitsluitend gedaan worden op
woensdag, 30 september, donderdag,
vrijdag, 2 oktober 1964 van 9—12
uur voorm. en van 2—5 uur nam.
aan het bureau van politie. Zonne
veldstraat 10.
Schriftelijke aanvragen worden
alleen in behandeling genomen, in
dien daarin duidelijk vermeld staan:
aam van de aanvrager, 2. voor
welk soort vervoermiddel de aanvraag
geldt, 3. bij motorrijtuigen het ken
teken daarvan, 4. reden van de aan
vraag.
Aanvragen welke niet volledig zijn
of na 2 oktober binnenkomen, worden
niet in behandeling genomen.
Nogmaals wordt er op gewezen, dat
slechts voor urgente gevallen een
ontheffing wordt verstrekt.
Mindervaliden
naar optocht
Ook dit jaar zullen de zieken en
mindervaliden in de gelegenheid
worden gesteld om op de Breestraat,
in de omgeving van de Stadsgehoor-
en het Postkantoor, de 3 okto-
beroptocht gade te slaan, zonder in
het gedrang te komen of het uit-
zich te belemmeren.
Het publiek wordt verzocht zich
in verband hiermee niet op te stel-
aan de noordzijde van Bree
straat 80 tot het Belastingkantoor,
Breestraat 40.
Diegenen, die niet of moeilijk kun
nen lopen, kunnen worden afgehaald
en weer thuisgebracht, indien zij dit
bij het afhalen der plaatsbewijzen
schriftelijk aanvragen.
De plaatsbewijzen kunnen worden
afgehaald op vertoon van een be
wijs van invaliditeitsrente of onge-
vallenrente of een lidmaatschaps
kaart van de A.N.I.B. of een zus
terorganisatie.
Het afhalen der plaatsbewijzen
kan geschieden a.s. dinsdag des
avonds van 8 tot 9 uur in het ge
bouw „Ons Centrum" Hooigracht 84,
Leiden.
Hier zij nog eens uitdrukkelijk me
degedeeld dat op 3 oktober geen
plaatsbewijzen kunnen worden ver
strekt en dat deze uitsluitend dienen
voor zieken en invaliden, dus niet
voor ouden van dagen.
Ziekenhuizen, zusters, verpleegte
huizen e.d. dienen zich te wenden
tot het secretariaat van de Alg. Ned.
Invalldenbond, Verlengde Nassau-
straat, tel. 21855.
Gouden bruiloft
Uurtje vrij om
te trouwen
,Ik moest op mijn knieën smeken
bij mijn kapitein om een uurtje vrij
te krijgen om te trouwen" vertelt de
heer C. Vijlbrief, die 7 oktober a.s.
50 jaar getrouwd is met H. van Oos
ten Het vierde regiment Infanterie
bij de oude Leidenaren welbe
kend was toen namelijk gemobili
seerd en ook de heer Vijlbrief dien
de als soldaat bij dat onderdeel. De
heer Vijlbrief 70 jaar, gezond als
vis heeft nagenoeg zijn he
le leven bij de N.V. Zaalberg ge
werkt. „Ik herinner me nog goed
de tijd, dat Zaalberg zelf nog als
directeur door de fabriek liep. Dat
u heel anders" aldus de heer
Vijlbrief, die zijn tijd na zijn pensio
nering onder meer doorbrengt met
het houden van vissen en vogeltjes.
Ook mevrouw Vijlbrief-Van Oosten
(68) kan zich verheugen in een bla
kende gezondheid. Trots vertelt zij
over haar 6 kinderen, 13 kleinkinde
ren en 2 achterkleinkinderen, die op
7 oktober het kleine huisje aan de
Lusthoflaan 44 overvol zullen ma
ken. Het echtpaar Vijlbrief is ook al
i 50 jaar geabonneerd op het
Leidsch Dagblad.
ICC-jazzavond in
L. de Coligny-hbs
Een van de jaarlijkse evenementen
van de ICC (Interscholaire Contact
Commissie) is de jazzavond. Deze
werd gisteravond in de aula van de
Louise de Coligny-h.b.s. gehouden.
Ongeveer 350 leerlingen van middel
bare scholen uit Leiden en omgeving
hoorden hoe Michiel de Ruyter een
overzicht van de geschiedenis van de
jazz gaf.
Op zijn bekende vakkundige wijze
liet hij. aan de hand van grammo
foonplaten van hoogtepunten uit de
geschiedenis van de jazz, de ontwik
keling zien, die de jazz in de afge
lopen halve eeuw heeft doorgemaakt.
„Hoe jazz ontstaan is weet geen
mens" was een van zijn conclusies.
Wel bekend zijn de vele invloeden,
die deze muziek ondergaan heeft zo
als die van de Franse harmonie-
niuziek, de Creoolse muziek en de
religieuze negermuziek. In de afge
lopen vijftig jaar hebben deze invloe
den en de voortdurende perfectione
ring zowel van instrument als instru
mentalist het gezicht van de jazz-
van-vandaag bepaald. Michiel de
Ruyter („laat dat klappen maar,
want King Oliver is toch allang
dood") heeft overigens niet die aan
dacht gekregen, die hij waard was.
De zaal was bepaald rumoerig en
vooral tijdens het spelen van de pla
ten was weinig aandacht bij de jon
gelui te bespeuren. Na de pauze tra
den het trio van Cees Nix en Moa-
nin' Attics op.
Er was een half uur te laat met
het programma begonnen, waardoor
het gedeelte na de pauze nogal in de
verdrukking kwam.
Advertentie
Zoekt een
GERO-CASSETTE
van f 40.— of f 400.—.
v. d. WATER, Haarlstraat 207
heeft het. De Gero-specialist.
J.CAHEN SPRAK
V00REXP0GE
De Leidse afdeling van de Neder
landse Vereniging van Ex-politieke
gevangenen (Expogé) opende gister
avond in de onder-officiersmess van
de Doelenkazerne het seizoen met
een goed bezochte ledenbijeenkomst.
De heer J. Cahen uit Haifa (Israël)
hield een lezing met als onderwerp
„Enkele hoogtepunten uit het Oude
en Nieuwe Testament". De heer Ca
hen oud-Leidenaar en oud-bestuurs
lid van Expogé) woont sedert 1948 in
Haifa, waar hij meewerkt aan de
economische ontwikkeling van Israël.
In zijn vrije tijd maakte hij een
grondige studie van het Oude en
Nieuwe Testament. Aan de hand van
bijbelteksten vertelde de heer Cahen
bijzonderheden over de gebeurtenis
sen, die zich in die tijd in Israël
hebben afgespeeld. Hij lichtte zijn le
zing toe met dia's.
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Alblasserdam (wijkgem. Ill) E. M.
Ooltgensplaat R. C. Cuperus
Rouveen te St.-An.nala/nd H. A. v.
Slooten te Voorthuizen te Oude-
sohool A. ter Stee ge te Burum.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Velp (2e pred.pl.) J. H.
Kappers ,te Oegstgeest.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Klundert B. Bijleveld
te Bussum.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Werkendam P. Blok te
Dlrksland.
VRIJE EVANG. GEMEENTEN
Beroepen te Leeuwarden A. J. Buur-
DOUWE EGBERTS
Zachte geurige pijptabak
Bloemen- en fruit-
tentoonstelling
De heer P. Visser, voorzitter van
het Algemeen Verbond van Volks-
tuindersverenigtngen in Nederland
verricht hedenmiddag de officiële
opening van de dahlia- en fruitten-
toonstelling, die door de leden van de
amateurfniitteeltclub Prof. ir Spren-
ger" en de Leidse Dahliavereniging
„Joban Mater" ln het clubgebouw
van „Ons Buiten" gezamenlijk werd
georganiseerd.
Teneinde deze vierde expositie van
de door hen zelf gekweekte produk-
ten ditmaal nog beter dan in de drie
voorgaande jaren in te richten, zijn
de amateur bloemen- en fruitkwe
kers tot diep in de nacht in touw ge
weest met het opbouwen en inrichten
van een groot aantal stands, die in
derdaad, zowel wat betreft het assor
timent als de kwaliteit van de geëx
poseerde produkten, de verwachtin
gen hebben overtroffen. De jury had
bij haar beoordeling en keuring lof
voor de wijze waarop deze expositie
was verzorgd en voor de kweekresul-
taten, die werden bereikt
De expositie Is voor belangstellen
den vandaag geopend van 15 tot 19
uur en morgen van 10 tot 19 Uur.
Het clubgebouw van het volkstuin
complex „Ons Buiten" is te bereiken
via de Verlengde Marnixstraat
„De vijf hoven"
sluit seizoen af
Leidsters en leiders, die het afge
lopen seizoen de jongelui van de
speeltuinvereniging ,.De vijf hoven"
onder hun hoede hebben gehad wa,-
ren gisteravond bijeen in „'t Boshof"
aan de Hoflaan om op feeste
lijke wijze afscheid te nemen van
het seizoen. De voorzitter van „De
vijf hoven" bracht hen dank voor
het vele werk dat verricht is. Hij
wees er op, dat er by „De vijf ho
ven" in tegenstelling tot andere
speeltuinverenigingen nooit een te
kort aan medewerkerssters) is ge
weest. Na de vertoning van drie
amusementsfilms kon er gedanst
worden op de muziek van het trio
„The Mellow Towns".
JEUCDRATEL"
OPGERICHT
De dynamische ontwikkeling van
de thans bijna 14 jaar bestaande
Werkgemeenschap „De Ratel"
(gehuisvest in het Leidse Volkshuis)
en de daarmee gepaard gaande uit
breiding van haar activiteiten bracht
met zich mee, dat reeds geruime tijd
de wens werd gekoesterd om ook
voor de jongeren een „Ratel" te ver
wezenlijken. Gezien het grote aantal
jongeren, dat als lid hiervan wil toe
treden, is dezer dagen de oprichting
van de „Jeugdratel" een feit gewor
den. Binnenkort zal zij met een
eigen werkprogramma starten. Dit
werkprogramma omvat onder meer
maandelijkse bijeenkomsten met ge
varieerde activiteiten alsmede een
cursus in boetseren, houtbewerken
en (eenvoudige) EHBO.
Onder grote belangstelling van
de zijde der Waddinxveense in
woners werd gisteren - zoals wij
reeds meldden - omstreeks het
middaguur de zwaar beschadig
de brugdoor de drijvende bok
Jumbo van de steunpunten ge
licht. De foto geeft het moment
weer, waarop de brug tussen de
beide heftorens uitkomt. Het ge
vaarte is op de gemeentelijke los-
wal aan de Noordkade gelegd.
(Foto Leldach Dagblad)
ZILVERSCHAT
IN PLAFOND
(Vaai onze correspondent)
In het gebouw van een textlel-
gToothandel in Amsterdam, dat
maandag door brand gedeeltelijk
werd verwoest, heeft een verzeke
ringsinspecteur een grote hoeveel
heid tafelzilver, wat zilveren gul
dens, snuisterijen en een huwelijks-
acte in het plafond gevonden. De
huweiyksacte vermeldt de namen
van een joods echtpaar, dat in 1937
is getrouwd, Wolf de Groot
Janette Nathans.
Het echtpaar heeft ln het huls
gewoond, maar is ln de oorlog door
de Duitse bezetters naar een
nietigingskamp gestuurd en niet
meer teruggekeerd. Uit de papieren
blükt voorts, dat in 1939 een dochter
is geboren. De politie tracht haar op
te sporen. Reeds is gebleken dat z{j
in 1946 naar Curasao is vertrokken.
Nieuwe uniformen voor
Werkmans Wilskracht'
De Harmoniekapel „Werkmans
Wilskracht" zal op maandagavond
a.s. om 20.00 uur in het Van der
Werffpark weer een gemeenteconcert
verzorgen. Ook bij de komende 3 ok
toberfeesten zal „Werkmans Wils
kracht" meewerken om aan de tra
ditionele optocht muzikale luister b(J
te zetten. Voor de leden van Leidens
oudste ruim 62 jaar bestaande
harmoniekapel krijgt het geheel een
feestelijk tintje. Op 3 oktober a.s.
zullen zij zich aan het Leidse publiek
presenteren in hun nieuwe unifor-
waarmee een reeds lang gekoes
terde wens in vervulling is gegaan.
De huidige uniformen verkre
gen ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan werden voor het eerst
eveneens op 3 oktober gedragen
in 1951, waren om verschillende re
denen aan een vernieuwing toe.
Dank zij onder meer enkele actie»
in de WW-leden, w.o. een glazen*
i papieractie, de financiële steun
in particulieren en Leidse bedrij-
:n konden alle problemen worden
opgelost en zal „Werkmans Wils
kracht" op 3 oktober a.s. „verjongd**
buiten uit kunnen treden. De
oplossing van het uniformprobleem
heeft tot gevolg, dat WW nu weer
een aantal klarinettisten, tamboers
en hoornblazers kan plaatsen.
Spoedig verkiezing
in Brits Guyana
Gouverneur Sir Richard Luyt van
Brits Guyana (buurman van Suri
name) heeft gisteravond in een
radiotoespraak bekendgemaak.t dat
het parlement is ontbonden en dat
op 7 december algemene verkiezin
gen zullen worden gehouden, voor
het eerst volgens het stelsel van
evenredige vertegenwoordiging. Het
parlement, dat tot dusver bestond
ïen wetgevende vergadering van
vijfendertig en een senaat van der
tien leden en sinds augustus 1961 in
functie was, zal worden .vervangen
door een enkele kamer van drie
envijftig leden-
De gouverneur maakte ook de
vrijlating bekend van vice-premier
Brindley Berm, voorzitter van de
regerende Progressieve Volksparty
en vier andere P .P.P.-leiders, die op
13 juni in hechtenis waren genomen
wegens het aanzetten tot geweld (de
gouverneur had in mei de noodtoe
stand afgekondigd na hevige rassen-
onlusten)
De P.P.P. heeft de vorige maand
al aangekondigd, dat zij „onder pro
test" aan de komende verkiezingen
zal deelnemen. De waarnemend-
voorzitter, Ash ton Chase, en mevr,
Janet Jagam^ algemeen secretaris
van de partij en echtgenote van
premier Chedidi Jagan, hebben ge
zegd, dat de P.P.P. „zich krachtig
blijft verzetten tegen het stelsel van
evenredige vertegenwoordiging, dat
de kolonie door de Britse regering is
opgelegd in een vorm en op een
wijze, die de nederlaag van de party
moet verzekeren".
De Progressieve Volksparty, wier
aanhangers voornamelijk uit men
sen van Indiase afkomst bestaan,
huldigt het tot dusver toegepaste
stelsel van eenvoudige meerderheid.
Evenredige vertegenwoordiging
wordt voorgestaan door Forbes
Bumhams van het voor het over
grote deel uit negers bestaande
Nationale Volkscongres, de voor
naamste oppositieparty.
Rode Kruis-hulp
voor Stanleystad
Een vliegtuig van het Internatio
nale Rode Kruis, met artsen en
medicamenten aan boord, is gisteren
in het door opstandelingen bezette
Stanleystad geland.
De vlucht werd uitgevoerd met een
gehuurde Zwitserse DC-4. Er bevon
den zich vier artsen en twee Rode
Kruisfunctionarissen aan boord. Men
wist in Leopolds tad niet of getracht
zal worden op de terugreis leden van
de 525 zielen tellende blanke bevol
king van de stad te evacueren.
Er zijn zes weken van onderhan
delingen tussen het Internationale
Rode Kruis, ambtenaren van de
Verenigde Naties en de opstandelin
genregering aan het zenden van hel
vliegtuig voorafgegaan.
