„Blues for mister Charlie":
kterk toneelstuk van Baldwin
LANGEZAAL
ONTLEDING VAN NEGERVRAAGSTUK
Onthutsendvol
geladen dynamiek
KROTE OPRUIMING bij
SEIZOEN-OPRUIMING
EES PRIJSBEWUST- KOOP NU VOORDELIG
Ie KEUS GOEDEREN
GANGETJE 4
LEIDEN
Bloemen H. ERADES
NDS JAREN HIELDEN WIJ GEEN OPRUIMING...!!
Stille Rijn 3-4 Leiden, tel. 26545
OUWEHAND'S
Rederij en Visverwerking N.V.
VROUWELIJKE MEDEWERKER
Voorschoten-Bungalow
Voorschoten-herenhuis
Leiden - herenhuis
LOESCHKE ZOON
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 15 JULI 1964
(Van onze correspondent in Washington)
E Amerikaanse negerschrijver James Baldwin is één van de
meest intelligente meest bewogen en ook begaafde schrijvers,
9 >in de V.S. publiceren. Geboren werd hij in Harlem, de neger-
Mjkvan New York ,als zoon van een prediker, en met de onthut-
mnde waarheden van het leven van een negerkind in de zwarte
I hterbuurten van New York werd hij al jong in kennis gesteld.
Pas na een langer verblijf in Europa, vooral Parijs, ging Baldwin
1 er dit léven schrijven ...Pas toen", zo heeft hij zelf gezegd, „be-
Jj /ie ik ten voüe wat er mis was aan de situatie van de Ameri-
anse neger, want toen had ik in Europa gemerkt dat het mogelijk
dat een neger als mens, afgezien van zijn huidskleur, beoordeeld
S fdr.
Jn Amerika gebeurt dat niet", schrijft Baldwin. Daar is de
ger de inferieure zwarte, de afstammeling van slaven, een mens
ider hersens en zonder moraal, overseksd en onderdanig, in veel
ichten het absolute tegendeel van het goede, dat in de blanke
\ichaamd wordt gezien. Baldwin schrijft tegen deze vooroor-
en. die hij bestrijdt met bewogenheid en verontwaardiging en
ïenal met intelligentie.
Probleem voor
(le blanken
[|j ziet het negerprobleem in Ame-
'n de eerste plaats als een pro
voor de blanken. Niet de ne-
tenslotte moeten veranderen,
ir de blanken moeten ophouden
frustraties, hun angsten en hun
iplexen in de schoenen te schui-
van de neger om hem daarna
te heviger te kunnen haten. Het
een blanke neurose, waartegen
M dwin ageert met woorden, die
I ds scherper en heviger worden.
Zijn laatste essayitsische boek
„The fire next time" is zelfs zon
der meer bitter en gaat sterker uit
van het verschil in menselijkheid,
in authenticiteit van beleven tussen
blank en zwart dan zijn voox-afgaan-
de essays „Nobody knows my name"
en „Notes of a native son".
Baldwin behoudt echter ook in
dit boek zijn intellectuele oprecht
heid. Hij blijft weigeren zich in de
armen te werpen van bewegingen
als de Black Muslims, die een omge
keerd racisme bedreven door vol
strekt anti-blank te zyn. Daaraan
wil hij niet meedoen, omdat dat voor
hem te zeer een poging is de blanken
na te bootsen, als het ware blank
te zijn met zwart voorteken.
Voor Baldwin is niets onoprechter
dan de feitelijke aanvaarding door
de neger van het beeld van hem
zelf, dat de blanken hem opdringen.
De negerrassimilant, die zich Engels
kleedt, bij voorkeur met Franse boe
ken over straat gaat en zich met een
elegante paraplu wapent probeert
zijn „neger-zijn" te ontkennen, om
dat hij in feite de blanke waarden
heeft aanvaard en is daarom een
racist, zo betoogt Baldwin, aan wie
de denkbeelden van de Franse fi
losoof Jean Paul Sartre kennelijk
niet zonder meer voorbij zijn ge
gaan. Tot voor kort kende men Bald
win alleen als ontelbare malen be
kroonde essayist en romanschrijver.
Klap in gezicht
Op 23 april j.l. ging op Broadway
in New York echter de première van
zijn eerste toneelstuk „Blues for mis
ter Charlie", een sterk en vaak ont
hutsend stuk, dat in een fictieve
zuidelijke Amerikaanse stad speelt,
het hoofdthema is de verhouding
tussen de negers en de blanken in
die stad, maar alweer is dit thema
behandeld met veel nuances en zelfs
met inzicht en een zeker begrip voor
de blanke racisten uit het zuiden.
Het is af en toe een klap in het
gezicht van het publiek, dan weer
doet het een beroep op de zaal. Het
vraagt begrip, medelijden maar ook
haat en woede. Het is een stuk, waar
bij men geen minuut kan ontspan
nen, geen ogenblik genieten. Het is
eerder een gevecht met een werke
lijkheid, waarmee men om de oren
geslagen wordt.
De intrige is simpel. Richard, een
jonge neger, zoon van de plaatse
lijke predikant, komt na jaren in
in het noorden geweest te
zijn, terug in zijn zuidelijke ge
boortestad. Hij vindt er zyn vrien
den terug, zijn jeugdvriendinnetje,
zyn vader, die nog steeds via het
Christendom probeert de rassehaat
te bestrijden, en de blanken.
Zij zijn, zoals dat vaak in het zui
den het geval is, arm. Met moeite
houden zij zich in het leven staan
de. Veel meer dan hun blanke huls
hebben zij niet om trots op te zyn.
Zij leven midden tussen de negers,
zyn zelfs vriendelyk en vertrou-
weiyk met hen. Maar alles op ba
sis van de onderdanigheid van de
negers, die hen als meneren moeten
behandelen, die geen oog mogen op
slaan naar de blanke vrouw, maar
zich wel moeten schikken in blanke
gewelddadigheid tegenover neger
meisjes.
Een wervelstorm
In deze samenleving komt Richard
als een wervelstorm. Hy schikt zich
niet in het geykte patroon. Hy is
brutaal, aanmatigend en agressief
Hij is zichzelf en weigert enige con
cessie te doen tegenover de blikken
vol haat van de blanken. Hy ge
draagt zich, zoals iemand, die per
manent minachting, kwetsende blik
ken en woorden oogst zich eigenlyk
wel gedragen moet: opstandig, com
promisloos, hard en volmaakt cy
nisch tegenover de fraaie leuzen,
waarmee zyn blanke vijanden hun
daden opsieren.
Richard wordt door één van de
blanken doodgeschoten. Maar zijn
optreden en dood zyn voor de ande
re negers iets, waardoor de stryd
bewust wordt opgevat en onafwend
baar is. De blanke moordenaar
wordt vrygesproken door de blanke
jury, die met dit byltje meer ge
hakt heeft. Maar de negers zyn ge
wekt, hun haat tegen de maatschap-
pelyke situatie, waarin zij kunstma
tig worden neergedrukt, is onuitblus
baar.
Na deze beschrijving denkt men
wellicht dat Baldwins stuk uitein
delijk toch niet meer is dan een
zwart- wit- propagandastuk tegen
negeronderdrukking en rassenjustitie
in Ameria's zuiden. Dat is het echter
wel door de figuur van Paxbell, een
blanke krante-eigenaar, die temid
den van deze zuidelyke rassenjun-
gle zichzelf is gebleven, bevriend Is
met negers en blanken en intellec
tueel en menselijk aan de kant staat
van de negerstryd v<
digheid en gelyke rechten.
Hy is niet de onechte blanke pro-
gressieveling, die in theorie graag
gelyke mensenrechten praat
r onmiddellyk al zyn stekels op
zet als een neger zyn rust mocht
verstoren, aan welk type Baldwin
zo'n hekel heeft. Par bell is een echte
vriend van de negerzaak, die oprecht
probeert de blanken in de stad te
overtuigen, te genezen.
Harde waarheden
Maar typerend is dat ook hy Ri
chards dood niet kan voorkomen, dat
hy in de strijd een randfiguur moet
blyven en hoogstens kan vragen of
hy welkom is by een betoging van
de negers in de stad. Het zijn harde
waarheden, die Baldwin de zaal in
slingert en er zijn dan ook veel New
yorkers, die wegblyven uit het Anta
Theatre, waar het stuk loopt. De ma
nier, waarop het stuk zijn waarhe
den brengt, is bovenal even hard.
Tussentonen kent de opvoering van
„Blues for mister Charlie" nauwe
lijks. Er is een hevigheid, een dra
matiek op de planken, die op een ge
geven moment byna dreigt te ver
doven door een overmaat aan vo
lume.
Dit wordt nog verhoogd door Bald
wins vermengen van heden en ver
leden by het vertellen van zyn ver
haal: de scènes zyn steeds afwisse
lend vóór en na de moord op Richard
wat een ongehoorde levendigheid aan
het stuk geeft, maar wat toch al tot
het uiterste gespannen tragische dy
namiek byna ondraaglyk maakt. Het
stuk is gewelddadig in zyn opzet, in
zyn intrige en zijn werking. Het is
de gewelddadigheid, waarnaar de
Amerikaanse neger in zyn gerecht
vaardigde ongeduld over het nog
maar altyd uitblyven van een mens
waardige positie in de samenleving,
steeds meer grijpt.
Emotioneel
Baldwins toneelstuk geeft meer
een drastische behandeling van het
publiek dan ontspanning en genot.
Het keert de mensen binnenste bui
ten, wat te merken is aan de emo
tionele kreten, die tijdens de voor
stellingen uit de zaal opklinken. Het
maakt het theater opnieuw tot de
plaats, waar grote, essentiële proble
men van leven en samenleven ter
sprake worden gebracht. Dat Bald
win dat op hoge toon doet zal nie
mand, die van nabij ziet hoe Ame-
rika's zwarte minderheid moet leven,
hem kwalyk nemen.
Akademie voor
Kleinkunst bij
toneelschool
De Amsterdamse Toneelschool zal
worden uitgebreid met een klein-
kunstafdeling.
Het ligt m de bedoeling de reeds
vyf jaar bestaande, eveneens in Am
sterdam gevestigde Akademie voor
Kleinkunst als een onderafdeling
aan de toneelschool toe te voegen.
Dit plan zal echter pas worden ge
realiseerd als de toneelschool over
een ruimere huisvesting zal beschik
ken.
De Akademie voor Kleinkunst die
opleidt voor show, cabaret en musi
cal telt thans 40 enthousiaste leer
lingen uit alle delen van het land.
Byna de helft van de meisjes en
jongens zyn naar Amsterdam geko
men om een baan te zoeken en
's avonds aan de akademie te stude
ren. De school leidt in financieel
opzicht een kwynend bestaan en tot
dusver is het slechts mogelyk ge
weest de cursussen in de avonduren
te geven. Zodra de middelen het toe
laten zal een dagschool worden ee
ting Akademie voor Kleinkunst
moedigingssubsidies van de gemeen
te Amsterdam, het Ryk, het BUMA/
Cultuurfonds en De Nederlandse Te
levisie-Stichting.
Het departement van O., K. en W.
heeft echter, toen het noodzakelyk
werd dat de school op permanente
gaan steu-
financiële bydragen
nen door de Raad voor de Kunst la
ten onderzoeken of er in ons land
behoefte bestaat aan een kleinkunst
opleiding.
In een onlangs gereedgekomen
rapport heeft de raad de noodzaak
van de opleiding aangetoond en in
overleg met de akademie en de to
neelschool aanbevolen de opleiding
by de toneelschool onder te brengen.
Elf Griekse
organisaties
verboden
De Griekse minister van Binnen
landse Zaken heeft gisteren ophef
fing van elf rechts-politieke organi
saties bevolen, waarvan volgens hem
acht wettig en drie onwettig waren.
MARKTBERICHTEN
160-310. Ornlthogalu
135, Fresia 60-120, Snijgroen 70-150.
Anemonen 15-23. Gladiolen 150-220,
Colvillel 110-175. Esther Read 40-75
per bos. Anjers: rood 18-23, roze 16-
19, wit 15-20. Rozen: Rose land la 10-
15,15, Towny Gold 10-16, Baccarat 26-
15. Wlrrall Suprème 8-8.80, Zinnia 1.80-
45. Statice 60. Distels 65-80, Segetum
25-30, Kopgodetla 60-73 per bosl
extra 8.10-8.30,
per
25-46, A2 12-28. 8 st. per bak Al 19-
26, A2 14, sla per 100 st. 15-17, andh-
vie 8-17, komkommers per 100 st. 11-
14. kroten per kist 3.80, prLnsesaen-
kg 16-21, uien
2.80-6.80. radijs per 100 bos
per 100 bos 2.00-6.00. pe
per 100 bos 3. krulpeterselle
gr bl. 110-200. ld geplozen 40-55 per
stuk. ld. tros 150-280, Ornithogalum
60-115. Anemonen 15-21. Gladiolen
100-180, Colvillel 100-160 per bos. An
jers: rood 15-19. roze 14-18. wit 13-
18. Rozen: Roselandia 10-13. Parel van
Aalsmeer 7-11. Geh. Dulsberg 10-15,
7-10 per stuk.
augurken: bas-
a a*, grof 38. kn
11, bommen 25-26 alles per kg.
De regeringspers heeft reeds ver
scheidene malen het bestaan
van deze organisaties afgekeurd
„omdat deze moeilykheden willen
veroorzaken om een dictatuur in
Griekenland te kunnen vestigen", zy
zouden onder meer hebben aangezet
tot de aanslag op de afgevaardigde
Lambrakis in mei 1963, en op 3 juli
incidenten in de Kamer van Afge
vaardigden hebben veroorzaakt.
ADR. van OOY jr - BREESTRAAT 3» - LEIDEN
)p al onze afdelingen zijn er koopjes te halen.
lij ruimen op: al onze BOUCLÉ lopers van 50 of 70 breed
onaf f. 5.90 per meter.
fele - vele - vele COUPONS in Jabo - Balatum - gordijnen
itrage enz.
Jongens kostuums
Jongens kolberts v.a.
Jongens overhemden
f. 19,90
f. 14,90
f. 9,90
f. 3,99
Dames japonnen v.a. f. 9,90
Dames mantels v.a. f. 14,90
Dames regenmantels v.a. f. 9,90
Dames-meisjes vesten, -truien
en -pullovers.
EXTRA VOORDELIG.
)nze confectie-rekken moeten leeg voor nieuw seizoen.
Opruiming en vele koopjes bij ADR. VAN OOY jr., Breestr 39, Leiden
2 ms
*n zonder naad
iPLES
ESHEMDJES
JnoN
2 MESONDERJURKEN
2 JAMA'S
C Mes
llantp
ISPYJAMA'S
£Manten
THEEDOEKEN
sneldrogend 70 x
BADDOEKEN
zware kwaliteit
50 x 100
Restante BADPAKKEN
BIKINI ZWEMBROEKEN
1.38
3.28 - 2.78
2.88
8.88
Wegens vakantie gesloten van
20 juli t/m 1 augustus.
HAARLEMMERSTRAAT 12 LEIDEN
Men. Tel. 01710 - 25191.
Jaarpendule onder glazen
stolp 54. Wandklokken:
Zaanlanders 94. Stoeltjesklok
35.-. Helmuhr 145.-. Koe-
koekklok 42. Uurwerkkli
niek alléén Lage RJjndyk 8.
c„ Puch. 85
•"de helft v. d. prijs. Alleen
■onds na 7
Groenesteln
woude. Rijndyk.
Wij doen nu wel mee en met wat voor prijzen
Zie daarom onze etalages
Zie ook onze opruiming bij onze Baby-afdeling
Moeders Ideaal", Haarlemmerstraat 113, Leiden, Tel. 23584
vraagt voor haar kantoor een
mulo-diploma vereist.
Sollicitaties te richten aan ons kantoor
TRAMSTRAAT 63 KATWIJK AAN ZEE
Ind.: hal, gang, gr. woonkamer op z., 2 slaapkamers, keuken,
douchcel, w.c. en berghok.
Zeer grote tuin met zonneterras. Zeer geschikt voor water
sportliefhebbers. Directe verbinding met Vliet.
Leeg in overleg. Prys f. 35.000,k.k.
Ind.: parterre: 2 kamers en suite, keuken, w.c., kelderkast
en gang, 3 zyden tuin, ruime garage; eerste etage: 3 slaap
kamers en badkamer; 2e etage: ruime zolder met mogelyk-
heden tot verbouwing.
Zeer gunstig gelegen. Uitstekende staat van onderhoud.
Leeg in overleg. Prys incl. stoffering f. 82.500,k.k.
ligging grens OegstgeestLeiden.
Ind.: parterre: gr. zit-eetkamer, keuken, w.c., gang-, hal, tuin
voor en achter, garage; le etage: 3 slaapkamers, vele ingeb.
kasten, douchekamer, voorbalkon.; 2e etage: zolder met
ruime slaapkamer.
Oplevering in overleg, economisch gebonden Leiden.
Prys f. 75.000,— k.k.
Inlichtingen:
MAKELAARSKANTOOR
loket-employé bij PTT...
een interessante baan,
waarbij' u
kortom
steeds weer andere mensen ontmoet...
zelfstandig uw "eigen" zaken afwikkelt....
zelfstandigheid, verantwoordelijkheid,
afwisseling enz.
Bent u jonger dan 21 jaar?
Dan vindt u deze baan op een der postkantoren te Den Haag en om
geving.
ALS VOOROPLEIDING IS VEREIST:
Diploma MULO dan wel bewijs van overgang
van de 3e naar de 4e klas HBS (5-j.c.) of MMS
(5-j.c.) of een dergelijke opleiding. Voor meis
jes óók diploma HBS (5-j.c.) of MMS (5-j.c.).
ALS SALARIS BIEDEN WIJ U
BRUTO PER MAAND:
na beëindiging
opleiding
f 263,-
f 287,-
f311,-
f 335,-
bij indiensttreding
op 16 jarige leeftijd f 222,—
op 17 jarige leeftijd f 242,—
op 18 jarige leeftijd f 263,—
op 19 jarige leeftijd f 287,—
Bij gebleken geschiktheid een uitloop tot
f 780,— bruto per maand, alsmede verdere
promotiemogelijkheden.
Met eventuele vakantieafspraken wordt reke
ning gehouden.
POSTDISTRICT 's-GRAVENHAGE
loket-employé...-werk waarin afwisseling het enige alledaagse is
Kom eens praten, bel op
of schrijf een brief.
Het adres is:
afdeling Personeelszaken
Districtspostkantoor
's-Gravenhage,
Rijswijkseweg 15,
's-Gravenhage,
(telefoon 61 40 61,
toestel 2212).
