'kaleiöo^ijp'
Republikeinse conventie
volgende week in Frisco
»Arie Keyzer winnaar
improvisatie-concours
kunst
Deelnemers waren
aan elkaar gewaa
gd
m
395-
>i
II
DIRIGENT HENZE: „GEEN
TIJD VOOR EXPERIMENT"
Bobby Baker
beschuldigd
Watersnood
in Mexico
ja graag!
STEMMINGEN
OP WOENSDAG
^^Jpgericht
1 maart 1860
Donderdag 9 juli 1964
Vijfde blad no. 31307
(Speciale berichtgeving
Onder grote belangstelling had gelijk kort gemeld in de
jrote of St. Bavokerk in Haarlem het 14de internationale orgel-
hprovisatieconcours plaats De vijf kandidaten, o.w. uiteraard de
\innaar van het vorig jaar, de Oostenrijker Wil fried Grasemann,
faéden als opgave het improviseren van een preludium en fuga
beelduur ongeveer 12 minuten op een thema van het jurylid, de
tornaarde blinde organist André Marchal uit Parijs. Het was een
fgeven dat voor de opbouw van de prelude dankbare motieven
ivatte, maar voor de constructie van de fuga ritmisch nogal wat
verstanden wekte. Juryleden waren, naast André Marchal, Hans
]aselböck uit Wenen en Piet Post uit Leeuwarden.
Zoals gebruikelijk bleven jury en publiek onkundig in welke
ngorde de kandidaten optraden. Men oordeelde dus naar de
ieelbeurtdoch terwijl na afloop de juryleden beraadslaagden,
fard het publiek ingelicht over die volgorde.
ARIE KEYZER
lummer 1, Arie Keyzer uit Mid-
harnis, vatte voor zijn Prélude
thema bij de staart aan. De
tste maat maakte hij tot een
ngedachte, die hij positief ge-
lte gaf in een pleno-registratie en
er aardig ontwikkelde in milde
ibres. Verder speculeerde hij op
eressante wijze op eenachtsten-
itief uit de tweede maat, om uit-
ideÜjk het kopmotief in het ge-
jg te brengen. De speler zette het
na voor de fuga hier en daar naar
hand. Na de re-expositie hoor-
wjj een interessante doorwerking
le „taille". Na een grote climax
ie een stretto met opmerkelijke
inenten. Maar de improvisatie had
[een verrassing in petto: even een
uggrijpen op het kernmotief van
prelude.
HANS GEBHARD
[ummer 2, Hans Gebhard uit Kiel,
zijn prelude met het weven
en stramien, waarop hij de
en zou borduren tot een ef-
jke fantasie.
weer was het die laatste maat
sext van twee halven) die het
IiJ moesten doen, doch ook de
eachtsten van de tweede maat, en
Senfzer-motief dat er op volgt,
d aardig uitgebuit. De coaa klonk
joi, maar zonder veel bewijsvoe-
ig. De fuga verliep vry ordelijk,
climax nam een klankrijke posi-
5®§ve aanloop, maar een weinig dui-
stretto verzwakte het betoog,
■ns al met al een kleurschone
MUI"
113
GUY BOVET
ummer 3, Guy Bovet uit Genève,
mtreerde zich in zyn prelude op
achtstenmotief, dat hij uiteinde-
ook extra vergroot aanwendde,
julllar vooral tot gelding bracht in
pbinatie met Senfzer-motief. De
borduurde nu eens niet op een
kelijke stramien van vlot zwe-
figuratie, maar tekende het
'rfkievenspel op een rustig harmo-
ch plan. In de fuga kwamen de
sodes deugdelijk hun taak vervul-
met motiefverwerking als in de
ilude. Dit spel werd interessant,
in de coda, maar het „Quod
demonstrandum" van de fuga
ermee in het dak steken.
BERT MATTER
Bert Matter uit Zut-
begon met het stramien te
waarop er vooral met de top-
het thema zijn prélude
i maken. Het maakte een treffend
toen hij dit motief in rustig
en zachte tint uitbreidde om
zijn borduurraam weer voor
te halen en tenslotte hetzelf-
gegeven met pleno-klank in het
oplaai te laten klinken. Expositie en
Advertentie
'oonkerk failliet?
(Van onze
Amsterdamse correspondent)
De Amsterdamse rechtbank
:ft zich gisteren beziggehou-
!n met de faillissementsaanvra-
van de Stichting „Kunstcon-
t", die in de Olofskapel aan
Zeedijk te Amsterdam een
if erkooplokaal van kunst exploi-
erde. De rechtbank zal eind
eze maand uitspraak doen.
De Toonkerk, zoals de Olofskapel
i zijn nieuwe functie heette, kan
!°S slechts door een wonder worden
ted. De Stichting „Kunstcontact"
""tt de kerk vorig jaar om er
tderijen, grafiek, beeldhouwwer-
en potterie te exposeren en te
open en voorts om een ontmoe-
ogsplaats van kunstenaars en
Jbliek te creëren. Er was te weinig
ïld om alle plannen uit te voeren.
Toen werd besloten om in de kerk
M toneelvoorstellingen te geven,
'erd de dakconstructie door bouw-
n n woningtoezicht aan een grondig
'tderzoek onderworpen. Daarbij
'eek, dat het uit 1450 daterende
ebouw op instorten stond. De kerk
boest onmiddellijk worden gesloten.
De voorzieningen, die nodig zfjn
het dak van de kerk in afwach-
ll°g van een definitieve restauratie
Todmjg te versterken, dat de expo-
weer voor het publiek
:fJ«an worden opengesteld, vragen een
yljtgave van f. 50.000. De Stichting
.•■Kunstcontact" heeft echter een
whuld van f. 125.000.
re-positie, met daar tussenin een epi
sode, hadden een vrij boeiend ver
loop, maar verder werd het wel wat
veel fantaseren naar geijkte procé
dés die het altijd wel doen op een
orgel, maar toch zonder veel bewijs
kracht blijven. Gelukkig waren po
sitieve sporen merkbaar in stretto en
coda.
WILFRIED GRASEMANN
Nummer 5, Wilfried Grasemann uit
Oostenrijk, moest even het instru
ment op zijn kracht beproeven,
hoofdzakelijk met gebruik van de
slotmaat alvorens hij een fijnzinnig
spelletje ging spelen met de beide
middenmotiefjes van het thema. De
fugatische bewerking van het gege
ven dat hij erop liet volgen was op
zichzelf wel belangrijk, maar het
stond te los van de rest. Het werd
met het al een prelude met veel aar
dige dingen, maar als geheel wat on
evenwichtig. De fuga was wat ste
viger van constructie. Deze maakte
met haar cadans en climax op het
thema rijkelijk veel effect. Indien
de prelude wat vorm betreft een
overtuigender gestalte had gekregen,
zou deze kandidaat een goede kans
voor de bekroning zijn toebedacht.
GOED NIVEAU
Maar het liep nu zo dat Grase
mann zoals wij gisteren meldden
volgens besluit van de jury, de
wisselprijs moest afstaan aan Arie
Keyzer, de eerst optredende kunste
naar van de avond, die ook in het
internationale improvisatieconcours
te Bolsward de prijs had gewonnen.
Afgezien van het feit, dat het gegeven
als fugathema een lastig te hanteren
object bleek, kan gezegd worden dat
het concours zich op een goed ni
veau bewoog, want dat de deelne
mers in menig opzicht aan elkaar ge
waagd waren.
Gisteren was er een concert door
de juryleden, die zich ook als im
provisatoren lieten gelden.
De reeds bekende Duitse dirigentcomponist Hans Werner
Henze (38), die gisteravond in de Kurzaal te Scheveningen in het
kader van het Holland Festival de Symfonie no 83 in g kl. t. van
Haydn en zijn eigen „Vierde Symfonie" dirigeerde (het U.S.O.
speelde onlangs zijn Derde Symfonie), heeft verklaard, dat z.i.
de tijd voor „zinloos experimeneren in de muziek" (gelijk 20 jaar
geleden) voorbij is. Moderne componisten als Boulez en Nono den
ken er evenzo over. Er moet hard gewerkt worden en men moet het
zich niet gemakkelijk maken". In deze tijd heeft men zijn verant
woordelijkheidsgevoel".
Van Henze gaat in april 1965 diens
komische opera „Der Junge Lord" in
première. Hij werkt aan een drama
tische opera „De Bacchanten" naar
Euripides, welke in 1966 te Salzburg
in première zal gaan. Henze schreef
reeds de opera „Der König Hirsch",
thans „II Re Cervo" geheten (1956).
Henze de vier jaargetijden, gebaseerd
op de verworpenheden van het ver
leden en toch gehuld in een eigen
tijds idioom.
Ook is op het concert van gister
avond onder Henze's leiding het cel
loconcert van Schumann gespeeld
door de beroemde Russische cellist
Rostropowitsj, in d:e op diens verzoek
gecomponeerde herorkestratie van
Sjostakowitsj.
AZIATISCHE KUNST
IN AMSTERDAM
Aan de vele kunstgalerieën, die
Amsterdam reeds bezit, is gisteren
toegevoegd „Gallery Menist", die
uitsluitend Aziatische, pre-Colum-
biaanse en primitieve kunst voert.
Kunstvoorwerpen uit Tibet, Nepal
en India nemen een speciale plaats
in de collectie in. Bij de Tibetaanse
kunstvoorwerpen zijn er enkele die
afkomstig zijn uit het privé-bezit
de gevluchte Dalai Lama. De
collectie is bijeengebracht door de
in Amstelveen wonende Amerikaan
se zakenman H. T. Menist. Deze
begon zeven jaar geleden, toen uit
sluitend als liefhebberij, tijdens zijn
zakenreizen door een aantal Aziati
sche landen kunstvoorwerpen te
verzamelen.
BESTUUR GENOOTSCHAP
VAN COMPONISTEN
Op de j aai-vergadering van het Ge
nootschap van Nederlandsche Com
ponisten is Wouter Paap afgetreden
bestuurslid. In zijn plaats werd
gekozen de heer Robert Heppener. De
andere bestuursleden zijn Jan Mul
(voorzitter), Lex van Deldien (secre
taris), Mariua Flothuis en Jaap Ge-
raedts.
HANS WERNER HENZE
De Amerikaanse Congrescommis
sie van orde heeft gisteren bij de
Senaat een rapport ingediend waar
in de voormalige secretaris van de
Democratische fractie in de Senaat
Robert (Bobby) Baker wordt be
schuldigd van „grove onregelmatighe
den" en van het gebruik van zijn
functie „om zich te verrijken".
Tijdens het onderzoek in het begin
van dit jaar had president Johnson
in het openbaar bevestigd van Baker
een stereofonische platenspeler te
hebben ontvangen. De president zei
toen dat zijn_echtgenote en de heer
toe
ILO veroordeelt
„apartheid"
De internationale arbeidsconferen-
tie in Genève (ILO) heeft gisteren
in een met algemene stemmen aan
vaarde verklaring de „vernederende,
misdadige en onmenselijke" apart
heidspolitiek van Zuid-Afrika veroor
deeld.
De verklaring doet een beroep op
de Zuidafrikaanse regering om „haar
apartheidspolitiek zonder verder uit
stel te laten varen" en om alle maat
regelen, die in „strijd zijn met het
beginsel van gelijkheid en waardig
heid van de mens en die een direc
te ontkenning zijn van de inherente
rechten en vrijheden van de volke
ren van Zuid-Afrika" te herroepen.
De Amerikaanse Democratische af
gevaardigde James Roosevelt (Cali-
fornië) zei voor de stemming, dat de
Verenigde Staten de veroordeling van
de .walgelijke politiek' van apartheid
volledig zouden steunen.
De streek ten zuiden van de stad
Mexico, die maandag al werd geteis
terd door aardschokken, is dinsdag
geplaagd door tropische regenval en
overstromingen. Verscheidene dor
pen zijn van de buitenwereld afgeslo
ten. Het slechte weer veroorzaakte
vertraging in de hulpverlening.
Advertentie
Juist als man
kun je dat zo
waarderen I
Een lekkere
Amerikaanse sigaret
(Van onze correspondent in Washington)
De eerse akte van het vierjaarlijkse Amerikaanse toneelspel dat
Presidentsverkiezingen heet, wordt volgende week van maandag
tot en met donderdag opgevoerd. Op die dagen houdt de Republi
keinse partij haar partijcongres in San Francisco's Cow Palace of
wel koeienpaleis.
De naam van dit immense ge
bouw, dat 16.000 gedelegeerden
en belangstellenden kan bevatten
is geen misplaatste toespeling op
De beeldhouwer Cor van Kra
lingen heeft in Rhoon bij Rotter
dam de laatste hand gelegd aan
een kleimodel van het gedenk
teken ter ere van de slachtoffers
van het bombardement op Rot
terdam in 1940, dat hij maakt in
opdracht van B. en W. van Rot
terdam en dat geplaatst zal wor
den op de Algemene Begraaf
plaats te Crooswijk.
Het beeld, een vrouwenfiguur
met een vogel, zal in brons wor
den gegoten. Het wordt 2.40 me
ter hoog en komt op een sokkel
van een meter. In de sokkel komt
een bronzen kastje, waarin een
register met de namen van hen.
die tijdens het Duitse bombarde
ment zijn omgekomen Men
hoopt, dat het beeld kan worden
onthuld op 14 mei 1965, precies
25 jaar na de catastrofe, welke
de stad heeft getroffen.
de samendrommende politici,
maar een overblijfsel uit de der
tiger jaren, toen het gebouw voor
veetentoonstellingen gebouwd
werd. Van de ruim 16.000 aanwe
zigen tellen vooral de 1308 gede
legeerden uit de verschillende
staten van Amerika, die tot taak
hebben een Republikeinse kandi
daat voor het presidentschap te
kiezen. Op hen is aller aandacht
geconcentreerd en naar hun
sympathie dingen alle potentiële
kandidaten. Wie de presidentiële
kandidatuur, de nominatie, wil
winnen, moet de stemmen van de
meerderheid van die 1308 mensen
op zich verenigen, dat wil zeg
gen: minstens 655.
Voordat er echter over de nomina
tie gestemd wordt, komen eerst nog
een aantal andere belangrijke zaken
aan de orde. Op de eerste dag zal
de gouverneur van Oregon, de 42-
Jarige Mark O. Hatfield, de „keyohte
rede" uitspreken, een rede die be
doeld is als een omlijning van de
doelstellingen der partij. De volgen
de dag komen dan twee commissies
bijeen, de ene om de „geloofsbrie
ven van de gedelegeerden te con
troleren, de andere om een verkie
zingsprogramma op te stellen.
Program
Dit laatste is van essentieel belang
daar de presidentiële kandidaat die
pas de dag daarop gekozen zal wor
den, zich aan dit programma zal
hebben te houden. Dit jaar is dit
vooral zo'n gewichtige zaak, omdat
de kansen op de nominatie het bes
te staan voor de ultra-conservatieve
senator uit Arizona, de 55-jarige Bar
ry M. Goldwater. Mochten de pro
gressieve krachten in de partij kans
zien er bij bovengenoemde commis
sie een vooruitstrevend verkiezings
programma door te drukken, dan
I zou Goldwater daardoor in een
I moeilijk parket kunnen raken.
De commissie, die geleid wordt door
I het lid van het Huis van Afgevaar
digden Meivin R. Laird uit Wiscon
sin, stelt het programma op aan de
hand van adviezen van aanzienlijke
partijleiders, zoals oud-president
Elsenhower, oud-vice-president Ri
chard Nixon, de Juist teruggekeerde
ambassadeur in Zuid-Vietnam Hen
ry Cabot Lodge enz. De mogelijke
kandidaten, zoals Goldwater, Scran-
ton. Rockefeller, Romney en senator
Margaret Chase Smith, doen na
tuurlijk ook hun duit in het zakje.
Vooral Goldwaters Invloed op de for
mulering van het programma lijkt
groot te worden, daar aangenomen
wordt dat zeker zestig van dc hon-
Eisenhower
Op de avond van de tweede con
gresdag, dus op dinsdag 14 juli, zul
len Eisenhower en Nixon naar alle
waarschijnlijkheid het woord voeren.
Hun taak is het om vanuit hun po
litieke ervaring adviezen uit te bren
gen aan de conventie voor een suc
cesrijke verkiezingscampagne. Het is
goed mogelijk dat zij zich daarbij
zullen uitspreken voor de kandida
tuur van een van de Republikeinse
sterren.
Vooral Eisenhower, die de afgelo
pen maanden een demonstratie van
besluitloosheid en allemans-vriende-
lijkheid heeft gegeven (hy wekte
successievelijk de indruk dat hij
voor Lodge, Goldwater en Scranton
was, maar weigerde steeds zich dui
delijk voor iemand uit te spreken),
aanduidingen dat de oud-generaal,
van wie gezegd wordt dat hy het al-
tyd met zyn laatste gesprekspartner
eens is, zjjn steun aan Scranton zal
geven en wel omdat hij daartoe is
aangemaand door zyn broer dr. Mil
ton Eisenhower en door Henry Cabot
Lodge, die tegen de conservatieve
Goldwater zyn.
Of een eventueel advies van Ike
enig effect zal hebben, wordt pas de
dag daarop, woensdag 15 juli, duide
lijk. Dan worden de verschillende
kandidaten aan het partijcongres
voorgesteld met redevoeringen van
medestanders. De belangrijkste
speech lijkt te zullen komen van
senator Everett Dirksen uit Illinois,
die heeft aangekondigd zijn collega
senator Goldwater te zullen presen
teren.
Zwaar geschut
Met hem heeft Barry zwaar ge
schut gekregen om zijn nominatie te
pousseren. Want Dirksen is fractie
leider in de Senaat, verder al sinds
jaren een alom geachte Republikein
se conservatief en tenslotte was hl)
ook nog de man die in de Senaat
kort geleden een grote rol speelde bij
het er door krijgen van de befaamde
wet op de burgerrechten, die rassen
discriminatie in de Verenigde Staten
onwettig moet maken. Dit laatste is
hoogst belangrijk voor Goldwater,
die tegen de wet stemde. De steun
van Dirksen maakt dat niemand
meer kan zeggen: Goldwater heeft
zich met zijn stem tegen de burger-
rechtenwet in de partij geisoleerd.
En dan tenslotte zal er gestemd
worden. Daarvoor bestaan speciale
regels, dat wil zeggen voor de eerste
keer dat gestemd wordt. Bij die ge
legenheid brengen nl. de meeste ge
delegeerden hun stem uit op de man,
die by .le Republikeinse partijleden
in him staat van herkomst het meest
populair bleek te zyn. Een aantal ge
delegeerden kreeg via voorver kiezin
gen duidelijke aanwijzingen inzake
de voorkeur van de kiezers. Een deel
van hen werd geïnstrueerd op partij
congressen in hun eigen staat, ter
wijl weer een ander gedeelte van de
gedelegeerden volkomen vrij is bij de
eerste stemming de man van hun
hart te kiezen.
Onverwacht
meer op zich heeft weten te vereni
gen, wordt er opnieuw gestemd, net
zolang tot iemand de meerderheid
bezit. Bij de latere stemmingen zijn
de gedelegeerden vrijer en hoeven
zy zich minder te storen aan de
voorkeuren van hun kiezers of par
tijfunctionarissen thuis. Dit betekent
vaak dat heel wat stemmenblokken
na 'n eerste stemming gaan fluctue
ren en dat, als niemand in het be
gin een meerderheid haalt, de uit
komst van al het gestem heel onver
wacht kan zijn.
Hoe het dit jaar zal gaan, weet
natuurlijk niemand met zekerheid,
maar als niet alle tekenen bedriegen,
lijkt Barry Goldwater wel zeker te
zijn van zyn verkiezing tot kandi
daat bij de eerste of tweede stem
ming. In totaal heeft hij 711 gedele
geerden achter zich, die hebben ver
kondigd hem te zullen kiezen. Als er
van dit enorme aantal niemand
afvalt, is Barry binnen met 56 stem
men meer dan strikt noodzakelijk.
Voor het eerst sinds ruim dertig jaar
zou de Republikeinse partij dan
weer een conservatief tot kandidaat
hebben gekozen.
Taft
Maar zover is het nog niet, en
vele gematigde en progressieve Re
publikeinen denken nog altyd dat
het Goldwater-gety tegen te hou
den is. Zij herinneren daarbij graag
aan 1952, toen in Chicago de lieveling
in gedelegeerden op het partijcon
gres aantrad. Net als dit jaar voor
Goldwater hield ook toen senator
Dirksen de inleidingsrede voor zijn
geestverwant Taft. Maar ondanks al
dit zware geschut werd niet Taft,
maar Eisenhower de kandidaat, een
keuze die tot de eerste Republikeinse
verkiezingsoverwinning in twintig
jaar leidde.
Heel Amerika kykt volgende week
naar het koeienpaleis, waar het ge
brul, het gezwaai met borden en
vlaggen en het zingen van tophits
die iets met een kandidaat te maken
hebben, wel weer niet van de lucht
zullen zijn. Want ondanks alle ern
stige zaken die op een partijcongres
op het spel staan, is het ook elke
keer weer een circus en een kermis,
een ventilatie van politieke en an
dere hartstochten, een volksvermaak
van de eerste orde. Het verkiezings-
spel gaat beginnen en de wereld
heeft, gezien de positie van Amerika
en de macht van zyn regering, reden
om zijn adem in te houden.
Advertentie
RADIO TELEVISIE
GANGETJE TEL.23005
