85
kunst
kalei öoscoqp
kracht... van... vlees... voor... uw... soep?
VAKANTIE
Ct
GROTE KANDINSKY-VEILING
BIJ SOTHEBY TE LONDEN
ZAL MICHAEL GEES EEN
TWEEDE MOZART WORDEN
Sinds „Aberdeen" in|
Engeland actie voor
groter zindelijkheid
Alleen Maggi maakt Goud-Vleesbouillon met extra vleeskracht.
WEL OF GEEN FRANS HALS
DAT IS DE GROTE VRAAG
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 30 juni 1964
Derde blad no.
Het grote Pantry Pack
nu tijdelijk
f Met waardebon voor
l Nieuwe Maggi Vleesjus 1
„Vader der abstracten
Wordt opbrengst 5 miljoen
Nadat de impressionisten hun zegevierende intocht hebben ge
daan in de intieme Victoriaanse salons van Sotheby'sbezitten
thans blijkbaar ook de klassieke abstracten uit de eerste decennia
van deze eeuw reeds voldoende antiquiteit om als universele beleg
ging te dienen. Vandaar de aanwezigheid van niet minder dan 50
Kandinsky's in de knusse veilingzaaltjes in Bondstreetwelke daar
vanavond om halftien onder de hamer komen. Een kunstveiling in
de atmosfeer van een artistieke soirée onder de stralende kristallen
kronen met fraaie toiletten, de zoveelste trekpleister voor de ver
wende Londense society.
Vijftig stukken
De Kandinsky-collectie was het ei
gendom van vijlen Solomon R. Gug
genheim, die 170 werken van de Rus
sische pionier van de abstracte schil
derkunst verzamelde. Vele hiervan
kocht Guggenheim rechtstreeks
van de kunstenaar.
De Guggenheim-stichting in New-
York, welke thans tot de verkoop
overgaat, heeft bij talrijke gelegen
heden een aantal van Kandinsky's
werken tentoongesteld. Het is echter
door gebrek aan ruimte altijd on
mogelijk geweest de volledige collec
tie te tonen. Mede daarom heeft de
stichting besloten liever de 50 Kan
dinsky's te verkopen dan ze in de
kelder van het museum te laten. De
Stichting heeft ervoor gezorgd de
beste voorbeelden van elke periode
uit Kandinsky's loopbaan te verko
pen, zonder hierdoor de kwaliteit van
de permanente verzameling van het
Guggenheim-museum aan te tasten.
Kandinsky's werken zijn zeer zeld
zaam in particuliere kunstcollecties
De grote meerderheid is verdeeld
over de Sowj et-Russische musea, het
Gemeente Museum van München,
de weduwe van de kunstenaar me
vrouw Nina Kandinsky en het Gug
genheim-museum.
Opgewekte kleuren
Kandinsky leefde van 1866 tot 1944.
In mei 1945 werd in New York een
herdenkingstentoonstelling gehouden
terwijl in 1957 en in 1958 een rei
zende Kandinsky-expositie naar Eu
ropa ging met tentoonstellingen in
Brussel, Parijs Londen, Lyon, Oslo
Rome. Een prachtige Kandinsky-ex
positie was verleden jaar ook in het
Gemeentemuseum te Den Haag te
zien. De veiling omvat twee impres
sionistische Kandinsky's uit zijn eer
ste jaren en verder abstracten in
Al deze abstracten zijn opgewekt
van kleur en bestaan voor het me
rendeel uit zorgvuldig geschilderde
geometrische composities. De ver
fijnde en uiterst vakkundige manier,
waarop Kandinsky te werk ging,
staat in schrille tegenstelling tot de
verfuitbarstingen van vele latere
abtracte kunstenaars.
De Kandinsky's in de veilingzalen
leggen getuigenis af van de artis
tieke vakbekwaamheid, het „kunnen"
dat het belangrijkste element van
alle grote kunst uitmaakt.
Verwacht wordt dat de veiling een
bedrag van meer dan 500.000 pond
sterling (5 miljoen gulden) zal op
brengen. Kandinsky's zullen waar
schijnlijk thans meer aftrek vinden
dan vroeger, omdat zij beter passen
in het moderne interieur. Vele Kan
dinsky's zullen ongetwijfeld naar de
V.S. terugkeren, omdat zich daar het
meeste kapitaal voor kunstaankoop
bevindt. Het is echter de gewoonste
zaak van de wereld dat Amerikaan
se verzamelingen in Londen geveild
worden omdat de veilingkosten er
veel geringer zijn dan in Amerika
en omdat Londen en speciaal So-
theby ontegenzeglijk de grootste
kunstmarkt ter wereld is.
Innerlijke evolutie
Deze veiling herinnert degenen, die
nog schrikken van abstracte kunst,
eraan dat deze tenslotte al meer dan
50 jaar oud is en daarmee een eer
biedwaardige leeftjjd heeft bereikt.
Kandinsky, die algemeen wordt aan
vaard als de allereerste nonfigura-
tieve schilder, de „vader" van de
abstracten, is daarom in zekere zm
reeds een „oude meester".
Kandinsky's eerste abstracte werk,
een aquarel uit 1910, waarvoor hij
de inspiratie kreeg toen hij een van
zjjn eigen landschappen op zijn zq-
de zag. Maar in feite vormde dit het
hoogtepunt van een lange innerlijke
evolutie, gedurende welke hij had
geschilderd in de stijlen van de im
pressionisten en van de kleurendol-
le „fauves" (wilde beesten).
Tenslotte kwam hij tot de opvat
ting dat voor hem „pure" kunst als
spirituele expressie uit innerlijke
noodzaak geboren en voortspruitend
uit de ziel, volkomen van de natuur
moest worden gescheiden. Hij wilde
evenals Picasso nieuwe en uniexe
vormen scheppen. De mogelijkhe
den voor deze kunst schijnen onuit
puttelijk. Dat de abstracte kunst bij
het grote publiek misschien weer eens
een kans krijgt, bewijst deze grote
Kandinsky-veiling.
Geometrisch
Wassily Kandinsky werd in 1866
t Rusland geboren. Op 30-jarige
leeftijd ging hij in München schil
derkunst studeren. De eerste van zijn
L-figuratieve werken, getiteld „im
provisaties" bedoelde een uitdrukking
te zijn van muzikale gewaarwordin
gen. Door het luisteren naar Wag
ner's „Lohengrin" was Kandinsky
zich van de abstracte waarde in de
muziek bewust geworden, welke hij
als eigen expressiemiddel wüde toe
passen. In 1911 stichtte hij de „Blau
we Ruiter-groep", genoemd naar een
van zijn doeken. Paul Klee was de
grootste kunstenaar van deze groep,
Kandinsky de meest invloedrijke en
profetische.
In de eerste wereldoorlog keerde
Kandinsky naar Rusland terug en
hij was een van de eersten die in
de beginjaren van revolutie experi
menteren in de kunst aanmoedigde.
In 1921 vestigde hij zich weer in
Duitsland, waar hij tot 1932 hoog
leraar was aan het „Bauhaus".
Zijn abstracten namen in deze pe
riode een meer geometrisch karakter
aan. In 1933 moest hij voor Hitier
naar Parijs uitwijken. De nazi's ver
wijderen 57 van zijn werken uit de
Duitse musea. In 1939 werd Kandins
ky Frans staatsburger.
Russische soliste
in „War Requiem"
gearriveerd
Gistermiddag is mevrouw Galina
Vishnewskaja, soliste van het Bol-
sjoi-theater in Moskou, met het lijn-
toestel van de Aeroflot op Schiphol
aangekomen. Deze Russiscshe zange
res za Itijdens het Holland Festival
optreden in het „War Requiem" van
Benjamin Britten, dat vrijdag en za
terdag onder leiding van Bernard
Haitink en de componist zelf zal
worden opgevoerd in het Concertge
bouworkest in Amsterdam.
Morgen zal zij worden gevolgd door
haar man, de bekende Russische cel
list, Mstislav Rosttropowich.
A.s. donderdag zal de Russische so
praan in het gebouw van Kunsten
en Wetenschappen te Utrecht enkele
liederen zingen van Tsjaikowsky,
Prokofjew, Strawinsky en Moessorg-
sky, waarbij zij door haai* man op de
piano wordt begeleid. De heer Rostro-
powich zal donderdag en zaterdag als
cellist enkele suites van Bach ten
uitvoer brengen in de Westerkerk te
Amsterdam.
Stadhuis Maastricht
bestaat 300 jaar
Maastricht gaat begin juli het 300-
jarig bestaan van het stadhuis op drie
achtereenvolgende dagen plechtig en
feestelijk herdenken. Het stadhuis,
een schepping van Pieter Post, kwam
in 1664 gereed.
Maandag 6 juli zal in de hal van
het stadhuis het Limburgs Symfonie-
Orkest onder leiding van André Rieu
een galaconcert geven. Dinsdag 7 juli
vindt er een plechtige buitengewone
vergadering van de gemeentraad
plaats. Woensdag 8 juli 's avonds van
18.00 tot 20.00 uur houdt het gemeen
tebestuur een receptie.
Tienjarig wonderkindbrengt
muziekexperts in vervoering
Een tienjarige jongen brengt dezer dagen zowel het kunstmin
nende publiek van de Tsjechoslowaakse hoofdstad Praag als de
muziekkenners van Oostenrijk en de Bondsrepubliek in vervoering.
Met de jeugdige pianist Michael Gees uit de Westduitse industrie
stad Bielefeld schijnt West-Duitsland werkelijk een wonderkind te
bezitten, dat deze naam waarachtig verdient. Zelfs strenge muziek
critici hoort men er nauwelijks over, dat de jongen soms de „West-
faalse Mozart" genoemd wordt.
bekend, ondernam de pas zesjarige
Mozart zijn eerste grote concertreis,
nog maar een kind toen hij
alle grote Europese steden
speelde. De kleine Westfaalse musicus
heeft het nog niet zo ver gebracht.
Maar ook Michael heeft al een hele
reeks concerten gegeven zoals onder
andere in Salzburg, Wenen Königs-
gratz en Praag. Waar de jongen tot
toe speelde, was men enthousiast
zijn enorme muzikaliteit, over
zijn fijngevoelige interpretatie. Wat
logischer, dan dat dit kind, dat
met Mozart vergeleek, ook speel-
oor zulke strenge critici als de
professoren van het wereldberoemde
Mozarteum in Salzburg, het centrum
het Mozartonderzoek. Ook hier
men getroffen door de begaafd
heid van de jongen en men besloot,
hem als verreweg jongste in de kring
éliteleerlingen op te nemen.
Door dit besluit ontstonden er voor
de ouders van Michael een reeks van
onvermoede moeilijkheden. Michaels
vader beschikt niet over veel geld.
Tot zijn tiende levensjaar, reeds de
vijfjarige werd als „overbegaafd" ont
dekt, speelde Michael op een gehuur
de piano, woonde met zjjn ouders in
een kleine tweekamerwoning in Bie
lefeld. Pas onlangs kreeg hjj zijn eer
ste eigen instrument cadeau van een
grote pianofabriek, waar de jongen
de arbeiders een concert gege-
had. Toen Michael voor de eerste
maal naar Salzburg reisde, beschikte
:n beurs van zijn woon-
r4.000 D. mark. Maar al
spoedig bleek, dat zijn vader in de
toelage van 460 D. mark toe. teneinde
hem in staat te stellen zijn studie
aan het Mozarteum voort te zetten.
Toen de familie Gees opnieuw naar
Oostenrijk vertrokken was, kwam er
ook bericht uit Bielefeld: de stad
verstrekte hem een beurs voor het
tweede semester.
Westfaalse Mozzart"wonder
kind aan de piano, op weg
aanstaand vertolker van grote m
ters te worden, misschien wel
toekomstige componist? of toch
alleen maar, zoals zo velen voor hem,
een kort oplichtende komeet aan het
muziekfirmament, die als kind wel
iswaar verrast, later echter geenszins
de in hem gestelde hoop vermag te
vervullen? Michael Gees, de vrolijke
jongen met het kinderlijk zachte ge
zicht maakt zich gelukkig over al
deze kwesties nog niet druk. Kenners
menen, dat juist deze natuurlijkheid,
hetgeen een karaktereigenschap is,
gekoppeld aan de grote begaafdheid,
hem zal helpen, onbelast door voor
tijdige waarderingen en vergelijkin
gen, maar ook relatief weinig onder
de indruk van het gejubel van het
publiek een succesvolle carrière op te
bouwen.
I
plaats
spoedig
Mozartstad geen werk kon vinden.
Het hielp niets, dat de jongen zijn
eerste semester als meest begaafde
leerling van het instituut afsloot, het
geld was op, de vader werkeloos en
zo keerde het gezin zonder hoop naar
Bielefeld terug.
In de daarop volgende weken, "die
nutteloos verstreken, meldden zich na
het beken'dworden van de situatie
vele mensen, die bereid waren, te hel
pen maar de aangeboden bijdragen
waren niet voldoende om een verdere
opleiding van de jongen mogelijk te
maken. Het Noordrijn-Westfaalse mi
nisterie van O. K. en W. kon geen
middelen voor individuele beurzen
ter beschikking stellen en venvees de
ouders naar de Noordwestduitse Mu
ziekacademie in Detmold, de vroede
vaderen van Bielefeld zochten even
eens naar een oplossing. Toen strekte
Salzburg in de gestalte van burge
meester Beek hun meestbelovende
leerling de helpende hand. De stad
zegde de jongen een maandelijkse
Meningen lopen sterk uiteen
Enkele hoogleraren en museumdirecteuren hebben zich dezer
dagen in het Frans Halsmuseum te Haarlem rond het onlangs ont
dekte ..mansportret" geschaard, dat door sommige deskundigen
onder wie de directeur van het Haarlemse museum de heer H. P.
Baard aan Frans Hals wordt toegeschreven. Andere, even des
kundige heren veronderstellen echter dat het hier een werk van een
leerling van Hals betreft.
De bijeenkomst zaterdag te Haar
lem heeft geen definitief antwoord
op deze brandende vraag gegeven.
Op grond van het nog niet af
gesloten technische onderzoek
schijnt wel vast tè staan, dat het
schüderij in ieder geval in de 17de
t is te dateren. Stijl-kritische
overwegingen leidden tot een nadere
datering van omstreeks het midden
m deze eeuw.
Enige leden van het gezelschap de
len de mening van directeur Baard,
anderen steunen de mening van de
heer E. de Jongh, die enige tijd ge
leden opperde dat het een werk kan
zijn van de schilder Jan Hals.
Marinus Flipse
terug in ons laiul
De pianist Marinus Flipse is va:
zijn Australische tournee in ons land
teruggekeerd.
Gedurende zijn optreden in het
vijfde werelddeel is hij, behalve als
begeleider van de violist Henryk
Szeryng, ook als solist opgetreden.
De recitals, onder auspiciën van de
Australische Radio Omroepcommis-
sie, werden gegeven in o.m. Sydney.
Melbourne, Perth en Adelaide. Tij
dens zijn soloconcerten heeft Mari
nus Flipse ook een aantal Neder
landse werken ten gehore gebracht.
Van Alex Voormolen „Taferelen uit
de lage landen", van Willem Pijper
drie oud-Hollandse volksdansen en
van Bernard van den Sigtenhorst
Meyer „Fuji Yama". Ter gelegenheid
van het Festival van Adelaide in 1966
hoopt Marinus Flipse nogmaals een
tournee door Australië te maken.
Joodse koren naar Kortrijk
en Israël
De Verenigde Joodse koren „Hans
Krieg" uit Amsterdam zijn genodigd
om op de slatavond woensdag
8 juli van het songfestival te
Kortrijk (België) een speciaal joods
programma uit te voeren. Voorts zijn
de koren, die onder leiding staan van
Hans van Wielink, opnieuw uitge
nodigd voor deelneming aan het
songfestival te Zimrija in Israël, dat
'an 1217 juli wordt gehouden.
Restauratie van
kasteel Keverberg
Het gemeentebestuur van Kessel
heeft bericht ontvangen van de
Rijksdienst voor Monumentenzorg,
dat deze dienst bereid is bij te dra-
in de kosten van een verant-
Kasteel Keverberg met omgeving
van de gerestaureerde kasteel-ruïne
I Keverberg aan dit bolwerk aan de
I Maas bij Kessel, mits een zeer ont
sierend schoolgebouw nabij het kas
teel wordt verwijderd.
Kasteel Keverberg is van een in
I ons land zeer weinig voorkomend
type: een ronde burcht op een kunst
matige hoogte. Dank zij de
toen de Duitsers in 1944 met explo
sieven het middeleeuwse bouwwerk
zwaar beschadigde, zodat het gebouw
in gebruik als internaat voor
schipperskinderen onbewoonbaar
werd.
Het gemeentebestuur is
m Kasteel Keverberg met omgeving
een recreatieve bestemming te geven,
mede wegens de ligging aan de Maas.
Het zal medewerken aan de verwij
dering van de opstanden en aan
bouwsels, die thans nog de omgeving
ontsieren.
Premières bij
Necl. Danstheater
Het Ned. Danstheater geeft op I
donderdag as. in de Rotterdamse
schouwburg twee premières. Benja
min Herkavy ontwierp een ballet op
i het „Balletwedding cake" dat
door Job Sanders werd gemaakt op de
Valse Caprice Wedding Cake van Ca-
I mille Saint Saëns. Pianosolist is Kees
van der Ben. Het programma ver-
meldt verder „Rejouissance" van Jaap
Flier op muziek van J. S. Bach, voorts
„Sargasso" van Glen Tetley op mu-
I ziek van Ernst Krenck en opus 12 van
Hans van Manen op muziek van Bela
Bartok. De muzikale begeleiding is in
handen van het Residentie- Orkest,
dirigent Louis Stotijn. Hetzelfde pro
gramma wordt voorts in het kader
van het Holland Festival uitgevoerd
op 7 en 14 juli in de Kon. Schouwburg
in Den Haag.
COMPOSITIE VAN
CHOPIN GEVONDEN
Het handschrift van Frederic Cl|
pins Variaties in d-majeur voor
handen en in 1326 gecomponei
waarvan men dacht dat het verloi|
was gegaan, is teruggevonden
thans in het bezit van de Jagellon
bibliotheek in Krakau.
Wurlitzer-orgel
is te koop
Organist Jack Brown uit BromlJ
in Engeland zal zijn Wurlitzer theJ
terorgel van 30.000 pond sterlin
cadeau doen aan iedereen die het bl
hem komt weghalen. Brown heefl
het orgel in de garage bij zijn hi
staan sinds het werd verwijderd
theater dat moest worden afgel
ieder zich
Officiële zekerheid bestaat
(nog) niet. Tot eind augustus kan broken!
Onder de mogelijkheden van 1
orgel is dat het kan „kwinkeleren
»*ogel, bellen als een arreslee
inter en donderen als een
het Frans Hals
mening over deze
kwestie vormen, want tot die tijd
blijft het omstreden schilderij er ten- I jg"
toongesteld.
I weer".
(Van onze Londense correspondent)
Er is op het ogenblik in Engeland
waarschijnlijk geen zindelijker stad
dan Aberdeen, waar men thans na
de tyfus-epidemie, meer op reinheid
let dan ergens elders, winkels, café's
restaurants doen nun uiterste best
om zo proper mogelijk te zijn.
Ook elders üi Engeland heeft de
epidemie in Aberdeen wat netheid
betreft een goede uitwerking gehad.
Er zijn in vele plaatsen nog altijd
winkels en eetgelegenheden beneden
de maat, maar de tyfus-schrik heeft
tot verbeteringen geleid, zo ziet men
thans meer dan vroeger in kantines
en kruidenierszaken waarschuwingen
om niet bij de toonbank te roken.
Een zwak punt is echter, dat tal
van kleine café's en zelfs sommige
dure koffiebars geen toiletgelegenhe
den bezitten, waardoor het onmoge
lijk is de handen te wassen, die spe
ciaal op hete dagen vooral in Londen
andere fabriekssteden zo gauw
vuil en klef worden. Daartegenover
t, dat Londen en andere plaatsen
aantal openbare wasgelegenhe
den bezitten, waar voor een luttel
bedrag warm water, zeep en een
nagelborstel ter beschikking staat.
In een doorgaans benauwde stad als
Londen dient de toerist zich ver
scheidene keren per dag op te kun
nen frissen, hetgeen hij in bijna
alle grote hotels, ook al logeert hij
er niet, en in grote restaurants kan
Die hotels fungeren bijna altijd
als café's en speciaal als gelegen
heden om thee te drinken. Er zijn
ook uitnemende heldere „pubs" ofwel
taveernes, maar in sommige daar-
manipuleren de kastelein of do
achter de tapkast nog wei-
te veel met het vuiledweilt je,
nee de afwas onder een dun1
straatje water wordt gedaan.
In een miljoenenstad als Londen,
vol rook en vette dieseldampen, kan
het bijna niet anders dat de hygiëne,
waarvoor de Engelsen beslist geen
zwak bezitten, in net gedrang komt.
Maar aan de opvoedmg van de bur
ger wordt gewerkt, onder andere
door een vereniging, die zich ten
doel stelt Engeland schoon te houden
en die een verwoede strijd voert tegen
het wegwerpen van vuil en afvaL
Kortgeleden heeft deze organisatie
in het hart van Londen een voor
treffelijke tentoonstelling gehouden
om iedereen netheid in te prenten.
LEO DRIEHUYS BIJ
Concertgebouworkest'
bij het Concertgebouworkest, aldus de
„Tel." Driehuys volgt in die functie
Peter Eros op, daar deze wegens vele
verplichtingen elders niet langer be-
Grote bijeenkomst
van prijsbewuste
huisvrouwen
Naar van doorgaans welingelichte
huishoudelijke zijde wordt verno
men, trekken dagelijks drommen
huisvrouwen naar bepaalde punten,
waar zij hun streven naar een goed
koper leven metterdaad kracht bij
zetten. Ofschoon dit feit op het eer
ste gezicht een politiek tintje lijkt
te hebben, blijkt dit bij nadere infor
matie geenszins het geval. Bedoelde
duizenden huisvrouwen hebben na
melijk alleen hun voordeel en dat
van hun gezin op het oog - een stre
ven dat zij op de meest vredige en
genoeglijke manier verwezenlijken:
zij kopen op de markt. Prijsbewust
als zij zijn, profiteren zij daar van
goede artikelen tegen lage prijzen.
Hier, in dit gezelligste en voordelig
ste koopcentrum, is het profijt aan
de orde van de dag en het is dan ook
geen wonder dat huisvrouwen die
weten wat er te koop is, daarheen
trekken. Marktkoopman en straat
handelaar kunnen tegen zulke
scherp concurrerende prijzen leve
ren, dat zij Inderdaad het leven
goedkoper maken. Zij houden hun
reputatie van betrouwbare kwali
teitsleverancier hoog. Het rondkij
ken en kiezen, het uitzoeken en
vergelijken - dat alles maakt kopen
op de markt tot een plezierige en
geldbesparende bezigheid, want
OP DE MARKT IS UW
GULDEN EEN DA ALDER
WAARD
Von Karajan had
grote vertraging
De wereldberoemde dirigent Her-
bert von Karajon, die twee concer
ten in Het Holland Festival komt di
rigeren vanavond vindt het eerste
plaats in het Gebouw van K. en W.
te Den Haag arriveerde gisteren,
na een belangrijke vertraging op het
vliegveld Le Bourget te Parijs, in ons
land.
Hij vloog met zijn privé-toestel, dat
hij zelf bestuurde, uit Zuid-Frankrijk
en maakte een tussenlanding te Le
Bourget. In verband met een staking
van het grondpersoneel was het hem
echter onmogelijk weer op te stijgen.
Nadat hij vele uren in Parijs had
moeten wachten, is Von Karajan
eerst gisteravond in ons land aange
komen. nadat de leider van het Hol
land Festival, de heer Peter Diamond
en de secretaris van Von Karajan,
die 's middags op Schiphol ter ver
welkoming aanwezig waren, onver-
richterzake het vliegveld verlaten
hadden.
INVASIE VAN KROATEN
OPERA EN BALLET
UIT ZAGREB
Den Haag beleefde een ware inva
sie van Joegoslaviers. toen 380 man
medewerkenden, technici enz. van de
Kroatische Opera en het ballet uit
Zagreb vanmorgen om half elf met
een speciale trein aan het Staats
spoor arriveerden.
De Kroaten zullen gedurende 14
dagen - van 2 juli tot 14 juli in
het kader van het Holland Festival
uitvoeringen geven en optreden In
Amsterdam, waar de tournee begint.
Den Haag, Rotterdam en Tilburg.
Met negen bussen zal bet gezel
schap tussen deze plaatsen reizen.
Een lange rij van vrachtauto's vook
het vervoer van het materieel zal d€
staart van deze enorme stoet vormen.
