LEIDSCH
DAGBLAD
<3J22>
Scherpe kritiek op geest
in het Westduitse leger
BAMI
Nr. 4
Wapens van morgen
sfeer van gisteren
zegt admiraal Heye
Hevige aardschokken
in noorden van Japan
Treinstaking bedreigt
Amerika's graanoogst
Bogaers-huis mag
nu f16.000 kosten
HA>1?
(§ucf Qtfeuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 16 JUNI 1964
No. 31287
HoofdredacteurJ Brouwer
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
1.10.05 per kwartaal, f.3.35 per maand, f.0.78 per wees
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
(Van onze correspondent in Bonn)
Vice-admiraal b.d. Helmuth Heye, de „ombudsman" voor de
Westduitse soldaten, die begin vorige maand al had laten blijken,
dat hij hoogst ontevreden is over de gang van zaken in de Bun-
deswehr, is nu een artikelenserie begonnen in het Westduitse
geïllustreerde weekblad „Quick", waarin hij alles zegt, wat hij
in het parlement niet zeggen mag. Heye heeft de titel van „Wehr-
beauftragte", een functie, die volgens de Grondwet een hulpor
gaan is van de bondsdag (Tweede Kamer) bij het uitoefenen van
de parlementaire controle over de Bundeswehr, het Westduitse
leger. Hij waakt dus over de grondrechten van de soldaat en zijn
uitlatingen hebben uit dien hoofde groot gezag.
Verouderde
drilmethodes
Heye's kritiek komt op het volgen
de neer:
9 er is een onmiskenbare neiging tot
de vorming van een eigen gezag
binnen de bondsrepubliek;
9 in de Bundeswehr wordt nog
voortdurend volgens verouderde
methodes gedrild en opgeleid;
9 In de Bundeswehr ontwikkelt zich
weer het oude groepsonderscheid
tussen de soldaten, onderofficie
ren en officieren. Inplaats daar
van is een nieuwe beleidslijn
noodzakelijk.
De Westduitse regering heeft zich
kkssen gehaast de uitlatingen van
k
-
Papandreoe
eveneens naar
Washington
President Johnson heeft gister
avond bekendgemaakt dat de Griekse
premier Papandreoe op 24 juni voor
besprekingen over de kwestie-Cyprus,
die twee dagen zullen duren, in
Washington zal aankomen. In een
verklaring zei de Amerikaanse pre-
ildent verheugd te zyn dat de
Griekse premier zyn uitnodiging had
aanvaard.
Van welingelichte zijde werd ge
legd dat de Turkse premier, Inönü,
die op 21 juni in Washington zal
aankomen, zal vertrekken voordat de
Griekse premier aankomt.
Op een vraag of president John
son de taak van bemiddelaar op zich
genomen, werd van de zijde
ttfn".
De voorzitter van de Turkse Kamer
an afgevaardigden op Cyprus, Rauf
Denktasj, en de Turks-Cyprische mi-
"'ar van Defensie, Osman Orek,
gisteravond per vliegtuig in New
"ork aangekomen om de Veiligheids
raad op de hoogte te stellen van „on
wettige handelingen" van de VN-
troepen op het eiland. Volgens hen
is de positie van de VN-troepenmacht
..onmogelijk" geworden, wat ramp
zalige gevolgen voor de Turkse ge
meenschap heeft. President Ma-
karios, zo zeggen zij, gebruikt-^ de
troepenmacht als een scherm waar
achter hij ongestraft de grondwet
kan schenden.
Advertentie
In etalage nr. 4 van juwelier
Siebel Lange Poten 11 Den
Haag ontdekt U gouden dames-
ringen in bonte verscheiden
heid, stuk voor stuk echte
sieraden. De goud-collectie van
juwelier Siebel heeft Europees
niveau.
WEERBERICHT
tijdelijk wat regen
Het KNMI verwacht van heden- tot
morgenavond: half tot zwaar bewolkt
®et tijdelijk wat regen of motregen.
Matige, af en toe vrij krachtige wind
aanvankelijk zuidwestelijk, later rui
mend naar west. Koel weer.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
17 JUNI 1964.
Zon op: 04.19; onder: 21.02 uur.
«aan op: 12.57 en onder: 01.26 uur.
Hoogwater in Katwijk: 9.12 en 21.44
our; laagwater: 4.41 en 17.13 uur.
'kit nummer bestaat uit 14 pagina's)
de parlementaire commissaris als
„ongegrond" te verklaren. De rege
ringswoordvoerder Günther von Hase
deed dit op een persconferentie.
Heye's kritiek, dat er een Bundes
wehr dreigt te ontstaan, die de wa
pens van morgen heeft maar opge
leid wordt in de geest van gisteren
(de nazi-periode) werden door Von
Hase afgewezen.
Heye is overigens niet over één
nacht ijs gegaan. Hij ontving in het
afgelopen jaar 5400 bezwaarschriften,
waaronder het geval van een soldaat,
die op zijn verlofadres een telegram
ontving van de compagnie om ter
stond naar de kazerne terug te kren.
Hij had een honderden kilometers
lange reis achter de rug. Zijn fout
bleek hierin te bestaan dat hij zijn
aanvalsuitrusting niet goed had
neergezet.
Ondanks een storm van veront
waardigingen die in de regering en
de CDU over Heye's uitlatingen is
opgestoken, verklaarde de Wehr-
beauftragte gisteravond in een
vraaggesprek in Bad Godesberg dat
hij nog geheel achter de woorden
staat die hij in het weekblad heeft
neergeschreven. „Ik heb de openbare
mening willen wakkerschudden",
verklaarde Heye.
Vreemde sfeer
Het probleem, dat de vice-admiraal
cp zo'n onparlementaire manier aan
de orde heeft gesteld is niet van
maandag of gisteren. Tegelijk met de
oprichting van de Bundeswehr ont
stonden er al moeilijkheden met de
oude garde over de plannen van de
„innere Führung", zoals die door de
geestelijke vader ervan. Graaf Bau-
dissin. waren opgesteld. Het was
Boudissin (die onder Rommel in N.
Afrika vocht en in Britse gevangen
schap geraakte), die het principe van
„de burger in uniform" uitdacht, dat
tot zoveel van verschil van mening
aanleiding gaf.
Waren deze principes misschien in
de ogen van andere legerleiders wat
al te democratisch, Baudissin en zyn
medestanders begrepen dat het nieu
we Duitse leger een apart geval was
en hun angst werd bewaarheid. En
toen Baudissin weggepromovreerd
werd naar de positie van hoofd van
de school van NAVO-officieren in
Parjjs, won de oude garde steeds
meer veld. Ook de met moderne idee-
en opgevoede jonge soldaat komt
nu weer onvermijdelijk onder in
vloed van die vreemde sfeer die ont
staat als Duitse mannen in „kame
raadschap" in een leger bijeen zijn.
Vice-admiraal Helmuth Heye
Het opmerkelijke is, dat waar
schijnlijk niemand-in-het-bijzonder
voor deze ontwikkeling verantwoor
delijk kan worden gesteld. Over de
gevolgen hiervan houden insiders
zich op de vlakte. Zolang de Bun
deswehr een onderdeel van de NAVO
zolang de Duitse grondwet niet
de door Heye gesignaleerde of
ficiers- en onderofficiersgeest. Heye
zelf was in de tweede wereldoorlog
commandant van een uit vrijwilli
gers bestaande elitegroep, die in klei
ne onderzeeboten en zogenaamde
..t'chnellboote" langs de Europese
kusten opereerde. Voortgekomen uit
een geslacht van soldaten en zee
vaarders ontving de familie president
Hindenburg aan huis en Heye's vader
was enige tijd chef van de Duitse
legerleiding. Hij werd met het rid
derkruis gedecoreerd en hij was kor
te tijd commandant van de „Admi
raal Hipper" «zwaar slagschip), die
een rol speelde bij de invasie van
Fitler in Noorwegen.
Van 1953 tot 1961 was Heye voor
de CDU lid van de bondsdag. Zijn
benoeming tot „Wehrbeauftragte" ge
schiedde met de volledige instem
ming van de sociaal-democratische
oppositie.
Alarmerend
De alarmkreet van Heye is door
de Westduitse kranten onder vette
koppen gepubliceerd. De wyze waar
op de parlementaire commissaris de
zaak onder de aandacht van het pu
bliek heeft gebracht vindt zeker geen
algemene instemming, maar een deel
van de pers acht het parlement hier
aan voor een groot deel schuldig. De
klacht van Heye is alarmerend, want
zy is niet geuit door de eerste de
beste, maar door een man die op
grond van zyn ervaring en eigen
waarneming beter dan wie ook een
oordeel kan vellen. „Niet het geval-
Heye moet het onderwerp van een
debat worden, maar zyn kritiek in
welke vorm die ook geuit is", zo
schrijft de onafhankelijke „Frank
furter Neue Presse".
De links-liberale „Frankfurter
Rundschau" vindt het verontrustend
„dat de waarschuwingen van Heye
zo weinig weerklank hebben gevon
den bij de verantwoordelijke politici
en dat de pers opnieuw een taak
moet gaan vervullen die normaal bij
het parlement ligt"
De onafhankelijk-socialistische
„Suddeutsche Zeitungrneenrt. dat
nu moet blijken dat net het parle
ment ernst is met het toezicht op het
leger. De vraag of Heye wel de juiste
weg heeft gekozen om te protesteren
moet niet op het eerste plan komen,
aldus het blad. Terwijl de liberale
„Frankfurter Allgemeine Zeitung"
zich afvraagt, of de door de parle
mentaire commissaris gekozen ma
nier op zichzelf niet enige bezwaren
heeft, schrijft ook de links-liberale
„Neue Ruhr Zeitung". dat dit slechts
van secundair belang is. „Als de
Bundeswehr zich tot een staat in de
staat ontwikkelt wordt het grondbe-
ginsel van de rol van het leger in
een democratische staat geschon
den", zo meent deze krant.
Verbod treft
Ned. Handelmij
in Singapore
(Van onze A'damse correspondent)
„Het is een misverstand", zei de
hoofddirectie van de Nederlandsche
Handel Maatschappij, toen wij haar
vroegen wat zy dacht van het ver
bod, dat de regering van Singapore
haar had opgelegd. Haar lokale
agentschap mag nu alleen nog ster
ling en daarvan afgeleide valuta ver
handelen. Andere buitenlandse valu
tatransacties zyn niet toegestaan.
„Het is een misverstand tussen de
lokale directeur, de heer P. T. A.
van Gelder, en de exchange com
mission van de staat", zegt men in
Amsterdam. „De zaak heeft geen en-
de actie voortvloeit uit recente Ne
derlandse activiteit met betrekking
tot een bepaald handelsinitiatief in
Indonesië. Zij zeiden dat Indonesi
sche handelsvertegenwoordigers in
Londen kort geleden naar Amster
dam zijn overgeplaatst in verband
met de verbetering in de handelsbe
trekkingen met Nederland.
Indonesië proclameerde verleden
jaar september een handelsboycot
tegen Maleisië en aangenomen wordt
dat de maatregel tegen deze Neder
landse Bank een vergeldingsmaatre-
is. Vermoedelijk op voorstel van
de Centrale Regering.
De plaatsvervangend controleur op
buitenlandse valuta, de heer Low
Kok Peng, zei op een verzoek om
commentaar:
„Het is een gevoelige zaak en ik
ben niet bereid er iets over te zeg
gen". De heer Van Gelder zei geen
idee te hebben, wat er nu precies
m de hand is.
Het Nederlandse ministerie van
Buitenlandse Zaken was van de
maatregel op de hoogte, maar was
op dit moment niet gemoeid in wat
ezen een particuliere zaak is.
De Indonesische president
Soekarno (midden) en de presi
dent van de Philippijnen Maca-
pagal (rechts op de bank) in ge
sprek met de Philippijnse VN-
Lopez (staande
links) tijdens de onderhande
lingen in Tokio over de proble
men rond de Maleisische Fede
ratie.
Ook Rockefeller
achter Scrauton
Nelson Rockefeller, gouverneur van
New York, die zich beschikbaar had
gesteld als Republikeins kandidaat
voor het Amerikaanse presidentschap,
heeft meegedeeld dat hy niet meer
naar het presidentschap streeft, doch
dat hy zyn volledige steun zal geven
aan gouverneur Scranton van Penn-
sylvanië. Laatstgenoemde heeft zich,
als bekend, kandidaat gesteld in een
poging om de opmars van de zeer
rechtse senator Goldwater naar het
kandidaatschap der Republikeinse
partij te stuiten. Eerder had de oud-
vice-president der V.S. Nixon een
soortgelijke verklaring afgelegd.
Tenminste tien slachtoffers
Een aardbeving, die in kracht gata, Jamagata en Akita getrof-
gelijk stond met de schokken
welke in 1923 Tokio troffen en
waarbij toen 143.000 doden vie
len, heeft vandaag de drie
Noordjapanse provincies Nii-
Chroesjtsjow
in Denemarken
Premier Chroesjtsjow is vanoch
tend in de Deense hoofdstad Kopen
hagen aangekomen. De Russische
leider brengt een vijfdaags bezoek
aan Denemarken als eerste land op
zijn reis van achttien dagen door
Scandinavië.
De Russische premier en zijn echt
genote, die de reis per schip maak
ten; zetten om tien uur voet op
Deense bodem, waar zij door pre
mier Krag werden begroet.
Nadat de volksliederen waren ge
speeld weerklonken 21 saluutschoten.
Alle schepen in de haven waren met
vlaggen getooid. Het gezelschap be
gaf zich vervolgens naar het hotel
waar de Russische gasten logeren.
Chroesjtsjow is gedurende zijn
verblijf in Denemarken omgeven
door een dubbele ring politie
mannen. De 671 journalisten, die het
bezoek verslaan, mogen binnen de
buitenste gordel komen, slechts eni
ge uitverkorenen mogen een beetje
dichter bij komen.
In de gebouwen die uitzicht geven
op de toegangen van het hotel Ro
yal, in het centrum van Kopenha
gen, zijn in de nacht van zondag op
maandag machinegeweren opgesteld.
De vierduizend politiemannen die op
de been zijn willen een moord van
het type-Kennedy voorkomen.
Het voedsel dat het Sowjetrussische
gezelschap zal nuttigen, zal worden
gecontroleerd doorf unctionarissen
van de openbare gezondsheidszorg.
Tot nu toe zijn er geen tekenen die
er op duiden dat de politie meer zal
moeten doen dan toezien.
In zeven Amerikaanse staten rijden geen treinen meer tengevolge van
een staking van remmers en wisselwachters, die zich gisteren tot zes spoor
wegmaatschappijen heeft uitgebreid. Er zijn vijfduizend man in staking,
waardoor Nebraska, Kansas, Missouri, Oklahoma, Arkansas. Texas en
Louisiana van treinverkeer zyn verstoken. In verscheidene van deze staten
is de korenoogst in volle gang. Onophoudelijke regen verhindert, dat het
graan in de open lucht blijft liggen en zo snel mogelijk per trein naar de
silo's gebracht moet worden. Duurt de staking voort, dan betekent dit een
ramp voor de graanoogst. In Texas en Missouri heeft het stakende spoor
wegpersoneel van een federale rechtbank opdracht gekregen het werk on
middellijk te hervatten.
fen. Volgens de eerste berichten
zijn er ongeveer tien doden te
betreuren. Uit de ruïnes van een
kleuterschool in Tsoeroeoka
borg men de lichamen van twee
kinderen. Vijftien andere kleu
ters werden met verwondingen
uit de puinhopen gered.
plaatselijke tijd. d.
ochtend Ned. tijd. In de stad Nügita
braken branden uit en een gashou
der spatte uiteen. De Sjinano ver
oorzaakte overstromingen doordat op
vele plaatsen grote stukken land in
de rivier zakten. Een aantal bruggen
stortte in en in de wegen versche
nen scheuren.
Uit Akita wordt melding gemaakt
van twee doden als gevolg van val
lend gesteente. In Nagano kwamen
twee mensen onder een omvallende
boom om het leven.
Volgens meteorologische stations
lag het epicentrum van de beving
270 kilometer noordwestelijk van de
aan de Japanse Zee gelegen Tojama-
baai.
Zweden
en Prinses Margriet bij de ope
ning van het Holland Festival
in het Scheveningse Kurhaus.
Links mr. H. j. Reinink. voor
zitter van het Holland Festival
rechts burgemeester mr. H. A
M. T. Kolfschoten van Den
Nederland op de
zesde plaats
De Beheersraad van het speciale
fonds van de Verenigde Naties voor
hulp aan ontwikkelingslanden is gis
teren in Scheveningen byeen geko
men voor de twaalfde vergadering.
Het is voor de eerste keer dat dit
buiten het hoofdkwartier van de
Verenigde Naties in New York ge
beurt. De bijeenkomst zal tot volgen
de week maandag duren.
De voorzitter van de Beheersraad,
de Mexicaan Daniel Cosio Villegas,
gaf eerst het woord aan de Neder
landse staatssecretaris van Buiten
landse Zaken, dr. Ia N Th. Diepen
horst en daarna aan de directeur, dé
Amerikaan Paul Hoffman.
die het inneemt onder de landen die
bijdragen aan het fonds. De direc
teur bracht na hem hulde aan Ne
derland voor de bijdrage die het le
vert. Nederland neemt namelijk op
de lijst van contributanten de zesde
plaats in.
Op het ogenblik zijn ongeveer 250
projecten in uitvoering in meer d&n
100 ontwikkelingslanden.
De grens van de Bogaerswoningen Is verhoogd van f 14.000
tot f 16.000. Bovendien kan voor deze woningen een bijdrage van
gemiddeld ruim f 1000.- worden verleend. Dit blijkt uit mede
delingen van het ministerie van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid.
Voortaan kan dus ryksgoedkeuring
worden verleend als de aannemings
som ten hoogste 16.000 gulden be
draagt.
De voorwaarden, waaronder de
zgn. Bogaers-woningen tot uitvoe
ring kunnen komen blijven ongewij
zigd van kracht Dit betekent onder
meer, dat zy op beperkte schaal
kunnen worden gebouwd, indien
een plaatselijke aannemer geen of
voldoende werk onderhanden heeft
en het eigen woningen voor inwo
ners van voornamelijk kleinere ge
meente betreft.
De minister meent dat de bouw
van eenvoudige doch kwalitatief ver
antwoorde woningen in de ongesub
sidieerde sector op acceptabele wijze
blijkt aan te slaan. Hij heeft tot
verhoging van de grens besloten om
hierdoor on hierdoor onder meer het
kwaliteitsaspect een nog duidelij
ker accent te geven.
By deze verhoging is tevens reke
ning gehouden met een zekere stij
ging van de bouwkosten sedert het
van kracht worden van de regeling
in september 1963.
Verder heeft minister Bogaers „als
eerste stap op weg naar verruiming
van de maatregelen die het eigen-
woningbezit bevorderen" besloten dat
een bijdrage-ineens, die gemiddeld
ruim f 1000,- bedraagt, kan worden
verleend.
Chinese generaal
van post ontheven
De bevelhebber van de Chinese
troepen in Tibet, generaal Tsjan
Ko-hwa, is van zyn post ontheven
op verdenking van Russische sym-
pathiëen, zo meldt de „Times of
India' Het blad vernam in welinge
lichte kringen, dat de Chinezen tot
etn nieuwe zuivering in Tibet zyn
orergegaan.
(«eneraal Tsjan Ko-hwa zou af-
viizend hebben gestaan tegen de in
voering van volkscommunes in Tibet.
De Chinezen hebben het land ver
deeld in 73 districten en 22.000 coö
peraties, die onder militair gezag
J^Seet U graag
of
Koop het dan VERS kant en klaar
Alle ingrediënten zijn reeds toegevoegd. Drie minuten in c
braadpan en bet is klaar. S/echts f f,25 per groot pak
Verkrijgbaar bij slagerijen,, met verkoop uit gekoelde toonbank.
Bovendien kunnen de gemeentebe
sturen een garantie tot 90 van
de netto-stichtingskosten verlenen.
Deze faciliteiten kunnen worden toe
gekend voor woningen, die na 30
juni 1963 in uitvoering werden ge
nomen. De bijdrage en de garantie
moeten byeen der bemiddelende or
ganen worden aangevraagd.
Neem geen risico...verf met
De verf met flexabiliteit*
"extra speling voor de doe-hetzetar
f Uit het Leidsch Dagblad van
16 Junij 1864
4 Bij de opening der stem-
f briefjes tot verkiezing van
een lid voor de 2de Kamer
der St. Generaal voor Leiden
is gebleken dat verkozen is
4 Mr R. J. Graaf Schimmel-
4 penninck met 1003 geldige
4 stemmen.
4 Te Bommel brak boven
4 de stad een geweldig onweer
4 los. Twee varensgezellen wa-
4 ren in het veerhuisje gevlugt
4 doch nauwelijks binnen wer-
4 den zij door den bliksem ge-
troffen; het houten huisje
f bleef ongedeerd.