Idyllische ontmoeting van Engelsen
en Roodhuiden ging eraan vooraf
Verpaupering der artiesten
door film, radio en televisie
AMERIKA ONTSTOND OP 4 JULI 1776
Uncle Sam's wieg stond in Virginia
WERKELIJKE FEITEN WORDEN MISKEND
Geen sprake meer van
bestaanszekerheid
5 jpgerichl 1 maart 1860
Zaterdag 16 mei 1964
Vierde blad no. 31262
(Bijzondere medewerking)
icrde juli 1776 was een belangrijke dag in de wereldgeschiedenis,
oen schudden dertien Engelse koloniën in Noord-Amerika officieel
({Engelse koloniale juk af. Gemeenlijk houdt men het er in Europa op,
il de geschiedenis der Verenigde Staten op 4 juli 1776 begon. De Engelsen,
it is te zeggen sommige Engelsen stellen dat begin later, namelijk op
(november 1782, omdat pas op die dag Engeland de Verenigde Staten als
mogendheid erkende. De Amerikanen zelf gaan veel verder terug.
Ejijaan voorbij aan het feit, dat de Verenigde Staten geruime tijd Engels
liniaal gebied zijn geweest, weshalve zij zeggen, dat de geschiedenis van
nland begon met de eerste Engelse vestiging op het tegenwoordige grond-
bied der Verenigde Staten. Die vestiging heette Jamestown, gelegen in de
it Virginia, en begon in 1607. Zo'n heel jonge mogendheid zijn de Ver-
jjde Staten dus niet naar Amerikaanse opvatting. Dat zij het met deze,
(liig aanvechtbare, datering ernstig menen bleek in 1957, toen de Ameri-
nen het driehonderdvijftigjarig bestaan van hun land vierden en bij die
(Itgenheid een grote, kostbare tentoonstelling hielden in „hun wieg"
imestown. Van Alkmaar begon de victorie, zeggen de Nederlanders. Bij
'n begon de historie, zeggen de Amerikanen.
gelsen in de (huidige) Verenigde
Staten en de Indianen waren, blijkt
ger van Elizabeth 1, verleen- uit het volgende relaas.
t te it
ibei maal octrooien, waarbij Engelsen
Jifpiachtigd werden om in de Nieu-
Wereld nederzettingen te stich-
l James onderdanen lieten er
slist geen gras over groeien,
eds in mei 1607 verschenen er
ie betrekkelijk kleine, onder En-
se vlag varende schepen voor
imond van een (toen nog niet
ende) Noord Amerikaanse ri-
.Een aantal mannen ging
land en kreeg een goede in-
van de streek. Kort nadien
ien er 144 Engelse avonturiers
- zo u wilt pioniers op de
r van die rivier, die zij ter
ran hun koning de naam James
Rivier gaven. De mannen begonnen
met de bouw van enige huizen en
Doemden de nederzetting gemaks
halve Jamestown. Jamestown was
de eerste geslaagde Engelse neder -
Ktting op het tegenwoordige grond
iebied der Verenigde Staten. Daar-
de Amerikanen James
town de bakermat van hun natio-
'e bestaan.
Voortreffelijk verzorgd
'aar als de Amerikanen de ge
schiedenis der Verenigde
Staten laten beginnen met
[imestown1607, dan rijst de
leifrraag, waarom niet nog enige tien-
Wen jaren eerder? Want reeds
lóór de stichting van Jamestown
hren er Engelsen in Amerika ge-
«eest. En zij werden er voortref-
ontvangen! Dat wat we
lar zullen noemen '„voor-
en Uncle Sam's geschiede-
Sjs droeg zo af en toe zelfs een
^'jna idyllisch karakter. De man,
belangrijke rol
&'ing van koningin Elizabeth I.
«ij was tevens een ondernemend
een voortvarend ontdek-
■„„.w^ger. Op 25 maart 1584
weeg Raleigh van zijn vorstin „pa
cten", krachtens welke hem het
techt werd toegekend om in Ame-
'ruim gezegd) belangen te
"rwerven. Raleigh haastte zich om
zijn nieuwe rechten gebruik
k maken. Nog vóór april (1584)
W einde liep voeren reeds twee
tan Raleigh's schepen via de Ka-
^ische Eilanden en West-Indië
de oostkust van de Nieuwe
d. Op 4 juli (.1584) kregen
--hepen zij stonden onder
£vd van de kapiteins Amadas
Barlow en hadden als stuur-
I Wn-gids de Portugees Simon Fer-
I ^ïdez aan boord land inzicht.
I f'i zeilden nog een kleine 200 km.
lr"" de kust in noordelijke rich-
-n lieten toen ter plaatse waar
®Jde kust van Noord-Carolina ligt,
ankers vallen.
beide gezagvoerders kregen
W uitstekende indruk van het
®d. De bevolking was gastvrij,
F'iik en openhartig. De Rood-
Wden ontvingen de blanke man-
als zeer gewaarde gasten. Een
0?r tochtgenoten schreef, dat een
^endelijker volk niet te vinden
Op hun beurt waren de Engel
en vriendelijk en correct, zodat
J Keen sprake was van wrijving
andere onaangenaamheden.Hoe
F%, ja, welhaast idyllisch de
dekkingen tussen de eerste En-
Tjjdens een verkenningstocht
kwam een groepje Engelsen in
een Indiaans dorp. De mannen
waren moe en bezweet. De vrouw
van het opperhoofd verwelkomde
hen en zorgde voor hen als een
moeder. „Zij liet ons plaatsnemen
schreef een der tochtgenoten
bij een groot vuur, trok ons onze
kleren uit, waste ze en droogde ze
nadien. Enige vrouwen trokken ons
de kousen uit en wasten ze, ter
wijl andere vrouwen onze voeten
met warm water reinigden. De
vrouw van het opperhoofd zorgde,
dat het ons aan niets ontbrak.
Toen wij schoon en droog waren,
bracht zij ons nadat ze ons
~n vlfberecht te eten had
gegeven naar een soort tafel.
ueii Wcj inet graan, geroos
terd wildbraad, gekookte en ge
bakken vis, meloenen en andere
vruchten, welke spijzen voortreffe-
Model van de Matthew"
het eerste Engelse schip, dat de
Nieuwe Wereld bereikte.
lijk smaakten. Toen enige Indianen
terugkeerden van de jacht met wa
pens in de hand en wij een beetje
schrokken, joeg de vrouw van het
opperhoofd de mannen weg, liet ze
echter eerst hun pijlen en bogen
breken en stuurde ze toen de poort
uit. „Tot hier dit ooggetuigenver
slag van een der eerste ontmoe
tingen van Engelsen en Roodhui
den op een plek, die niet zo heel
ver verwijderd was van wat Uncle
Sam later zijn bakermat noemde.
Het moet beslist een bijzonder aar
dig tafereel zijn geweest. Geen der
aanwezigen had natuurlijk maar
het flauwste besef, welke gevolgen
uit d'e toen schroomvallig begonnen
verovering van de (latere) Verenig
de Staten door de blanken zouden
voortvloeien voor Roodhuiden en
blanken gelijkelijk.
Raleigh was een man, die de
wereld en de mensen kende. Hfj
koningin (.„The Virgin Queen" of
tewel de maagdelijke koningin) te
eren. Jamestown, later gesticht, lag
in Virginia. Aanvankelijk omvatte
Virginia alle gebieden ten noorden
van Florida. De (huidige) Staat
Virginia kreeg zijn definitieve gren
zen pas na de afsplitsing van Ca
rolina in 1622 en van Pensylvanië
in 1684.
John Cabot
Raleigh's schepen waren echter
niet de eerste Engelse sche
pen, die in de Nieuwe Wereld
kwamen. De grote ondekkingsreizi-
ger, die de eerste reis van Enge
land naar Amerika maakte, was
gebo-
Italië
John Cabot. Cabot
ren Venetiaan en heette in Italië
Gavotta, maar toen hij onder de
regering van Hendrik VII in Bristol
ging wonen, verengelste hij zijn
naam. Hij vatte het plan op om
een weg van Engeland naar Indië
(Azië) te zoeken benoorden Ame
rika om. In mei 1497 koos hij zee,
maar reeds in augustus van dat
jaar was hij weer terug in Enge
land. Hij had de noordwestelijke
doorvaart niet gevonden, maar wel
had hij Labrador en Newfoundland
ontdekt. New-Foundland werd En-
geland's eerste kolonie in de Nieu
we Wereld. Het is thans de jong
ste provincie van Canada.
De Engelse koning was John Ca
bot bijzonder erkentelijk voor zijn
prestaties en benoemde hem tot
groot-admiraal. Lang heeft Cabot
van die rang en functie niet kun
nen genieten, want reeds in 1498
stierf hij. Zijn schip, „The Mat
thew" geheten, is een der beroem-
Vraagt men een Amerikaan,
wanneer de geschiedenis der
Verenigde Staten begon, dan
noemt hij een jaar lang vóór
het eigenlijke begin van die
geschiedenis. Hoe is dat te
verklaren?
Wat wij in deze beschouwing
John Cabot ter sprake brach
ten geschiedde niet, omdat
wij hem en zijn schip bij Uncle
Sam's vaderlandse geschiedenis zou
den willen inlijven, maar veeleer
omdat hij en „The Matthew" niet
onvermeld mogen blijven in een
beschouwing, hoe kort ook, over de
aanvang der betrekkingen tussen
Engeland en de Nieuwe Wereld, be
trekkingen, waaruit de Verenigde
Staten goed. laat ons dan maar
zeggen: in 1607 in Jamestown!
geboren werden.
Roemeense delegatie
in VS aangekomen
In New York is gisteren een Roe
meense delegatie aangekomen voor
besprekingen in Washington met
Van ambtelijke zijde in Washing
ton is vorige week gezegd, dat de
besprekingen naar verwachting on
geveer twee weken zullen duren.
Marin noemde Roemenië een nog
al Jong land in volle ontwikkeling.
De Roemeens-Amerikaanse onder
handelingen zouden bijdragen tot
een verdere ontwikkeling van de be
trekkingen tussen Roemenië en de
Verenigde Staten.
Noorwegen viert
150 jaar grondwet
Koning Olav van Noorwegen, het
voltallige Noorse kabinet en de le
den van het parlement (het Stor
ting) zullen zich zondag naar het
dorp Eidsvoll, even ten noorden van
Oslo, begeven, waar een plechtigheid
zal worden gehouden in dezelfde
za,al, waar 150 jaar geleden de Noor
se grondwet die nog steeds van
kracht is, door de afgevaardigden
vvi het volk werd ondertekend en
waar de eerste Noorse koning sinds
de Middeleeuwen werd gekozen. Na
in de schaduw van Denemarken
te hebben verkeerd binnen een unie
die meer dan vierhonderd jaar had
geduurd, werd Noorwegen in 1814
een onafhankelijke staat met een
democratische regeringsvorm, geba
seerd op de ideeën van de Ameri
kaanse en de Franse revolutie.
Britse boten bij
Borneo beschoten
Het officiële Indonesische persbu
reau Antara heeft gisteren gemeld,
dat de Indonesische kustwacht op
Oost-Borneo een Britse patrouille
boot heeft beschoten. Daarbij is een
Engelse matroos gedood en een an
dere gewond, aldus het persbureau.
De patrouilleboot voer bij het ei
land Noenoekan de Indonesische ter
ritoriale wateren binnen.
In een ander bericht uit Oost-Bor
neo zegt Anfiara* dat een Engels
oorlogsschip door Indonesische bewa
pende jonken is verdreven, toen het
schip bij het eiland Tawao de In
donesische wateren schond. Het En
gelse schip was gedwongen naar Ta
wao terug te keren nadat er een
vuurgevecht was geleverd, aldus An
tara
Rockefeller wint
in Oregon
Gouverneur Nelson Rockefeller
van New York heeft gisteren bij de
Republikeinse voorverkiezingen in
Oregon een onverwachte overwin
ning behaald. Algemeen was ver
vacht dat Henry Cabot Lodge de
meeste stemmen zou krijgen in de
strijd tussen de Republikeinse kan
didaten voor het presidentschap.
Toen ruim 60 procent van de stem
men geteld was. had Rockefeller er
60.216, Lodge 48.761, senator Barry
Goldwater 32.390 en de vroegere vice
president Nixon 30.938.
MICHÈLE MORGAN
exclusief produkt van de
industrie
Moeilijk aanbod
Maar zijn de radio en de televisie
dan niet eveneens een middel van
bestaan?. Ook die mogelijkheden mo
gen voor de acteurs niet worden over
schat. Van de 2000 toneelkunstenaars
die op de medewerkerslijsten van
de radio figureren, komen er regel
matig maar een 3 a 400 aan bod. En
hun aantal zal spoedig weer dras
tisch worden verminderd, nu in het
raam van de reorganisatie van de
Franse radio, ter wille van de con
currentie met de commerciële en om-
roepsstations van Luxemburg, Monte
Carlo, Europa I en Andorra, haar
culturele functie zelve ingrijpend
wordt herzien. In plaats van instru
ment en voertuig van cultuur zal
muziek die men aanhoort zonder
naar te hoeven luisteren, moeten
worden. En in die ontwikkelingslijn.
De schijn bedriegt
En de televisie die dan toch iede
re week minstens twee toneelstukken
plus een dagelijkse stroom van revue
cabaret- en circusvoorstellingen pro-
Een paar handschoenen
Koningin Elizabeth 1, een
schenk van de Universiteit i
Oxford in 15'rr
(Van onze Parijse correspondent)
WANNEER het toneel, alhtans in Parijs, zich beter dan de film
heeft weten te handhaven tegen de concurrentie van de
televisie, dan werd gelijktijdig de sociale positie van de acteur door
die ontwikkeling niettemin zo versmald en ondermijnd, dat hij nu
van een redelijke bestaanszekerheid nauwelijks meer kan spreken.
Er zijn dezer dagen in Frankrijk weer nieuwe cijfers gepubliceerd
die waard zijn geciteerd te worden.
Slechts roem
voor enkelingen
Het aantal professionele en semi-
professionele acteurs en actrices
wordt in Frankrijk vandaag op 5.000
geschat. Toen vóór de opkomst en de
bloeitijd van de film alle Franse ste
den van enige omvang minstens één
eigen theater bezaten en Parijs al
leen al ruim 80 schouwburgen telde,
was er ook wel een „markt" voor zo'n
menigte. Die markt is nu, eerst door
de film, toen door de televisie tot
zulke bescheiden dimensies ineen ge
schrompeld dat er hooguit nog maar
voor een 1500 kunstenaars een boter
ham te verdienen is. Een schrale
boterham voor de helft. Een smal
bestaan voor een kwart. Welvaart
voor een vijftigtal. Rijkdom voor
een twintig „vedettes" of „sterren"
wier namen iedereen kent en wier
glorie iedereen verblindt.
Men is verblind...
het publiek der werkelijke feiten
verhoudingen. En een miskenning
waardoor de toeloop van steeds nieu
we drommen van talenten en pscu-
dotalenten direct bevorderd wordt.
Alleen in Parijs zijn al 200 privé-
cursussen en scholen gevestigd die
zich ten doel stellen het toneel van
„nieuw bloed" te voorzien. En elk
jaar worden er een tienduizend jon
gens en meisjes ingeschreven die
voor zeker 95 hun energie en mis
schien hun gaven dus aan een wissie
illusie en mislukking versmijten. Men
erkent dat tegenver één geëngageerde
acteur zeven of acht collega's steun
trekken, en bij de actrices is die ver
houding zelfs één op twintig.
„Werkeloosheid is in ons vak regel",
zo heeft een bekend Frans acteur on
langs opgemerkt.
Die degradatie of verpaupering
heeft zich voor de Franse acteur in
twee étappes voltrokken. Toen de film
alle provinciale en ongeveer de helft
der Parijse theaters opslorpte om ze
als bioscoop weer uit te spuwen, vond
eerst een ruim deel der toneelkunste
naars tenminste nog een uitwijkmo
gelijkheid naar de studio's. Een uit
wijkmogelijkheid die zich hoofdzake
lijk tot de figuratie en de rollen van
het secondaire Dlan beperkte, aange
zien de filmindustrie zich haar
eigen idolen en sten-en doorgaans
zélf schiep.
Er zijn maar weinig acteurs en ac
trices geweest die hun roem en waar
de van de planken naar het film
scherm wisten over te dragen en
tegenover die enkelingen een Fer-
nandel, een Raimu, een Jouvet, een
Fresnay, een Michel Simon, een Ed-
wige Feuillère staan de tientallen
die hun successen op het witte doek
niet lang hebben overleefd.
Doch sedert vijf jaar is nu zelfs die
beperkte uitwijkmogelijkheid nog
weer veel geringer geworden. Verge
leken met 1957 werden in 1961 hon
derdmiljoen bioscoopkaartjes minder
verkocht.
Een terugloop die natuurlijk zijn
onmiddellijke weesrlag ook op de
produktie van films deed gelden. In
1962 werd dan ook (met 44 films) de
produktie, vergeleken bij 1956, ge
halveerd. De gages verminderden,
verhoudingsgewijs, bovendien, zon
der dat ze nog altijd daadwerkelijk
immers de formule „verdeling der ri
sico's" uit, die inhield dat een ac
teur pas recht op de complete uitbe
taling van zijn honoraria had, nadat
de film zijn eerste winst zou hebben
afgeworpen.
Een acteur die i
stuk weet te bemachtigen, ziet wel
plotseling zijn publiek tot een kring
van tien miljoen koppen groot en
zijn bekendheid in overeenkomstige
mate groeien, maar die glorie i«
een ééndagsvlieg.
Aangezien de keuze bijna onbe
perkt is, kunnen de tv-regisseurs
zich de luxe permitteren voor elke
rol een acteur te engageren wiens
„type" of „karakter" de figuur 't zui
verst dekten.
Het TV-publiek identificeert de ac
teur trouwens sterk met zijn rol en
hij zal dus niet gauw voor een an
der emplooi opnieuw worden verko
zen. Er zijn voorbeelden te over van
toneelkunstenaars die in een feuil
leton of een ander stuk een dag
en soms ook weken lang, de TV-kri-
tieken beheersten om daarna en
juist tengevolge van die triomf, ner
gens meer, en op de planken even
min, werk te kunnen vinden. Een
rol in een stuk dat succes had, ver
zekerde een acteur vroeger 300 voor
stellingen in Paradijs, plus nog een
drie maanden tournee door provin
cie en buitenland. Bij de televisie
is voor hem de room er nu in één
avond afgeschept, voor weken en
soms voor vele maanden.
In 99 van de 100
gevallen honger'
De conclusie kan voor de acteur
dus wel moeilijk heel zonnig luiden.
Louis Jouvet heeft over zijn kunst
eens gezegd: „il faut ètre pret a en
crever (je moet bereid zijn ervoor
te creperen). Die bereidheid waar
van Jouvet eveneens zelf het bewijs
geleverd heeft is voor zijn nako-
meilngschap vandaag welhaast een
verplichting geworden.
De aankomende acteur of actrice
weet anders gezegd vandaag dat hij
of zij 99 kansen op de 100 heeft in
zijn of haar vak, zo niet terwille
van de kunst, honger te zullen moe
ten lijden
Noord-Rhodesië
wordt Zambia
Op de conferentie in Londen over
de onafhankelijkheid van Noord-
Rhodesië, is men het eens geworden
grondwet, waardoor dit Britse pro
tectoraat nog dit jaar een onafhan
kelijke republiek zal worden. Deze
republiek zal Zambia heten.
Volgens afgevaardigden zal het be
sluit, dat gisteren is gevallen, dins
dag op de slotzitting van de confe
rentie worden geratificeerd.
