kunst
kc\leiöoscaop
Stratford staat maandenlang
in het teken van Shakespeare
SANDALEN
Eerste lustrum van
Gereformeerd Koor
in Alplien a. d. Rijn
Feest concentreert
zich in theater en
op tentoonstelling
Bach en Bartok in
twee Leidse kerken
Rotterdamse
concertgebouw
in 1966 klaar
't is weer tijd voor
Concertgebouw
in New York
Bijdrage tot manifestaties
van het Holland Festival
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 23 april 1964
Zesde blad no. 31244
Ook dit jaar zal Leiden een
rol spelen in de kunstmanifesta-
ties van het Holland Festival:
in de Pieterskerk wordt een
uitvoering gegeven van Bachs
„Hohe Messe" en in de Mare^
kerk van de Zes kwartetten van
Bela Bartok;
op het binnenplein van het
Academiegebouw brengt het
LUTA (Leids Universitair To-
neel Accoord) een serie voor
stellingen van Shakespeare's
„Getemde Feeks". Hierop ko
men wij morgen uitvoerig terug.
De uitvoering van de Ilohe Messe
is reeds een traditie van betekenis.
Voor dit evenement, onder de enthou
siaste leiding van Iskar Aribo, is het
dit jaar een jubileum. Tien jaar ge
leden werd het voor het eerst opge
nomen in het festival-programma
van de Stichting Kunstmanifestaties
Leiden en sindsdien hebben ongeveer
vijftienduizend belangstellenden deze
uitvoeringen bijgewoond. Het Toon
kunstkoor Leiden, met medewerking
van leden van het Concertgebouwor
kest, zal dit prachtige werk van Bach
op 23 juni in de op bijzondere wijze
verlichte Pieterskerk ten gehore
brengen. Solisten zijn Nelly van der
Spek, sopraan, Aal'je Heynis, alt,
George Maran, tenor, David Holle-
stelle, bas en Albert de Klerk, orgel.
Een opvallende bijdrage wordt dit
jaar geleverd door het Hongaarse
yégh-kwartet, dat op 26 en 27 juni
iii de pas gerestaureerde Marekerk de
Zes kwartetten van Bartok ten ge
hore zal brengen. Deze Hongaarse
musici begonnen hunsamenwerking,
die al spoedig tot uitzonderlijke
hoogte zou uitgroeien m 1940 in Boe
dapest. Zes jaar later behaalden zij de
eerste prijs voor kamermuziek in
Genève en sindsdien hebben zij hun
reputatie keer op keer bevestigd in
een lange reeks tournees, zowel in als
buiten Europa. In ons land is dit
Advertentie
maten 27 t/m 48
vanaf f 15.95
De sandaal met 6 maanden
garantie op de Supra Solid zool
kwartet, dat thans in Zwitserland
is gevestigd, alleen aan de Haagse
muziekminnaars bekend.
Het was uiteraard niet gemakkelijk
een ensemble van deze reputatie voor
een concert in Leiden te engageren.
De Stichting Kunstmanifestaties mag
er trots op zijn, dat zij er, zij het ten
koste van grote financiële opofferin
gen, in geslaagd is het Vógh-kwartet
tot twee uitvoeringen bereid te vin
den. Niet alleen de executanten vor
men een verrassing van uitzonderlijk
gehalte, dit geldt ook voor Bartoks
Kwartetten, die een hoogtepunt
vormden van het festival voor heden-
muziek in Venetië.
Kunstexposities
tijdens de Expo
in Lausanne
Van 30 april af zal in het Musee
des Beaux-Arts in Lausanne .Zwitser
se kunst van de 20-ste eeuw" worden
getoond en van 1 mei af in het Pa
leis de Beaulieu kunstwerken uit Zwit
serse particuliere verzamenlingen
„Van Manet tot Picasso". Deze laat
ste tentoonstelling verenigt meer dan
driehonderd schilderijen, beeldhouw
werken en aquarellen uit de tijd
tussen 1864 en 1964 en geeft een in
druk van de belangrijke esthetische
revoluties van deze eeuw, zoals het
impressionisme, het Franse fauvis-
me, het Duitse expressionisme, het
kubisme en de voornaamste huidige
stromingen. Van al deze stromingen
zullen van Degas tot Picasso, van
Renoir tot Dufy, van Cézanne tot
Braque en Miro alle kunstenaars
vertegenwoordigd zijn. Behalve de
wereldberoemde schilderijen uit de
verzameling Buhrle, Ztirich of Char
les im Obersteg, Genève, zullen de
bezoekers van de Nationale Tentoon
stelling voor de eerste maal kunst
werken kunnen bewonderen, die tot
dusverre de woningen, waar zij zorg
vuldig werden bewaard, nooit hebben
verlaten.
Gedurende de 20 jaar, die tussen
de beide laatste wereldoorlogen lig
gen, en eveneens na 1945, ontston
den in Zwitserland particuliere ver
zamelingen, die tot de rjjkste van
de oude en de nieuwe wereld beho
ren. Menige kunstverzamelaar wist
op de smaak van de tjjd vooruit te lo
pen en bood de destijds nog onbe
kende kunstenaars materiële en mo
rele steun. Deze expositie zal de voor
uitziende blik en de moed van deze
Zwitserse verzamelaars eren, voor
wie kunst niet slechts overvloe'1 maar
een noodzakelijke levensbasis bete
kende.
Gistermiddag woei de driekleur op
het hoogste punt van hel in aanbouw
zijnde Rotterdamse concertgebouw,
blies een koperkwartet van het Rot
terdams Philharmonisch Orkest een
fanfare en vertelde de Rotterdamse
wethouder voor kunstzaken, mej. ~ir.
J. Zeelenberg, dat de bouw van deze
moderne muziektempel enkele maan
den vertraagd is en dat nieuwe kre
dieten nodig zullen zijn, dit binnen
enkele maanden aan de gemeente
raad ter goedkeuring zullen worden
voorgelegd.
Als alles volgens de huidge plan
nen verloopt zal het concertgebouw
in maart 1966 in gebruix worden ge
nomen.
„Ik zal het toejuichen als in 1966
het Holland Festival in het Rotter
damse concertgebouw zou worden ge
opend. Wij hebben er dan de accom
modatie voor", zo verklaarde de wet
houder. Ir. E. H. Kraaij vanger, ar
chitect, gaf een toelichting op de
problemen, die zich bij de inrichting
voordoen en over de kunstwerken,
die erin zullen komen. Een voorzich
tig beroep op de directie van Museum
Boymans van Beuningen om wat af
te staan is wel te verwachten.
Naast concerten zullen ir. het ge
bouw ook congressen worden gehou
den. Het eerste geboekte is, in sep
tember 1966, een internationaal effi-
cienty-congres van 2000 mensen. Tot
dusver is veertien miljoen voor de
bouw beschikbaar gesteld.
Britten leidt een
première in het
Holland Festival
De Cellosymfonie in D, opus 68
voor cello en orkest van Benjamin
Britten, een werk dat ten doop is ge
houden in Rusland, zal voor het eerst
zal in West-Europa worden uitge
voerd tijdens het Holland Festival.
Het Nederlands Kamerorkest speelt
het in Amsterdam en Scheveningen
op 6 en 10 juli. Solist is Mstislaw
Rostropiwtsj. Het werk zal door de
componist Benjamin Britten worden
geleid.
Op dezelfde concerten zal door de
zelfde cellist het enkele jaren geleden
in Praag ontdekte cello-concert van
Haydn worden gespeeld.
Op 14 en 15 juli geeft het Neder
lands Kamerorkest onder leiding van
Szymon Goldberg voorts concerten in
Scheveningen en Amsterdam met
Hindemith's „Vier Temperamente,,'
„Mourning Music" van Loetoslaski,
symphonie no 82 van Haydn en De
Sinfonia Concerto voor viool, viola en
orkest K V 304 van Mozart. De
solisten voor dit concert zijn Bruno
Giuranna, viola, Theo Bruins, piano
en Szymon Goldberg, viool.
zo zacht
zo geurig
Luister naar ,,'t Is weer tijd voor North State", met de Dutch Swing College Band o.l.v. Peter Schilperoort vla Radio Veronica-za. 11.15, zo. 10.30, di. 19.00, do. 18.45 u.
I
T entoonstelliiig
5000/50 jaar
kerkgeschiedenis
In het Oud-Katholiek Museum in
Utrecht wordt van 25 april tot 1 juni
een tentoonstelling 5000/50 jaar kerk
geschiedenis" gehouden. Deze naam
is gekozen, omdat vooral aan de
laatste vijftig jaar van de vijftig eeu
wen kerkgeschiedenis aandacht wordt
besteed.
Het oudste voorwerp op de expo
sitie is een hamer die weliswaar de
hamer van Sint-Maarten wordt ge
noemd, maar die 5000 jaar oud is en
uit het nieolitisohe tijdperk stamt.
Dan zyn er martelaarsrelieken uit de
eerste eeuwen van het christendom.
Voor wat de laatste vijftig .iaar be
treft, zal de tentoonstelling in het te
ken staan van de toenadering der
kerken. Men kan er beelden zien van
de oprichting van de Wereldraad van
Kerken in Utrecht (1938) en ook zal
er het Lambeth Cross aanwezig zijn.
dat aan mgr. dr. A. Rinkel werd ver
leend om zijn grote verdiensten op
oecumenisch terrein. Verder worden
de borstkruizen geëxposeerd, die door
patriarch Athenagoras in Konstanti-
nopel en patriarch Alexei in Moskou
werden overhandigd aan de huidige
oud-katholieke aartsbisschop.
De medaille, die Paus Johannes
XXin de waarnemers van het
tweede Vaticaanse concilie heeft aan
geboden en de plaquette van Paus
Paulus VI voor de vertegenwoordi
gers van de niet-rooms-katholieke
kerken, zullen eveneens worden ge
toond.
Als klinkend slotakkoord van de
Amsterdamse goodwill-dejegatie, die
al tien dagen lang in New York van
zich doet horen, is gistermiddag per
KLM-charter-machine het uit 105
musici bestaande Concertgebouwor
kest van Schiphol zijn stadgenoten
nagereisd. Samen met voorzitter dr.
G. M. Greup, artistiek leider Marius
Flothuis, dirigent Bernard Haitink,
assistent-dirigent Peter Erös, de Ne
derlandse componist Ton de Leeuw
en nog ettelijke andere, ook vrouwe
lijke, begeleiders telt het gezelschap
in totaal 120 personen.
Het orkest zal in New York drie
concerten ten gehore brengen. Vrij
dag begint het in het Lincoln Cen
tre met Mouvements Retrogrades van
Ton de Leeuw, een pianoconcert van
Ravel door pianosolist Daniel
Wayenberg en de eerste symfonie van
Mahler. Terwijl de rest van de good-
will-delegatie terug vliegt naar Am
sterdam volgt zaterdagavond in de
Carnegie Hall het tweede concert:
Beethovens ouverture Coriolan, een
vioolconcert van Beethoven te spelen
door concertmeester Herman Kreb-
bers, en de tweede symfonie van
Brahms. Zondag zal het optreden
met het derde en laatste concert,
eveneens in de Carnegie Hall, worden
besloten.
Daniel Wayenberg speelt Beethovens
eerste pianoconcert en na de pauze
brengt het orkest Bruckners achtste
symfonie ten gehore.
Maandag 27 april keert het orkest
van Kennedy Airport bi) New York
naar Nederland terug en kan dins
dagochtend omstreeks 11 uur op j
Schiphol worden verwacht. I
Het Concertgebouworkest is
gistermiddag van Schiphol naar
New York vertrokken, waar
drie concerten gegeven zullen
worden. Op de voorgrond de
dirigent Bernard Haitink.
Heit Engelse stadje Stratford-on-Avon heeft in de afgelopen
weken dag en nacht druk voorbereidingen getroffen voor de
viering van de 400-ste geboortedag van William Shakespeare.
De onsterfelijke dichter en schrijver van de meest gespeelde to
neelstukken werd vandaag vier eeuwen geleden in Stratford aan
de boorden van de Avon geboren.
Zaterdag a.s. zullen 750 diplomaten en andere vertegenwoor
digers van meer dan 100 landen aanzitten aan het traditionele
verjaardagsbanket, waarmee een jaar van feestelijkheden rond
Shakespeare zal worden ingeluid. De voornaamste gast aan het
banket zal de gemaal van Koningin Elizabeth, de Hertog van
Edinburgh, zijn.
Enorme uitgaven,
maar de inkomsten
zullen groot zijn
Het stadje aan de Avon heeft in
tussen een verandering ondergaan
zoals nog nooit tevoren.
Op de ene oever nadert het grote
Shakespeare museum, waarvoor de
gelden uit de gehele wereld zjjn bin
nengekomen, zijn voltooiing. Het ge
bouw zal gewijd zjjn aan Shake
speare en zijn tijd en het zal de
grootste tentoonstelling over één
enkel onderwerp zijn, die ooit in En
geland is ingericht. Levi Fox, direc
teur van de „Shakespeare Birthplace
Trust" en organisator van de komen
de feestelijkheden, heeft 500.000
pond sterling gevraagd voor de bouw
van het grote wit-en-gouden pavil
joen. Bijna de helft van dit bedrag
is reeds bij elkaar.
Op de andere oever van de Avon
staat het Royal Shakespeare Thea
ter, middelpunt van het Shakespeare
Festival. Volgens theaterfunctiona-
narissen heeft de voorverkoop van
kaarten voor de voorstellingen tus-
De Shakespearetentoonstelling il
lustreert zijn leven en loopbaan
tegen de achtergrond van het Enge
land van Elizabeth en Jacobus. Het
Globe-theater zal worden gerecon
strueerd en acteurs van naam zullen
er passages uit zijn toneelstukken
voordragen.
Leven en loopbaan
In het Royal Shakespeare theater
zullen zeven van des dichters histo
rische werken in chronologische
volgorde van april tot december
worden opgevoerd.
In Londen zullen zijn toneelstuk
ken door het Old Vic theater voor
het voetlicht worden gebracht in het
openluchttheater in Regents Park.
het Mermaid Theater, de „City Li-
sen 21 april en 6 september reeds
alle records gebroken. Men verwacht
in het seizoen ruim 400.000 bezoe
kers.
De Shakespearetentoonstelling re
kent op 15.000 bezoekers per dag. De
politie schat dat meer dan 10.000
mensen zich in de straten van het
stadje zullen verdringen wanneer
het festival op gang zal zijn geko
men.
Elders in de stad lijkt het of bijna
iedereen in de afgelopen weken een
verfpot en kwast in de hand heeft
gehad. De voorgevels van winkels,
café's, hotels en restaurant hebben
een goede beurt gekregen.
De Stratfordianen verwachten dat
de duizenden toeristen. Britse en
niet-Britse, tezamen meer dan een
miljoen pond sterling (10 miljoen
gulden) in hun stad zullen uitgeven.
Verleden jaar, toen meer dan
170.000 toeristen uit honderd landen
de geboortestad van de grote dichter
bezochten, gaven zij 500.000 pond
sterling uit. Nu reeds zijn de meeste
van de 44 hotels in Stratford voor
het komende seizoen volgeboekt.
In heel Engeland
Niet alleen in Stratford wordt de
geboortedag van de beroemde dich
ter gevierd, maar ook in Londen, in
geheel Engeland en daarbuiten, zul
len zijn toneelstukken worden opge
voerd. talloze lezingen over hem
worden gehouden, concerten gegeven
en films vertoond.
Eugene Black, voormalig directeur
van de Wereldbank, organiseert als
voorzitter van het Amerikaanse Sha
kespeare comité-1964 de herdenking
in Amerika. Als voorzitter van de
„American Shakespeare Theater and
Academy" heeft hy het Shake
speare-festival in Stratford, Connec-
ticut, gesteund. Black zelf opende
gisteren officieel.
Het Centre is een roodstenen ge
bouw van twee verdiepingen naast
wat volgens de traditie het geboor
tehuis van Shakespeare aan de Hen-
leystraat is geweest. Het was een van
de huizen, die de vader van de schrij
ver. John Shakespeare, bezat voor
dat hij zijn geld verloor.
De Shakespearebibliotheek. in het
Centre ondergebracht, zal ten dien
ste staan van studenten die in het
centrum van de Shakespearecultus
hun kennis over de schrijver en zijn
werk willen verrijken.
Het centre, dat samen met de bi
bliotheek twee miljoen gulden kost,
is verlucht door vooraanstaande
kunstenaars. Er zijn uitbeeldingen op
las van Shakespeare-figuren van de
land van John Hutton, wiens werk
aan de kathedraal van Coventry de
'.andacht heeft getrokken, en hout-
meden van John Skelton.
In het centrum worden zeldzame
boeken en manuscripten en buiten
landse vertalingen van Shakespeares
werken tentoongesteld.
Bronzen penning voor
400 jaar Shakespeare
Ter gelegenheid van de 400-ste
geboortedag van William Shakespea
re worden bij de Koninklijke Begeer
te Voorschoten bronzen penningen
gegoten, naar een ontwerp van prof.
V.P.S. Esser. De voorzijde der pen
ning, die door de Vereniging voor
penningkunst wordt uitgegeven, toont
het naar links gewende profielportret
van de schrijver. Op de keerzijde
staan de geslachtsnaam en de jaar
tallen 1564-1964, uitgevoerd in Ro
meinse cijfers. De penningen hebben
een diameter van 55 mm.
very Hall" en de „Hall of the Middle
Temple".
Verdi's op Shakespeare stukken
gebaseerde opera's „Macbeth",
„Othello" en „Falstaff" en „Een
midzomernachtsdroom" van Benja-
min Britten zullen door de Royal
Opera House worden opgevoerd. In
de Royal Festival Hall presenteert
het London Symfony Orchestra Ber
lioz' „Romeo en Julia".
Zondag 26 april vindt in de West
minster Abbey een herdenkingsdienst
plaats.
De BBC zal „Hamlet" en „Julius
Caesar" uitzenden.
Tentoonstelling
collectie-Dnveen
De kunstcollectie van de gebroe
ders Duveen, die vijftien miljoen dol
lar waard is zal opgekocht worden
door de Norton Simon-stichting in
Los Angeles, voor schenkingen en le
ningen aan Amerikaanse Musea.
Alvorens de directeur van Duveen
Bros, die in het begin van deze eeuw
leveranciers van Amerikaanse mil
jonairs waren, de verzameling Bot
ticelli's, Fragonards, Gainsboroughs,
Titiaans, Turners. Van Dycks en
Romneys overdoet, zal er een grote
tentoonstelling van worden gehou
den. De verzameling omvat ook nog
beeldhouwwerken, tapijten en meubi
lair.
Het „Gereformeerd koor" van AI-
phen jubileert en heeft de eerste vjjf I
jaren tot geschiedenis gemaakt. Hans
Boelee nam er de leiding van. Met
70 leden heeft dit ensemble een goed
bestaan, terwijl bovendien in de twee
jeugdkoren nog een 60 junioren zijn
te vinden. De activiteiten buiten het
normale eigen optreden betroffen ook
wel eens „poseren" voor de grammo
foonplaat en voor de NCRV-micro-
foon en medewerking aan buitenker
kelijk evangelisch werk. Deze feiten
alleen al zijn een grote gelukwens
waard.
Op een extra feestelijke avond
met het heel bijzondere accent van de
inwijding van de koortoga's trak
teert men zichzelf op koorwerken,
waarvoor een bijzondere voorkeur be
staat. Dit waren Psalm 103 van Mo-
bach, eens organist in Amsterdam, en
de kantate Psalm 8 van F. Pijlman,
die beide al enige voorafgegane gene
raties vertrouwde klanken boden.
Zowel Mobach als Pijlman mogen
thans als verouderd en a.ls zonder
kunstwaarde worden beschouwd.
Wellicht dat bij het volgend lustrum
overschakeling naar een artistiek re
pertoire kan worden bericht. Zou het
zover komen, dan zou men nooit meer
naar „het oude" terugwillen!
De vertolkingen lieten een serieuze
en welwillende instelling en een wils-
vast correcte zangwijze vaststellen.
Wel kwamen plekken voor, waar en
kele sopranen wat slijtage lieten ver
moeden en dit zou misschien te ver
helpen zijn, als deze sopranen plaats
namen onder de alten.
Hoofdwerk van het concert werd
de Missa „Te Deum Laudamus" van
Boelee zelf. In een heldere program-
ma-toelichting wordt uit de doeken
gedaan, dat de misteksten niet als
specifiek Rooms Katholiek geïnter
preteerd mogen worden, aangezien zij
vrijwel louter bijbelteksten zijn in
latijnse vertaling. We hebben van
deze Missa het Agnus Dei (het moei
lijkste, waarin het koor in opvolgend
groepswerk in enkele intervallen de
kern van de tonen miste) als het mu
zikaalste deel ondergaan, maar ook
het geheel met echt veel genoegen be
luisterd.
Mobach past allerlei principes van
de 19de eeuwse mannenkoorzang op
zijn psalm toe, doet aan Haydn den
ken en maakt een slot, dat al te
openlijk Handels Messiah- Halleluja
verraadt. Boelee heeft het zich niet
zogemakkelijk gemaakt en tekst en
muziek tot elkaar gebracht zonder
met vreemde veren te willen pronken.
Als gebruiksmuziek beschouwd, Is
hier ook van een goed geschreven
werk sprake, dat zich in zingbaarheid
aan het gemiddelde amateurniveau
aanpast.
De eerste tekststrofe wordt aan een
solo-tenor gegeven, waarvoor de Lei-
denaar Gerard Koolhaas was uitge
nodigd, die ontegenzeglijk over een
fraai tenoraal timbre en vooral in het
middenbereik over veel goedzittende
en voldoende dragende tonen beschikt.
In de loop van de avond zijn hem nog
enkele kleine partijen ten deel geval
len. De sopraan Aleide Verdoes was
een tweede medewerkende genodigde.
Haar stemontwikkeling rust op een
uitstekende scholing, maar jammer
genoeg kwam deze vocaliste ternau
wernood aan bod.
Het koor heeft nog een rol gekre
gen in de Psalm 150 en 72, resp be
werkt door Boelee door Jan Bonefaas.
Bonefaas, de bekende Gorcumse or
gelvirtuoos, was als orgelbegeleidJer
de derde genodigde, de ook halver
wege als improvisator optrad: een die
meetelt in o.is vaderland!
In de Pijlmankantate had het
jeugdkoor een zelfstandig aandeel en
het kreeg een solo-optreden in twee
liederen (15de eeuwse „Leis" en anti-
fonisch behandeld motet van Iknace
de Sutter), een optreden dat prachtig
gaaf op toon verliep. Natuurlijk was
de klank pril, waar de allerjongsten
het kortstondig alleen te zeggen had
den.
Opening en sluiting werden door de
heer Schuurink verzorgd.
V.
Advertentie
