Gelijkstelling van negers in
Amerika vormt gistingsproces
Eiffeltoren niet uit
Parijs weg te denken
Mgr. Beran is „vrij", doch mag
(nog) niet in Praag terugkeren
Komende wet wordt
eerste stap naar
integratie genoemd
Half mei herdenkt
Lichtstad'9 dat de
toren 75 jaar is
Neem mij nou.
Zo is het! gezellige mensen stoken
f 5.295,-
Beschouwt zich zelf nop;
steeds aartsbisschop
Dat is 'n Amstelman!
LKIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 1 APRIL 19M
Advertentie
Economische
maatregelen van
grote betekenis
(Van onze correspondent in
Washington)
Er qaat qeen daq voorbij of
de Amerikaanse kranten bren
gen met grote koppen nieuws
over rassenrelletjes, demonstra
ties of parlementaire debatten,
die de sociale gelijkstelling en
de integratie van de achttien
miljoen negers tot thema heb
ben. Het is een kwestie, die de
grotendeels zo welvarende Ame
rikaanse samenleving tot in haar
grondvesten schokt. Economi
sche, sociologische en menselijke
problemen worden er door om-
gedoeld. Een gistingsproces,
waarvan het eindresultaat moei
lijk te voorzien is, bespeurt men
lom.
De negers en hun leiders /.elf zyn
van mening, dat de tyd voor de grote
aanval op de blanke vooroordelen en
discriminatie gekomen is en dat zij
de stryd zullen voortzetten. De wet
op de burgerrechten, die op het
ogenblik door de senaat wordt be
handeld en die discriminatie van ne
gers in openbare gelegenheden, bu
het zoeken van werk etc. verbiedt,
beschouwen de negers maar als een
eerste stap op weg naar volledige ge
lijkstelling. De wet vormt 'n kader,
waarbinnen het mogelük moet zijn
integratie af te dwingen, zo denken
Die integratie is toch nog verder af
dan vele Europeanen menen. In de
zeventien zuidelijke staten van Ame
rika, waar bijna tweederde van alle
Amerikaanse negers wonen in een
derde van de scholen geïntegreerd.
In veel gevallen hebben die scholen
slechts voor de vorm twee of drie
negerleerlingen opgenomen om in
overeenstemming te zijn met de uit
spraak van het Hooggerechtshof van
1954, waarin rassenscheiding op de
scholen ongrondwettelijk werd ver
klaard. De meeste scholen in het zui
den zijn echter nog uitsluitend blank,
gevolg van allerlei handige manoeu
vres in samenwerking met de over
heid in de steden en van de deel
staat, waardoor vele scholen plotse
ling tot privé-instellingen werden,
waai men zich dan van het arrest
van het hooggerechtshof niets meer
aan trok.
He scholenprobleem is natuurlijk
extra belangrijk, omdat juist goede
opleidingen de negers zouden kun
nen opheffen uit hun economische
achterstelling. Dat neemt niet weg,
dat het voor de negers zelf vaak een
even grote doorn in het oog is
dat hun de toegang tot hotels en res
taurants in het zuiden nog steeds
bijna categorisch wordt ontzegd, ter
wijl zij in cafetaria's en dergelijke
vaak moeten blijven staan.
Reden tot klagen
Deze toestanden vindt men niet in
het noorden en westen van de Vere
nigde Staten, maar ook daar hebben
de negers, de recente demonstratie in
New York bewijst het, reden tot kla
gen. Sociaal worden zy namelijk ook
in het noorden vaak niet voor vol
aangezien en door hun economisch
achterblijven wonen zij vaak in ach
ter' mrten met slechte scholen en
weinig mogelijkheden.
Vele Amerikanen, die zich met het
negerprobleem bezighouden zijn
dan ook van mening dat de kwestie,
in het zuiden en het noorden beide,
alleen maar kan worden opgelost als
dc Amerikaanse economie een ander
beeld laat zien.
Indien er geen werkeloosheid was,
maar ruime werkgelegenheid zoals in
het grootste deel van West-Europa,
zo redeneren zij, zou er voor alle ne
gers werk zijn en ouden allerlei
blanke vakbondsorganisaties die nu
negerleden weren om de s chaarse
baantjes voor de blanken te houden,
anders gaan optreden.
Ongemerkt zou de integratie dan
werkelijkheid worden, omdat de ne
gers welgestelder zouden worden en
de gelijkstelling neger en achterbuurt
weg zou vallen. De rassenintegratie
moet daarom in de eerste plaats wor
den nagestreefd via economische
maatregelen, die de werkgelegenheid
verhogen.
Onderste sport
Ongetwijfeld een ten dele juist
standpunt, dat echter als handicap
heeft, dat niemand weet hoe men de
werkloosheid in korte tijd kan omzet
ten in ruime werkgelegenheid. Boven
dien schenkt deze economische bena
dering geen aandacht aan het socio
logische probleem, dat de negers door
hun huidskleur als vreemdelingen
worden beschouwd door een groot
deel van Amerika's bevolking, terwijl
voor het sociale bewustzijn van wel
licht de meeste Amerikanen de ne
gers, die als slagen 't land zijn bin
nengekomen, de natuurlijke onderste
sport van de maatschappelijke lad
der vormen. Boven hen komen de
kleurlingen uit Azië. daarna de Por-
toricanen en de vele Zuideuropeanen,
die op een schoen en een slof naar
de nieuwe wereld kwamen, terwijl
de ladder bekroond wordt door de
blanke protestant v. Angelsaktische
Scandinavische of Nederlandse af
komst. Tussen de sporten van deze
ladder bestaat een onverbloemde so
ciale discriminatie, die zich het open-
lijkst tegen de negers en joden richt,
maar die vaak ook mensen tot ob
ject heeft, wier voorouders een eeuw
geleden ongelukkigerwijs niet uit het
„goede land" kwamen.
Fatale rol
In deze sociale gelaagdheid ligt
een andere, diepere grond voor het
rassenprobleem. Weliswaar houdt zij
van huis uit natuurlijk verband met
de economische structuur der Ver
enigde Staten, maar zij speelt toch
een aparte, in de sociale samenleving
vaak fatale rol. Zelfs ook voor som
mige negers, die zich in hun strijd
tegen discriminatie in naam van
vaak dubieuze rassentheorieën zo
aanpassen aan de blanke, dat zij op
hun beurt racistisch gaan denken
en in de zwarte huidskleur als zoda
nig een waarde gaan zien. Dat doen
bijvoorbeeld de Black Muslims, een
beweging die algemeen bekend is ge
worden sinds zwaargewichtkampioen
Cassiuê Clay zich er bij heeft aange
sloten. Deze lieden willen niets meer
van de blanken weten en ageren
voor een zwarte eigen natie op Ame
rikaanse bodem, een richting die het
negerlid van het Congres Adam Clay
ton Powell ook wel eens uit lijkt te
gaan.
De belangrijkste negerbewegingen,
NAACP en Core, maken zich daar
aan echter niet schuldig .Zjj z(jn
voor permanente, in beginsel geweld
loze agitatie met als doel niet alleen
volledige juridische, economische, en
sociale gelijkstelling voor de neger,
maar ook gelijkstelling op menselijke
vlak. Dat is het laatste en diepste
element in de huidige krachtmeting.
De negers willen dat de Amerikaanse
maatschappij de consequenties trekt
uit haar veel geprezen grondwet,
waarin de mens niet alleen vrij,
maar ook gelijk met alle anderen I
wordt genoemd.
Wat Baldwin zegt
Zij willen behandeld worden als I
volwaardige mensen en niet als in-
ferieure voortbrengsels van de na
tuur, waarvoor ongeveer een derde
van Amerika's blanke bevolking de
negers nog altijd houdt. James Bald-
win, de begaafdste Amerikaanse ne
gerschrijver. maakte dit punt on
langs duidelijk in een televisiegesprek
„Toen ik in Europa kwam, zo vertel
de hU, heeft het mij maanden ge
kost te begrijpen dat de mensen, die
ik ontmoette, mij aardig of vervelend
vonden onafhankelijk van mijn
huidskleur, dat ik op mijn menselijke
kwaliteiten werd beoordeeld. Zonder
Europa was ik mij er nooit van be
wust geworden wat er in Amerika
aan schort. Maar nu ik sinds 1957
weer in de Verenigde Staten woon eis
ik voor mijzelf en mijn rasgenoten
diezelfde eigenlijk normale menselijk
heid. Baldwin zei ook er trost od te
zijn een Amerikaanse neger te zijn".
In 1960 telden de Verenigde
Staten in totaal meer dan 179
miljoen inwoners, van wie bijna
158 miljoen blanken en bijna 19
miljoen zwarten. De negerbcvol-
king vertegenwoordigdt dus bij
na 11 °/o van de totale bevolking
Zoals de kaart aantoont, tel
len zeventien staten uit het zuid
oosten van de Verenigde Sta
ten, het grootste aantal negers.
In deze staten leeft namelijk
61°/0 van de totale zwarte bevol
king.
Het percentage negers is het
hoogste in de staat Missisipi,
waar, naast 1.2 miljoen blanken
meer dan 915.000 negers wo-
Geen franje bij
begrafenis
I De centrale kerkeraad van de
hervormde gemeente te Delfzijl heeft
de besturen van de beide plaatselijke
begrafenisverenigingen in een brief j
gevraagd voortaan te attenderen op
het feit, „dat de aanwezigheid van
een kerkelijke ambtsdrager bij een j
begrafenis enkel en alleen ter wille i
van de franje, door de kerkeraad
ongewenst wordt geacht".
De kerkeraad vindt het gewenst.,
dat wanneer bij een begrafenis de
aanwezigheid van een der predikan
ten wordt gevraagd de uitnodiging
door een familielid van de over
ledene wordt gedaan.
Hooikoorts? Geen
Frans rijbewijs!
Hooikoorts, superioriteitscomplex en
grootheidswaanzin gelden voor de
Fransen voortaan als reden om hen
een rijbewijs te weigeren. Deze ge
breken worden opgesomd in een
nieuw decreet van de minister van
Vervoer. Mare Jacquet.
Als veiligheidsmaatregel heeft hij
een nieuwe lijst opgesteld, waarin
verder onder meer nog vermeld
staan: niet kunnen lezen omdat men
niet kan leren suikerziekte, hoge
bloeddruk en neurose.
'Als het koud is, hoef ik het niet eerst van De
Bilt te horen. Ik merk het zo al. De hele dag
buiten en de hele dag in het zadel. Mag ik dan
alsjeblieft echte warmte voelen als ik thuis
kom? Kolen - en niks anders!' De heer B.
Tdzenga, Soembawastraat 26'in Amsterdam,
windt er geen doekjes om. Hier is wat hij ver
der zegt over binnenwarmte na buitenkou:
'Ik zie het wel eens bij mensen waar ik kom.
Daar staat dan zo'n plaatijzeren ding. Goed,
er blaast verwarmde lucht omhoog. En je kan
aan een knopje draaien en dan blaast ie harder.
Maar er iets aan beléven ho maar. Voor
mij is dat bij verwarming. Niet voor de kamer
waar je lééft. Daar moet leefwarmte zijn. Vuur,
echt vuur. Waar je als man 's in porren kan.
Een massief brok straling in een massief brok
gietijzer. Dat maakt een mens door en door
warm. Daar beleef je wat aan. Daarom zeg
ik: kolen!'
4/2/65
Nog altijd bron
van inkomsten
De artiesten en schrijvers van Pa-
rys noemen hem een „staande nacht
merrie" en de auteur Guy de Mau
passant omschreef hem als een „lange
slanke piramide, deze stellage van
Ijzeren ladders, dit lelijk skelet met
zijn schoorsteenachtige speer".
Maar de Eiffeltoren heeft het
laatste woord: hjj vierde gisteren
31 maart, zyn 75ste verjaardag, als
een van 's werelds meest bekende
bouwwerken en als een internationale
toeristenattractie. Maar pas op 15 mei
zat deze verjaardag op waardige wijze
worden gevierd.
De Paryzenaren houden van hun
„grand jou-jou", hun „grote stuk
speelgoed". De toren staat op mil
joenen ansichtkaarten afgedrukt en
in 19B3 hebben tweemiljoen toeristen,
op de bovenste verdieping staande,
een schitterend uitzicht gehad over
de Lichtstad.
Op 15 mei zullen o.a. de 75-Jarlge
Charlie Chaplin en de even oude
Maurice Chevalier worden uitgeno
digd, die het even lang hebben uit
gehouden als de toren, die volgens
pessimisten niet langer dan twintig
jaar zou standhouden. De toren is
overigens niet alleen een trekpleister
voor buitenlanders, hfj bezorgt de
Eiffeltorenmaatschappij, die door het
Parijse stadsbestuur wordt beheerd,
jaarlyks een aanzienlijk kapitaal, zo
wel door de bezoekers als door de
twee restaurants en de huur van
radio- en televisieantennes.
De toren begon zijn leven als het
gehate lelijke eendje. De 55-jarige
ingenieur Gustave Eiffel, van huis
bruggebouwer, won een wedstrijd om
een toren te bouwen voor de in 1889
te Parijs te houden wereldtentoon
stelling. Zijn plan om het hoogste
bouwwerk ter wereld op te richten
werd gekozen boven plannen voor een
toren in de gedaante van een guil
lotine en om water uit te sprenkelen
boven ParijsOngeveer honderd
kunstenaars echter, onder wie De
Maupassant, de componist Charles
Gounod en de schrijver Alexandre
Dumas, noemden het een waanzinnig
idee.
Eiffel antwoordde: „mijn toren zal
grandioos zijn, het hoogste gebouw
ooit door een mens gebouwd". Op
De ruime, zuinige gezinsauto.
Luchtgekoelde boxermotor.
Snelheid 120 km/u.
Verbruik 1:16.
incl. ruitensproeiers.
buitenspiegel, verwarming,
airconditioning, lichtseiner.
verstelbare rugleuning, luxe
bekleding en anti-diefstal slot
Imp.: Alimpo N.V Parkstraat 91a. Den Haag. tel. 070-18484 3
LEIDEN: N.V. Automobielbedrijf „MEKO",
Oude Herengracht 11 Telefoon 0171022704
KATWIJK AAN ZEE: Garage v. d. PLAS
Varkevisserstraat 64 Telefoon
26 januari 1887 werd een begin ge
maakt. De voorzorgsmaatregelen, die
voor de bouw werden genomen, wa
ren op zichzelf al revoluties voor die
tijd en de lonen van de arbeiders wa
ren ongelofelijk hoog en bij voltooiing
werden bovendien nog premies ver
strekt.
Twee jaar
Iedere dag weer. in de twee jaar
welke nodig zyn geweest om de 15.000
stukken ijzer vast te klinken, vormde
zich een menigte rond de bedrijvig
heid en vele Parijzenaars vreesden
dat het bouwwerk in elkaar zou stor
ten. Vier restaurants werden geïn
stalleerd met gas, elektriciteit, water
en de juist uitgevonden telefoon. Voor
meteorologische en andere experi
menten werd een speciale kamer ge
bouwd.
Op 31 maart 1889 werd de Franse
vlag gehesen en werden 21 kanon
schoten afgevuurd. De Eiffeltoren
was officieel geopend.
Onder de eerste gasten bevonden
zich Thomas Edison, Buffalo Bill, de
sultan van Marokko en de sjah van
Perzië. Het behoeft geen betoog, dat
de toren tijdens de wereldtentoon
stellingen van 1889 en 1900 een onge
lofelijk succes was.
Was het oorspronkelijk de bedoe
ling, dat de toren slechts 20 jaar zou
blijven staan, tijdens de tweede we
reldoorlog wilden militaire autoritei
ten hem gebruiken en daardoor werd
hij gered.
Na de dood van Eiffel, in 1923,
trachtte Henry Ford de toren te ko
pen om hem in Amerika, voorzien
van een „Ford"-embleem. weer te
laten opbouwen. De Fransen weiger
den dit en in plaats hiervan mocht
Citroen voor korte tijd zijn embleem
tegen het bouwwerk hangen.
Honderd mail
In 1912 trachtte een man voorzien
van vleugels vanaf het topje naar
beneden te vliegen, maar hij kwam
om, waarschijnlijk door bevriezing. In
1958 wandelde een olifant langs de
trappen naar beneden. In 1923 reed
een wielrenner de trappen af.
Verscheidene atleten hebben ge
tracht naar het topje te klauteren.
In 1954 slaagde een Jonge Duitser
hierin. Een piloot werd gedood toen
hij met zijn vliegtuig tussen de vier
staanders trachtte door te vliegen. In
1891 sprong een man van de toren.
Sindsdien is hij nog 327 maal ge
bruikt voor een zelfmoord.
Er zijn 12 films over de toren ge
maakt. en in 1939 werd er een tele
visieantenne op geplaatst. Het hoog
ste bouwwerk ter wereld is hij nu niet
meer.
Honderd mensen hebben dagelijks
hun werk op de toren, souvenirverko
pers. kelners, koks en onderhouds-
arbeiders. Bij winderig weer zwiept
de top een centimeter of tien. Als
het heet is zet het bouwwerk 15 cen
timeter uit. bij koud weer krimpt hU
dezelfde afstand in. Om de zeven
jaar wordt hU opgeknapt met 40 ton
verf. De eens zo gehate toren is in
tussen niet meer weg te denken uit
het beeld van Parijs.
Op 4 oktober 1963 heeft de aartsbisschop van Praag, Joseph
Beran weer de vrijheid gekregen, nadat hij op 10 maart 1951
werd gearresteerd omdat hij geen loyaliteitsverklaring tegenover
het communistische regime wilde afleggen.
Meer dan 12 jaar lang heeft men hem op allerlei onbekende
plaatsen in Tsjecho-Slowakije vastgehouden, zonder dat hij enig
contact had met de buitenwereld.
Hij is nu vrij, doch slechts gedeeltelijk en hij kan nog steeds
niet naar Praag terugkeren.
Sinds oktober 1963 leeft hij in het
dorpje Mukarow, 18 km ten zuid
oosten van Praag, waar hij een ge
sprek heeft gehad met een verte
genwoordiger van ..Neues Oestcr-
reich". Hij woont daar in een te
huis van de „Caritas", dat onder
leiding staat van de zusters van de
heilige Hedwig. een van de weinige
zusterorganisaties in Tsjecho-Slo
wakije die niet zijn opgeheven.
Op de eerste verdieping bewoont
dc aartsbisschop een heel eenvoudige
kamer. Hij is 75 jaar oud. maar hij
ziet er gezond uit en maakt een on
gebroken indruk. Hij mag vrij cor
responderen, maar hij weet niet of
zijn brieven worden gecontroleerd
Wanneer hij bezoek krijgt, moeten
er altijd twee regerings-commissa-
rissen bij vertegenwoordigd zijn,
maar mgr. Beran houdt zich niet al
tijd aan dit voorschrift. Voor alle
zekerheid echter neemt hl) elk ge
sprek met buitenstaanders op een
magnetofoonband op.
Nog geen herstel
in functie
In zyn functie als aartsbisschop
van Praag en als hoofd van de kerk
provincie is hij nog altijd niet her
steld. Er hebben weliswaar bespre
kingen plaats gehad tussen de rege
ring in Praag en vertegenwoordigers
van het Vaticaan, maar er is nog
niets geregeld. Toen mgr Beran in
1951 werd gearresteerd, benoemde de
communistische regering een zoge
naamde kapittel-vicaris als zijn
plaatsvervanger. Dat is nog altijd dr.
Stehlik, een oude en niet wilskrach
tige man die een akkoord met de re
gering bereikte en die samen met het
kapittel een loyaliteitsverklaring
heef' afgelegd. Beran heeft dit niet
gedaan en zal het ook nooit doen.
Daarom is de verhouding tussen hem
en Stehlik enigszins gespannen, maar
Beran wil zijn plaatsvervanger niet
helemaal veroordelen. Zolang het
Vaticaan echter geen beslissing heeft
genomen, beschouwt hij zichzelf als
aartsbisschop van Praag. Dat is zijn
recht en hy betreurt dat noch Steh
lik, noch een van de leden van het
kapittel hem heeft opgezocht om over
een mogelijke regeling te spreken.
Beran wil echter niet onderhandelen
met zogenaamde „vredespriesters" en
zeker niet met de priester Plojhar,
die nu al jaren lang minister is van
volksgezondheid en die als begunsti
ger van het communistische regime
werd geëxcommuniceerd.
Mgr. Beran bevindt zich ongeveer
in een gelijke positie als kardinaal
Mindszenty echter met dit verschil
dat hij niet is gevlucht en ook nooit
officieel werd veroordeeld.
Men heeft de indruk dat Beran het
liefst als aartsbisschop van Praag
zou worden hersteld.
HU sehynt bereid te *Un om elke
oplossing aan te nemen, vooropge
steld dat die oplossing door de Paus
wordt voorgesteld.
Daarom zou hy graag contact wil
len hebben met kardinaal König van
Wenen, die tweemaal een poging
heeft gedaan om Beran op te zoeken,
maar de Weense aartsbisschop kreeg
geen visum Beran verwacht echter,
dat het bezoek van kardinaal König
toch nog in de aanstaande zomer zal
plaats hebben. Een persoonlUk e-
sprek met Paus Paulus VI zal volgens
Beran de juiste oplossing kunnen
brengen, maar voordat het hiertoe
komt, moet er eerst tussen vertegen
woordigers van het Vaticaan en de
regering in Praag worden onderhan
deld en hierbij kan kardinaal König
als bemiddelaar optreden.
Volgens het kapittel van Praag
zou het het beste zyn wanneer mgr.
Beran naar Rome ging en daar
bleef Dan zou men met het Vaticaan
kunnen onderhandelen over een ver
betering en normalisering van de
betrekkingen tussen kerk en staat. Al
is Beran het niet helemaal eens met
Stehlik en het kapittel in Praag, die
deze normalisering willen bevorde
ren, wil hij toch deze ontwikkeling
niet in de weg staan.
Intussen wacht hy af en blijft hij
in het dorpje Mukarow. waar hij veel
nadenkt en brieven schrUft.
'n Man die houdt van een goed boek, een volle lach en
voUe glazen Amstel. Da's een rond. heerlUk bier, fris
op de tong, lekker en puur, een prachtpils!
