KASTEEL IN LIGNIÈRES
ZOEKLICHT
GEBOEID DOOR DE LIEFDE
Zullen Don Carlos
en Prinses Irene
daar gaan wonen
N.V,
Buitenlanders jagen
graag in Oostenrijk
Een fors en sierlijk,
maar vervallen slot
rs
en
A
ie
HET KASTEEL
N.V.
OP DE BOEKENMARKT
POTDICHT
OPENHARTIGER
„EN OF"
WOORD
VAN
BEZINNING
Zaterdag 29 februari 1964
Pagina 1
Eén der talrijke vragen die Nederland zich in ver
band met de romance van Prinses Irene heeft gesteld
en waarop het geen antwoord krijgt, betreft de woon
plaats die het toekomstige echtpaar zal kiezen. In dat
verband zijn al vele namen genoemd en gissingen
gedaan, maar de meeste kansen worden over het alge
meen toegeschreven aan het familie-kasteel in Lig-
nières, waar de Prins is geboren en waar zijn ouders
indertijd hun bruiloft vierden. Hoewel Don Carlos
dezer dagen tegen journalisten weer moet hebben ge
zegd, dat hij zich met zijn bruid misschien meer in
Oostenrijk zou ophouden. We kunnen de raadselspel
letjes dus nog een tijdje voortzetten, maar in afwach
ting van de definitieve onthulling, zijn wij poolshoogte
gaan nemen bij het
lov»
ik*
rf,
r. u
onüi
»ten
noet
irgun
17 m
oom
*l.ï
ml
(Van onze Parijse correspondent)
T IGNIÈRES is een plaatsje dat bijna mathematisch-nauw-
■"-'keurig in he tcentrum van Frankrijk ligt. Een dikke driehon-
derd kilometers ten zuiden van Parijs, vijfhonderd km van de
zuidkust en een zelfde afstand van de noord-grens. Een gehucht
van hooguit tweeduizend inwoners, met twee koffiehuizen die
„Café du commerce'* een holle gelagkamer met een biljard in
het midden en een vlezige waardin achter een doffe tapkast en
„Café de Paris" zijn geheten.
van
alarü
gen
igehou
mms
Mm*
3301*
E LH)
Een marktplaatsje met langwer
pige hallen, geschenk van de fami
lie De Bourbon-Parma, een school
(ook cadeau van dezelfde zijde) en
een vroeg middeleeuwse kerk, die
aan Jeanne de France is gewijd,
die als twaalfjarig meisje, in 1476,
door haar vader Lodewijk XI \verd
gedwongen met de vijftienjarige
Louis d'Orleans te trouwen: een
huwelijk waar weinig zegen op
rustte en na welks snelle ontbin
ding de toekomstige heilige hier
een zusterorde stichtte. Een ijzer
winkel. Een boekhandel, waarvan
de eigenaar vooral van ansicht
kaarten lijkt te leven. Een post
kantoortje. Nauwe kronkelstraat
jes met grauwe huizen waarvoor
opstapjes geplaatst zijn. Een nogal
driftig riviertje, de Arnon, dat zich
rond het dorpsplein slingert, een
onstuimig geklater verwekt en, naar
het schijnt ook nog wel eens buiten
zijn oevers wil treden. Een dorpje,
1 dat men alleen maar in Frankrijk
vindt en waarop de latere eeuwen
weinig vat hebben gehad.
f En dan is er het kasteel. Een
kasteel dat in de zeventiende eeuw
werd verwoest, om daarna door één
der grote bouwmeesters van die
tijd, Francois Levan, opnieuw te
worden opgezet. En de beroemdste
tuinarchitect die Frankrijk ooit
heeft bezeten, Lenotre, die de tui
nen van Versailles, Fontainebleau
en van ettelijke andere Franse ko
ningssloten de lusthoven ontwierp,
tekende ook de parken rond dit
kasteel. Fors en toch sierlijk ver
heft het zich als een burcht-op-
eiland uit het water van de brede
vierkante vijver. Het kasteel be
hoort trouwens aan hetzelfde ge
slacht, dat ook eens Versailles be
zat om tenslotte in handen te ko
men van Prinses Madeleine de
Bourbon-Parma, geboren De Bour
bon-Busset, de moeder van Prins
Hukhues, alias Don Carlos.
trekt»
aracW
ig s»U»
te Ut
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii
Samen met haar gemaal Prins
Xavier, hoofd van De Bourbon-
Parma dynastie en leider van de
Carlisten die zich graag de „infan
teristen van Christus" noemen, re
sideert de oude Prinses met haar
familie een aantal maanden van
het jaar op dit familiebezit, al zijn
die verblijven de laatste jaren
steeds minder frequent en langdu
rig geworden.
In een gids hadden we gelezen
dat het kasteel dagelijks tot zes uur
bezocht mocht worden, maar voor
de (verroeste) smeedijzeren hekken
waarin de symbolen der koninklijke
herkomstkronen en Christus-krui
sen zjjn verwerkt, waren 's middags
bij onze aankomst potdicht. Via een
concierge kwamen we desondanks
in contact met de „regisseur" of
slotbewaarder, monsieur Timel, die
ons zelfs even toestond, van de en
tree af een blik te werpen op het
monumentale bouwsel dat zo'n
tweehonderd meters verder lag.
Maar het bleek dat monsieur Timel
aan zeer nauwe instructies was ge
bonden. en als een panter verde
digde hij de .privacy' van zijn heer.
„Hoeveel vertrekken telt dit slot",
hadden wij zo graag willen weten.
„Zou ik u niet kunnen zeggen".
„Hoeveel man personeel werkt
er?"
„Ik mag u niet antwoorden".
„Verwacht u de familie binnen
kort weer terug?"
„Het is mij niet bekend".
Niettemin konden we deze func
tionaris toch nog de informatie
ontworstelen, dat de domeinen van
Lignières ruim duizend hectares
land beslaan, die door dertig ver
schillende boerderijen worden be-
Het interieur van de kapel,
die aan Jeanne de France is
gewijd.
werkt. Vooral veel graan. Er zijn
ook wel paarden, maar niet om op
te rijden. Toch is Prins Xavier
voorzitter van de plaatselijke ren-
vereniging, waarvan hij de dage
lijkse zorgen echter overlaat aan
burgemeester Budin. Prins Xavier
pleegt door zijn oppas met „mon-
seigbeurneur" te worden aangespro
ken.
Zijn zoon wordt altijd voluit
„Prince Hugues" genoemd. De
naam Don Carlos is in Lignières
onbekend.
Als informatiebron toonde abbé
Seveau zich gelukkig wat spraakza
mer en openhartiger. Sinds zeven
jaar is hij de zieleherder van zijn
iarmlastige» parochie, en in die
functie heeft hij uiteraard óók de
familie De Bourbon goed leren
kennen. Men zal geen kwaad woord
over De Bourbons van hem verne
men.
Het zijn christenmensen, zoals men
ze tegenwoordig weinig meer vindt,
betoogt hij met warme instemming
in het studeerkamertje van zijn
pastorie waar geen kachel brandt
en waar we samen eendrachtig
met de voeten op de planken vloer
zaten te trappelen, om de vochtige
kou wat te bestrijden.
Van het familieleven van De
Bourbons hangt de pastoor een
beeld op dat letterlijk in een hand
boek voor de beoefening der chris
telijke deugden zou kunnen worden
overgenomen. Ze zijn vriendelijk,
voorkomend, niet verwaand, en vol
erbarmen voor de eenvoudige men
sen. Monseigneur betaalt het on
derhoud van de kerk en van de
school, ofschoon hij voor zichzelf
het geld toch allerminst over de
balk gooit. (Een verzekering die
door de aanblik van het kasteel
ook wel wordt bevestigd: er zullen
heel wat potten verf moeten wor
den aangerukt alvorens Lignières
De burcht-op-een-eiland.
Het toekomstige verblijf van
Prinses Irene?
ook maar in de verte in de scha
duw van het blanke paleis van
Soestdijk zal kunnen staan).
Die ingetogenheid kenmerkt in
tussen ook de wijze waarop de fa
milie haar vakanties hier pleegt
door te brengen. Men maakt wan
delingen en doet ook wel eens een
spelletje binnen, zo herinnert zich
de abbé, maar feesten of garden-
parties zijn er nooit bij geweest. Op
„Dolce-Vita"-uitspattingen zal men
De Bourbons zeker niet betrappen.
Het woord „patriarchaal" vindt
de geestelijke wat fors ter omschrij
ving van het karakter der familie
verhoudingen. maar dat er ten
huize van De Bourbon niets gebeurt
of wordt gesloten zonder toe- of
instemming van Prins Xavier, hoeft
ook volgens hem niet te worden be
twijfeld.
Elke ochtend verschijnt het gezin,
met de Prins en de Prinses voorop,
trouw op het appel voor de mis in
de kapel, waar vaste stoelen (met
wat versleten rood trijp bekleed»
voor hen zijn gereserveerd. En bij
de ingang van de kerk hangt de
lijst van film- en televisieprogram
ma's die door de gelovigen wel en
niet mogen worden bekeken.
Overbodige vraag natuurlijk of de
abbé blij zou zijn, indien Prins
Hugo wiens politieke ambities in
Spanje hij een wat zonderling,
maar overigens onschuldig, buite-
nissigheidje schijnt te vinden
zich met Irene in Lignières kwam
vestigen.
„En of", roept hjj geestdriftig uit.
„In ieder geval hoop lk een uitno
diging voor de bruiloft in Holland
te zullen mogen ontvangen. En
veertig parochianen sparen al om
óók van de partij te kunnen zjjn.
We huren dan een bus af. In drie
of vier dagen zouden we uit «n
thuis kunnen zijn".
Wij beloofden abbé Seveau de
wens van hem en van zijn gemeente
aan Nederland over te brengen.
John A. Williams. „Syn-
kopen in de Nacht" (Ver
taling). De Wereldbiblio
theek. Amsterdam z.j.
„Synkopen in de Nacht", oor
spronkelijke titel „Nightsong", is
een moderne roman in die zin dat
er een probleem in behandeld
wordt, dat aan de orde van de dag
is. De groepen moderomans volgen
elkaar regelmatig op en wanneer
men begint ongeveer in de jaren
dertig, dan ziet men een reeks pro
blemenromans betreffende de jon
ge generatie, gevolgd door een
groep problemenromans met socia
le strekking, oorlogs- en na-oor
logsromans. anti- en procommu-
nistische romans, Angry young
men" en nog vele andere groepe
ringen. Een belangrijke heden
daagse groep is die. welke de ras
sendiscriminatie tot onderwerp
heeft. BI) al deze groepen treft
men een klein, zeer klein aantal
van grote literaire waarde en ver
volgens een enorme rij middelma-
tigen. Over de rommel behoeven
wij het niet te hebben. Deze mid
delmatigheid is niet geheel verwer
pelijk. Een menigte lezers zal er
zelfs „prachtige" boeken onder
vinden en onder de indruk komen
(Van onze correspondent in
Wenen)
Oostenrijk is rijk aan bergen
en bossen en zodoende ook zeer
in trek bij rijke jachtliefhebbers
in het buitenland. Het aantal ge
gadigden dat een jachtterrein
zouden willen pachten, neemt elk
jaar toe en is nu reeds zo groot
dat er in dit land binnenkort
meer jagers op het pad zullen
zijn dan er wild beschikbaar is.
Daar men voor deze sport een
aanzienlijk bedrag moet neertellen,
komen de gegadigden uit het buiten
land, voornamelijk uit de Duitse
Wanneer wij, bijvoorbeeld
door te luisteren naar de
Johannes - Passion, met
het lijden van Jezus geconfron
teerd worden, lopen wij het ri
sico, ons even los te maken van
de alle daagse werkelijkheid. We
treden een andere wereld bin
nen. We kunnen door de liefde
van Christus, of althans dooi
de muziek en de liederen, wor
den geroerd. Maar ontroering is
van voorbijgaande aard. De lief
de van Christus laat onze wer
kelijkheid, en onszelf, dan on
gemoeid Deze liefde breekt stuk
op de harde werkelijkheid. We
geloven dan meer in de werke
lijkheid en haar onveranderlijk
heid, dan in de vernieuwende
kracht van Jezus' liefde. Dat is
„Het oude is voorbijgegaan?",
het is toch aan alle kanten
springlevend? De wereld is er
toch boordevol van? Paulus' be
wering lijkt onzin.
Zeg dit toch niet te vlug. Laat
hem. laat de bijbel eerst eens
uitspreken. De apostel wil dit
Daarom zegt Paulus: dat oude.
ik geef er geen cent meer voor.
Het lijkt dat je er veel mee be
reikt, maar je bereikt er in ieder
geval ook mee. dat je God tegen
je krijgt. Daarom is elke manier
van leven, die in strijd is met
het je laten leiden door de lief
de van Christus, zinloos.
God heeft door het oude een
streep gehaald. Geloven is, het
hierop hardnekkig houden. Je
hier niet van kf laten brengen.
Bidden. Heer hoiid me er bij!
Dat betekent dan ook, dat Je
het met het oude niet meer op
een akkoordje kunt gooien. Dat
je al wat verkeerd is. te lijf gaat
met de liefde. Dat Je Je met
neerlegt bij de wantoestanden in
de kerk en in de wereld. Omdat
geen wonder. Maar het is wel
onjuist.
We doen aan de volle werke
lijkheid pas recht als we ont
dekt hebben, dat geen macht ter
wereld bestand is tegen de over
macht van Jezus' liefde. Paulus
weet zich in de greep van deze
liefde.
Het sterven van Jezus bete
kent namelijk ook een radicale
veroordeling van alle kwaad.
Daarom kan Paulus, ook in 2
Corinthe 5, schrijven: „het oude
is voorbijgegaan, zie, het nieuwe
is gekomen" Het oude, het oude
liedje, is alle voor onszelf leven,
alle onrecht. Denkt U aan het
tv-journaal en de berichten over
Cyprus en Ruanda. Wat een
bloedvergieten, wat een ellende.
Wat een uitbuiting.
zeggen: Het oude heeft z'n tijd
gehad.' Het behoort tot het ver
leden. Tot dat verleden, dat, hoe
hardnekkig en taai het zich ook
poogt te handhaven in het he
den. toch géén toekomst heeft.
Het kan de toekomst niet meer
bepalen.
God heeft er op Golgotha
„neen" tegen gezegd. En dat is
beslissend. Er zijn genoeg men
sen die er toch wel wat in zien,
en net is te begrijpen, dat je in
bepaalde omstandigheden capi
tuleert voor de macht van het
oude. Maar we behoeven ons er
niet door te laten ringeloren en
boeien.
Wie waarde hecht aan het
„neen" van God, die weet. dat
al waar God „neen" tegen zegt,
ten dode is opgeschreven.
je gelooft in de liefde als de
grootste macht.
Op Golgotha en op de Paas-
morgen. toen Jezus opstond uit
de dood is dit nieuwe doorge
broken. De kerk is overal waar
ze de kenmerken van de liefde
draagt, een teken van 't nieuwe
dat gekomen is en komt. „Zie,
het nieuwe is gekomen".
Het ziet er vaak zwak uit.
Maar aan dit nieuwe is de toe
komst. Daar staat God achter.
Over het komende nieuwe be
hoeven we niet in de war te
zitten. Deze zaak zit safe. Er.
met Kierkegaard mogen we zeg
gen: Heb dank daarvoor, Heer
Jezus Christus.
H. Bout«r.
Herv. pred. te Leiden.
Bondsrepubliek, maar ook uit Frank
rijk, Engeland en Amerika. Gejaagd
wordt er op gemzen, herten, reeën,
speciaal op boshoenders ^n natuurlijk
op het gebruikelijke kleinwlld.
Voor de kapitaalkrachtige buiten
landers is in deze tijd van de hoog
conjunctuur geen prijs te hoog, zodat
reeds een vierde van alle jachtter
reinen aan buitenlanders is verpacht.
De Oostenrijkse jachtliefhebbers vin
den dit natuurlijk niet prettig, maar
kunnen nu eenmaal niet concurreren
met de Croesus-typen uit het bui
tenland die voor de pacht van een
goed Jachtterrein per Jaar grif een
miljoen shilling betalen en boven
dien voor het afschieten van elk
stuk groot wild nog eens 20.000 shil
ling. dat is bijna drieduizend gulden,
neertellen.
Het Jachtgenot bestaat alleen in
het neerschieten, want men laat het
dier liggen, dat door da jachtopzie
ners en de drijvers wordt meegeno
men; hoogstens neemt men het ge
wei mee als Jachttrofee.
Ook het Oostenrijkse Jachtbeheer
is niet bijzonder ingenomen met deze
ontwikkeling, maar het kan zich
daartegen moeilijk verzetten, omdat
het onderhoud van de jachtterrei
nen enorm veel geld kost, zodat men
wel op buitenlandse gegadigden is
aangewezen die bereid zijn om ook de
hoogste prijzen te betalen.
Een van de mooiste en rijkste
Jachtgebieden werd kortgeleden aan
de bezitter van een groot Duits wa
renhuis verpacht. Andere pachters
zijn prinses Réthy, prins Albert van
Beieren, leden van het Huis Witt
genstein en grootindustriëlen.
Met zijn 545 Jachtterreinen is de
Oostenrijkse staat de rijkste Jacht-
bezitter. De oppervlakte van de be
schikbare terreinen ligt tussen 600
en 1500 hectare. De pachtprijs hangt
niet alleen van de oppervlakte af,
maar ook van het feit of het ter
rein goed begaanbaar en het bos
behoorlijk uitgehakt is, of het een
gunstige ligging heeft en niet te veel
zon, maar ook niet te veel schaduw,
vooral of er een beroeps jager aanwe
zig is die 7500 gulden per Jaar kost.
maar die er dan ook voor zorgt dat
er genoeg wild is in verschillende
variaties.
De meest gezochte jachtterreinen
liggen aan de oevers van de Donau
en zijn dus ook de duurste. Een
Jachtvergunning krijgt men gemak
kelijk. niet echter een Jachtterrein.
En wie met de steun van een flinke
fooi toch een aanbod in handen
heeft, moet zich aan een zwaar exa
men onderwerpen en bewijzen dat
hij op de hoogte is van het Jacht
wezen.
van het feit, dat er uit een roman
over een problematiek, die aan de
orde is. iets te leren valt. Daarom
worden dergelijke romans met de
arootste ernst gelezen; ik zou blj-
Tia zeggen, een betere zaak waar
dig. Ook dit is evenwel geen be
zwaar. wanneer de lezer maar niet
de indruk krijgt, dat dat alles is
wat er te zeggen valt over het pro
bleem in kwestie. Want als wij dat
denken, lezen wij niet goed ge
noeg en vooral niet goed genoeg in
de werkelijk eerste rangsboeken,
die lang niet altijd op de lijst van
de meest verkochte boeken staan.
Waarbij natuurlijk uitzonderingen
zoals Hemingway. Faulkner. Ri
chard Wright (ik bepaal mij hier
tot de VS omdat wij met een Ame
rikaans boek te maken hebben).
„Synkopen in de Nacht" nu is
typisch zo'n middelmatige roman
uit de groep rassenprobleem ver
mengd met onderwereld. Goed ge
schreven is het zonder twijfeL
Waar hebben wij hier mee te ma
ken? Ten eerste met een verlopen
blanke Hillary. Ten tweede met
een negersaxofonist Richie Stakes,
bijgenaamd Eagle. Het terrein is
de koffiebar van Keel. waar Hilla
ry tijdelijk kelner wordt. De saxo
fonist is verslaafd aan heroine.
Keel heeft een blanke vriendin en
Hillary voelt zich vernederd, om
dat hij onder een neger werkt.
Met deze gegevens in handen we
ten wij het dan verder wel. De
onderwereld van New York is al
talloze malen uitgebeeld. Er wordt
ons verteld hoe bandleiders ge
bruik maken van Eagle's talent.
Het wordt ons verteld ja maar
wij zien, horen, ruiken het niet.
De lezer blijft er hoofdschuddend
buiten staan. Deze wereld van mu
zikanten is heus wel goed beschre
ven, hoewel van tijd tot tijd met
vals sentiment (de Donne-passage
op blz. 22 b.v.). Een boek als dit
gunt de lezer een realistisch kijkje
in de onderwereld, maar het laat
de lezer er niet in leven. En dat is
de reden waarom ik een roman als
deze een goede roman noem, maar
van het middelmatige genre.
Harry Ikink. „Samuel
Wassili". De Bezige BU
Amsterdam 1963.
Deze Samuel Wassili komt een
heel eind in de richting van een
werkelijk goed boek. Ik zou mij
evenwel voor kunnen stellen, dat er
lezers zullen zijn, die zeggen: „Wat
heb ik te maken met een dag uit
het leven van een zwerver in Am
sterdam?". Geef mij maar liever
een problemenboek uit de groep
van de zojuist beschreven middel-
matigen. Maar zij, die zo spreken,
hebben geen gelijk. Samuel Wassi
li mag dan een figuur zijn waar
aan niets bijzonders is behalve dan
dat hij in deze tijd van welvaart
een arme zwerver is, dat doet er
niet veel toe. De auteur, Harry
Ikink, weet zo te schrijven, dat de
lezer, die zich de moeite wil geven,
al lezende ervaart wat het is
's morgens te vertrekken uit het
tehuis voor Hulp aan Onbehuisden.
Hij ervaart wat het is op kapotte
schoenen door de regen te lopen,
hij ervaart hoe het is als men
geen dak boven zijn hoofd heeft
en geen geld om dat op.te zoeken.
Bij een verhaal geschreven zoals
dit. zwijgt de moraal van „Dan
hattie maar of van: „Laten
ze dan iets doen aan die man
Want Samuel Wassili is geen pro
bleem. Samuel Wassili is een mens.
En dat is nu precies het verschil.
CLARA EGGIXK.
1 TIJDVOOR CE BLOEMEM
»r de verzorging.
De steel van snij_
bloemen schuin af.
'snijden helpt alleen
Awanneer u daarna
Vde stengel DIRECT
in het water zet.
Het water om de and-
re dag verversen en op
'nieuw een stukje van
de stengel afsnijden
