aart
DRIEMAAL KAART
M a r i k a Kiluis
als zangeres
bijna halve eeuw in
dienst van de LACH
w raat
Pleidooi voor
afschaffing
classificatie
Bezeten van musical
OVERMOEIBAAR
ONVERWOESTBAAR
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 29 februari 1964
Derde blad no. 31200
^FSiacit
De traditionele flamenco be
leefde aan het eind van de vo
rige eeuw zijn hoogtepunt in
Spanje. Nog steeds wordt de
klassieke flamenco gezongen en
gedanst, maar veel populairder
is tegenwoordig de flamenco-
nieuwe-stijl. die sterk is beïn
vloed door Latijns-Amerikaanse
ritmen. Het plaatje ..Viva fla
menco" van het uitbundige
viertal Los Serranos geeft een
goed idee van deze nieuwe stijl
(Fontana).
Zigeunerritmes en kozakken-
dansen horen we op de epee die
de mandolinevirtuoos Louis Al
ter met zijn balalaika-orkest
maakte. Gerald Cassen zingt bij
deze .Echoes of old Russia". We
horen van hem o.a. een liefdes
liedje uit de Kaukasus, dat hij
met veel gloed brengt. (Decca).
Uit Italië komt een plaatje met
de nummertjes „Tango Itali&no"
inatuuriyk) en „Vlta", gebracht
door de ons volslagen onbekende
MJlva, een meisje met een vriende
lijk stemmetje. Ze wordt begeleid
door meneer Angellni en zyn or
kest. (Cetra).
Nog een plaatje van deze Mil va:
„Venezia t'amo" met begeleiding
van de Zanetti Brothers en op de
andere kant ,J1 primo mattino del
mondo" met het Cetra-orkest Ce-
tra».
Orgel liefhebbers zullen wellicht
opspringen by de titel „Het Kun-
kelsorgel speelt!" en de Kring van
Orgelvrienden te Haarlem zal wel
heel trots zyn op de twee plaatjes
<üe nu van het vrywel geheel ge
restaureerde orgel zyn uitgebracht.
Het orgel werd ln 1905 gebouwd in
Parijs en in 1930 aangekocht door
de heer Kunkels die het liet ver
bouwen voor zijn kermisattracties.
In de oorlog werd het zwaar be
schadigd en met veel moeite slaag
de men er in Haarlem in het or
gel op te knappen Op het ene
plaatje horen we „A tol" „Wals no.
1", ..La Gittna-Dorfs Kinder" en
„Wiener Blut-Wiener Wald" en op
het andere „Der Tausenalcünstler
„Kleine luitenant" en „Perzischs
markt" (Imperial).
Een vrolijk groepje vormen The
Lecuona Cuban Boys, die een ple
zierig dansplaatje maakten met
„Malagnena". Say si si", „Sibony"
en „Always in my heart (ABC-Pa
ramount».
De in Amerika populaire John
ny Thunder probeert ook de Ne
derlandse tienertjes in verrukking
te brengen met „Jailer, bring me
water" van Bobby Darin en „Hey
Child". Stateside
Bobby Darin zelf brengt twee
oude getrouwen „Made the Knife"
en ,3111 Balley", een van de suc
cessen van Big Bill Broonzy. (At
lantic)
Koude rillingen hebben we ge
kregen van de vriendelijke Duitser
Lothar Lüpertz, die het leuk vond
om twee sentimentele nummertjes
op de plaat te brengen: „Unsere
Liebe" en .jSplel nicht mit mir",
veelzeggende titels. (CNRi.
Chubby Checker blijft maar
doorgaan met het maken van al
lerlei opgewekte tiener-plaatjes.
Weer twee nieuwe. Chubby-fans!
Op de ene: „Kansas City" en
„Don't you Just know it" en op het
andere: „Troola-troola-troola-la"
en .Autobahn-baby"
Cameo-Parkway
De Stichting van de Arbeid pleit in
een brief aan het College van Ryks-
bemiddelaars voor minder strak han
teren van de gemeenteclassificatie
by het beoordelen van lonen en sa
lariscontracten. De partyen. die by
een C.A.O. zyn betrokken dienen vol
gens de Stichting een zekere vryheid
te hebben om zelf de gemeenteklasse
te bepalen.
De Stichting van de Arbeid vraagt
in haar brief wel de huidige klasse
indeling voorlopig te handhaven.
Doordat vele C A O 's naar de ge
meenteklasse verwyzen. zal een offi
ciële afschaffing thans de basis on
der een aantal bestaande contracten
weghalen.
De brief is het officiële sluitstuk
van een reeds Jarenlang aandringen
van de zyde van de vakbeweging ten
aanzien van de gemeen te klassen. Ook
het actie-programma van het N.V.V.
en N K V. ex-K. A3.) vroeg afschaf
fing van de gemeenteklasse Van de
zyde der vakcentrales wordt veelal
gesteld, dat de huidige indeling van
de gemeenten elke praktische grond
mist en dat het in feite een achter-
ütstelling van de werknemers in de
provincie betekent.
Voorsprong van
Labour kleiner
(Van onze Londense correspondent»
Labours voorsprong over de con
servatieven is volgens het laatste
opinie-onderzoek thans teruggelopen
tot 5 5 percent, het laagste percenta
ge sinds oktober 1962. In een maand
tyd is de achterstand van de con
servatieven gehalveerd. Het persoon-
lyke aanzien van premier Douglas-
Home staat er thans beter voor dan
ooit tevoren.
Oppositieleider Harold Wilson die
dc laatste tyd by het publiek sym
pathie had verloren, heeft thans enig
terrein herwonnen. Engelands vast
houden aan de onafhankeiyke H-
bom speelt een belangryke rol by
de steun voor Douglas-Home sir
Aiecs argumenten winnen veld. De
leider van de oppositie biykt daar
entegen aanhang te verliezen we
gens Labours houding tegenover de
fensie.
A planten, struiken en bomen bij m.jn buitenhuis in Brabant zijn mij nog dierbaarder dan
straten, grachten en auto's in Amsterdam
..gewoon ben ik een vrij
gesloten mens"
,Jk had dat al een paar hon
derd keer op het toneel gespeeld.
Het trok steeds veel publiek. Ik
dacht, dat het na de televisie-uit
zending nog wel beter zou gaan.
Maar ik had me goed vergist. De
belangstelling zakte als een pud
ding in elkaar. De televisie kan
wreed zyn. Ais ze Je een keer op
het scherm niet goed zien. dan zeg
gen ze „Hy schijnt het niet meer
te kunnen". Gelukkig heb ik een
paar goede beurten gemaakt, dus
ik heb er geen last van. Ik prefe
reer voor de televisie trouwens se
rieuzere rollen. Ik kan my daar
meer permitteren. En dan zeggen
„Ik wist niet, dat hy dat ook kon".
Ik schyn op het scherm altyd in
specteur van politie te moeten zyn.
Ze hadden ook het plan met my
een Maigret-serle te brengen, maar
ze kunnen de rechten niet los krij
gen. Heel jammer, ik had het
graag gedaan, temeer omdat ik zo'n
grote bewondering heb voor die
fenomenale Jean Gabin".
Vechten
„Ja, lk mag niet klagen",
mymert Johan Kaart, als hy zyn
carrière nog eens overziet. „Het
is met my snel gegaan Ik mag
wel zeggen, dat ik er gauw ge
komen ben. En het was vroeger
heel anders dan nu. Nu is het
vak het aanlokkeiykste, dat er
bestaat. Vroeger zeiden Je ouders,
als Je het plan had om aan het
toneel te gaan: „Nog liever
breek ik je benen", nu zeggen ze
„Zorg, dat Je erby komt". Wy
moesten ervoor vechten om wat
te bereiken. We moesten iets la
ten zien. En nu? Tegenwoordig
vindt een jongetje of een meisje
een gek geluld uit of iets anders,
er komt een grote foto in de
krant met een byschrift van „Dat
is het", maar na enkele maanden
hoor Je niets meer van dat kind.
Wy moesten meer werken.
Er *Un nu diverse toneelscholen.
(Als u mijn privé-mening wilt
hebben: „Ik vind het fröbel-
schooltjes voor toneel. Ze prutsen
daar maar wat! Het is echt an
ders als je In een zaal staat met
iemand naast je. die iets te zeg
gen heeft"). Maar goed. leder jaar
komen er afgestudeerden. De ge
subsidieerde toneelgezelschappen
moeten ze opnemen. Het toneel be
taalt goed. Zo'n vijfhonderd gul
den in de maand is niets. Dat
vindt je elders niet zo eenvoudig.
Het is een pracht beroep geworden.
Vroeger was het een hard bestaan.
Nu niet meer. En door dat gemak
van nu ontberen ze vaak de toewij
ding. die wy hadden. Vroeger bü
het Nederlands Toneel kon je er pas
komen als iemand doodging of om
andere redenen afviel. Daarvoor
moest je er extra voor knokken om
op ie vallen. In het buitenland is
het nog zo. In FrankrUk lopen dui
zenden acteurs langs de weg. Ze
zitten op terrasjes in de hoop, dat
er iemand langs komt, die ze kan
gebruiken. Maar daardoor krijg J*
geselecteerde voorstellingen met een
grote graad van prefectie door de
uitstekende rolbezetting. En als ze
niet opvallen, moeten ze afvallen.
Hier moet ledereen wat doen. Ieder
een moet een rolletje hebben, al
past het dan ook niet helemaal.
Daardoor krijg J* nooit die vol
maaktheid".
komiek
Een hard oordeel. Maar Johan
Kaart spreekt het uit zonder verbit
tering. Hy anallseert slechts rustig
de ervaringen, die hy heeft opge
daan tijdens de byna vyftig Jaar,
dat hy ln dienst heeft geetaan van
ie lach. Hy heeft het vak geleerd
n de harde praktijk. En diezelfde
>raktyk heeft hem ln de richting
an het biyspel geschoven. Hy ls een
Komiek.
„Als de mensen naar Kaart
komen willen ze lachen. Maar dat
wil nog niet zeggen, dat wy ook de
komiek in een gezelschap uithangen.
„Alleen radio doe ik niet
meer", zegt hy. „Dat betaalt niet
genoeg. Als Je op myn leeftyd ge
komen bent kyk Je niet alleen
meer naar het artistieke facet. Je
denkt ook aan de duiten".
„Als je op myn leeftyd gekoy
men bent Dus toch?
„Ik zweer je, dat ik het niet
voel, dat lk ouder word. Laat lk
het even afkloppen. Maar toch
vraag Je jezelf wel eens af: hoe
lang nog? Als ik 87 word. mag ik
toch niet klagen. Nu dat is nog
maar twintig Jaar. Een trieste ge
dachte. En dan. Je ziet rondom Je
heen de mensen wegvallen. En dan
tikt er wel eens iemand op Je
schouder: „Vadertje, Je hebt nu
wel zoveel babbels
De deur van de foyer vliegt
open en een frisse wervelwind in
de persoon van Wim Sonneveld
waait alle sombere gedachten
van Johan Kaart weg. Even een
kort babbeltje tussen de twee
mannen, die drie Jaar als prof.
Hlggens en Doolittle avond aan
avond naast elkaar triomfen heb
ben gevierd.
„Man, het gaat zo heeriyk.
Ik biyf die show zeker drie Jaar
doen. Zo fyn. Ik ga nu repete
ren. Een uurtje. En dan weer
wandelen ln het bos. Gewoon
met myn Jas los. En zo af en toe
een kwartiertje hardlopen. Ze
denken dan wel, dat ik gek ben.
Ben ik ook. Maar het ls heeriyk,
zèg", ratelt Wim Sonneveld. Even
wervelend als hy kwam is hy
verdwenen.
Herinneringen
Even stokt het gesprek, maar de
gemoedeiyke prater, die Johan
Kaart is. komt weer gemakkeiyk
op gang. Hy behoeft niet naar ant
woorden te zoeken. Geen wonder.
Een halve eeuw herinneringen
staan hem ter beschikking.
Het begon ln december 1915:
„Hier in de Stadsschouwburg. By
het Nederlands Toneel. Myn ouders
waren ook aan het toneel. Ze ken
den de armoede, die aan het vak
verbonden was en ze wilden dus
niet. dat lk ook ging. Maar ik moest
en lk zou. Voor drie tientjes per
maand. Een rok, een smoking, lak
schoenen en wat niet al meer, dat
moest Je zelf maar betalen. Maar
Ja. we deden het toch en het ls ge
gaan".
De namen rollen uit zyn mond
als druppels uit een lekke kraan.
By Herman Heyermans. by Jan
Mus, by Louis de Bree. by Verkade.
by Louis Davids, by Buziau, by
Heintje Davids. Toneel met grote
en kleine k, cabaret en variété. Tot
1937. Toen richtte hy een eigen ge
zelschap op, dat twintig Jaar heeft
stand gehouden. Onder meer met
het onvergeteiyke „Potasch en Per-
lemoer", dat hy met Johan Bos
kamp maar liefst 1600 keer op de
planken heeft gezet. Johan Kaart
heeft ook rollen ln dertien films op
zyn naam staan. .De Jantjes" was
de eerste. En daarna o.a. .Malle
gevallen". „De familie van myn
vrouw", „Ciske de rat", „Kleren
maken de man" en als laatste .31-
flfi in Amsterdam". Ik kan ze my
niet allemaal meer herinneren,
maar het waren er dertien ln to
taal".
Televisie
De televisie begon voor hem een
jaar of zeven geleden. Met „Het
konyn en ik".
Of Marika Kilius al of niet
met Hans Jürgen Baumler blijft
schaatsen, welk soort metaal zij
tezamen ook bij elkaar rijden,
één ding staat voor ons wel vast,
mejuffrouw Kilius behoeft zich
over haar toekomst geen zorgen
te maken. Nu hebben de heren
van de grammofoonplatenmaat
schappijen weer een nieuw ta
lent in haar ontdekt. Ze zou
kunnen zingen. Haar eerste
grammofoonplaat is al uit:
..Wenn die Cowboys trdumen
op de ene kant en ,Zwei India-
ner aus Winnipeg" op de an
dere. Voor deze vocale kracht
toer werd de knappe blonde Ma
rika in een passend kostuum ge
stoken.
Geen rust
Hy denkt nog niet aan ophou
den.
„Ik wil het liefst midden in
een blyspel op het toneel sterven.
Niet in een ziekenhuis of zoiets,
dat vind ik zo akelig".
Wanneer hy op dezelfde voet
doorgaat als nu zal zyn wens wel
licht nog eens in vervulling g»an.
Hy kent geen rust. Om de tien da
gen neemt hy nu een aflevering
van de televisiestrip „Herrie om
Harrie" op.
„De eerste keer was niet zo
gelukkig. Teveel gerekt. Maar de
volgende worden beter", merkt hy
uit zichzelf op. De repetities voor
deze opnamen vergen een groot
deel van zyn tyd. Toch staat hy
nog iedere avond op de planken ln
het blyspel „Kom doe eens wat".
Hy ziet dat zelf echter alleen als
een kort intermezzo. Tegen het
einde van het jaar is hy weer van
de partij in de nieuwe musical,
welke het duo Hofman-Meerburg
gaat uitbrengen: .How to succeed
in business without trying". Johan
Kaart leeft er als het ware naar
toe. Hy heeft zyn hart aan de mu
sical verpand. Hij koestert de her
innering aan .My fair lady".
„Drie jaar hebben we er mee
gedraaid. Voor my had het best
nog een jaar langer mogen duren.
Met zo'n groot gezelschap, met die
grootse decors, die montage, het
orkest, heeriyk gewoon. Nu sta ik
weer met een groepje van zes men
sen op het toneel. Ik voel my ge
woon in afzondering".
Radio uiet
Televisie en musical. Niemand
kan Johan Kaart verwyten, dat hy
na byna een halve eeuw ervaring
„als ik het mag beleven in 1965
vyftig jaar" aan de eigentijdse
vormen van het vak ls voorbijge
gaan.
Neen hoor. ik ben integendeel een
vry gesloten mens Ik kan een uur
rustig zitten zonder een woord te
zeggen. En lk kryg dan de pest in
als ze zeggen: „Ik dacht, dat hy
zo n komiek was". Je doet toch op
het toneel ook niet grappig. Het
grapplg-zyn moet aan je vast zit
ten. Als ze grappig-doen kan ik ze
wel van het toneel aftrappen. Je
speelt Je rol volgens het gegeven
karakter. Het grappige moet van
Je afstralen. Ik zou niet l^rnnen
zeggen, waarin het precies zit.
Maar als je vroeger Cor Ruys zag
opkomen, deed hy niets byzonders
en toch had Je al de neiging om
te lachen. Kyk, dat is het wat lk
met vis-comica bedoel. Chaplin
had ook niets, maar toch moest je
lachen. Ik ben echt geen zuur
mens. maar een komiek in het ge
wone leven neen hoor!"
Onze tyd is om. „Hert spijt mU.
ik moet naar de accountant om
nog wat fiscale zaken te regelen",
verontschuldigt hy zich. We wan
delen een eindje met hem op. Door
zyn geboortestad Amsterdam. „Ik
ben er geboren en getogen. Maar
de planten, struiken en bomen in
mijn buitenhuis in het Brabantse
plaatsje Helvert zijn mU echt nog
dierbaarder dan de straten, grach
ten en auto's hier. Ik kan daar echt
vakantie houden. Maar alleen over
dag. Ik ben geen man voor een
maand niets doen om in Spanje
of Frankrijk op een terrasje te
gaan zitten. Ik weet niet waarom,
maar ik kan het niet", zegt hy
voor hy afscheid neemt.
„Ik doe dat maar hier, dan
kan ik net iyn tien nemen
KOOS POST.
We hadden afgesproken in
„Americain" op het Leidse-
plein, maar onderweg daar
naartoe zagen we hem al lopen.
De talloze malen, dat wij hem
op het toneel of op het scherm
hebben gezien, maakten elke
vergissing onmogelijk. De klei
ne kaarsrechte man. die daar in
een onopvallende blauwe regen
jas overstak, was Johan Kaart.
Laten ivij toch maar naar de
foyer van de Nieuwe de la Mar
gaan. Daar kunnen we rustiger
praten", stelt hij voor. Resoluut
gaat hij ons voor. De hand.
waarmede hij even later een si
gaar opsteekt, trilt niet. Eigen
lijk is zijn dunne spierwitte
haardos de enige indicatie, dat
hij een leeftijd heeft bereikt,
waarop velen het bijltje erbij
hebben neergegooid.
„Als ik het mag beleven, word ik
volgende maand 67", zegt hy. De
tinteling van plezier in zyn scherp
blauwe oogjes zyn in lynrechte te
genspraak met de betrekkelyke
ernst, die in de woorden door
klinkt.
Geen wonder, want hy heeft
eigenlijk niet eens tyd om de
A.Ö.W. te halen. „Nu ja, die be-
lorgen ze ook thuis. Een goede ser
vice. Mag ook wel, na al die jaren
betalen", merkt hy lachend op.
voor de televisie in
..De gebochelde"
op het toneel als de vader in
..Kom doe eens wat
