Regering geeft op kritiek
maar magere antwoorden
Spoedig S.E.R.-advies
over optrekking A.O.W.
Veel bleef ongezegd:
„Soestdijks geheim
lekker en gezond
Zeg het
met
bloemen
Terechtwijzing voor
ambassadeur Madrid
Verlovingsdebat in Tweede Kanier
Minister Veldkamp in Senaat
14 februari
Na interview Prinses
Brand bij
omschakeling
oj) aardgas
Hongersnood
in India
Massaproces
in Marokko
f oorspel
kleine
Ministerieel
overleg met
middenstand
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 12 februari 1964
Derde blad no. 31185
(Van onze parlementaire redacteur»
Algemene instemming heeft de regering gisteren gekregen voor
haar beslissing het huwelijk tussen Prinses Irene en Prins Carlos
niet door de Staten-Generaal te laten goedkeuren. De motieven,
die de regering voor deze beslissing aanvoerde de politieke
ambities van Prins Carlos, de vestiging in het buitenland van het
paar en de wens van Prinses Irene waren voor alle partijen
in de Kamer acceptabel.
en slechts aangedrongen op een meer
open communicatie, de socialist dr.
Vondeling meende, dat de Neder
landse hoofdredacteuren de afgelo
pen dagen wel gedacht moeten heb
ben: „Zie ginds komt de nieuws-
stroom uit Spanje weer aan". De re
gering heeft in binnen en buitenland
een figuur geslagen. „Wat een land
waar dat allemaal maar kan", zei dr.
Vondeling met Wim Kan. Mr. Geert-
se ma (V.V.D.) was van mening, dat
de regeling van de voorlichting chaos
in moeilijke omstandigheden tot een
zekerheid maakt. Hij meende, dat de
hele voorlichting van het Koninklijk
Huis onder verantwoordelijkheid van
de minister-president zou moeten
vallen en dat geen functionaris van
het hof rechtstreeks berichten zou
mogen doorgeven. De heer Smallen-
broek (A.R.P.) pleitte voor een soort
gelijke oplossing. Hij had het verloop
onbegrijpelijk gevonden Mr. Beer-
nink (C.H.U.) wilde desnoods wel de
benoeming van een staatssecretaris
voor de voorlichting indien reor
ganisatie van de Rijksvoorlichtings
dienst dat wenselijk zou maken. De
pacifist Lankhorst voorspelde de re
gering dat de onthullingen straks
wel weer zullen staan in buitenlandse
bladen als „Der Spiegel". De G.V.P.-
er Jongeling tenslotte noemde de
voorlichting „erbarmelijk".
Trieste zaak
Het antwoord van de regering op j
deze kritiek viel eigenlijk alleen bij
drs. Schmelzer in goede aarde. Hij
waardeerde het open standpunt van
de regering inzake de verbetering
van de voorlichting. Mr. Geertsema
vond, dat niet alleen de coördinatie
van de secretariaten maar de hele
voorlichting met de Koningin be
sproken zou moeten worden. Verbe
tering van de voorlichting is het
enige wat deze min of meer trieste
zaak ons kan opleveren, zo zei hij.
De andere woordvoerders namen
zolder veel enthousiasme genoegen
met de toezegging van mr. Marijnen,
dat hü z^jn ideeën over de voorlich-
1 ting over het Koninklijk Huis in de
i memorie van toelichting op de eerst
komende begroting van Algemene
Zaken zal uiteenzetten.
De boerenleider Harmsen zocht
zijn kracht ditmaal in een reeks op
vallende en deels insinuerende vra
gen over geloofsovertuigingen van
andere leden van het Koninklijk huis
en een „afkoop" van de troonrech-
ten van Prinses Irene vragen, I
die premier Marijnen stuk voor
stuk ontkennend beantwoordde.
Namens de P.S.P. zei de heer
Lankhorst dat de vraag „of de mo
narchie nog wel in deze tyd past"
nieuw- leven is ingeblazen en zich in
ernstige mate aan ons heeft opge
drongen. De vrijheid van de per- J
sonen, die de monarchie vormen
noemde h(j daarbij „niet de onbe
langrijkste aanleiding".
De communist Bakker tenslotte i
wenste de Prinses veel geluk ln haar
persoonlijke leven. „Het volk heeft
wel andere dingen aan het hoofd:
lonen en prijzen. Laat het volk daar
om overgaan tot de orde van de
dag".
Het was een geestigheid, die het
bij de regering, de Kamer en de j
vele tientallen belangstellenden wel
deed.
Vele stakingen
in Italië
Er ging gisteren een nieuwe golf
van stakingen door Italië. Ongeveer
200.000 arbeiders van chemische be
drijven hebben voor 48 uur het
werk neergelegd. Dit is hun tweede
staking in deze maand. Artiesten,
die voor radio en televisie optreden,
hebben dit, met ingang van gisteren,
I gedurende 24 uur niet gedaan, even
min als het technische personeel.
Voorts zullen zij op 17 dezer een
1 angzaam-aan-actle voeren. Tenslot
te zetten de aan ziekenhuizen ver
bonden dokters en vroedvrouwen en
de apothekers hun drie dagen gele
den begonnen staking voort.
20 cent per
Geen vakantie
toeslag voor
bejaarden
(Van onze parlementaire redactie»
Het advies van de S.E.R. over
de optrekking van A.O.W. en
Carlisme
In zijn toelichting op de beslis-
sing zei premier Marijnen, dat de
regering de drie motieven als een
geheel beschouwt. De wens van
de Prinses alleen zou niet vol
doende zijn geweest ook om
dat bij niet goedkeuring van het
huwelijk de kinderen uit dit huwe
lijk van de Troon uitgesloten zijn.
Mr. Marijnen wilde niet afdingen
op het goede recht van de Prins
van Bourbon om zijn politieke
ambities en levensroeping te
volgen, maar, zo, zei hij, het zou
bepaald onmogelijk zijn als een
gemaal van een Koningin zich
deze ambities tot taak zou heb
ben gesteld".
Advertentie
2
VALENTIJNDAG
dag der vriendschap
cnbestel Hjdigl
Financieel bestel
der waterschappen
Nu nog onzekerheid bestaat over de
grondslagen, waarop de oplossing van
de financiële moeilijkheden van de
waterschappen zal moeten worden
gebaseerd. Is hier mogelijk algemene
voorlopige herzieningen terzake te
treffen.
Dit is het standpunt van mr. J. van
Aartsen minister van Verkeer en
Waterstaat, neergelegd in zijn ant
woord op de schriftelijke vragen over
het financieel bestel der waterschap
pen. welke vragen afkomstig waren
van het Tweede-Kamerlid P. Bode
(CHU).
In zijn antwoord stelt minister Van
Aartsen o m. waardering te hebben
voor de wijze, waarop in een nota van
het bestuur van de Unie van Water
schapsbonden het onderhavige vraag
stuk wordt behandeld.
De bewindsman vraagt er begrip
voor dat hij alvorens zich een de
finitief oordeel over deze aangelegen
heid te vormen eerst de conse
quenties van dit „ingrijpende" voor
stel zo nauwkeurig mogelijk moet
overzien.
De oppositieleider dr. Vonde
ling,aan het woord in de Tweede
Kamer.
De minister-president ivees de
Kamer er met nadruk op de mo
tieven als precedenten te be
schouwen. Bij iedere situatie moet
opnieuw worden beslist, zo zette
hij uiteen.
De Kamer heeft zich gisteren maar
zeer terloops beziggehouden met de
drie motieven van de regering. Veel
meer aandacht besteedde zij aan
het beleid van de regering, voor
dat de verloving in Nederland bekend
werd gemaakt. Veel kritiek en vra
gen kreeg de regering daarover te
horen maar de antwoorden waren
mager. Omdat vele onderwerpen ble
ken te behoren tot de .geheimen
van Soestdijk" waarover de regering
om constitutionele redenen nu een
maal niets mag vertellen. Ook de
Tweede Kamer is dus maar weinig
aan de weet gekomen over de myste
ries. die Nederland de vorige week
zo druk bezig hielden. Met name
over de geheimzinnige reis van het
koninklijk paar naar Parijs heeft
de regering niets willen loslaten, hoe
wel de liberale woordvoerder mr.
Geertsema hier uitdrukkelijk naar
openheid vroeg omdat juist deze reis
een constitutionele crisis deed vre
zen. De mededeling, dat de reis naar
Parijs een particulier karakter had
terwijl de koninklijke standaard de
hele dag boven 't paleis bleef waaien,
achtte mr. Geertsema ontoelaat
baar.
Toen de regering het antwoord
schuldig bleef heeft de Kamer het
punt niet meer ter sprake gebracht.
in ysterie
Een tweede mysterie het tijde
lijk afspringen van de verloving
is evenmin opgelost. De regering
heeft nogmaals het uitoefenen van
enige politieke druk ontkend en ver
wees dit onderwerp naar de parti
culiere sfeer, waarover men van de
regering geen mededelingen kan ver
wachten. De oorzaken van de moei
lijkheden zjjn niet van politieke
aard zo luidde het korte antwoord
van mr. Marijnen.
Over een vorig Jaar afgelegd be
zoek van Prinses Irene aan de Paus
zei mr. Marijnen. dat de Nederland
se ambassadeur in Vaticaanstad van
een dergelijk bezoek niets wist. Mej.
De Andrade noemde mr. Marijnen
een vriendin van Prinses Irene, die
verder geen mandaat heeft. De da
tum van de geloofsovergang is aan
de regering wel bekend zo bleek uit
het antwoord van mr. Marijnen.
maar mag tor wille van het goede
verkeer tussen staatshoofd en kabinet
binnen de Kroon, zei de minister
president niet bekend gemaakt
worden. Wel onthulde de premier,
dat Prinses Irene na lange overwe
ging in december het besluit heeft
genomen over te gaan tot het rooms-
katholieke geloof en dat kort daarna
de overgang heeft plaatsgehad. De
voorlichting van het koninklijk huis
noemde nu'. Marijnen een precaire
zaak. Hij handhaafde zijn waarde
ring voor het werk van de rijks voor -
lichtingdienst tijdens de afgelopen
dagen maar bleek wel voor een ver
andering te voelen: o.a. meer coördi
natie tussen de verschillende secre
tariaten van het koninklijk huis
een onderwerp, waarover reeds met
de Koningin is gesproken.
Had de fractieleider van de K.V.P.
Schmelzer zich nog wat ingehouden
Over d e politieke ambities van
Prins Carlos en zijn relaties met de
Carlisten is de Kamer opvallend
zwijgzaam geweest Hoewel kritiek
op de verhoudingen in Spanje meer
dan eens duidelijk doorklonk was het
toch eigenlijk alleen de socialist dr.
Vondeling, die de regering duidelijk
waarschuwde voor het Carlisme. Hij
vond. dat de regering er voor moest
zorgen dat het Huis van Oranje en
het kabinet geen werktuigen moes
ten worden voor de politieke strijd ln
Spanje. De regering mag niet aan de
hand van het Carlisme lopen, zei hij.
Dr. Vondeling was trouwens in het
gehele debat de meest geprononceer
de spreker. Hij besteedde veel aan
dacht aan de relaties tussen het
koninklijk huis en de premier, die
volgens hem alles moest weten van
gebeurtenissen aan het hof met
staatsrechtelijke en politieke kanten.
Ook kwam hy terug op zijn vraag
van vorige week of het afspringen
van de verloving het gevolg was
geweest van politieke druk. Mr. Ma
rijnen ontkende nogmaals elke druk,
maar dat vond de oppositieleider
juist zeer laakbaar. In zijn gedach-
tengang zou de regering er zeer goed
aan gedaan hebben druk uit te oefe
nen door de Prinses en de Prins via
mr. Van der Hoeven te wijzen op
de consequenties van een huwelijk.
Opmerkelijk
Een opmerkelijk geluid lieten dit
maal de kleine partijen in de Kamer
horen. Dat de S.G.P.-er Van Dis alle
reformatorische en oragistische re
gisters zou opentrekken lag in de
lijn. Hy deed het overigens met over
tuiging en liet duidelijk blijken
steeds te blijven hopen op een „be
kering". Ook een soortgelijk betoog
van de G.P.V.-er Jongeling was vol
gens de verwachtingen.
Maar deze spreker voegde er een
paar steken onder water aan toe
aan „het vorstenhuis dat al heel
lang nergens meer aan de regering
is". Ik weet van de prins geen
kwaad, zei de heer Jongeling, wel
van de Carlistische beweging.
(Van onze parlementaire redacteur)
De regering heeft de Nederlandse
ambassadeur ln Madrid, jhr. mr. VV.
E. van Panhuys, een ernstige terecht,
wijzing toegediend vanwege zijn op
treden in verband met het interview
van Prinses Irene. Terugroeping acht
de regering niet nodig temeer
daar de ambassadeur volgend jaar
met pensioen gaat, zo deelde premier
Marijnen gisteravond in de Tweede
Kamer mee.
Mr. Marijnen zei, dat onze ambas
sadeur zich niet bevoegd had mogen
achten om te beoordelen of een lid
van het Koninklijk Huis zich over de
interne zaken van een ander land
mag uitlaten.. Vooral niet als het
gaat om een land waarvan de inter
ne structuur in brede lagen van ons
volk en ook door het kabinet
wordt afgekeurd.
De socialistische fractieleider dr.
Vondeling, die gisteren tijdens het
debat naar aanleiding van de ver
loving van Prinses Irene felle kritiek
op de ambassadeur had laten horen,
wenste een terugroeping op staande
voet. Een goede ambassadeur in
Madrid zal ln de naaste toekomst
meer dan ooit nodig zijn, zo zei hij.
Na het antwoord van de minister
president richtte dr. Vondeling ccn
dringend verzoek tot de regering om
de knoop alsnog door te hakken in
het belang van het land.
Ook de PSP-er Lankhorst uitte
scherpe kritiek op het optreden van
de ambassadeur. Hij meende dat in
het interview enigszins de opvattin
gen van Prins Carlos werden geuit
en dat gezwegen was over de poli
tieke terreur.
(Van onze Hilversumee
correspondent)
Bij ombouwwerkzaamheden voor
de overschakeling van stadsgas op
aardgas heeft zich een ongeluk voor
gedaan Toen een monteur van een
om bouwbedrijf in een woning in
Hilversum bezig was de hoofdkraan
te vervangen, kwam de bewoonster,
niet wetend dat er op dat moment
gas uit de leiding stroomde, hem
met een brandende kaars bijlichten.
Er ontstond een explosie, die gepaard
ging met een hevige steekvlam, waar
door de monteur, de 25-jarige H.
Uitslag, brandwonden aan het ge
zicht en aan een arm opliep.
Evenlater. na het arriveren van
de brandweer kreeg ook de brand
meester W. Knopper brandwonden
aan het gelaat, toen hij de op een
kier staande kelderdeur opende en
de vlammen hem tegemoet sloegen.
Desondanks heeft hij, nadat het
inmiddels ook in de hal van de wo
ning woedende vuur met behulp van
een nevelstraal was gedoofd, nog een
minuut of zeven met zyn 'hand de
opening in de gasleiding dichtgehou
den. totdat personeel van 't gemeen
telijk energiebedrijf arriveerde om
een stop aan te brengen.
Zelfmoord neger
na mishandeling?
Een advocaat. Vernon Berrange,
die de belangen vertegenwoordigde
van de weduwe van een neger die
i zich in zyn cel ophing heeft zich
gisteren in Pretoria tijdens het voor
onderzoek naar de doodsoorzaak te
ruggetrokken. Hij deed dit omdat
de bewijzen waarop hy zijn be
schuldiging van foltering van de ne
ger tijdens diens verblijf in de ge
vangenis baseerde, door de rechter
niet waren toegelaten.
De neger. Ngudle genaamd, die in
september Ji. in zijn cel dood werd
aangetroffen als gevolg van ophan
ging. zat gevangen op grond van de
wet die een hechtenis van negentig
dagen zonder voorafgaand proces
toestaat. Berrange wilde bewijzen
dat de politie een „bruut stelsel van
mishandeling" toepast en dat Ngud
le zich van het leven beroofde na
mishandeld te zijn.
Als gevolg van een mislukken van
de oogst hebben bijna 2,5 miljoen be
woners van een uitgestrekt gebied in
de Indiase staat Radjastan van hon
ger te lijden, zo heeft de minister
van Landbouw, dr. Ram Soebhag
Singh, gisteren in het parlement m
Nieuw Delhi bekendgemaakt. In de
aangrenzende Pendsjaab bestaat in
640 dorpen een tekort aan voedsel.
A.W.W. tot een sociaal mini- Bart*ls begrepen, dat de heer Queri-
murn. zal aan het eind van deze
maand gereed zijn. Zo spoedig
mogelijk daarna zal de regering
overeenkomstig de toezeg
ging in de Troonrede wets
voorstellen uitwerken en bij
de Staten-Generaal aanhangig
maken. Dit zei minister Veld
kamp gisteren bij de behande
ling van de begroting van So
ciale Zaken in de Eerste Kamer.
De loongrens in de ziektewet zal
komen te vervallen. In het wetsvoor
stel tot wijziging van de ziektewet is
dit voorgesteld. Binnenkort zal een
wetsontwerp worden ingediend om
ook in de werkloosheidswet de loon
grens te schrappeiK-
Een vakantietoeslag voor bejaar
den zit er voorlopig niet in, zo maak
te minister Veldkamp nog eens dui
delijk. Het belang van een dergelijke
toeslag kan volgens hem niet opwe
gen tegen dat van de Invoering van
een sociaal minimum voor AOW en
AWW.
Het ls opmerkelijk, dat het Cen
traal Planbureau nog steeds niet
klaar Ls met zyn studie over winst
deling. hoewel toch reeds op 28 ok
tober 1958 om deze studie is ge
vraagd. De minister zal andermaal
op spoed aandringen.
P.b.o.
Tezamen met de minister zal de
staatssecretaris voor PBO, dr. De
Meijer, een advies vragen aan de
SER voor het oplappen van „het
schip van de p.b.o., dat een paar
lelyke deuken heeft opgelopen, die de
aantrekkelijkheid bepaald niet heb
ben verhoogd". „Het schip, aldus dr.
De Meijer, „vaart 13 jaar, de snelheid
is door aangroei en andere manke
menten aanzienlijk verminderd, en
het schip ls aan een goede dokbeurt
toe".
De gedachte van de heer Van
Wingerden (PvdA) om een sanctie
te stellen op het niet nakomen van
de verplichting ondernemingsraden
in het leven te roepen, werd door de
heer De Meijer verworpen. Bij de
methode, die de staatssecretaris hul
digt, nl. een natuurlijke vorm van
samenwerking tussen de bedrljfsge-
noten te bevorderen, past een der
gelijke gedachte niet. althans niet
wat de kleine en middelgrote onder
nemingen betreft.
Aan de suggestie van de heer
Kloos (PvdA), nader kennis te ne
men van het Zweedse arbeidsmarkt
beleid. zal de heer De Meijer vol
doen. Ter bestrijding van het euvel
van de koppelbazen staat een wets
voorstel op stapel, deelde de staats
secretaris mee. Dr. Bartels, de staats
secretaris voor Volksgezondheid,
bleef bij zijn standpunt, dat geboor
teregeling een zaak is. die thuis
hoort bij de echtgenoten zelf.
Roken
Uit het betoog van prof. Querido
(PvdA) van vorige week had dr.
In de Trevèszaal werden gis
termiddag de leden van het ka
binet aan Don Carlos en diens
familie voorgesteld in bijzijn van
de Nederlandse Koninklijke fa
milie. Van links naar rechts
Prins Xavier. Prins Bernhard.
Prinses Magdalena. Koningin
Juliana. Prinses Irene en Don
Carlos tijdens de receptie.
I
do hoge indirecte belasting op scha
delijke produkten in het algemeen
afwijst. Dr. Bartels niet, want die
acht het een taak is het belang van
de volksgezondheid de consumptie
van sigaretten terug te dringen, ook
door belastingheffing
De begroting van Sociale Zaken en
Volksgezondheid werd zonder hoof
delijke stemming aanvaard, met
aantekening dat mevrouw Van Om
meren-Averink (CPN) en de heren
Van der Spek en Van Pelt (PSP)
geacht wensten te worden tegen te
hebben gestemd. De begroting van
het. Staatsmuntbedryf ging zonder
discussie onder de hamer door.
Volgende week dinsdag behandelt
de Eerste Kamer de begroting van al
gemene zaken. Dan zou bijvoor
beeld de Rijksvoorlichtingsdienst
weer eens ter sprake kunnen komen.
In de hoofdstad van Marokko
staan 102 mensen terecht, die be
schuldigd worden van samenzwering
om de monarchie in Marokko omver
te werpen.
Volgens een verklaring voor de
rechtbank zou een vrouw vorig jaar
juli moordenaars de weg gewezen
moeten hebben naar de slaapkamer
van koning Hassan.
De 102 verdachten, onder wie de
verzetsleider Mohamed Obasri. wer
den enkele dagen voordat de samen
zwering ten uitvoer zou worden ge
bracht, gearresteerd door leden van
de veiligheidsdienst, die gewaar
schuwd was door de commandant
van de koninklijke lijfwacht van
wiens medewerking de samenzweer
ders zich hadden willen verzekeren.
De leiders van het komplot zouden
leden van de Nationale Unie van
Volkskrachten, een socialistische op
positiepartij, zijn.
von een
De heer H. H. Lamb van het
Britse Weerkundig Instituut heeft
gewaarschuwd dat het koude weer
van de afgelopen twee winters
wel eens een teken zou kunnen
zijn van een teruggang in het
klimaat over een lange periode.
In een artikel in het jongste
nummer van het tijdschrift dis
covery" zegt hij, dat het weer een
cyclus van 800 jaar heeft, die
zijn hoogtepunt waarschijnlijk
omstreeks het jaar 1900 bereikte.
Indien dat zo is kunnen ivij nu
steeds kouder weer verwachten
tot wij omtrent de 24ste eeuw
een „kleine ijstijd" bereiken. De
schrijver wijst er op dat het weer
na de twaalfde eeuw achteruit
ging tot omstreeks de zestiende
eeuw toen het dieptepunt werd
bereikt. „Toen bevond het groot
ste deel van Europa zich in de
greep van strenge winters en
natte, zeer slechte zomers. Dit
duurde 150 jaar, maar aan het
einde van de zeventiende eeuw
begon het weer geleidelijk aan
beter te worden. De warme perio
de vond haar hoogtepunt in de
schitterende eerste vier decennia
van deze eeuw. Indien de strenge
winter van 1962-'63 een aanwij
zing is voor de dingen die komen
gaan, aldus de heer Lamb, dan is
deze karakteristiek voor onze toe
komstige „kleine ijstijd".
Over de prijzen
(Van onze Haagse correspondent)
De minister van Economische Za
ken heeft de centrale middenstands
organisaties beloofd, dat hy nader
overleg zal plegen met de midden
stand voordat hij maatregelen tegen
de indlv. verticale prijsbinding gaat
nemen. De middenstandsorganisaties
rekenen er dan ook op. dat minister
Andriessen vandaag in de Tweede
Kamer nog geen nadere mededelin
gen zal doen over de stappen die hij
tegen de individuele verticale prijs
binding in bepaalde bedrijfstakken
gesuggereerd waren elektrotechnische
en kosmetische artikelen denkt te
nemen.
De middenstand heeft met de mi
nister overleg gepleegd over het
prijsbeleid. De bewindsman heeft
toegezegd dat hi) zoveel mogelijk
overleg zal plegen over de toepassing
van de prijspolitiek.
