Romeinse mozaieken Museum
van Oudheden: een primeur!
Herdenkingsexpositie
CHARLES ROELOFSZ
licht
en luchtig,
zacht
en zuiver
Onvergetelijk concert
Residentie - Orkest
V eelzi j dig kunstenaar
en gespleten figuur
Collectie schatten
van unieke pracht
Prins Rainier laat
jacht in Vlissingen
Zeldzame expositie uit Tunesië:
Weergaloze Ingrid Heabler
als soliste in Mozart
ja graag!
Voor de winter
In Museum „De Lakenhal
LfclDath UAUDL.il) LA 1LLUAU 41 i>tLL.>lUbK 1W>3
De volledige ontplooiing van de
mozaïekkunst begon in Noord-Afrika
ongeveer in de eerste helft van de
tweede eeuw na Chr.. een periode van
maatschappelijke opleving en wel
vaart. waarin ook de activiteit op ar
tistiek gebied overal toenam. Uit deze
en de hierop volgende tijden zijn in
Noord-Afrika en in het bijzonder in
Tunesië talloze Romeinse mozaïeken
bewaard gebleven, die tezamen een
vrijwel ononderbroken picturale ont
wikkeling van ruim vijf eeuwen ver
tegenwoordigen. Deze rijke documen
tatie. afkomstig uit huizen, heilig
dommen kerken en grafmonumen
ten getuigen van een bijzondere
bloei.
Na de verovering van ..Africa" door
de Vandalen, ging de monumentale
mozaïekkunst echter spoedig ten on
der. De uitroeiing der aristocratie en
de verarming der steden beroofde
haar van ©en maatschappelijke en
economische grondslag. De herove
ring van Africa door de Byzantijnen
bracht het monumentale mozaïek
Opdracht voor ir. Badings
De Staatssecretaris van O., K. en
W.. drs. L. J. M. van de Laar heeft
opdracht verleend voor het compo
neren van een dubbelconcert voor
twee piano's en orkest aan Ir. H. Ba-
dings te Bilthoven.
nog eenmaal, tijdelijk, tot leven. De
ornamentale composities uit die tijd
verraden duidelijk een oriëntaalse
Invloed.
Van dit alles en nog zo veel meer
de uitvoerige, leerzame catalogus
licht U over talrijke interessante za
ken uiterst deskundig in! krijgt U
op deze tentoonstelling een uitge
breid en Indringend overzicht.
Het is werkelijk niet teveel gezegd,
wanneer wij verklaren, dat de sa
menstellers een ..groots werk" ver
richt hebben, dat. de bezoekers In
kennis brengt met een kunstzinnig
gebied, dat tot nu toe totaal onbekend
was.
Hier Is sprake van een collectie,
waarbij U zich.de ogen zult uitkijken
en waarvan het vanzelfsprekend is,
dat de minister van O. K. en W. er
het beschermheerschap over wilde
aanvaarden.
Natuurlijk is slechts een keuze aan
wezig uit alle schatten, welke in Tu
nesië aanwezig zijn, maar het is vol
doende. om de interesse ervoor ruim
schoots wakker te roepen!
Men moge beslist niet verzuimen er
een bezoek aan te brengen.
H.
ANMIDDAG is onder zeer grote belangstelling in het Groot
Auditorium der Leidse Universiteit in het bijzijn van talrijke
toriteiten, o.w. de minister van O.K. en W. mr. Th. H. Bot. door
Tunesische minister van Voorlichting en Culturele Zaken, de
ler Chadly Klibi de uiterst belangrijke tentoonstelling „Romeinse
jzaïeken uit Tunesië'' geopend, een „wereldprimeur van de eerste
le". Tevens is de minister naar ons land overgekomen om het
Iturele verdrag te sluiten tussen Nederland en Tunsië.
Deze waarlijk unieke expositie, welke is ondergebracht in het
jksmuseum voor Oudheden, en zal duren tot en met 15 maart, is
volgens o.a. in Brussel. Keulen. Neuchatel en Tsjecho-Slowakije
zien.
Iet zijn in de eerste plaats prof. dr.
KJasens, directeur van voornoemd
eum. de heer Abdelaziz Driss. di-
eur der Tunesische Musea, de
servator dr. J. Salomonson en de
flSch ontwerper de heer Aart
hoeven, die met de presentatie van
am8 exposit ie was belast, alsmede
de verzorging van de prachtige
ilogus en de affiche, aan wie men
totstandkoming van deze in hoge
te belangwekkende tentoonstel-
j waaraan onnoemelijk veel werk
bonden was alle mozaïeken zijn
r~frluitend tegen een reparatie-waar
van 500.000 gulden (vandaar het
bedrag), verzekerd en per schip
ons land vervoerd te danken
•fc'L
et is werkelijk een wonder tij-
een voorbezichtiging mochten wij
WA constateren hoe fraai en in-
Cm kwekkend de fijnzinnige, artistie-
n voor het grootste deel in tedere
gehouden mozaïeken in om-
•n van hardboard zijn aange-
Iht.
Daarnaast zijn ook talrijke kunst
voorwerpen, zoals sculpturen, aarde
werk en inscripties uit de rijke ver-
Een der talrijke mozaïeken op
de expositie: .Jagende Diana"
uit resten van een Romeins huis.
een opgraving uit het jaar 1912.
zamelingen van het Musée te Bardo
en de musea van Sousse, Sfax en
Carthago aanwezig: dit alles tezamen
geeft een overweldigende indruk van
de Romeinse cultuur in Noord-Afrika.
Lelden mag er waarlijk trots op.
zijn. dat een zeldzame verzameling als
deze hier thans te zien is!
De culturele samenwerking met
Tunesië, een land. dat bijna viermaal
zo groot is als Nederland, en waar de
vondsten zo maar voor het opstapelen
liggen, dateert reeds van ongeveer 150
Jaar geleden.
Men vindt op deze expositie een
schat van de prachtigste en uitzon-
derlijkste mozaïeken uit de tijd van
de Romeinen, de Vandalen en de By
zantijnen. in de eerste plaats een col
lectie van grote verscheidenheid, de
z.g. „vloermozaïeken".
K. en O. heeft een duizendtal leden
wederom sterk aan zich verplicht
door het niet spoedig te vergeten
Residentie Orkest-concert onder Van
Otterloo, waaraan de pianiste Ingrid
Habler meewerkte. Programmakeuze,
vertolkingscapaciteiten en volkomen
overgave aan de gestelde taak bij
alle betrokkenen schonken teza
men een magnifiek resultaat.
Ingrid Habler speelde Mozart's
Concert in D (K. 537), dat werd
voorafgegaan door Mozart's Symfonie
in D (K. 202) uit het 18de levensjaar.
Na de pauze volgden werken van
Moessorgski en Ravel.
Van Otterloo gaf de hoekdelen van
Mozart's Symfonie weer in een door
gaande stroom en in een klanktype,
dat steeds door helder, zonnig, be
vallig en luchtig doorzongen bleef.
Het Andantino kenmerkte zich door
een meesprekende innerlijke gebon
denheid. Het Menuet leek ons echter
in een meer welsprekende trant mo
gelijk.
Wat het geheel betreft hebben we
ons afgevraagd, of het niet toegela
ten was om wat meer belichting over
bepaalde motieven, details en figu
ren aan te brengen, iets dat de soliste
op zo weergaloos fraaie wijze vol
bracht en dat haar fraserende voor
dracht zo ongemeen welbespraakt
heeft gemaakt.
Dit werd in een prachtige lialf-
toonskracht en door middel van een
schitterende pareling en distinctie in
de aanslag verteld en ieder persoon
lijk medegedeeld. Vooral in het Lar
ghetto. dat in de richting van Schu
bert gaat, werd deze wijze van ver
tolken iets unieks. In de omsluitende
delen viel het ..overnemen", de aan
sluiting soliste-orkest slechts te
loven.
Hoe afsclyikwekkend en barbaars
moet Moessorgski's „Nacht op de
Kale Berg" geklonken hebben in de
oren van de Westers georiënteerde
ingedommelde, en voor het nieuw--
gezuiverde onvatbare, Russische mu
zikale ..bourgeois" van destijds! Dat
een orkest van reputatie als ons R.O.
er een plastisch-grijpbare. in alle
fase's a.h.w. panoramisch zichtbare
reproductie van zou geven, werd van
zelfsprekend.
En de hier meermalen van het
orkest gehoorde tweede Suite
..Daphnis en Chloë" van Ravel,
geschilderd met soms bedwelmende
en harmonisch verzadigde kleurep
uit een wel heel ryk Illustrerend
palet leek onovertroffen. Met
welk een grandioze gloed liepen de
crescendo's en de klankopstuwingen,
hoe geraffineerd de lyrische passa
ges! Hulde ook voor het eersterangs-
solistische werk, door alle spannin
gen heenge weven!
Een machtig orkest, dit R.O
V.
Prins Rainier van Monaco is gie
termiddag vier uur met zijn splinter
nieuwe» witte Jacht Albecaro" de
binnenhaven van Vlissingen binnen
gelopen. Het Jacht zal in Vlissingen
overwinteren.
59
AGvertenti®
e
RADIO LUXEMBUR6
O
RADIO VERONICA
UISTER ZONDAG OM 12.30 UÜR
RADIO LUXEMBURG OF
IDAG OM 3 UUR NAAR RADIO
iONICA EN U MAAKT KANS
HET WINNEN VAN f 1000.-
EEN PRACHTIGE
ITIS REIS NAAR AMERIKA!
R6 DAT U EVA NR. 51 VAN
]1 DECEMBER IN HUIS HEEFT!
Een gespleten persoonlijkheidzo vóór alles zou men de figuur van de
op 5 augustus 1962 overleden, in 1897 geboren schilder Charles Roelofsz
willen noemen, aan wiens nagedachtenis gisteravond in het museum „De
Lakenhal" door de dichter Jan Engelmanna een welkomstwoord van de
directeur drs. J. N. van Wessem, een herdenkingstentoonstelling is ge
opend, in navolging van Utrecht en Amsterdam, in welke laatste stad
hij zoveel goede vrienden had.
De hyper-intelligente, uiterst belezen Roelofsz heeft zich toegelegd op
allerlei kunstvormen, hij heeft als een bezetene gewerkt en is er helaas
te vroegtijdig door opgeteed. Hij heeft, gelijk Jan Engelman het zeide,
een onvoltooide symfonie nagelaten, is nooit volkomen geslaagd, on
danks talrijke briljante momenten".
De onrustige geest van Roelofsz,
van wie op deze expositie niet min
der dan 134 werken van oliever
ven, aquarellen, gouaches, tekeningen
en pastels tot wandtapijten toe
meestal uit particuliere verzamelin-
en afkomstig, aanwezig zijn, moet o.i.
een ..getourmenteerde" zijn geweest,
een met talrijke conflicten beladene
en worstelende, die telkens vertwij
feld en dan weer ongebroken zocht
naar vernieuwingen. Met zijn sculptu
raal-decoratieve. daarbij kleurgevoe
Roelofsz met gepolariseerde, lichtge
vende kleuren de ruimte (hetgeen zich
bevindt tussen God en ons) sugge
reren. doch het is daarbij soms tot
een voor hem onbereikbaar ideaal ge
bleven.
I Men denke aan zün zwart-fit teke
ningen. waarin hij als een opstandige
bijv. de heren van ..De Witte" typeer-
de. Daarnaast demonsteert zich toch
l ook een poëtische zijde van zijn ove-
j rigens zo krachtig ingestelde begaafd
heid: slechts zelden zagen wij zo
j fijnzinnig „cyclamen" gepenseeld.
Dan weer uit zich dc geestelijke anar
chist, bijv. in de meeslepende weer
gave van zijn beroemde „De vlag
gen".
Talrijke stromingen, zoals het fu
turisme, kubisme en surrealisme, o.a.
door de beïnvloeding van Carré, zijn
door deze waarachtige kunstenaar op
een markant persoonlijke wijze ver
werkt.
Over Roelofsz technisch hoog
staand kunnen behoeft niet gedicus-
sieerd te worden. Hij was dan ook in
zijn laatste levensjaren hoogleraar
aan de Amsterdamse Academie en
heeft talrijke anderen leiding mogen
geven. Mede door zijn talrijke buiten
landse reizen, o.a. naar Zuid-Amerika
wist hij zijn gaven in brede zin
te ontwikkelen, vèèl meer, dan zulks
het. geval zou zijn geweest, indien hij
in het eigen land gebleven was.
lige inslag men denke aan zijn satirische,
i onvoltooide wandschilderingen voor
het Concertgebouw en zijn prachtige
décors voor de opera „Philomela" van
Hendrik Andriessen heeft hU
slechts èèn facet van zijn enorme
veelzijdigheid geopenbaard. Het zijn
velerlei proefnemingen geweest, waar
mee hij zich bezig hield: zo wilde
Roelofsz, van wie enkele schitteren-
de portretten van de hand van de
S M TOTraJraj m dikwuls ook imnstenjmre citroen en SJolIema op
met bewondennj benet deze rteze exposmc aan,.^ zUn, was TOk
merkwaardig heterogene ezpozilie, büainder geestrijk auteur, wiens
door middel «aarvan men geeon- ldef6a over kunst"
fronteerd wordt met de anecdotische
Nieuwe dirigent K. M. K.
(Van onze correspondent)
Met Ingang van 1 Januari is de be
noeming te verwachten van kapel
meester A. Posthumus tot directeur
van de Kon. Mil. Kapel. HU wordt
de opvolger van luitenant-kolonel R.
van Yperen. die zoals bekend is be
noemd tot inspecteur der militaire
muziek.
Het koninklijk besluit, dat deze
commandowisseling bU ons grootste
en bekendste militaire muziekkorps
regelt, is dezer dagen te verwachten.
cltuur in
talrUke artikelen, de weerspiegeling
bUU-nd-pottondr bywti- vinden in zijn sterk uiteenlopende
ten sardonische kunst Tan Roelofsz. scheppingen" Verschitlende van deze
artikelen zijn in een aparte vitrine
te bezichtigen.
Hoe ook: men krijgt sterk de in
druk, dat hier sprake is van een fi
guur aan wie men onmogelük voor
bij kan gaan. een, die in menig op- I
t„ iTaaeian rI zicht van belang is geweest voor de I
tJ.g vnn ri^airopmpps schilderkundige ontwikkeling, al valt
uitreiking plaats van de Burgemees- u bepaten,%at nn
Orunsven-prlls. een culturele K,
Van Grunsven-prijs
uitgereikt
Van onze correspondent)
ter van
onderscheiding van de gemeente
Heerlen, waaraan een geldsbedrag is
verbonden van f. 2.000.—De prijs
werd toegekend aan jhr Sandberg.
oud-directeur van het Gemeente
museum te Amsterdam.
In aansluiting op het eerbetoon
opende mr. De Roos, lid van de Raad
van State en oud-wethouder van
zijn werk blUvcnd zal zUn en wat
niet.
Men heeft eigenlijk uren nodig om
zich in Roelofsz kunst te verdiepen.
Steeds ontdekt men weer nieuwe type
rende kenmerken, waarop het ons
in kort bestek onmogelijk is, nader
in te gaan. Dat hier sprake is van
een groot talent, wiens creatief ver-
Amsterdam. een tentoonstelling van mogen in hoge mate origineel was.
schilderijen uit de collectie Sandberg. staat voor ons vast. Men moge dan
De expositie, welke werken van be- j ook niet de gelegenheid voorbjj la
kende binnen- en buitenlandse schil- ten gaan met zijn uiteenlopend werk
ders omvat, is tot 30 januari te be- tot 27 januari kennis te maken,
zlchtlgen. I H. 1
Het risico om in deze tud van het
iaar een reis door de Golf van Bls-
aje te ondernemen, vormde voor
Prins Ralnier de reden om het schip
achter te laten, vandaag naar huis te
vliegen en waarschijnlijk in april
volgend jaar terugkomen om zijn
boot op te halen.
Prins Rainier zei te hopen, dat het
dan goed weer is. Hij neemt dan zijn
vrouw en kinderen mee voor deze
eerste grote reis met de „Albecaro".
De trip van Delfzijl naar Vlissingen
was prima verlopen. Geslapen had
Prins Rainier, naar hij verklaarde,
niet veel, want het weer was buiten
gaats nogal ruw. HIJ had zelf uren
lang aan het roer gestaan.
De komende winter zullen vier be
manningsleden aan boord van de
„Albecaro" blijven. Nadat de boot
gistermiddag was overgedragen, werd
op het achterdek Je Monegaskische
vlag gehesen. De Prins vertelde la
chend, dat in de kajuit de papleren
waren getekend. Met enige Mone
gaskische bemanningsleden ging hU
aan wal om met de trein van rijf
minuten over vijf in een niet-gere-
serveerde coupé van Vlissingen naar
Amsterdam te reizen. Vrijwel onop
gemerkt kocht hij een kaartje aan
het l>ket op het station.
Vandaag zou Prins Rainier naar
Monaco vliegen. Op de vraag of hu
met een eigen vliegtuig uit Nederland
zou vertrekken, antwoordde hij:
heb geen vliegtuig.
wel?"
Wat denkt u
CHARLES ROELOFSZ
..Hoge bomen'
Hogere straf voor
.,niiljoenen-Dickr'
Wegens heling van een grote par
tij in Wiesbaden gestolen sieraden
heeft de rechtbank in Amsterdam
gisteren een 30-Jarige zich adverten-
i te-acquisiteur noemende Amster
dammer. bijgenaamd ..Miljoenen
Dlck" veroordeeld tot een gevange-
i nlsstraf van twee Jaar met aftrek
van voorarrest en verbeurdverklaring
van zijn sportauto. Dit Is een half
jaar meer dan de ofifcier van Justi
tie een week geleden eiste.
..Miljoenen Dlck" werd op 22 ok
tober door de politie klemgereden,
toen hU in zijn auto een enorme
hoeveelheid gouden sieraden en Ju
welen vervoerde. De partij had een
winkelwaarde van 150.000 gulden en
was kort tevoren bij een Juwelier in
Wiesbaden gestolen. „Miljoenen
Dick" zou het goud aan de man pro
beren te brengen, maar thuis zou hij
pas hebben ontdekt, dat deze partij
onmogelijk van smokkelhandel af
komstig kon zijn zoals de Duitsers
zouden hebben beweerd. Hij had toen
besloten er niets mee te ondernemen
en na een week het goud terug te
geven aan de dieven.
Ere-led«n B.N.A.
De Koninklijke Maatschappij tot
Bevordering der Bouwkunst, bond
van Nederlandsche architecten BNA
beeft twee harer leden, de heren
prof. ir. M. J. Granpe Molière te
Wassenaar en G. Th. Rietveld te
Utrecht, benoemd tot ereleden.
De ledenvergadering overwoog bü
dit besluit dat belde architecten de
bouwkunst op eminente wijze, z(j het
in zeer verschillende geest hebben
gediend.
Het ligt in de bedoeling dat de
beide ereleden in het begin van het
wigend Jaar in een plechtige verga
dering als zodanig worden geïnstal
leerd.
