EEN AVOND IN SAIGON:
de „twist" op de dansvloer en
een Vietcong-bom op tafel...
ZOEKLICHT
m KAMER en TUIN
Daverende knal in Rue Catinat
Als een vis in het water
In Zuid-Vietnam gaat de
burgeroorlog voort, ook na
Djems val. Ondanks de
Amerikaanse hulp is de
Vietcong niet verslagen.
Cambodja glijdt af naar
Peking. Laos wankelt. De
Maleise federatie, een
nieuweW esters-gezinde
staat, wordt bedreigd door
communistische subversie
en de „confrontatiepoli
tiek" van president Soe-
karno. In de Himalaja be
dreigen Pekings troepen
het reusachtige India.
Onze reisredacteur, W.
L. Brugsma, die afgelopen
zomer al naar India en
Indonesië reisde, is op
nieuw naar het stormcen-
trum Zuidoost-Azië ge
gaan: naar Zuid-Vietnam,
Singapore, Borneo en
Koeala Loempoer.
Wij beginnen vandaag
met de publikatie van zijn
nieuwe grote reportage,
die u meeneemt naar Sai
gon en de bittere rijstvel
den van de Mekong-Delta,
naar de Borneose jungle
van de Dajaks, naar de
Chinese steden Singapore
en Koetsjing, naar de ge
nerale staven en de kan
selarijen van landen, die
de adem in hun nek voe
len van een wereldmacht
in opkomst... CHINA.
Zaterdag 21 december 1963
Pagina 2
'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiDiiniiiiiiiiiiiii
Na deze oorlog? Wordt die dan
gewonnen? „Heil, yea waarom
niet?"
land, waar nu al zeventien Jaar lang
een oorlog woedt tussen Oost en
West, of tussen communisme en de
mocratie als men dat liever heeft, of
tussen arm en rijk en tussen velen
en weinigen. Zij trok de aandacht,
niet omdat zij zoveel zinnigs zei over
dat conflict, maar omdat zij zo'n
echte televisiepersoonlijkheid bezat
en zulke enge dingen zei over die
gekke boeddhisten, die zichzelf met
geïmporteerde benzine in de brand
staken. Want persóónlijkheid slaat
aan bij ons.
Conflict gaat door
Nu is er van madame Nhoe nog
slechts een fotogenieke persoonlijk
heid over, maar het conflict gaat
door. En hoe moet het daar nu mee?
Het is middernacht. Radio „The
voice of America" draait de kraan
van de stroopmuziek dicht en terwijl
„the Star spangled banner" plechtig
het terras vult. komen er uit de tro
pennacht twee betjahs aanracen met
licht aangeschoten Amerikaanse offi
cieren. Eén valt aan mijn tafeltje
neer en zegt, dat hij net terug is van
een vlucht en dat zijn helikopter
doorzééfd was van de kogels. Wij
drinken op zijn mazzel en dan vertelt
hij kapitein van de Rangers, de
speciale Amerikaanse anti-guerrilla
troepen hoe deze oorlog gewonnen
kan worden: „Bring in the Ran
gers hell, met twee regimenten
Rangers gaan we hier als een mes
door de boter Er zouden na
tuurlijk wèl een hoop onschuldigen
doodgaan".
Hij vertelt hoe hij zijn mensen
moed inspreekt: „Ik zeg ze, dat ze
hier vechten voor Amerika's vrij
heid voor de vrijheid van gods
dienst en de vrijheid van de pers en
al die andere vrijheden".
Ik kan het wéér niet laten: „Heeft
u ook negers in uw eenheid, kapi
tein?"
Hii zegt: „Gelukkig niet. Ik kom
uit het zuiden. Ik ben voor de ras
senscheiding".
Er is nog een ander boek
Zuidoost-Azië, dat heet „The
American", de lelijke Amerikaan
zUn veel verschillende soorten A
rikanen. Voor het slapen gaan
sluiten de Franse correspondente
ik dat dit toch geen tijd voor
vermaak is, want wij zitten me
Amerikanen in één en het»
schuitje. Wy vrezen ook dat het
de Zuidvietnamese wateren geen
zonder geschikt vaartuig is.
OP DE BOEKENMARKT
S. Greup-Roldanus, Het
Gestoelte der Spotters".
Querido. Amsterdam 1963.
Met deze geschiedenis van de
Walen wees Odette Maconard, heeft
S. Greup-Roldanus zichzelf over
troffen en dat zegt iets voor wie
haar vorige historische romans
kennen. Als weinig anderen ver
staat zij nl. de kunst om histori
sche gebeurtenissen zó voor te dra
gen alsof zij zelf niet weet wat
daarna komt. Ik voor mij geloof
dat dat het geheim is voor het
schrijven van een op de geschie
denis gebaseerd verhaal, zodanig
dat de lezer bijna vergeet dat wat
hij leest, anderhalve eeuw geleden
gebeurd kan zijn. Dat voor deze
wijze van werken een zeer groot
begrip en inlevingsvermogen nodig
is. spreekt vanzelf.
Daar staat dus de Eggershof aan
de Vliet onder Voorburg, bewoond
door Koobram Eggers en zfjn zus
ter Bartrui. Bartrui heeft twee vol
wassen dochters, waarvan één bui
tenechtelijk. Deze twee dochters
hebben ieder een kind, de één een
zoon en de ander weer een doch
ter. Ook deze zoon is enfin, dat
ging blijkbaar oz in de laat-Napo
leontische tijd, toen Nederland
beurtelings overstroomd werd door
Pruisen en Fransen. De echtgeno
ten en vaders van al die kinderen
zyn verdwenen, gevlucht of anders
zins. Zij allen worden bekeken van
„Het Gestoelte der Spotters" af
door „mamsel". bijgenaamd Selly.
Zij heet eigenlijk Odette Maco
nard en zij is als gouvernante ge
komen op de Eggershof om Bartrui
en Koobram te onderrichten en
op te voeden. En aangezien zij. ge
bleven is. is zU op het ogenblik
waarop het verhaal speelt, bezig
aan de derde generatie Eggersaf-
stammelingen. Naast Selly is er
natuurlijk „het overige personeel"
om met wijlen de oude mevrouw
Eggers te spreken. Treffend van
echtheid zijn al deze mensen en
kinderen. De goedige kop-in-het-
zandsteker Koobram met zijn por
seleinverzameling, de kinderlijk-
kwaadaardige Bartrui met haar
driftbuien, de jonge vrouwen Ber-
tine en Victorine ,die hun man
nen missen en de innig aan elkaar
verknochte kinderen Li bert us en
Hortense Josephine.
Meesterlijk is de wijze waarop
mevrouw Greup de grote wereldge
beurtenissen invlecht in het alle
daagse leven op de Eggershof. Men
lette eens op blz. 97—98 op de ma
nier waarop het bericht van de
slag bij Waterloo bij de bewoners
doordringt. Zo moet dat gegaan
zijn bij deze klein levende burgers
aan de Vliet. Een verhelderende,
ontroerende en amusante roman,
zoals wij dat van deze schrijfster
gewend zijn.
„Nou, zomaar meestal win
nen de guerrillavechters".
Ik heb er al spijt van. De glimlach
sterft op zijn gezicht. HU zert „Weet
Je, drie dagen geleden is Ellis dood
geschoten My buddy, Ellis
mUn vriendje sinds wU acht waren.
Een vrouw en drie kinderen en nooit
een zorg In de wereld drie dagen
geleden in een helikopter, dwars door
z'n kogelvrije vest Damn it,
waarom waarom nou juist El
lis it's so unfair waarom
moeten wij hün oorlog uitvechten
Ik verdom het langer Ik moet
nog zes maanden, maar ik wil héél
naar huls
HIJ huilt nu in zUn bier. Een Viet
namees meisje (breekbaar als een
vogeltje, maar ogen als een ree) tikt
op zUn schouder en zegt: Dance,
you want dance, soldier HU
geeft haar een duw en stampt naar
buiten door de rook en het gedruis
van „Let's twist again". HU stuit op
de straatventer, die zegt „Very spe
cial foto madame Nhoe, very spe
cial". Ik had er al van gehoord:
trucfoto's van mevr. Nhoe in ont
klede staat. Dat is de onderwereld,
die op haar manier profiteert van
mevr. Nhoe's bekendheid.
Madame Nhoe heeft één grote ver
dienste gehad. y heeft zowaar de
aandacht kunnen vestigen op een
EEN
Prof. A. J. P. Tavlor.
Oorsprongen van de ti
de Wereldoorlog", (ve
ling) De Bezige Bij.
sterdam 1963.
Een zo uitvoerig mogelUke
cumentatie, een goed inzicht ii
waarde en de betekenis van d
matieke documenten en een u
ste inspanning om als hista
zich niet te laten verleiden on
zaken zo voor te stellen als h:
dat wel graag zou willen;
eigenschappen geven dit boek
smaak van de waarheid. Dat e
wel de lezer met een goed vers
zUn kritiek op de gebeurteni
tussen de jaren *18 en '40 met
le kracht voelt bovenkomen.
men de Engelse historicus Tj
niet kwaiyk nemen, want hU 1
inderdaad getracht zyn lezers
te beïnvloeden. De kritiek, die
al lezende voelt, gaat niet zo
uit naar de handelingen var.
betrokken staatslieden. Men vi
zich in de eerste plaats af hoe
mogeiyk is geweest dat lander
Engeland en FrankrUk zich zo
de wet hebben laten voorschr
door lieden wier funeste kool-
geltspaartaktiek toch iedereen
pevel bezorgd moet hebben,
van de eerste vereisten van
staatsman is toch dat hU in s
moet zün om kool of geit op t<
feren, ook al gaat hem dat on
een of andere reden aan het i
Afkeer gaat men ook voelen,
men dit boeiende geschrift 1
Afkeer voor het gehele conglt
raat van bedrog en verraad,
internationale diplomatie
Interessant, is het te lezen
dat er één staatsman was. die
zelf geen zand in de ogen stn
betreffende zyn motieven en
was Stalin. Na het sluiten
het Nazi-Sowjet non-agressie
schrUft hU: „De Sowjet-regi
kan niet plotseling aan het pu j
Duits-Russische vriendschapsb
gingen geven, nadat zij zes
lang door de nazi-regering
emmers vuil is beklad". Voor
een regel die de befaamde
delen" spreekt.
Lawrence Durrell. „1 j
Adelaars boven Sei j
(vertaling) Sythoff.
den 1963.
Een geheel andere Lawi
Durrell dan die van het Ale
drië-kwartet. Dit onderhoud
boek heeft de eigenschappen
een goede detective en dat is h
zekere zin ook. Het verschil
hierin dat de speurder een En
geheime agent is en het
waarop hy jaagt, een Joegos
sche verzetsgroep. Kolonel
thuen is nog maar net teruj
de oerwouden van Malakka
wenst niets inniger dan rust:
gaan vissen. Maar mispoes,
vergaat hem zoals alle grote sj
dere. Een nieuwe opdracht ligt
hem klaar en hU kan het 1
laten. Wilde avonturen in ver!
berglanden, geheimzinnige b
heden van anti-Titoianen,
voorganger die vermoord is gej
den, moord en doodslag. E
men kent het recept. De vert
is goed.
Willa Cather. „Alexai e
brug." (vertaling) Q
do. Amsterdam 1963
lamander)
De Amerikaanse schryfster
la Cather heeft sterker weri
haar naam staan dan dit „Ale i(
ders Brug", maar dat neemt r
weg dat de dramatische gebe
nissen om de ingenieur Ba
Alexander, zUn vrouw Winn
en zyn jeugdliefde Hilda r;
gaarne gelezen zullen worden E
hen, die nooit genoeg kunnen d
gen van driehoeksverhouding? h
de funeste gevolgen vandien. b
goede vertaling. k
„Gastenboek van S
262" Querido Amste
1963.
Het Jaariykse gastenboek va
uitgevery Querido is altijd
moeite van de aanschaf waard
Jaar vindt men er nieuw wei
van tweeënveertig schryvers, i
onder debutanten, dat nagd
allemaal van behooriyk peil is.
kan deze uitgave dus bescho
als een bloemlezing van i d,
werk. maar ook als een staal
om er achter te komen vank,
men meer onder ogen wil kr
Voorts is bU dezelfde uil
een herdruk verschenen van du
teressante roman „Een Wintesdl
van Willem Brakman, waai t8
hy de Van der HoogtprUs d,
gekregen. Het is een reuzen d(
mander geworden. m
CLARA EGGOtt
DE STAD
het gebouw van de
Amerikaanse
voorlichtingsdienst
in Saigon heet naar
Amerika's grote
president en wekt
de Vietnamezen op
tot vrijheid en
democratie.
(i)
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
Over het glas bier op het terras van Hotel Continental in de
Zuidvietnamese hoofdstad Saigon kijkt men de warme, donkere
Rue Catinat in en ziet en hoort wat er in Saigon veranderd is
sinds 1 november. Veel is dat niet. Uit het café de la Pagode
schalt de twist: Amerikaanse soldaten dansen er met Vietna
mese meisjes, volgens Graham Greene .breekbaar als vogeltjes
en zingend en tsjilpend op het hoofdkussen". Dat mag nu weer:
de generaals van de junta zijn boeddhisten. Met het rooms-
katholieke puritanisme zijn ook de beeltenissen van de familie
Djem verdwenen.
De discussies van de bierdrinkers op het terras van Continental wor
den onderbroken door een donderende knal. Men ijlt de Rue Catinat in
en ziet tweehonderd meter verder bloed en glassplinters op straat. Een
Voetcong-agent heeft een plasticbom in het wUd open café Imperial ge
smeten, klats op het tafeltje van de Amerikaanse soldaten, die van dit
strategisch punt de pantoffelparade van de Vietnamese meisjes plegen
gade te slaan. Ratelend zakken in de Rue Catinat de anti-granaat ras
ters weer voor de open bar-gevels. Als de ambulances al een kwartier weg
zUn met twee gewonde G.I.'s één zal drie dagen later stenen komt
er een zwarte auto aanstuiven met vier Amerikanen in geheime dienst-
burgerpakjes. „De CCIA", zegt een Franse correspondent, „altyd ter
plaatse, maar altyd te laat".
1961 80 doden. 387 gewonden en 8
vermisten in de stryd. 60 doden en
97 gewonden door ongelukken, ziekte
of zelfmoord.
Amerikaanse woordvoerders zyn
niet zwUgzaam. ZU lichten een
Franse Journalist (eens communist.
tinental-terras, valt op, dat de Franse later instructeur in het ongewapend
correspondenten niet heleméal vry gevecht voor de para's van het
zUn van leedvermaak. Tien jaar ge- Vreemdelingenlegioen in Indo-China)
leden, in de oorlog tegen de Viet- omstandig voor over Mao Tse-toengs
minh, „la sale guerre d'Indochine", richtiynen inzake de guerrilla. Kyk'
zaten zU zwUgend in een hoekje als zegt de majoor, „volgens Mao moet
de Amerikaanse correspondenten de de guerrilla zich temidden van de
Franse militaire woordvoerder door- bevolking bewegen als een vis in het
zaagden over de Franse verliezen: water MUn Franse collega
leder jaar een hele klas van de St. (vier Jaar Indo-China. zeven Jaar Al-
Cyr-academie. Nu informeren zU be- gerye> murmelt: „Ach, werkeiyk?
leefd of er nog wel eens Amerikaanse Zeer interessant
militaire adviseurs" om het leven
komen in de strijd tegen de Viet- Om al die kleine gebeurtenissen
cong De Amerikaanse woordvoerder heen completeert zich in het hete
heeft zUn cijfers bU de hand: sinds Saigon geleideiyk de herinnering aan
Geheime dienst
komt te laat
Terug achter het bier op het Con-
HET LANDin de
bittere rijstvelden van de Me-
kong-delta ligt een dode Viet
namees. Is hij een Vietcong-
strijder of een gewone boer, die
slachtoffer werd van een guer
rilla-strijd. die nu al 17 jaar
duurt?
Graham Greene's boek „The quiet
American": de bittere gevechten in
de rystvelden, de Britse correspon
dent Fowler, mislukt, maar mèt
opium en het meisje Phoeong, en
ook op dit terras de „rustige Ame
rikaan" zelf, Alden Pyle Wat
is er sinds 1953 gebeurd in Saigon
en de rystvelden van de Mekong-
delta? Veel meer dan de val van
het regime-Djem. Dat was een epi
sode. Zoals Bao Dai er een was. En
zoals de generaals van nü er stréks
een zullen blyken.
Wèrkeiyk veranderd is dit: nu
vechten de Amerikanen met eigen
handen een guerrilla tegen de „vissen
in het water", het ondoorzichtige
water van de Aziatische boerenmas
sa's. Dat de Vietminh nu Vietcong
heet. dat de Franse kolonialisten
wilden blyven en de Amerikaanse
democraten liever willen géén, dat
maakt voor de Viets en voor hun
kogels geen enkel verschil.
Hoeveel verschil het voor de Ame
rikanen maakt. hoort men tien mi
nuten later aan de bar van het Café
de la Pagode van zo'n Amerikaanse
„militaire adviseur". HU is sergeant,
twintig iaar oud. een beetje dik, met
heel kort blond haar. zoon van een
vakbondsman in Pittsburgh. Hii klikt
vertederd naar het dansen en begint
zyn monoloog: „Ik ben nou zó biy.
hè. dat de Vietnamezen weer kunnen
lachen en dansen Very fine
bunch of people, the Vietnamese,
werkeiyk. prachtmensen hoor
Ik heb hele goeie Vietnamese vrien
den Er zyn veel echte demo
craten onder Ik hoop dat ze
het na deze oorlog goed krygen".
Magnolia's worden vaak ten
onrechte tulpebomen genoemd
De echte tulpeboom is echter
een heel ander gewas; die kan
wel tot een hoogte van ongeveer
twintig meter opgroeien. In de
Leidse Hortus staat een heel oud
exemplaar.
Magnolia'6 zouden in feite be
verbomen genoemd moeten wor
den waarom is mU evenwel niet
duldeiyk.
Er zyn vele soorten magnolia;
de meeste bloeien al vroeg in de
voorzomer en dan zó vroeg dat
men voor hen wel een beschut
plekje moet zoeken. Open bloe
men kunnen dikwyis nog be
vriezen. Vooral indien de mor
genzon er na een lichte nacht
vorst bU kan komen, zullen ze
bruin kleuren en daarom dient
men ze zo te plaatsen dat ze van
die morgenzon geen last hebben.
Vooral de grootbloemige soor
ten voldoen over het algemeen
prima; er zUn roze en witte en
purperkleurige; de roze zUn het
mooist, doch ook de purperkleu
rige zyn heel mooi. Ze groeien
beslist niet in elke grondsoort;
een goed vochtopnemende en
zeer voedzame grond is voor hen
prettig. Vooral in niet te styve
kleigronden zullen ze het uit
stekend doen; ook in een niet tc
natte veengrond groeien ze pri
ma. doch in een zanderige en
humusarme grondsoort zal men
er niet veel plezier van hebben
en dient men dus wel Iets aan
grondverbetering te doen. Er
moeten dan ruime plantgaten
gemaakt worden en die kan
men vullen met een humusryk
mengsel. Er kan klei en kom
post in het gat gewerkt worden
en zorg er voor dat het niet al
leen voldoende diep, doch vooral
ook breed genoeg Is. De wortels
moeten direct alle kanten kun
nen uitgroeien. Ze mogen vooral
niet te dicht op elkaar gepoot
worden; een onderlinge afstand
van een paar meter hebben de
grootbloemige soorten in ieder
geval nodig. De eerste Jaren be
hoeft men niet te snoeien, doch
hoe ouder ze worden, destemeer
zal men er aan moeten doen.
Voornamelijk bepaalt het snoei
en zich dan tot in de verkeerde
richting uitgegroeide takken.
Die mag men evenwel niet in het
Bloeiende magnolia.
hartje van de winter wegnemen.
De kale takken zitten dan al vol
dikke bloemknoppen, doch dat
doet men dan direct na de bloei.
Dan kan men bovendien veel
beter zien welke takken gemist
kunnen worden.
O. KROMDIJK
