Een avond en nacht in Schotlands
meest behekste spookhuis
AND WOOD COTTAGE
J)e schrik
jvan ons
leven
Wachtend op de oude zeeman met de zwarte
baarden de gouden ringen in zijn oren
TUSSEN
SCHEMERUUR EN
MIDDERNACHT
-
-^Igericht 1 maart 1860 Vrijdag 20 december 1963 Zesde^lad^no«^3H42
door
Anthony v. Kampen
illustraties
Reint de Jonge
IEHALVE over de ivolprijzert, paardensport, voetbal-
toto's en de kwaliteit van whisky, spreekt een Schot
graag over spookhuizen, over de gave van „het twee-
i gezicht", over het „boze oog" en over geesten. Wat de
Spookhuizen, al dan niet voorzien van levende inventaris,
elrejt kregen wij in meer dan één hotel en herberg tijdens
tnze zwerftocht het volle pond. En in hotel Rhiconich,
rlak bij Cape Wrath, zelfs méér dan dat. Want het was
iaar, dat we voor het eerst sinds wij door dit land trokken
tere naam hoorden noemen, die ons, de tekenaar en mij,
ju bijzondere mate intrigeerde: de naam „Sandwood Cot-
me". Sandwood Cottage I Ik had er in Edinburgh
K:ergesproken met mr. MacDonald Robertson, de geesten-
uger, die er in een van zijn publikaties het nodige over
leeft verteld. Verhalen, die hij uit de mond van de bevol
king, die in de buurt van Cape Wrath woont, optekende
lij&vis zijn opsporingswerk met betrekking tot geesten.
r\E COTTAGE, het huis waar het hier om gaat, bevindt zich
I in de Sandwood Baai, de allernoordclijkste van het Schotse
vasteland, ongeveer zeven mijl zuidelijk van de vuurtoren
an Cape Wrath. Het land waarop hij staat wordt „The Land of
)[ermaids", het land-der-zeemccrminncn, genoemd. Een toepas-
ïlijke naam, omdat, als er meerminnen bestaan, ze daar aange-
roffen moeten worden, in een streek bestaande uit eindeloze
uoerassen, boomloze velden, veengebieden, en dat alles voorzien
an meertjes, riviertjes, beekjes en bronnen. Een terrein, be
ent taande uit half land half water.
Met dat huis, die cottage, moet veel aan de hand zijn geweest,
Idus beweert de Edingburghsc advocaat, annex ghost-hunter.
Iet is, en niemand kan dat ontkennen, het laatste huis in de
lereld, en tevens het eenzaamste. Er voert geen weg naar dat
mis. Het behoort van niemand en geen sterveling woont er in.
{iemand zou het wagen daar tc wonen, of alleen maar een nacht
9,. b door te brengen. Want Sandwood Cottage is gegarandeerd het
Beest beruchte spookhuis van heel Schotland en Engeland samen.
Het is al eeuwenlang behekst en de verhalen over manifestaties
tan spoken er in zijn legio. De centrale figuur moet een oude
leeman zijn, die het gebied, „the Land of the Mermaids'' als
krivé-terrein schijnt te beschouwen en niet duldt dat anderen er
lich bevinden. Laat staan dat men intrek in zijn huis zou nemen!
UIT een groot aantal verhalen
blükt dat er met deze ..old
i salt", deze oude zeeman, niet
te spotten valt. Nog niet zo lang
geleden waren een man met zijn
toon, afkomstig uit het nabijgele
gen Oldskorc, met een pony onder
weg. Op een gegeven moment
Werd de pony (genaamd Tony) on
rustig. en plotseling zagen zowel
de vader als de zoon de reden van
die ongerustheid: er kwam een
leeman op hen af, die zü herken
den als de zceman-van-Sandwood.
Hy was zichtbaar woedend over
de aanwezigheid van dc indringers
in zijn rijk, en brulde hun toe dat
>e zo snel mogelijk dienden tc ver
dwijnen. Met dc doodsangst op dc
hielen vluchtten dc vader, dc zoon
en Tony. Het was hun opgevallen
dat de zeeman geen schaduw
bezat.
Hier volgt een ander verhaal: op dc
te augustus 1949 bevond zich een
asgezelschap op die plaats, dat was
idergebracht in het Garbet Hotel te
inlochbcrvie, vlak bij Cape Wrath,
len wist uiteraard niets af van de
listere reputatie rondom de Baai
W Sandwood. Toen de dames en he
at zich daar volkomen te goeder
tmw bevonden, verscheen de schim
in de oude zeeman. Een der heren
srtelde later dat het geen echte
:him geweest kan zijn, omdat hij
i man i n d e z o n zag lopen. Schim-
r Ijken kunnen nooit in de zon gesig-
aleerd worden. Evenwel, een der
Bdere heren dacht met een stroper
doen te hebben, die zich tijdens
jn werk verrast wist. Hij liep naar
e zeeman toe, doch bleef plotseling
Is aan de grond genageld staan.
5ai ben rende hij naar het gezelschap
nig en vertelde dat er niemand
i ras. De figuur was, toen hij in dc
ichting ervan liep, in het niets ver
wenen. Bij controle bleek dat er
ergens voetstappen zichtbaar waren.
rd Sandy's ervaring
IT 7 AT het huls betreft, daar-
W/ over heeft Sandy Gunn, een
T herder in die streek, een
2! fckje opengedaan dat er waarlijk
*üet om liegt. Hij was de gehele dag
zija schapen geweest, en merkte
Ons besluit
op een gegeven ogenblik dat hij zich
verlaat had. Vóór het donker zag hij
geen kans meer het dorp te bereiken.
Hij besloot, hoewel met weinig en
thousiasme, in Sandwood Cottage te
overnachten.
Nadat hij wat thee had klaarge
maakt, verschanste hij de ingang
van het huis en vervolgens de trap
die naar de zoldering voert. Zelf
.klom hij naar boven, omdat hem dit
veiliger leek.
Hij legde zich op dc vloer te
slapen, en op het moment dat
zün ogen dreigden dicht te val
len gebeurde het. Hij hoorde dui
delijk voetstappen. beneden.
Daar er behalve Sandy verder
geen levende ziel in het huis kón
zün, en hü voorts alles af wist
van de kwaiyke reputatie van de
cottage was hü op het zelfde
moment klaarwakker. Hü legde
zün oor op de planken en luis
terde. Er was geen twüfcl moge
lijk: er was iemand beneden in
het huis.
Daar de herder begreep dat hij
geen rustig ogenblik meer zou heb
ben deze avond en nacht, besloot hij
zijn angst te overwinnen cn te gaan
kijken wie er beneden was en wat
die onbekende gast uitvoerde.
Hij stak een kaars aan en sloop zo
geruisloos mogelijk de trap af. Toen
hij de obstakels waarmee die door
hem was gebarricadeerd, had verwij
derd, kwam hij in het verlaten, lege
vertrek. Hij keek rond en zag nie
mand. Gedurende 'n uur bleef hij be
neden, steeds op zijn qui vive voor
een mede-bewoner van de cottage.
Er gebeurde echter verder niets en
Sandy vervolgde zijn gestoorde
nachtrust op de zolder na echter
eerst opnieuw de trap goed afgeslo
ten te hebben. Dit zijn slechts enke
le specimina van de verhalen rondom
Sandwood Cottage Hier volgt nog
een pikant détail, dat niet onver
meld mag blijven Mr. MacDonald
Robertson bezit een stuk hout dat hij
uit de cottage meenam naar Edin
burgh. Hij bericht dat. indien hij dit
voorwerp onder zijn matras legt, de
gordijnen van de slaapkamer zich
gaan bewegen en zich vervolgens
openen. Even later verschijnt dan
de schim van de oude zeeman, met
gouden ringen in zijn oren. en sterk
naar tabak en alcohol ruikend.
Ten slotte is er dan het verhaal
van een reporter uit Glasgow, die het
presteerde wat niemand vóór hem
hód gewaagd, namelijk een nacht
door te brengen in Sandwood Cotta
ge. Hij volbracht het waagstuk cn
seinde aan zijn krant dat hij ccn
rustige nacht had gehad
WELLICHT kan men zich
voorstellen, dat wü In ho
ge mate geïnteresseerd wa
ren (n Schotlands meest behekste
huis en overwogen tüdens ons ver-
blijf in dit deel van het land zo
mogelük een nacht in dit gepaten
teerde spookhuis door te brengen.
In hotel Rhicnnicb werd het plan
uitvoerig besproken, en een niet
gering deel der bevolking bemoei
de zich er mee. De meningen wa
ren verdeeld: sommigen vonden het
een riskant en onverantwoordelijk
gedoe, anderen daarentegen waren
van oordcel dat het nonsens was
aan dergelüke dingen geloof te
hechten, en dat het totaal zinloos
was op die manier een naeht te
verknoeien.
Die zeeman-zonder-schaduw bleef
ons echter dermate bezighouden, dat
wij besloten de onderneming te laten
doorgaan. Daarbij, het leek ons een
bij uitstek gunstige gelegenheid om
eindelijk' eens in direct contact te
komen met een bovennatuurlijke
verschijning
Hier volgt het authentieke verslag
van de ervaringen gedurende onze
onvergetelijke nacht-van-Sandwood
Cottage, als hoedanig die nacht voor
goed in onze herinnering zal voort
leven.
De auto bracht ons zo dicht moge
lijk in de nabijheid van Sandwood
Bay, dat wil zeggen op een plaats,
die nog circa zes, zeven mijl van
Sandwood Cottage bleek af te lig
gen. We sloten de wagen af, zochten
de beide slaapzakken cn de mond
voorraad voor die avond en de (ho
pelijk) daarop volgende morgen bij
elkaar, en begonnen te lopen.
Al spoedig bleek dat men zijn prijs,
Zijn offer voor dergelijke onderne
mingen heeft te betalen. Na ongeveer
ccn uur eindigde de weg. Zo maar
in het niets. Wat overbleef waren de
met sneeuw bedekte bergen in de
verte cn de eindeloze moerassen die
zich zo ver je kon zien uitstrekten.
Een door en door verstild, vereen
zaamd gebied, dor, troosteloos en vol
maakt verlaten. Een land dat
zich inderdaad bij uitstek bleek te le
nen voor zulke merkwaardige wezens
als spoken, geesten en zeemeermin
nen. Werkelijk, als ze bestaan, dan
moeten ze daar, rondom Sandwood
Bay, worden aangetroffen. Het werd
een lange cn bijzonder vermoeiende
eenzaam en verlaten lag daar Sandwood Collage
Lugubere bouwval
SANDWOOD COTTAGE bleek al
le eigenschappen te bezitten die
men aan een gerenommeerd
spookhuis mag stellen. Het was in
derdaad bijzonder oud en in verre
gaande staat van verwaarlozing. De
muren begonnen reeds af te brokke
len, terwijl geen enkele raam meer
...een schaap rende door de hul.
Be oude zeeman.
aangelegenheid, het bereiken van
Sandwood Cottage. Keer op keer ver
dwenen onze voeten in de soppende,
zuigende moerasgrond Schapen
stonden ons van verre na te staren
met lege, eindeloos trieste ogen. Ze
waren het enige wat daar leefde.
Geen vogels, geen insekten, geen
enkel mens Gedurende dc bijna drie
uren dat we daar liepen kwamen we
niemand tegen
Geen weg terug
TOEN bereikten we Sandwood
Bay. De baai bleek uitzonder
lijk mooi te zijn cn voorzien
van ccn breed, sneeuwwit strand. De
golven van de Atlantic liepen er in
lange, witgekuifde rollers op uit. Het
water was opvallend groen. Voor en
achter dc baai rijden zich dc keten
van rotsen en klippen, die bij Cape
Wrath begon, of, zo men wil, eindig
de. Het was somber weer. De zon had
zich die namiddag niet één enkele
maal laten zien. En in de naderbij
sluipende schemering, die zich over
dat melancholieke, desolate land ging
leggen, zagen we plotseling, bij het
ronden van een heuvel, Sandwood
Cottage voor ons liggen, op een hal
ve mijl afstand.
Het was Inderdaad een onbeschrijf
lijk eenzaam huis, zoals we het daar
voor het eerst gadesloegen. Het stond
er zomaar in de vlakte van het moe
ras, doelloos, zinloos, met geen enke
le functie.
Zwijgend liepen we in de richting
van dat huis, dat ons die avond cn de
daarop volgende nacht onderdak zou
bicden. Terwijl ik het naderde, vroeg
ik me af of we tóch niet bezig waren
aan een heilloos plan, en of we er
toch niet verstandiger aan zouden
doen terug te keren naar de gezellig
heid van dc bar en het open haard
vuur van hotel Rhiconich. Vermoe
delijk dacht de tekenaar er net zo
over. Helaas, "het was te Iaat. We zou
den geen schijn van kans hebben in
de duisternis de weg naar de be
woonde wereld terug te vinden. Zo
als men vroeger p'ecgde tc zeggen:
de teerling was geworpen. Men kan
ook zeggen dat we ons „point of no
returu'^voorbij hadden laten gaan..
een ruit bezat. Ook de deuren waren
sinds lang verdwenen Het waren de
muren van een huis en niet veel méér
dan dat
Toen we het betraden, was het
eerste dat opviel een enorme hoe
veelheid sehapenuitwerpselen. Gedu
rende tientallen jaren moet deze mest
zich daar hebben opgehoopt. De
spook-zceman scheen blijkbaar min
der op mensen dan op schapen ge
steld te zijn.
Het Interieur bestond uit niets. Er
lagen wat stukken vermolmd hout,
wat roestige spijkers, een paar (lege)
whiskyflessen dat was alles. Het
pleister was al lang geleden van de
muren gebladerd. Hier en daar be
woog zich nog ccn schilfer in de
wind die door het huis doolde. Bo
ven ons welfde het dak. Het hing
schuin naar beneden en dreigde bij
de eerste de beste Cape Wrath-storm
definitief naar beneden te komen. Op
de zolder bevond zich evenmin Iets,
naar een vluchtige Inspectie uitwees.
Ik vergat te memoreren, dat er In bei
de vertrekken opén haardvuren ge
weest moeten zijn, die nu echter al
leen nog maar uit nissen in de muur
bestonden. Ten slotte hingen overal
spinnewebben. Sommige leken op
dikke netten, zoveel webben waren
in de loop der jaren over en door
elkaar heen gebouwd.
In het grootste van beide vertrek
ken lag het skelet van een schaap.
Het slachten ervan moet jaren gele
den plaatsgevonden hebben, want de
beenderen waren door de tijd ver
geeld.
Aldus ons huis voor die avond cn
die nacht, Sandwood Cottagel
De nacht valt
HET werd snel donker en we
bereidden ons voor op een
linge avond en een lange
nacht. Tot oogeveer tien uar hiel
den «e ons bedg met bet uitwisse
len van verhalen, die (curieuze bij
komstigheid) niets met bovenna
tuurlijke zaken te maken hadden.
Dat is te begrüpen! Ten slotte was
de plaats waar we ons bevonden
op zichzelf al griezelig en onheil
spellend genoeg. Alleen reeds de
ligging ervan en de atmosfeer van
het Land der Zeemeerminnen bood
ons in dat opzicht ruim voldoende
stof tot nadenken.
Toen we zo koud waren dat zelfs
het meest spannende verhaal geen
warmte meer vermocht op te wek
ken, hebben we ons snel ontkleed en
in de slaapzakken gewrongen. We la
gen vlak naast elkaar, omdat men
ten slotte nooit kon weten waar dat
goed voor was. Over het aanvanke
lijke plan, om beurten te waken, werd
niet meer gesproken. We wilden sla
pen. de kou vergeten, cn zo snel mo
gelijk dc ochtend bereiken. Als we op
dat ogenblik nog hadden moeten be
slissen wel of niét de nacht in Sand
wood Cottage door tc brengen, lijkt
het mij niet twijfelachtig welke be
slissing genomen was
We wensten elkaar welterusten, en
ik denk dat we beiden evenveel
moeite deden zo snel mogelijk in te
slapen. Dat bleek echter, wat mij be
treft, niet zo eenvoudig Ik ging na
melijk Hggcn luisteren. En er
was veel te luisteren, tn dat huis en
in dit uur Meer dan me lief was.
De wind zong mistroostig om de mu
ren van het trieste bouwsel Ergens
hoestte altijd wel een schaap in zijn
slaap De zee ronkte vlakbij op het
strand van Sandwood Bay, en af cn
toe kraakte iets in de cottage, hetzij
beneden, hetzij op de zolder boven
ons.
Sinister
HET was in ieder opzicht sinis
ter, unheimisch, onheilspel
lend. Het was dat, ondanks het
feit dat we geen moment verwachtten
dal zich werkelijk iets zou manifes
teren, of dat er iets abnormaals zou
gebeuren. De kans op ccn grap van
ccn der bewoners uit het dorp die
van ons plan op de hoogte waren,
was uitgesloten omdat Sandwood
Cottage veel te ver weg was.
Na een uur merkte ik dat Ik nog
steeds klaarwakker was. Naast me
sliep de tekenaar. Hij moest direct
in slaap zijn gevallen. Iets dat me
(vanwege m'n eigen onvermogen
vergetelheid te vinden) hevig begon
te irriteren Waarom moest hij slapen
cn ik waken! Daar stak iets bijzon
der onbillijks in, leek me. "Tenslotte
besloot ik hem wakker te maken, zo
genaamd om te vragen hoe laat bet
was. {-
Ik raakte zijn slaapzak aan en ogen-
blikkelijk vertoonde die eca op
waartse beweging. Zo snel was
die beweging, dat ik wist dat hij
evenmin nog een oog had dichtgedaan.
Hetgeen bleek te kloppen.
We hebben een uur liggen praten,
om daarna opnieuw een poging te
ondernemen in slaap te raken. Dit
maal lukte het, en ik geloof niet dat
ik het kritieke uur, dat van midder
nacht, bewust beleefd heb.
Het was heerlijk warm in de slaap
zak en de vermoeidheid deed de rest.
En toen...
MAAR het dieptepunt van
de naeht moest toen nog
komen. Dat kwam op het
fatale moment, dat Uc plotseling
verstijfd van schrik ontwaakte*
Tegelük stond ook de slaapzak
van de tekenaar recht overeind.»
En daar was reden genoeg voor*
Er was iets in het vertrek waar
in we ons bevonden. Niet de zee
man met de gouden ringen aan
zün oren en de zwarte baard*
maar een 6chaap dat met grota
snelheid, als het ware voortgedre
ven in panische schrik, het ene
deurgat In- en het andere weer
nit rende. Ademloos zagen we de
vlucht van het schaap (een zwart
schaap bovendien) aan. Ik voelde
dat m'n mond kurkdroog was en
hoorde m'n hart kloppen.
We wrongen ons uit de slaapzak
ken en staken een sigaret op. Bul-'
ten, in het licht van de maan, zagen
we het zwarte schaap zijn vlucht
voortzetten. En we vroegen ons af:
waaróm was het dier verontrust?
En wat was de aanleiding geweest
om juist dóór Sandwood Cottage te
vluchten? Er was daar niemand bul
ten die het antwoord op deze vra
gen gat De zee ruiste zwaarder dan
voorheen, en op een der heuvels zag
ik de onbeweeglijke witte ruggen
van een kudde schapen schemeren.
We bleven daar een half uur en
gingen daarna weer naar binnen. De
slaapzakken waren nog warm en wij
koud Het was In hoge mate aange
naam er weer In te verdwenen. Hs
sliep binnen een minuut.
Vaarwel Sandwood
TOEN lk opnieuw ontwaakte was
het ochtend. Het bleek zeven
uur te zijn. We waren ver
stijfd van het liggen op de vloer, en
de morgenstond met ongetelde uit
werpselen van ongetelde schapen
had naar m(jn gevoel persé geen goud
In de mond.
We sloegen een uitermate geïmpro
viseerd ontbijt naar binnen en ver
trokken. Toen we de heuvel oplie
pen heb ik zeker nog zesmaal omge
keken Daar lag Sandwood Cottage in
de groen-grijze oneindigheid van het
Land der Zeemeerminnen. Er was
nog steeds geen zeeman te bekennen
en ook het zwarte 6chaap liet zicb
niet meer zien. 1
Zoals Sandwood Cottage vet^
dwecn, zal ik het me altyd blijven
herinneren. Een huis waarin na-
tuurlük geen spoken huizen, omdat
die niet bestaan. Maar er fs wel
iets met dat vreemde, nooit-be-
woonde bouwsel aan de hand.
Wat? Ik kan hel niet zeggen. Maar
het zou me niet verbazen, als het
op een nacht plotseling van de
aarde zou zün verdwenen. Zo maag
opgelost fn het niets. Verzonken tn
de zwarte, donkere poelen van dit
eindeloos moeras. Met zich mee
nemend het geheim van zfln sinls-'
ter, onheilspellend verleden* an
nex het mysterie van de oude zee-'
man met de gouden ringen in zijn
oren.
Ik wist één ding heel zekert
dat Ik Sandwood Cottage had verte*
'•ten om er nooit meer in terug (g
keren*
