Kansen van Goldwater stijgen als Republikeins kandidaat Verbeten cultuurstrijd bedreigt eenheid Israel IVi18"!", Snowy": kerstverhaal van kankerpatiëntje wat In de laatste drukt hij zich tijd voorzichtiger uit Optreden fanatici door Orthodoxen te zwak veroordeeld Wie wil oude Open Deur-avond dame verzorgen Ligtvoet NET MEISJE CHAUFFEUR Adverfeerl in hel Leidsch DanMatf Slechts 3 dag massaverkoo in Hef Fruit Pal HALVE PRIJ2 Het Groenle en Fruit Pair 6 maanden garantie op de hele schoen! Geen reparatiekosten LfclDStH DAGBLAD MAANDAG 9 DECEMBER 1969 Intern. Brieven: Nonnensteeg 18. Leiden. CENTRIFUGES 5 Kraaierstr. 10 Tel. 22356 Leiden DAGELIJKS DEMONSTRATIES. Woensdagavond Breesfraat 19 ACHT UUR benedenzaal. FILMS van het <150 jaar oude» Nederlands Bijbelge nootschap. VRIJ TOEGANG. gevraagd van half negen tot half drie. HOOG LOON. Zondags vry Restaurant Bernsen Breestraat 157 - Leiden Biedt zich aan in bezit van alle rijbewijzen, i ook bekend met kiepauto'a. I Mauritsstraat 54 - Lelden lUffhev. I naughey. De nian In liet hu wei Uk. De vrouw tn het huwelijk, door W. i von Hollander. Ultg.: De Arbeiderspers I Amsterdam. Geschiedenis van de Verenigde Sta ten van Amerika, door André Maurois (Van onze correspondent in Washington! Senator Goldwater uit Arizona is nog maar vierenvijftig jaar oud. Ik had hem ouder geschat. Misschien omdat vele van zijn ideeën negentiende-eeuws aandoen. Maar als dat laatste waar is, j dan behoeft men deze mogelijke tegenkandidaat van Johnson j bij de komende presidentsverkiezingen toch niet ernstig te nemen? Pas daar mee op! Goldwater is een begrip geworden in Amerika. Hij is de man op wie vele „anti's" hun hoop hebben gevestigd en nu Goldwater, door bijzondere omstandigheden, terecht is ge- i komen in een getijstroom, die hem krachtig voortstuwt, stijgt die hoop der anti's met de dag. Alles wat Goldwater op dit moment te doen heeft, is in de politieke rivier een beetje „bij te stu ren" en wat meer naar het midden te scharrelen: weg van de rechter oever. Verkiezingen pas Vrij over een jaar onverw acht Wie ik met anti's aanduid? De ve le Amerikanen, die geïrriteerd zijn door inmenging van de centrale re gering, geïrriteerd door de macht dtr Takv.rrnigintrn de ho,e belas- j^pubUkcir.ei: 39 tingen. de actiefwordende negers, de n.a£,n 99 hulp aan het buitenland, kortom: Anti's zijn diegenen, die terug wil len naar het verleden, politieke ro mantici zo men wil. Jarenlang heeft Goldwater in zijn Zo is Goldwater vrij onverwacht, de man geworden, die althans tot vóór de dood van Kennedy de beste kansen had uit de bus te komen als kandidaat der Republikeinen. Het laatste onderzoek van Gallup kwam tot de conclusie dat er, onder de voor Goldwater waren en 22 voor Rockefeller. Laatstgenoemde heeft Goldwater ge kenschetst als een ..een woord voerder voor extreme en verdwaas de rechtsen". Maar dat betekent toch niet precies, dat Goldwater zelf mensen en het zijn er toch heelmeer een middenpositie in te nemen. in de Senaat vele gevoelens der anti's zelf vertolkt. En 7.0 is hij er in ge slaagd dc Amerikanen een scherp beeld te geven van zichzelf als poli tieke leider. Maar waarom slaat hij nu ineens zoveel meer aan bij het Amrikaan- se volk dan voorheen? Twee jaar geleden zouden niet veel waarne- extreem rechts of verdwaasd is. In elk geval wenst hi) voor geen van beide kwalificaties in aanmerking te komen. En het zou ook inderdaad niet billijk zijn deze man voor te stellen als een figuur uit de „John Birch Society" of de „Christelijke Kruistocht", twee ultra-rechtse or ga- j ntsaties. bvuucu lTr«Wx^- Maar het blijft toch een feit, dat mers hem een kans gegeven heb- 1 Goldwater een actief verdediger is ben het tot Republikeins kandidaat geweest van Senator Joseph McCar- te brengen. Maar twee factoren heb- thy en als de „John Birch Society" ben hem geweldig geholpen: de ras- j tersprake komt. pleegt Goldwater te senkwestie en het hertrouwen van'zeggen: „Zij zijn anti-communistisch Rockefeller. Men moet niet denken,1 en ik zie niet in hoe wij daar tegen dat Goldwater gelooft in de superiori- kunnen zijn", teit van het blanke ras of van enig ander ras. In dit ene opzicht heeft l hij niets liberaals. Misschien omdat i hij half-joods is en daarom niet on- i gevoelig kan zijn voor achterstelling i van bepaalde ras- of geloofsgroepen, j Maar toch moeten zij, die wél de I suprematie of althans de aparte po sitie van het blanke volksdeel wil len handhaven, in Goldwater hun man zien. Want deze Senator uit Ari- zona is een krachtig voorvechter wat zien in goldwater al gauw hun held. HU mag dan thans, nu hU ernst gaat maken met de strUd om de Re- j publikeinse kandidatuur, water in zijn reactionaire wijn doen. die uiterst rechtsen nemen hem dat niet kwalijk. Zij blijven er inwendig van overtuigd, j dat Goldwater zich alleen maar wat gematigder voordoet om ook de mid- I den moot van het Amerikaanse volk achter zich te krUgen. Inderdaad probeert de Senator van Arizona de laatste tijd geleidelijk Destijds klonk het wel. alsof hy de inkomstenbelasting wilde afschaffen, maar dat ls te wilde taal voor een man die president wil worden. Nu verklaart Goldwater alleen, dat hy een commissie in wil stellen om de inkomstenbelasting te bestuderen Het duurt echter nog een jaar voor er verkiezingen worden gehouden en op dit moment zou het zeker voorba rig zijn te beweren, dat Goldwater de kandidatuur voor de Republikeinen wel zal krijgen. Hij maakt op dit mo ment de beste kansen. Dat is alles wat men zeggen kan. Maar dat is al merkwaardig genoeg. I ken land, door W. van Veenendaal. Met verzorgen en kweken van j Australische I'rachtvlnken. door J. H. I Noordzij, Geïllustreerd. Alles over de Fokker Friendship, door H Hooftman. Ultg.: L. J. Veen, I Amsterdam. Mozaïek, door Dr. R, Jacobsen. Ultg: W. L. en J. Brusse. Rotterdam. Het huls der onbekenden, door Jos I Vandeloo. Ultg.: Manteau, Den Haag. Een geboren leugenaar, door K. Wa- j terhouse. J M|jn llevellngsinoord, door A. Bierce. j De vermakelijke avonturier, door N. Heinsius. Ultg.: Van Dltmar. Amster dam. Vuurvliegen, door R. Tagore. Het heksershol, door J Hlddes Hal- bertsma. Ultg.: Wereldbibliotheek. Am sterdam. De dood van Achilles, door V. Price. Ultg.: Sljthoff. Lelden. MARKTBERICHTEN KATWIJK AAN DEN RIJN. 7 de cember Groenteveiling: waspeen (per kist): Al 4.70-5.90; A2 2.20-5.90: PI 1.8015.60: B2 2.00-4.00; Bloemkool (per 100 st.): BI 35,00: B2 19.00; Cl 02.OO; Andijvie 32,00-47.00; boerenkool 29.00-33,00; rode kool 7,00-16.00. prei 24.00-36.00; knolselderle (per 100 st.) 10,00-22,00. Aanvoer waspeen 40.000 kg RIJNSBURG 7 decemner - Flora: Troschysanten. Balcombe 120-140; Ti- brand 155-160; Red Rellr.da 150-155; Ruyblat 175-180 per bos; Neveda 145- 150; Orchla Beauty 135-150; Delight lt5-130: Naralsen Helios 120-125 An jers: Sim rood 30-36; Sim Rose 30-33; Sim Wit 28-31; Selecta 35-37; Carry 35-38; Arthur 29-32. Hyacinten; Anne inarle 26-35. per 100. ROTTERDAM. 9 december - Vee markt. Totale aanvoer 1977. Vette koelen en ossen 1584: Varkens 393. Prijzen: Vette koeien (per kg) le kwal. 3.40-3.75: 2e kwal. 2.90-3.30; 3e kwal 2.60-2.90; Varkens (per kg) le kwal. 2,53; 2e kwal. 2.51; 3e kwal. 2.48. Vette koelen: aanvoer groter, handel rede- lllk. Prijzen 1ste kwal. goed prijshou dend, verder onveranderd, prima's fcoven notering. Varkens: aanvoer als vorige week, handel vlug. prijzen hoger prima, vleesvarkens boven notering, slachtzeugen 2,10-2.20 per kg. Suzanne Reynolds, 10-jarig meisje uit het Engelse dorpje Slapton. dacht, droomde en schreef over dieren. Zli bezat een eigen pony op wiens rug zU verre ontdekkingsreizen maakte. Over haar pony en hun reizen schreef zij grappige verhaaltjes, die gretig door haar vriendinnen werden gelezen. Suzanne werd in haar tiende levensjaar ernstig ziek. zU leed hevige pün. veroorzaakt door een grim mige ziekte, kanker in de lever. Slechts een zware operatie zou haar jonge leven wellicht kunnen red den. Op haar ziekbed trachtte Suzanne een door haar voor de klasgenootjes geschreven boekje te vol- tooien. I „Snowy, the Christmas I foal" (Snowy, het kerst- 1 veulen) was de titel van I haar verhaal. Toch was het boekje niet voltooid toen men haar naar de operatie- j zaal voerde. In september 1961 werd het meisje geopereerd. He laas. het mocht niet baten. Enkele maanden later, in februari 1962. stierf Su zanne Wederom had de vreselijke ziekte die kanker heet. een slachtoffertje ge- eist.. Zij had het onvoltooide boekje als kerstgeschenk voor de leerlingen naar haar onderwijzeres ge stuurd. Onderwijzeres Helen Green schreef de laatste regels van het ver haal en stuurde het manu script naar het Imperial Cancer Research Fund in Lenden. In overleg met de ouders van Suzanne Reynolds werd het boekje gepubliceerd ten bate van dit kankerfonds. Snowy the Christmas foal" werd een enorm succes. Vele tienduizenden Engelsen, ouderen en jongeren, lazen geboeid het eenvoudige verhaal over de sneeuwwitte pony. een verhaal, dat ontroert door Suzanne's grote liefde voor dieren, door haar speelse fantasie en de onopgesmukte schrijftrant, waarvan alleen kinderen het geheim bezitten. Thans is een Nederlandse vertaling verschenen onder de titel „Snowy het Kerstveulen". Deze uitgave, in samenwerking met het Koningin Wilhelmina Fonds verzorgd door G. B. van Goor Zonen's te Den Haag, is voorzien van illustraties door Rinke Doornkamp en Henk van Reeuwijk. De vertaling is van Joop Termos. Dokter A. C. van Swol schreef een voor woord. Het boekje dat ten bate van het Koningin Wilhelmina Fonds wordt ver kocht, zal voor de prijs van f2.50 bij de boekhandel verkrijgbaar zijn. SUZANNE REYNOLDS Voor en tegen Het is een hele lijst waar Gold water tegen is: Tegen regeringsbemoeiing met prijzen en dus met bijv. een actie om de sta al prijs constant te houden; Tegen „welvaartsmaatregelen" zo als scholing van werklozen of verbe- van de rechten van de deelstaten. I tering van openbare vervoermiddelen Goldwater mag dan een voorstan- door de centrale regering; de zijn van rassengelykheld, hij is veel meer dan voorvechter van de Tegen de macht der vakvereni- betrekkelijke onafhankelijkheid der hu"> "n het bui" Men zal nog meer verbaasd zijn te deelstaten. En als men nagaat hoe Goldwater gestemd heeft bij diverse I hUvóórYs Senaatsacties, die de burgerrechten zien *aar nu voor w betroffen (in feite de rechten van de negers), dan constateert men, dat zijn neiging om de autonomie der deelstaten te verdedigen het bijna steeds won van zijn goede wil om de negers hun rechten te garanderen. Tweede huwelijk De tweede factor, die maakt dat Goldwater het getü zo mee heeft, is Rockefellers nieuwe huwelijk. Roc kefeller. de gouverneur van de staat New York. is eerst na een huwe lijk dat ruim dertig jaar geduurd had gescheiden en een jaar later hertrouwd met een veel jongere vrouw die zelf Juist gescheiden was. naar men aanneemt om met Rocky te kunnen trouwen. De kinderen uit Rockefellers eerste huwelijk waren volwassen, maar de kinderen van „Happy" waren nog betrekkelijk jong en het is nog niet beslist, in welk milieu die verder groot gebracht zul len worden Deze geschiedenis schijnt Rocke feller veel kwaad te hebben gedaan. Hij heeft onmiskenbaar sympathie verloren, vooral bij de vrouwelijke kiezers en hij geeft ronduit toe dat dit zo is al zegt hij natuurlijk, dat deze zaak los staat van zijn capa Hij zou er voor zijn de diploma tieke erkenning van de Sowjet-Unie ongedaan te maken. Praten met de Russen heeft geen zin, meent hij HU zou een blokkade van Cuba willen zien ingesteld, hij is voor steun aan een Cubaanse regering-in-bal lingschap, voor training en uitrusting van Cubaanse vrijheidsstrijders en voor steun voor hen uit de lucht in dien zU tot de bevrUding van hun land zouden overgaan. In het algemeen trouwens toont Goldwater zich een voorstander van militat.ire operaties tegen kwetsbare communistische regimes. In 1956 bij voorbeeld zou hU. als hü het voor het zeggen had gehad. waarschyniyk hebben ingegrepen ten bate van de anti-communistische opstandelingen in Hongarije. Water in Mijn Men kan zich niet voorstellen, dat een meerderheid van de Amerikaanse kiezers voor zulk een programma zou stemmen. Maar al die Amerikaanse burgers, die om een of andere reden geïrriteerd zijn door de centrale reee- ring en al die onrealistische romanti ci, die geloven dat het Amerkaanse systeem van „free enterprise" lnder- citelt om gouverneur of president te daad zo vrU kan zijn als ouderwetse zUn. 1 schoolboekjes het voorstelden, al die j woord. Maar het sprak ook bijna i vanzelf, dat de religie in deze staat niet alleen een woord zou meespre ken, maar ook een bepaalde positie I zou moeten innemen, j Dat gebeurde inderdaad. De joodse bevolking van Israël is. over het ge heel genomen, niet godsdienstig, al- thans niet in die zin, dat zU ge trouw zou zijn aan het complex van religieuze voorschriften waaraan de orthodoxe jood zich gebonden acht. en dc nationaal-religieuze Mizrachie, hebben het tot dusver gelaten by weinig overtuigende verklaringen, waarin weliswaar het stenigen van auto's en soortgeiyke praktyken wer den afgekeurd, maar dJe toch een element van vergoeiyking van een dergeiyk optreden bevatten. De orthodoxe partyen hebben zich naar het oordeel van een groot deel der „wereldiyke" bevolking, daar door een brevet van armoede uit gereikt. Inderdaad is dat het geval. De huizige orthodoxe in Israël gaat mank aan een ernstig euvel: gebrek aan leiders met moreel gezag. In de dagen van het mandaat over Pales tina was opperrabyn A. I. Kook een figuur, die niet alleen door Brit se bestuur om zUn integere persoon- ïykheid werd gerespecteerd, maar die ook om zUn verregaande verdraag zaamheid werd vereerd door die jo den. die het met de godsdienstcodex niet zo nauw namen. Toen de staat in het leven van de staat willen mis sen. De gewelddaden van een groep fa natici. die elke vorm van tolerantie voor een gruwel houden, hebben de ze opvatting negatief beïnvloed. De De sabbat-onrusten in Jeruzalem, die de laatste maanden zulke ernstige afmetingen hebben aangenomen, hebben alle lagen van de Israëlische bevolking diep geschokt. Dat komt niet zozeer, omdat er mensen bij gewond zijn en mate riële schade werd aangericht. Dat komt evenmin, omdat men de eigenlijke aanstichters, de leden van de fantiek-reliqieuze sekte der I coëxistentie, die door t T- j i t i iedere redelyke Israeli met zin voor INatoerei Karta die de staat een diepe haat toedragen, au serieux historie en traditie werd aangehan- zou nemen. Daarvoor is deze qroep te weiniq representatief en veel sen« door de gebeurtenissen c r-\ i i. I j j a van de laatste drie maanden een te primitief. Dat men zich hier bezorgd maakt, moet worden toe geschreven aan het feit. dat de ontwikkeling van zaken hoe langer hoe meer de richting uitgaat van iets. dat mèn sinds de stichting van de staat Israël altijd angstvallig heeft proberen te vermijden: een cultuurstrijd. Maar zeer velen, die zelf niet of I in het leven was geroepen, waaien het weinig wetsgetrouw leven, zouden I de bekwame Mizrachie-leider rabbyn toch ongaarne het religieuze element J. L. Mainon, vriend van Ben-Goe- rion, en opperrabbyn dr. J. Herzog, man van enorme eruditie, die bij „vroom en vry* gezag genoten om hun geesteiyke leiderschap. Zy allen zUn echter voor goed heengegaan. In hun plaats kwamen lieden, die met tot hun knieën reik ten. politici die werkeiyke autoriteit buiten hun eigen begrensde kring missen en die het met de beginse len van de religie op een akkoordje gooien uit louter angst zich aan koud vuur te branden. Het spreekt vanzelf, dat de plaats die de religie in het staatsbestel zou innemen, een punt van ernstige dis cussie heeft uitgemaakt, niet alleen toen de staat op poten werd gezet, maar lang daarvoor. De godsdienst heeft ln de geschiedenis van het joodse volk altyd een zo belangrijke rol gespeeld en zozeer zyn stempel op de gemeenschap gedrukt, dat het van meet. af duidelijk was. dat van een rigoureuze scheiding tussen kerk en staat in de joodse republiek geen sprake zou kunnen zyn Uiterst linkse elementen konden zich met deze gedachte moeiiyk ver enigen. maar de overgrote meerder heid van hen. die aan de wieg van de moderne joodse staatsgedachte stonden, begrepen, dat het bijzondere karakter van het joodse volk zUn weerspiegeling zou moeten vinden in de structuur van zyn staat. Voor hen was het alleen de vraag in welke mate en in welke vorm. Een theocra tische staat bleek al by voorbaat uitgesloten, ook al waren en zUn er nog steeds groepen, die daar aan sterk de voorkeur gaven. Het verandering ondergaan Niet alleen die gebeurtenissen zelf (het stenigen van auto's die op de drlf „rthodoie ministers van sabbattteg de ultra-orthodoxe wijk de Mitrachie en de leiders van Agoe- Meiah Sheariem in Jerusalem passé- dal jlsra,u hebben niel „u„n hun ren. het bekogelen van politieman- parU, ,en slechlt diemt b. „sart mot nrniootiolon iron ollovlai - - - nen met projectielen van allerlei aard en wat dies meer zy hebben daartoe geleid. Men weet, zo maar ook de positie van de religie in Israël ernstig geschaad door hun vrees het kind bij de naam te noe als verraders te worden uitgemaakt. In plaats van de door de Natoerei als gezegd, dat de bedryvers heet- men en jn het hyper-orthodoxe kamp hoofden zyn, die voor geen rede vat- - baar zyn. Maar wel heeft de om standigheid haar invloed doen gel- - den, dat het orthodoxe kamp in zyn Karta. en hun trawanten georga.ru- geheel zich er tot nu (oe van heeft J^staring van de openbare onthouden zich duideiyk en onvoor- ®r<*e brandmerken en hun geweld- waardeiyk van de onverantwoorde- dadig optreden te veroordelen to ter - 1 men die geen nadere uitleg be hoe - ïyke dwepers te distantiëren. - Men legt een houding aan de dag ven> kozen zy de weg van de minste die de indruk wekt. dat de ortho- n politie on- nlet moeiiyk tot het doxie er de voorkeur aan geeft van j noc^S hardhandig optreden. besluit te komen, dat de joodse re- twee wallen te eten. De voornaamste publiek een democratische republiek j politiek-religieuze groeperingen, de zou zyn In de volle zin van het streng-orthodoxe Agoedat Jisraeil litie zich provocatie en belediging Maar de beschuldiging houdt geen steek. Weken achtereen heeft de po- laten welgevallen. ZU heeft zich la ten uitschelden, stenigen en vervloe ken. Pas na meer dan drie maan den is zij er toe overgegaan en dan nog na herhaalde waarschu wing de ordeverstoorders met ge weld aan te pakken. En dat ge beurde niet dan nadat politieman nen letsel hadden opgelopen en zich termen als „nazi" en „moordenaar" hadden moeten laten welgevallen. De leiders van de fanatici zyn er klaarbiykeiyk tuk op van zichzelf en hun volgelingen martelaren te j maken, zy hebben het optreden van de politie als .een pogrom" gekarak teriseerd om de wereld te suggereren dat in Israël mensen om hun gods dienstige overtuiging worden vervolgd Zij hebben een dag van vasten en gebed geproclameerd om zoals het heette Gods erbarmen in te roe pen. En zy hebben uitdrukkelijk to kennen gegeven, dat zy er zich ook voortaan niet by zullen neerleggen, als auto's op de sabbat hun woon- wUk passeren. Desondanks laten de leiders der religieuze partyen het by eisen, die alle redeiykheid missen, en hoeden zy er zich wel voor iets te onderne men, dat door de Natoerei Karta in binnen- en buitenland zou kunnen worden uitgelegd als niet in overeen stemming met letter en geest van de wet. Is het wonder, dat juist daardoor de eerbied bij velen hiervoor de reli gie een knak heeft gekregen? Do situatie zoals die thans bestaat, heeft veel weg van die in Saigon, al zyn er principiële verschillen. Een deel van de naar religieuze traditie levenden ergert zich aan de slapheid van hen, die geroepen zyn leiding te geven. De niet-orthodoxen voelen in sty gen- de mate weerzin tegen bepaalde in stellingen, die zy nu beginnen to zien als ongerechtvaardigde dwang van orthodoxe zUde. Het onbehagen neemt aan alle kanten toe. Niet alleen de religie, maar ook de volkseenheid in Israël maakt op het ogenblik een crisis door. Daarin schuilt het werkeiyke gevaar van de „opstand" der Natoe rei Karta. Op zichzelf heeft dit ru moer niets te betekenen, maar een halfslachtige aanpak door de religi euze partyen heeft de weg geopend, die tot een verbeten cultuurstrijd 1 schijnt te zullen leiden. ALLES PER 2H JONATHANS edel Het 2e 2'A kg. fruit v(* de helft. JONATHANS 1ste JONATHANS, huishoud' GOUDREINETTEN moes GOUDREINETTEN, 1sti NOTARISAPPELS, 1ste GLORIE VAN HOLLANI 1st* GLORIE VAN HOLLANI extra1 COX'S ORANGE. huishoud GOLDEN DELICIOUS. lste STERAPPELS, huishool STERAPPELS, lste CONFERENCE. handpereo HET TWEEDE 2V* 1 FRUIT WAT U OOK KO VOOR DE nALVE P® IIAARLEMMERSTR-1 Fut Town f 24,90 Fut Weekend f 22,90 Fut Everyday f 24,90 Alle typen in zwart en bruin Fut jongensschoenen vanaf f 10.90 Door het moderne Fut-procédé worden de zool en het bovenleer waterdicht aaneengelast tot een onverbrekelijk geheel. Daardoor zijn Fut schoenen extra licht en duurzaam. De rubberzooi en hak geven absoluut niet af. Fut schoenen hebben een gemakkelijke pasvorm en passen bij elke gelegenheid. Bovendien worden Fut schoenen 6 maanden volledig gegarandeerd. Vraag de volgende keer ook naar Fut schoenen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 4