CAST OP DELGATIE CASTLE
)pen haardvuur... port.., en schimmen...
DE NACHT
IN DE
RODE KAMER
komt alleen op
bij vrijgezellen
de monnik
)leef in de
muur....
TUSSEN 4 -
SCHEMERUUR EN
MIDDERNACHT
LEIDSC'H DAGBLAD MAANDAG 18 NOVEMBER 1963
/?V
Avontuurlijk leven
captain Hay: voo
of alles wel In orde Is, wijst me de
radio voor de nieuwsberichten van
7 uur 's morgens, en de boeken, en
wenst me welterusten HU gaat heen
en sluit de deur
En dan ben ik alleen in de Rode
Kamer van Delgatie Castle
Ik geloof niet aan geesten, schim
men en spoken Persé niet Waaraan
ik wel geloof is aan een goed ver
haal, meegedeeld door een goed ver
teller. En captain Hay of Hayfield
was die avond een goed verteller ge
weest. Een zeer goede En al zijn ver
halen volgden me, toen hij de deur
achter, zich had toegeslagen
Ik heb me snel uitgekleed en daar
na het hemelbed beklommen Op het
laatste moment doofde ik de vier
lichten. Ik liet er een. een schemer
lampje op het tafeltje naast het bed
branden.
reffelijk gastheer
even de boom van de haak bad1
genomen om te luisteren. Daarna
weer stilte. Het was kwart over
twaalf, en ik vroeg me af wie In
hemelsnaam op dit uur van do
nacht Dclgatie Castle opbelde. Ik
luisterde gespannen, en even later
was dat korte gerinkel In de verte
er wéér Het was vreemd en lk
merkte dat Ik klaarwakker was ge
worden. Ik merkte nóg iets; dat ik
in spanning lag te luisteren naar
andere geluiden. i
Er was overigens geluid genoeg. De
wind ging zwaar tekeer en de gordij
nen bewogen zich onophoudelijk.
Het maanlicht kwam en verdween*
Als het terug keerde, speelde het
steeds opnieuw over het gezicht van
de vrouw aan de overzijde. Ze bleef
spottend naar me kijken, ik wist het
nu met absolute zekerheid
Waarom? Er zijn twee lezingen. De
ene betreft een monnik, die zich in
het kasteel aan een dame vergreep
en als straf levend In de muur be
graven werd Maar captain Hay
neemt aan dat dit geen waar verhaal
is Waar is waarschijnlijk, dat zich
in de tijd der reformatie een monnik
In Delgatlo Castle bevond, die daar
volgens de wet niet meer mocht zijn.
Men had echter in het kasteel zoveel
sympathie voor hem. dat men hem
z'n leven lang daar hield. Toen hij
stierf zat men met het probleem van
de begrafenis. Dat werd opgelost
door het lijk maar in de muur te met
selen van Mary Stuart's kamer.
Huisgeesten
soms verschijnt het Franse meisje Rohaise
E ontdeden ons van onze drijfnatte kleding en
volgden captain John Hay of Hayfield. Hij ging
ons voor met een draaglamp. Buiten ging de storm
Hij gierde en floot rond de muren van Delgalie
met een bijzonder onheilspellend, sinister geluid.
ieerde me niet, omdat ik veel te verheugd tras einde-
hinnen te zijn. Een icenteltrap voerde omhoog en we
de lantaarn van onze gastheer. Hij vertelde intus-
iat het hem verheugde ons binnen de muren van het
eel te hebben en dat hij hoopte dat we met het weinige
hij ons te bieden had tevreden zouden zijn. We zeiden
iat we al tevreden waren met alleen maar onderdak
de nacht.
De monnik
IK sta nog wat te dralen in
.Mary Stuarls kamer, en dan
wUst John Hay op een der
witgepleisterde muren. Ik zie
niets, maar als hü met zün hand
over die muur gaat. ontdek ik
wel wat: er lopen figuren over
die muur, en die figuren liggen
op de muur. Ze wellen er als het
ware uit op. Captain Ilay glim
lacht en vertelt dan dat zich in
die muur het lichaam van een
monnik bevindt, dat enkele eeu
wen geleden daarin werd verbor
gen.
IK vraag hem of het zich daar nog
steeds bevindt. Captain Hay
wijst dan op de lijnen in de
muur en dat is dan zijn enige com
mentaar Maar eer ik het vertrek heb
verlaten, zegt hij dat de monnik ach
ter de muur een der zes geesten van
het kasteel is. Ik denk dat ik hem
enigszins onthutst heb aangekeken,
omdat hij deze mededeling zo vol
maakt nuchter, prozaïsch deed. Zijn
antwoord is: „U hoeft zich over di©
zes geesten geen enkele zorg te ma
ken, ze horen bij ons huis, begrijpt
u. ze zijn van de familie Alleen....
u mag dat wel wetendc meisjes
die hier vroeger op Delgatie Castle
werkten, en die Mary Stuart's ka
mer bewoonden, durfden zich daar
nooit uitkleden. Vanwege de mon
nik, begrijpt u?"
Een kasteel vol vreemde, soms bi
zarre attributen. Vol ook met ge
schilderde portretten van een einde
loze reeks generaties Hay's of Hay
field. Ze staren ons van de donke
re muren aan. ernstig, somber soms.
Een enkele maal is er een werkelijk
frappant mooie vrouw bij. Alle man
nen doen denken aan veldheren.
Het moeten grote vechters lijn ge
weest, de voorvaderen van de laat
ste John Hay r* Hayfield.
Ik zie de hoogste kamers en ten
slotte de zolder. Een zolder als een
deel van een slagschip, met de enor
me spanten die het dak torsen. Er
ligt daar van alles, en ln de scha
duwen van het licht van de loop
lantaarn krijgt alles een uitermate
vreemd, bijna onheilspellend karak
ter. Als we de 98 treden van de wen
teltrap (iedere vier treden wegen sa
men één ton) weer afdalen, ben ik
verkleumd tot op m'n botteij. Het is
Ijskoud in het kasteel en lk verlang
terug naar de salon, waar een groot
open haardvuur, gevoed door zware
stukken eikenhout, ons wacht. Ik
ben doodmoe van de wandeling door
het kasteel en van de indrukken die
ik in een zo snel tempo moest ver
werken
EEN KEUKEN, die de afme
ren van een klein zaaltje be-
ti maakten we kennis met de
ouwe van Delgatie Castle. Me-
Hay bleek een vriendelijke,
ante dame te zijn Ze veront-
ÜJde zich dat de koffie nog
liar was, hetgeen zijn oorzaak
in het feit dat ze de gehele dag
veest was Voor captain Hay
de koffie echter niet zo be
ft te zijn. Hij verdween even.
Km terug met een blad, waar-
li minstens acht. 'tien flessen en
l«n bevonden Ik kreeg de In-
dat hij het liefst had gezien
van alle flessen tegelijk iets
De whisky was perfect vol-
«m, en de oude port voortref-
De sherry was van een vriend
fedo in Spanje, terwijl hij ook
warm kon aanbevelen Hij
«n groot gastheer, die alles tn
eft stelde om ons zo «nel mo
thuis te doen gevoelen
de koffie, en datgene waarmee
»r captain Hay werd gestof-
vroeg deze ons of we iets van
Mteel wilden zien. Dat wilden
•derdaad bijzonder graag en hij
ons voor.
Tot het juut 1000
Ï7AT toen volgde zal ik niet
■V spoedig meer vergeten: die
rondgang door Delgatie
van kamer naar kamer, van
'niar zaal, van etage tot etage.
Castle's historie bleek
tot het jaar 1000 terug te gaan en
het kasteel was het eeuwenoud be
zit van John Hay's familie.
Zelf was hij afkomstig van de
Shetland's eilanden Zijn doel was
het kasteel zo goed mogelijk te res
taureren, teneinde het daarna als cen
traal huis voor zijn clan beschikbaai
te stellen Hij bleek voorts de be
zitter van een grote boerderij vlak
bij het kasteel, van heel wat land in
de omgeving ervan, en bracht zijn da
gen door met het restauratiewerk
Hij moet een enorm handig, be
kwaam man zijn. gezien het feit
dat hij zelf deuren maakte, zelf de
nieuwe betimmering in de kamers
aanbracht, en zelf bijzonder artistie
ke stenen ornamenten ontwierp.
Een handwerker en artiest gelijk.
Daarbij, een buitengewoon sympa
thiek, royaal en gastvrij man We
hadden ons geen aangenamer en me
dedeelzamer man in Delgatie Castle
kunnen dromen
Alles in het kasteel sprak van
ouderdom, historie. En dat hoefde
niet te verbazen als men iets, flar
den van de grootse geschiedenis er
van vernam De eeuwen dopr was er
om gevochten, en het aantal belege
ringen moet niet te tellen zijn ge
weest. Hier was het ook dat Mary
Stuart, Queen of Scots, gedurende
drie dagen verbleef tijdens een van
haar veldtochten
Captain Hay brengt ons naar de
kamer, waar ze logeerde Een klein,
niet bijzonder spectaculair vertrek
Hier vertoefde ze, hier zal ze wel
licht ook geluisterd hebben naar de
wind die om de torens van het kas
teel loeide Langs deze muren moet
ze gelopen hebben: de muren van
drie meter dikte Captain Hay legt
ons uit waarom het nodig was dat ze
zo dik waren.
Men nam de tijd, vroeger, voor
belegeringen, en als honderd ronde
kogels niet voldoende bleken om een
bres er in te schieten, dan werden
het er duizend.
monnik in de muur
DAN volgen enkele uren bij dat
haardvuur en dat worden dan
onvergetelijke uren. John
Hay stort ons in het ruige, bewo
gen leven van Delgatie Castle, en
omdat hij een voorbeeldig verteller
bleek te zijn. was dat als een epi
sode uit een zeldzaam interessante
historische roman Een historie van
oorlog en beleg, van onderdrukking
en weer oorlog.
Van clan-vete's en curieuze erva
ringen met allervreemdste mensen,
die het kasteel aandeden Daarna
stukken uit zijn leven: zijn werk als
militair ln India. Op olifantenjacht
in Afrika, waar hij. en passant, ook
een rinoceros buitmaakte Hij kreeg
drie seconden om zijn leven te red
den en schoot. Hij raakte het mon
ster op de enige plaats waar hij de
kans kreeg het te doden. De kop
hangt, zoals verteld, in de wapenka
mer In de Khaiber-pas brak de cap
tain zijn nek, maar het genas
Een avontuurlijk, boordevol leven.
Het is nu wéér vol met zijn laatste
grote levenstaak: Delgatie Castle ge
reedmaken voor zijn clan. waarvan
hij zelf chieftain is.
Tegen elf uur neemt mevrouw Hay
afscheid van ons en begeeft zich te
bed. Ze wijst ons eerst onze ka
mers: de tekenaar zal slapen in de
Blauwe Kamer. Ik in de Rode Ka
mer. Ik werp een blik op het om
vangrijke hemelbed, een prachtig
exemplaar van een „fourposter" en
laat m'n blikken gaan over het In
terieur. Rode tapijten, rode orna
menten, een hoge zoldering. Veel
portretten aan de wanden. De kamer
Is groot, bijna een zaaltje. Goed, dit
Is dus de Rode Kamer voor van
nacht
De lieve Rohaise c.s.
TERUG tu het vlammend
haardvuur. Captain Hay
heeft maar een zorg: dat we
een enkele maal met een leeg glas
zullen zitten. Dit schijnt volmaakt
onmogelijk te zyn in dit huis. Ter
wijl hy een nieuw glas port in
schenkt, vraagt hy of de kamers
ons aanstaan. Als we instemmend
reageren, merkt hü op dat hü
hoopt dat we een goede nacht zul
len hebben. Een ongestoorde nacht
En dan zUn daar ineens de verha
len over de zes ongeziene mede-be
woners van Delgatie Castle. De eer
ste, meest besprokene, is die van
een 19-jarlg Frans meisje, dat om
streeks 1560 tüdens een overval het
leven verloor. Haar naam was Ro
haise. Ze verschünt vrü regelmatig,
heeft wit haar en is byzonder
vriendelijk. Ze bezoekt bU voor
keur. aldus captain Hay, de kamers
van logerende vrijgezellen De in
gemetselde monnik Is de tweede
geest. De derde is een veldheer,
die onder geweldadige omstandig
heden hier zyn einde vond en zich'
van tyd tot tijd. in harnas op de
trappen manifesteert.
Nummer vier is een oude dame,
die slechts zelden verschünt. Num
mer vüf bestaat uit een eveneens
bejaarde dame. die" men ziet zitten
in een ouderwetse rolstoel, waarin
ze borduurt Kinderen zien haar
regelmatig, en zün niet bevreesd
voor haar. Tenslotte is daar dan de
geest van de „plper". de doedel
zakspeler. die begraven is in de
bron die zich onder de vloer van de
hal bevindt Soms zie je hem.
wordt ons verteld. nachts langs
het trappetouw in het kasteel om-
hoogklauteren
Behalve deze zes geesten Is er dan
óók nog het mysterie van de Heili
ge Maagd
In een der vertrekken bevindt zich
een schilderij van de Maagd, dat
reeds verscheidene malen van de
muur is gekomen, blijkbaar uit pro
test tegen het stenen Boeddha-beeld
dat zich eveneens in dat vertrek be
vindt
Het verhaal over de zea geesten
wordt ons volmaakt ernstig verteld
door deze intelligente, zeer bereisde
Schotse kasteelheer De vraag brandt
me op de lippen: „Gelooft u zelf aan
het bestaan van deze mede-bewoners
en bewoonsters van Delgatie
Castle?" maar ik slik hem op het
laatste ogenblik in Rn ik geloof
dat dit verstandig Is Waarschijnlijk
zou hy eon dergelijke vraag niet aan
genaam vinden, omdat men daarmee
raakt aan bet wezen van zijn huls
In de Rode Kamer
OM HALF TWAALF wordt de
samenkomst besloten. De ei
ken blokken doven na en ik
voel me heerlijk warm. van binnen
en van buiten, deels van het vuur,
deels van de port die deze avond
vlot geschonken is Captain Hay gaat
ons voor naar de Blauwe en Rode
Kamer. Hij doet de lichten aan. kijkt
Bestaan er geesten? Ik wist zeker
dat ze niét bestonden Alleen al de
gedachte eraan was belachelijk. Maar
waarom geloofde captain John Hay
er dan aan? Geloofde hij er werkelijk
aan? f
Ik werd steeds meer wakker. Ik
stak het licht weer aan, pakte een
sigaret en keek door de gordijnen
naar buiten Wat ik daar zag was niet
opwekkend: een natte, donkere met
maanlicht beschenen wereld, vol
storm en regen. Ik sloot de gordij
nen weer en besteeg opnieuw het he
melbed
Aan het voeteneinde bewoog zich
Iets Ik keek er strak naar en zag dat
het mijn voeten waren Ik moest
toen ineens aan het verhaal denken
van de man, die ook in een Schots
spook-kasteel sliep en plotseling een
hand aan het voeteneind zag bewe
gen Hij was echter op zijn hoede,
greep zijn revolver, en schoot op de
hand Hij schoot echter ln zijn ei
gen rechtervoet, die boven de dekens
uitkwam
Ik was koud geworden en kroop
weg onder de dekens Alleen m'n
ogen kwamen boven de zware, zijden
deken uit Nog eenmaal onderzoch
ten ze de Rode Kamer
Nog eenmaal keek ik dat grote ver
trek rond Nee. er was daar niets en
niemand, alleen maar maanlicht
De deur bleef.
IK WERD wakkei omdat Ik Iets
had gehoord Ik knipte het licht
aan en keek de kamer ln Er was
nog steeds niets Buiten was de wind
iets gaan liggen Ook de regen scheen
opgehouden te hebben Ik keek op
m'n horloge Het was half drie Toen
hoorde ik vlakbij aan de kant van
het raam, een geluld dat niet van bul
ten kon komen Het was binnen. Het
was geluid dat er eerst niet was ge
weest Opnieuw werd ik klaarwak
ker Ik luisterde gespannen en tuur
de in de richting vanwaar het geluid
kwam Er was niets te zien Er hin
gen daar alleen schilderijen
Ik keek naar de deur van de Ro
de Kamer Naar de knop. In ieder
goed. solide spookverhaal moest
nu. op dit moment, die knop zich
bewegen En de deur moest no
opengaan En zü zou binnen
komen. tieflUk en gracieus. Jong
en beeldschoon, dat Franse meis
je. Rohaise De liefste geest van
Delgatie Castte f
Ik denk dat Ik half geslapen
moet hebben en half wakker wat.
Want ik vroeg me af wat ik cou
moeten zeggen, ais te het was.
Dat ik niet de status van vrijge
zel bezat*» ni weter geesten dat
soort dingen? De knop bewoog
zich niet En de deur bleef ge
sloten
Ik draaide me om en sliep verder
ongestoord tot acht uur In de
morgen De hemel was schoonge
veegd en de zon scheen De
vrouw aan de muur keek vrien
delijk naar me toen ik me uit
het hemelbed liet veren en met
genoegen de geuren opsnoof van
gebakken eieren en bacon, die
zich via de wenteltrap een weg
baanden naar de Rode Kamer.
door
Anthony v. Kampen
illustraties
Reint de Jonge
Ik strekte me uit, en hei eerste -wat
ik voelde was eep gloeiend hete
kruik. In geen geval zou ik die nacht
kou lijden! En hel was koud Nog
steeds ging de wind tekeer bulten
het kasteel en ik hoorde de regen
tegen de grauwe muren aanzwiepen
Het moest daarbuiten nu bijzonder
onaangenaam zijn En hoe kostelijk
was het in mijn hemelbed hoog als
een altaar en breed als een slagveld!
Ik nam nog even éen boek van het
tafeltje Was het toeval of had cap
tain Hay het daar expres neergelegd?
Het was een bundel spookverhalen
van Engelse schrijvers !k begon ei
wat ln te bladeren maar kwam niet
tot lezen De vermoeidheid en de
port lieten zich gelden en ik wist dat
ik. hoeveel geesten Delgatie Castle
dan ook mocht huisvesten spoedig
in slaap zou vallen
Ik legde het boek weg en ttok het
stopcontact uit de muur Het werd
niet helemaal donker in de Rode Ka
mer Het bleef schemerig door de
maan. die weer van achter de wolken
te voorschijn was gekomen en een
geelachtig schijnsel door de spleet
van de zware rode overgordijnen
liet vallen Het licht viel op de mu
ren en speelde met het gezicht van
een der vrouwen-portretten Was het
verbeelding of werkelijkheid dat ze
spottend lachte9 lk vroeg me af
waarom lk zo lang naai dat gezicht
bleef kijken Waarschijnlijk omdat
het licht van de maan juist uitgere
kend daarop viel Dat moest echter
toeval zijn Wat zou het anders kun
nen zijn?
Ik strekte me zo lang mogelijk on
der de cfekens uit en voelde me vol
maakt veilig De monnik zat solide
in de muur. gelijk de doedelzakspe
ler in de put in de hal En wat Ro
haise. het Franse meisle betreft, ten
slotte was ik geen vrijgezel en hoefde
ik haar dus evenmin te duchten
Ik doezelde weg en overwoog dal
het leven goed was In dit uur
Gerinkel in de
nacht
EN TOEN was daar voor het
eerst geluid. Ergens, ver weg.
ging een belletje over Ik
denk dat het een telefoon is ge
weest, die overging. Maar niet
achter elkaar zoals normaal. Nee,
één seconde maar. Alsof iemand
