UDMEER DAN
PARTIJLEIDER
Werkgevers hebben om
hoge looneis gevraagd
Zes jaar geëist voor
dodelijke messteek
licht en luchtig,
zacht
en
zuiver
ja graag!
DUET*
lATERDAG AFSCHEID IN ROTTERDAM
rwot kenner
laatsrecht en
rirlementaire
gebruiken
Mr. P. J. Oud
Voorzitter katholieke ondernemers
GEVOLG VAN
GEBREK AAN
DISCIPLINE
„gezondheid'
Yerkeersles
voor kleuters
Grafvondsten hij overgang van
Rom. naar Frankische tijd
COMPAGNON
OPGELICHT
KOLENDAMP
TWEE DODEN
Lrieht 1 maart 1860
Donderdag 7 november 1963
Zesde blad no. 31105
{Van onze parlementaire
hi redactie)
Jen nieuw afscheid wacht
SOud. Zaterdag legt hij het
zitterschap neer van de
Ikspartij voor Vrijheid en
iiocratie. De V.V.D. zal in
buitengewone algemene ver-
Veering in de Rivièrehal in Rot-
_Jam hulde brengen aan de
wiens naam voor Neder-
j een begrip is geworden,
'rof. Oud wordt dan opge-
jd door ir. K. van der Pols,
nals hij, Rotterdammer.
|l Is in de afgelopen jaren al bU-
)er veel over prof. Oud gespro-
en geschreven. Daarbij staken
frootsten van ons land de lof-
ipet over de toenmalige liberale
jleleider. Wellicht typeerde nie-
l#d beter dan de voormalige voor-
Ar van de Tweede Kamer, wijlen
G. Kortenhorst. In zUn Volks-
it-rubriek „Tussen Plein en Bin-
lof" schreef dr. Kortenhorst ter
(fitheid van ziln 75ste verjaar-
over het Kameroptreden van
«(Oud:
Ira ln de Kamer een probleem
ndom de grondwet, de wel., het
flement van orde of de parle-
intaire conventies om de hoek
mt kijken, verlaat hij zijn zit-
»ats en wandelt onopvallend naar
t attentie-plaatsje tussen het
brzibterspodium en de stenogra-
Daar ordent hij. de hand voor
I lippen, zijn gedachten en wis-
3t hij een blik met de Kamer-
tsident. die hem aanmoedigt, het
ord te nemen.
.«duur even voordat de hersen-
van de spreker op tempera
ar komt. Deze aanloop wordt
or zijn medeleven benut om zich
ndom de sprekers-lessenaar op
stellen. Oud is dan niet de leider
liberalen of de leider der op-
Stie. evenmin, bij de gewijzigde
tieke situatie, de steunpilaar
r regering. Neen. hij is de ob-
jtleve kenner van het staatsrecht
van de parlementaire geschie-
liis. Zijn parate kennis van an-
tedenten verschaft hem het ma-
laai om de Kamer te herinne-
I aan vroegere beslissingen over
irtgelljke interpretaties van wet-
1 en parlementaire gebruiken.
vermeldt de teksten van ana-
gevallen en hij maakt zijn
is tussen juiste en minder juiste
passingen van rechts- en ge-
onteregelv Wee het geachte
delid, dat zich verstout de pro-
sor in de rede te vallen: hy
rdt verpletterd met een stort-
icd van bewijzen waaruit onweer
baar blijkt., dat hem de kern van
1 geval is ontgaan".
Verleden
kt dr. Kortenhorst toen schreef.
verleden tijd sinds Juni van dit
toen mr. Oud op eigen wens
„jneer in de nieuwe Kamer te-
crlerde. Weldra behoor* ook het
ji/'terschap van de VVD. dat hij
948 bekleedt, tot het verleden.
£nkan bij zijn afscheid het wel
ukeeVan de, liberale partij onder
leicng beschrijven en stilstaan
hc*gtepunten en dieptepunten
Ufe vorbije periode. Hoogte- en
«epunbn. ze zijn er beide ge
it. Mei behoeft daarvoor niet
eens zo-er in het verleden terug
taan. Te denken valt aan de
»nte stembusoverwinning van
n zou echier ook stil kunnen
bij hetgeen daarna gevolgd is:
ïoeilijkheder, met de zich af-
ende ontevredenen, de worste-
ünnen de paruj om de lijn voor
iekomst te bepuen. Toch zou
Prof Oud by (Vit afscheid te
aoen hierop tezeer de aandacht
rtigen. Hij heeft zich daarvoor
ontwikkeld als een nationale
r met kwaliteiten, die uitgaan
i het partijvoorzitterschap,
trom wordt dit laatste afscheid
te actuele politiek het zoeklicht
>t op alles wat in die tijd, waar
heer Oud het land en de poli-
dende, is geworden wat het.
is. Het gesprek, dat wil onlangs
)rof. Oud hadden, heeft vooral
p betrekking gehad: de ontwik-
van ons land in de afgelopen
eeuw en het oordeel van prof.
daarover.
Woelingen
tijd, waarin mr. Oud belang
ing kreeg voor politiek, zijn hbs-
m was een woelige tijd. Een van
£j)elangrijkste politieke kwesties
Tl het kiesrechtvraagstuk. De so-
|»t«n hielden er hun rode dins-
hun betogingen op Prlnsjes-
voor. Ook de vrijzlnnlg-democra-
waaraan Oud zich verbonden
voelen, ijverden voor algemeen
echt. Inwilliging van hun wens
„.jft wachten tot 1917.
m ander groot politiek vraag-
vormde de verhouding tussen
^aar en bijzonder onderwijs",
w»t Prof. Oud verder. „In 1917 is,
het lager onderwijs betreft, ook
Irobleem opgelost. Er kwam f.
Iele gelijkstelling".
oei (tie kwestie
de positie van de arbeiders is
ontzaglijke verandering ten
gekomen. In het begin van deze
dach'en velen zowel rechts als
de liberalen: een volwassen ar-
behoef Je niet te beschermen,
mijn loopbaan begonnen, toen
aansloot by een politieke party.
Vrij zinnig-De moe raat omdat
Geboren 5 december 1886 te
Purmerend. Deed in 1904
eindexamen hbs, in 1912
staatsexamen, studeerde
rechten aan de G.U. in A'dam
en promoveerde in 1917
tot doctor in de rechtsweten
schap. Werd in 1907 kandi
daat-notaris, in 1909 surnu
merair der Registratie en Do
meinen, in 1912 ontvanger bij
dit dienstvak, werkte als zo
danig in Texel en Ommen.
Tweede-Kamerlid van 1917
tot 1933, van 1937 tot 1938 en
van 1948 tot 1963. Van 1933
tot 1937 minister van Finan
ciën.
Burgemeester van Rotter
dam van 1938 tot 1941 en van
1945 tot 1952. Van 1952 tot
1957 buitengewoon hoogleraar
in het staats- en administra
tief recht aan de Economi
sche Hogeschool in Rotter
dam. Vanaf 1945 voorzitter
van de Volkspartij voor Vrij
heid en Democratie. Mr. Oud
is Commandeur in de Orde
van de Nederlandse Leeuw en
Grootkruis in de Orde van
Oranje-Nassau.
Werk
ik my met deze opvatting helemaal
niet kon veren.gen. De economische
omstand.gheden maakten, dat de ar
beider niet vry kon zyn. Dit besef
heeft over de hele lijn gewonnen".
Prof. Oud zegt het met blydschap.
Een verandering ..zéér, zéér ten
goede" noemt mr. Oud ook het meer
en meer verdwynen van de klassen-
strydgedachte. De verhoudingen zijn,
wat dat betreft, wel totaal anders
dan in het verleden. De vakbeweging
heeft, ook by de werkgevers, steeds
meer waardering gevonden. Prof.
Oud is hierover verheugd. „Dit neemt
niet weg. dat je je kunt afvragen
of 't met de invloed van de vakbe
weging een beetje naar het andere
uiterste is overgeslagen", vervolgt hy,
maar zijn waardering blyft uitgespro
ken positief.
Maar een achteruitgang vindt prof.
Oud het terreinwmnen van geschre
ven redevoeringen in het parlement.
Hij verwacht, dat de voorgenomen
verbeteringen in de werkwijze van de
Tweede Kamer onder meer het
invoeren van openbare commissie
vergaderingen ertoe zal bijdragen,
dat de debatsfeer weer terugkeert.
Prof. Oud vertelt met smaak, hoe
heet het vroeger wel toeging: verhitte
debatten, obstructie, onwelvoeglijke
uitlatingen van Kamerleden. HU
schudt ze uit zyn geheugen als waren
ze niet veert'g, vijftig jaar geleden,
maar pas gisteren voorgevallen.
..Dergelijke excessen wekten wel be
langstelling voor het parlement". En
doelend op het incident, dat de heer
Koekoek onlangs veroorzaakte: „Men
moet niet bang zyn, als er eens een
hard woord valt."
Hopeiyk zal pof. Oud nu de pro
blemen van elke dag hem minder
gaan drukken, tyd vinden om verdere
uitwerking te geven aan zdjn vrucht
bare gedachten over de werking van
de parlementaire demooratie.
Overigens behoeft men niet te ver
wachten, dat prof. Oud in de toe
komst om bezigheid verlegen zal zyn.
Hy werkt aan een nieuwe uitgave
van zyn boek over het constitutionele
recht. Van tyd tot tyd houdt hy in-
I leidingen over staatsrechtelyke on
derwerpen. Men zal hem dus nog veel
bezig kunnen zien in zyn werkkamer,
I in zyn flat aan het Rotterdamse Wil
lemsplein met het ongelofelyk mooie
uitzicht over de Nieuwe Maas.
Drie pypen liggen er in een rekje.
Het staat er vol boeken, in kasten
van donker hout, degelyke banden
met principiële en diep juridische be
togen. Een klein beeldje van Erasmus
houdt als het ware de wacht.
Dat beeldje, het is meer dan een
afgietsel van een beroemd kunstwerk.
Het is veeleer een symbool: Erasmus,
Rotterdammer, minnaar van de vrij
heid. Rotterdam en het werken voor
vryheid, ze hebben ook het leven van
de grote Nederlander Oud nchfting
gegeven.
Voor het was en is die vrijheid be
lichaamd in het liberalisme Het libe-
i ralisme is voor hem een levende zaak,
even levend en even dynamisch als
het beweeg in de haven aan de an-
1 dere kant van zyn brede venster. Hy
I ontleent er een opdracht aan. die hy
heeft trachten uit te voeren en die
zyn opvolgers van hem zullen over
nemen. „De grote opdracht van het
I liberalisme", zo besluit hy ons ge-
sprek, „is alles te doen om te bevor-
deren, dat alle mensen gelijke kansen
krygen. Dat iedereen een redelyk
1 minimumbestaan zal zyn gewaar -
I borgd. Maar tegeiykertyd daarbij
steeds in het oog te vatten, dat alles
moet worden gedaan om de persoon-
I liikr verantwoordeiykheid te onder
strepen.
Het is orxse taak om het zwakke te
beschermen, maar daarby tegelyk in
het oog te houden, dat alles ook erop
moet worden gezet om het zwakke
sterk te maken".
(Van onze Utrechtse
correspondent)
..Het is begrijpelijk, dat de vak
beweging met haar eisen zover is
gegaan, dat de lust van de on
dernemers buiten de vakbonden
om hogere lonen te betalen zou
vastlopen in de mogelijkheden.
Bij de recente loongevechten
is duidelijk geworden, dat wij
thans de explosieve gevolgen on
dervinden van een gebrek aan
discipline van werkgeverszijde".
Aldus gistermiddag mr. P. M.
H. van Boven, voorzitter van het
Nederlands Katholiek Werk
geversverbond op een ledenver
gadering in Utrecht.
„Op de rekening, die ons werd
I gepresenteerd." zei mr. Van Boven,
„viel niets af te dingen. Dp onrier-
I handelingspositie van de werkgevers
was uit eigen kring ondergraven.
Vele ondernemers gaven zich te wei
nig rekenschap van net belang van
een loonbeleid."
Het is dringend noodzakeiyk, dat
de geordende verhoudingen worden
hersteld. De bereidheid der werkne
mers zich aan het loonbeleid te hou
den zal anders nog meer verminde
ren, meende de spreker.
Te laat
De heer Van Boven gaf toe, dat
de loonpolitieke-vaarroute niet tij
dig is verzet door een onvolmaak
te peiling.
„Te lang hebben wy een laag
loon- en prysniveau als startmo-
I tor gebruikt voor industrialisatie en
export en daarby vergeten tijdig
de choke in te drukken."
1 Mr. Van Boven erkende de poging
om het loonoverleg naar onderne
ming en bedryfstak te vei leggen als
een middel om de loonstryd levender
te maken voor de gewone man.
„Er is kenneiyk een psychologisch
tekort", zei hy. De heer Van Boven
vroeg 'zich af of het wel gewenst
is, dat steeds meer vertegenwoordi
gers van belangengroepen, die geen
politieke verantwoordelykheid dragen
in de Kamer komen. „Wy achten
dit een gevaar voor de democratie".
Onbehagen
Spreker pleitte voor een maximaal
benutten van de wet op de onder
nemingsraden. Er is bij de werkne
mers een sterk gevoel van onbeha-
i gen over hun positie. Men vraagt
zich af of de ondernemingsleiding
i by haar beslissing over opheffing, fu
sie. verandering van produktie-me-
j thoden enz. Del voldoende de belan
gen van het personeel laat wegen,
j „Maak daarom van de onderne
mingsraad een levend instituut", zei
hy, „ook al heeft ze geen beslissings
bevoegdheid. De S E R. heeft dat ook
niet. maar dat sluit zyn invloed niet
uit."
Mr van Boven meende, dat hy aan
stelling van de ondernemingsleiding
naast technische financiële en com
merciële deskundigheid ook moet
worden gelet op een positieve instel
ling op sociaal gebied.
Een wettelyke herziening van de
ondernemingsstructuur achtte hy
voorlopig niet nodig.
Een krachtig pleidooi hield de spre
ker voor het meer internationaal re
gelen van de lonen en de pryzen. Nu
biykt, dat een land nierby de scha-
deiyke invloeden van buiten niet kan
weren, zag hy dit als een eerste
vereiste. Dat de economen hun be
langstelling tot nu toe voornamelyk
hebben gericht op de „nationale eco
nomie. noemde hy „een achter de
praktyk aanlopen".
Adxertentle
Mf/
KZUIVIK jS
Kindje trekt teil
kokend water om
(Van onze Groningse correspondent)
In het Drachter ziekenhuis is het
anderhalf jarig zoontje van de fami
lie O. Deelstra uit De Wilgen over
leden aan de brandwonden, die het
kind had opgelopen, toen het een teil
kokend water over zich heen trok.
Hoewel het jongetje met spoed naar
het ziekenhuis werd overgebracht,
waren de brandwonden van derge-
ïyke aard, dat hulp niet meer baatte.
(Van onze Haagse correspondent)
„U doet of het allemaal de moeite
niet waard is. Maar hier is een man
doodgestoken". Dit zei gisteren de
president van de strafkamer van
het Haags Gerechtshof, mr. A. van
Moorsel, tegen een 27-jarige bank
werker uit Rotterdam, die wegens
doodslag zes Jaar gevangenisstraf
met aftrek van het voorarrest te
gen zich hoorde eisen.
Deze, in Surimane geboren, ver
dachte heeft tydens een vechtparty
in de nacht van 18 op 19 februari
van dit jaar in de Libertybar in Ka-
tendrecht een 22-jarige matroos
twee keer met een stiletto in de
borst gestoken. De matroos overleed
nog dezelfde nacht in een zieken
huis.
De Rotterdamse rechtbank heeft
de bankwerker wegens zware mis
handeling, de dood tengevolge heb
bend, veroordeeld tot 2 M jaar gevan
genisstraf. „Een veel te lichte straf"
zei daarover de advocaat-generaal,
mr. J. Zaayer, „Er moet vooral ook
in Rotterdam, waar hele en halve
onderwereldfiguren zich bedienen
van steek- en schietwapens, niet ge
dacht worden, dat de Justitie derge-
ïyke misdrijven licht opneemt"
De bankwerker was op de bewus
te avond in februari uit zyn hu
meur. Hy kon zyn vriendin niet
vinden. Ook verdacht hy de mensen
van de Libertybar ervan, dat zy de
vrouw voor hem verborgen hielden.
Deze vrouw was bang voor hem:
hy heeft haar meermalen mishan
deld en zelfs al eens met een stilet
to gestoken.
Hy gedroeg zich nogal lawaaiig in
de bar en de andere bezoekers na
men daar geen genoegen mee. Het
liep uit op een vechtparty. nadat
de verdachte zich al zeer agressief
had uitgelaten: „Desnoods zal ik een
heel huizenblok uitmoorden. Maar
Mientje zal ik vinden." By de vecht
party trok hij het mes en de zee
man werd dodelyk geraakt.
Nadat de advocaat-generaal zyn
eis had gesteld, zei de verdediger,
mr. P. Dorhout uit Rotterdam, dat
naar zyn mening de voor doodslag
of zware mishandeling, de dood
tengevolge hebbend, vereiste opzet
niet is komen vast te staan Ook
deed hy een beroep op noodweer.
Da verdachte verklaarde nameiyk,
Een van de nieuwste activiteiten
van het Verbond voor Veilig Verkeer
is het oprichten van een mobiele
dienst, die met ingang van het
nieuwe jaar de kleuterscholen zal
gaan bezoeken om de leidsters be
hulpzaam te zyn by de verkeers-
onvoedlng van haar pupillen. Deze
dienst zal gebruik maken van een
aantal auto's die „bemand" zyn met
enige daarvoor opgeleide kleuter
leidsters. Deze zullen in de «scholen
demonstraties geven. De auto's zyn
uitgerust met voetgangers- en ver
keerslichten. ,,oprolbare"zebra's. drie-
wielertje en trapautootjes, waarmee
op de scholen zal worden gewerkt
De kleuterleidsters, in het bezit van
een hoofdakte, die zich met deze
werkzaamheden gaan bezighouden,
ontvangen een opleiding, gebaseerd
op de in de nieuwe kleuterverkeers-
hof „In de Bogaard" in Ryswyk van
het Verbond van Veilig Verkeer op
gedane ervaringen Een van deze
auto's is al gereed. Het Verbond
hoopt spoedig meer wagens op de
weg te hebben. Het werkt vooreerst
nog op aanvraag. Het is de bedoeling
alle kleuterscholen te bezoeken.
evenals in eerste aanleg, dat hy aan
gevallen werd.
Arrest 20 november.
Dr. II. Roosens sprak in „Oudheden"
(Voor f 150.000)
De Rykspolitie heeft in het Noord-
hmburgse plaatsje Velden een 46-
jarige grossier in speelgoed aange
houden. Hy wordt er van verdacht
zyn compagnon, een zakenman uit
Heerlen sedert 1958 te hebben op
gelicht voor een totaalbedrag van
f. 150.000. Voorts is hy door een
Heerlense bankdirecteur beticht van
valsheid in geschrifte tot een bedrag
van f. 15 000
Verdachte, die gehu wd is en vader
van acht kinderen, vertoefde v;el in
Duitsland en vestigde zich in augus
tus jJ. met zyn gezin in Veldeto. Hy
had daar een oude boerdery gekocht.
Deze boerderij wordt thans door een
Venlose aannemer verbouwd. De
grossier is overgegeven aan de politie
in Heerlen.
Verdachte genoot het onbeperkte
vertrouwen van zyn Heerlense com
pagnon. Hy heeft tussen 1958 en nu
geregeld grote bedragen uit diens
banksaldo opgenomen en ten eigen
bate aangewend, zyn medefirmant
«spiegelde hy steeds voor. dat hy dat
geld nodig had voor uitbreiding van
de zaak
Van de Heerlense bankinstelling
wist hy geld in handen te kkijeen
door het stellen van valse acoepten
op wissels.
Twee personen zyn in Hoogezand
door kolendamp om het leven geko
men. Het zyn de 70-Jarige heer J.
Snitjer en zijn 55-jaar oude huis
houdster mej. H. Spyker. Gisteren
ontdekten buren van de heer Snitjer,
dat er iets niet in orde was. zy
waarschuwden de politie, die de be
jaarde heer en zyn huishoudster
levenloos ln een stoel aantrof. De
haard in de woonkamer was afge-
«sloten, waardoor er kolendamp is
ontstaan. De politie verklaarde, dat
zy vermoedelyk reeds de avond te
voren als gevolg van kolendampver
giftiging om het leven zyn gekomen.
Dr. H. Roosens uit Brussel hield gis
teravond ln het Rijksmuseum van
Oudheden een lezing over „grafvond-
sten by de overgang van de Romein
se naar de Frankische tyd".
Alhoewel de Romeinse oudheid en
de vroege middeleeuwen in het tra
ditionele geschiedenisbeeld vry dui-
deiyk uit elkaar worden gehouden,
wijzen de materiele overbiyfselen al
dus dr. Roosens. op een geleidelijke
overgang van de ene cultuurperiode
naar de andere. De bronnen die ons
toelaten de ontwikkeling te volgen,
zyn haast uitsluitend graven waarin,
overeenkomstig het dodenritueel al
lerhande voorwerpen waren neerge
zet.
Daterend vanaf het midden van de
vierde eeuw zyn ln Noord-Gallië een
aantal grafvelden aan te wyzen. die
het stoffeiyk overschot bevatten van
een specifieke bevolkingsgroep, nl. de
Laeti (of Germaanse hulptroepen),
die door de Romeinse keizers op de
landbouwdomeinen waren gevestigd.
Karakteristieke voorbeelden hiervan
zyn Homblières en Monceau-le Neuf,
ln het departement van de ALsne
Daarnaast, zyn ook begraafplaatsen
bekeaid by Romeinse steden en agglo
meraties, als bv. Vermand (In N -
Frankryk). Doornik en Tongeren
België» Maastricht en Nymeeen
(Nederland). Ook belangryke handels
nederzettingen als Rhenen en Kre-
feldGellep (op de Ryn» of nyver-
heidscentra. aLs Mayan •Elfel). leggen
getuigenis af van de materiele be
schaving van de „niet militaire" be
volkingslagen.
Vervolgens zyn ook enkele ryke, in
dividuele graven te vermelden, die
toebehoren aan vooraanstaande Ger
maanse krijgers die na het Jaar 406
als legeraanvoerders in dienst ston
den van de Gallische keizers zoals bv.
Constantyn III (407—411). Tot, deze
categorie behoort ojn. het graf van
Vieuxville «België)
Toch is het vooral de groep van de
Laeti (landbouwers-soldaten) die zich
in de grafvelctencultuur door heel
de vyfde eeuw het duideiykst heeft
geaffirmeerd. In de vondsten van
Haillot (België) herkennen we, aldus
spreker. Romeinse Germaanse en
christeiyke elementen, waarby zich
weldra ook invloeden uit Zuid-Oost
Europa voegen in de vorm van kleur-
ryke edelstenen en gouden en zilve
ren «sieraden In het graf van de
Frankische koning Ohllderik. In 4811
•paar pfezferlg met
prijzen 1.75/1.95/2^5
met DUET
waarPezegela
ook ln de
modekleur Zlberine
Doornik ï«torvrn, komt dozo
la»t.«t« etrominz h« ««rkit tot
uitlos.
