Jongeren bespreken
hun taak en toekomst
DELFZIJL mikt
op grote toekomst
Opmerkelijke creaties
in werk van De Musset
'Romein' op zoek naar zon
over zijn noordelijk vaderland
A.D.M. in
hoger
beroep
Ovationeel applaus
als bewijs van dank
Zuid-Holland is
eerste provincie
Met aardgas in de rug
en zout onder de voeten
OP AANSPORING VAN PRINS BERNHARD
STERK
STAALTJE
FANTASTISCHE
YITRAGESTROOK
33 cm. hoog 1.08
39 cm. hoog 1.18
NOLET UW HOED
Studenten speelden in Schouwburg
KRUIERS, PORTIERS, BROODJES EN ZEBRA'S
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 1 NOVEMBER 1963
Bijna honderd jongeren, in de leeftijd van 17-24 jaar, uit de pro-
•incie Zuid-Holland zijn dezer dagen in het kasteel ,,Oud-Poel-
[eest" in Oegstgeest bijeen om te spreken over de taak en de toe-
omst van de jeugd. Zij doen dit op aansporing van Prins Bern-
lard. Ter gelegenheid van het Zilveren Huwelijksfeest van het
(oninklijk Paar werd indertijd in het circusgebouw in Schevenin-
|en een ..jeugddiscours" gehouden. Prins Bernhard wekte aan het
:ind van deze bijeenkomst de jeugd op deze gedachtenwisselingen
ussen jongeren van allerlei afkomst en ontwikkeling voort te
etten.
Iln Oud-Poelgeest
in Oegstgeest
Er werd een comité gevormd on-
r de naam „Zilveren Jeugdforum",
raarin representatieve jongeren zit-
lAlng namen. In samenwerking met
,|e Provinciale Jeugdraad Zuid-Hol-
-)O|0lland en met een aanbeveling van
leschermheer mr. J. Klaasesz, com-
[lissaris der Koningin in de provin-
Je Zuid-Holland werden alle moge-
(jke jeugdorganisaties en scholen be-
taderd. Hun werd gevraagd afge-
aardigden te zenden naar het jeugd-
liscours, dat nu, van 30 oktober tot
november, wordt gehouden. De
cholieren hebben herfstvakantie,
erwyi de werkende deelnemers vry
lebben gekregen. Het congres wordt
'oor een belangrijk deel (f 3500) ge-
1 'inancierd uit de opbrengst van de
tindcrzegels van dit jaar.
Het onderwerp, dat nu wordt be-
proken, is „Vrijheid", Het is geko-
len mede naar aanleiding van de
riering van onze 150-jarige onafhan-
Blteiykheid.
De deelnemers zijn woensdagavond
Oegstgeest aangekomen. Gister-
norgen hield prof. dr. E. L. Smelik
Ie eerste inleiding. Prof. Smelik
piprak over de historische groei van
let vrijheidsbegrip. Hij stelde, dat
le ideale vrijheid slechts zou bestaan
ils de ideale mens zou bestaan. In
?yerkeiykheid is vryheid altijd gebon
denheid. Het is moeilijk, aldus prof.
Smelik, in een ander milieu te komen
iar dit ook door afkomst wordt be-
.ld. Er bestaat te weinig contact
;ssen studerende en niet-studeren-
jeugd, vooral door minderwaar
digheidsgevoel van de laatste. Er be-
itaat ook rassendiscriminatie in Ne-
lerland.
Vragen
Prof. Smelik had een aantal vra
ten opgeroepen, waarover de jonge-
•en in kleine groepen konden dis-
tussiëren. Uit een bundeling van de
mtwoorden bleek, dat de herdenking
-an de gevallenen in de Tweede IVe-
eldoorlog onder de jongeren niet
neer leeft, tenzij zij er direct bij
;ijn betrokken. Volledige gelykscha-
leling van arbeiders en intellectuelen
;ou er wel moeten zijn, maar dit is
>yna niet te verwezenlijken. In
jolitiek opzicht is gelijkschakeling
del noodzakelijk.
Gisteravond sprak mevr. Chr. A.
Je Ruyter-De Zeeuw lid van Pro
vinciale en Gedeputeerde Staten over
le huidige inhoud van het vrijheids
begrip. Zij noemde een aantal facto
ren, dat onze vrijheid bedreigt, zoals
fle bureaucratie, de t.v., de pers etc.
Mie vrijheden zijn volgens mevr. De
Ftuyter afhankelijk van arbeid. Zij
fciteerde Sartre: „Totale vrijheid leidt
lot zinneloosheid van het leven". Ook
nu kon men de inleiding weer in
discussiegroepen bespreken.
Enkele van de te behandelen vra
ten waren: „Hebben wij verplich
tingen ten opzichte van verdrukte
volken? Wat doen we met de vrij
heid ten opzichte van het huwelijk?
Er werd zeer serieus gediscussieerd
Iedere deelnemer werd in de gelegen
heid gesteld, zijn of haar mening
over de inleiding en de vragen naar
voren te brengen. Er vielen waarde
rende woorden te beluisteren, maar
Advertentie
EEN
op 2 breedten, polyester, dus
NIET STRIJKEN en gemak
kelijk te wassen.
Profiteer van deze tijdelijke
aanbieding
NATUURLIJK BIJ
HAARLEMMERSTRAAT
172 - 174 - 179
HERENSTRAAT 9
Alléén voor textiel.
soms ook was de kritiek ongezouten.
Een korte samenvatting van de
inleidingen en de reacties daarop
wordt weergegeven in een gestencild
„huisorgaantje", dat Poelse Praat
Post heet en waarvan iedereen een
afdruk krijgt. De sfeer in Oud-Poel
geest is uitstekend. Jongens en meis
jes van vrijwel alle politieke en gods
dienstige overtuigingen die ons land
telt, buigen zich over problemen, die
zowel voor de arbeider als de stu
dent, voor de hervormde als de rooms
katholiek gelden.
Initiatief
Zuid-Holland Is de eerste provin
cie, die aan de oproep van Prins
Bernhard gevolg heeft gegeven. De
organisatoren hopen, dat het niet
bij deze ene bUeenkomst zal blUven,
maar dat de gesprekken op kleinere
schaal zullen worden voortgezet. Het
ligt in de iyn der verwachting, dat
andere provincies dit lofwaardige ini
tiatief spoedig zullen navolgen. De
radio-reporters van drie omroepen,
die elkaar gisteren verdrongen, zullen
hier zeker aan bydragen.
Weet wat U doet,
koop bij
BOTERMARKT 8—9
Leiden's beste speciaalzaken.
Advertentie
IVÖRÓL fcmdpasla
Behoud van Uw tanden. 75ct-ft"
Naar wy vernemen hebben de di
rectie van de Amsterdamse Droog
dok Maatschappij en haar directeur
ir. J. W. R. Thomson hoger beroep
aangetekend tegen het vonnis van
de economische politierechter In
Amsterdam, waarbij de directie we
gens het uitbetalen /an hogere uur
lonen werd veroordeeld tot een maxi
mum geldboete van 10.000 gulden en
de heer Thomson wegens het op
dracht geven daartoe tot een geld
boete van 1000 gulden of 100 dagen
hechtenis.
Zoals bekend is, besloot de A D M.
in september de uurlonen van haar
handarbeiders met 10 cent te ver
hogen nadat bij deze Amsterdamse
werf enige tijd arbeidsonrust was
geweest ten gevolge van een aan de
arbeiders van de N.D.S.M. toegezegde
extra uitkering en een loonsverho
ging. De A.D.M. heeft zich erop be
roepen dat haar looncijfer nog altijd
beneden die van andere metaalbe
drijven liggen. Het is nog niet be
kend wanneer deze appélzaak voor
het Amsterdamse Gerechtshof zal
dienen.
(Van onze Groningse correspondent), me tijd van de sodastad gesproken
werd, heeft in de betrekkelijk korte
Delfzyi, de Groninger havenstad in
het Eemsmondgebied, stapt stevig
door naar de nieuwe toekomst. De
stappen op het pad van de industria
lisatie, die na het ontdekken van de
zoutkorst bij Winschoten in 1951 eerst
nog wat aarzelend waren, zyn steeds
groter en fierder geworden. Niet al
leen heeft de grote impuls voor de
ontwikkeling, het bekend sodaproject,
zich zeer voorspoedig ontwikkeld, ook
andere industrieën hebben de aan
trekkelijke mogelijkheid van Delfzijl
als vestigingsplaats ontdekt. Het
Doornroosje Deifzyi, dat jarenlang
sluimerde op de oever van de Eems,
heeft na de wekkende kus van Prins
Industrialisatie in 1952 geen tyd ge
kregen om we>er in te slapen.
De verwachtingen, dat in en om
deze stad, die tot in het laatst van
vorige eeuw niet meer dan een lief
stadje was, een chemisch centrum
van allure zal ontstaan, lijken meer
en meer gewettigd. Nu al is het in de
onmiddellijke omgeving van het nieu
we industriecentrum met de lande
lijke rust gedaan. Ten oosten van de
haven zijn reeds enkele omvangrijke
industrieën verschenen, terwijl aan
de voorbereiding van andere wordt
gewerkt.
Sodastad
i Het sodabedrijf, dat aan Delfzijl
I zoveel bekendheid gaf, dat er gerui-
Adverteiitle
IT7 EN vrijwel geheel gevulde schouwburg was gisteren getuige
-Lj van een ..Franse" toneelavond, waarbij het publiek, geheel in
de stijl van de eerste helft van de vorige eeuw. werd voorge-
ivarmd" met een passende eenacter. een ..proverbe". om zich daar-
na te gaan vermaken met het toneelspel ..Le Chandelier"beide
werken van Alfred de Musset.
Afgezien van de betekenis va neen toneelspel als ..Le Chande
lier" op zichzelf, is dit werk bovendien van betekenis tegen de ach
tergrond van het toneelschrijven van die tijd. De fijnzinnige De
Musset voelde een innerlijk verzet tegen de overdreven romantiek
en bombastische taferelen, waaraan de toneelstukken uit zijn tijd
zo rijk waren en meer nog uit een gevoel van persoonlijke artistieke
verantwoording, dan om een ..toneelvernieuwer" te willen zijn.
schreef hij een aantal toneelstukken, die hij zelf veeleer zag als
stukken om te lezen of als kamertoneel, dan om in schouwburgen te
worden gebracht.
Eerst veel later, in onze 20ste eeuw. ontdekte men. welk een
wereld van kunstenaarschap vol spitse en speelse dialogen in deze
vergeten stukken verborgen lag. en de stukken van De Musset
kwamen tenslotte toch terecht, waar ze horen, in onze schouw
burgen.
aan een toorts achter de schermen,
Anne-Marie Prins, die het stuk koos
met een gedegen kennis van de ach
tergronden van dit stuk en zyn tyd,
die daarnaast de tussen de scènes ge
zongen „Bergettes" met een groot ge
voel voor sfeer heeft weten te kie
zen, het décor ontwierp en de gehele
voorstelling regisseerde. En wat dat
laatste betreft, Anne-Marie eist heel
veel van haar spelers, maar op deze
manier is het ook de moeite waard
gedurende maanden alle vrye tyd te
offeren op het altaar van het ama
teurtoneel. De hulde voor haar aan
het einde van de voorstelling was
daarom treffend en verdiend.
Maar vergeten wij niet om ook de
eenachter „Uu Caprice", eveneens van
De Musset, te noemen. De eenacter
werd, zoals De Musset dat met celi
ac ters vaak pleegde te doen, speels
geconponeerd rond een wijsgerige
zegswijze, in dit geval het gezegde:
„Het vrouwelijk vernuft wint het van
alle geredeneer".
forse, mooie stem en rijzige gestalte
was hy een imponerende figuur.
Van Lexa Klusman zagen wij twee
verdiensteiyke rollen zowel in de
éénacter als in de „hoofdschotel"
waar zij van Madeleine een grappig,
op haar manier intrigerende dienst
meid maakte.
De vertaling van Hanneke Berg
was vlot en speels, wat voor dit stuk
ook een dwingende eis was.
Enthousiasme
Bijzonder goed verliepen de vele
changementen by open doek, wat., sa
men met de tussenzang door A. P.
Stok in hoge mate bUdroeg tot het
volledig doortrekken van sfeer.
Aan het slot een ovationeel applaus
voor sprekers, met als eerste de rec
tor magnificus, woorden van waar
dering, ln vele gevallen vergezeld van
bloemen, aan het adres van het LST,
de spelers en de regisseuse Anne-
Marie Prins richtten.
B.H. jr.
l&MUNl
RADIO TELEVISIE
periode van zijn bestaan al een spec
taculaire ontwikkeling doorgemaakt.
Vrijwel vanaf het ogenblik, dat in het
eind van 1957 de prod uk tie op gang
kwam. wordt er aan de uitbreiding
van deze industrie gewerkt. Na de
sodafabriek kwamen al gauw het
elektrolysebedrijf en de zoutfabriek
op gang. Maar daarmee was de kous
niet af.
Medio 1962 kon de bedrijfseenheid
voor sulfaat in gebruik genomen
worden en ongeveer een jaar later
de fabriek voor caustic-soda. Ook
met. de zoutfabriek ging het goed.
Enkele maanden geleden kon nog
een uitbreiding worden doorgevoerd,
die een aanzienlijke vergroting van
de produktiemogelijkheid tot gevolg
zal hebben.
Havenverkeer
De bedrijven van het sodacomplex
(ongeveer 530 werknemers) produ
ceerden het vorige jaar behalve ruim
400.000 ton zout aanzienlijke hoe
veelheden soda. chloor, natronloog,
sulfaat en caustic-soda. Dat het zout
voor het overgrote deel per schip
maken uit de cijfers van het haven-
verkeer. Ongeveer 73 van de uit
voer via de Deifzijler haven is zout.
Op korte afstand van de „soda"
zal dit najaar de petrochemie AKU-
Amoco starten. De fabriek, is in
korte tyd uit de grond gestampt. De
AKU en Amoco International (een
dochteronderneming van Amoco
Chemical Corp. in Chicago) zul
len in de nieuwe fabriek (in eerste
instantie met 183 werknemers) teref-
taalzuren en dmt dim ethyl terefta-
laat) gaan produceren. Het dmt zal
voor een groot deel als grondstof
voor de produktie van polyesterve
zels en garens aan de AKU-fabriek
in Emm en geleverd worden.
De soda-industrie en de petro
chemie hoeven niet bang te zyn,
dat zy terzynertyd geen uitbreidings
mogelijkheden meer hebben. Beide
bedryfven beschikken over grote
aantallen hectaren optieterrein bin
nen het 800 ha grote beheersgebied
van het havenschap Delfzyi.
Meer industrie
Nog enkele grote lndustrlën hebben
optie op stukken industrieterrein. De
combinatie Bllliton. Hoogovens en
het Zwitserse oedryf Alusulsse heeft
onlangs nog een optieterrein van 21
ha geruild voor een stuk van 100
ha(!). Het definitieve besluit betref
fende de vestiging van de alu
minium smelterij is evenwel nog niet
genomen.
Het wachten ls ook op nadere be
richten over een nieuwe amoniak-
fabriek van de Verenigde Kunstmest-
fabrieken en dc Staatsmijnen sa
men. Voor deze fabriek is reeds op
gehoogd terrein van 13,5 ha be
schikbaar. Zowel voor de aluminium-
smeltery als voor de amonlakfabriek
is het wachten op de prys van het
Slochterense gas. De Staatsmynen
hadden tot voor kort ook nog optie
op een deel van het industrieterrein,
waar zy eventueel een nevenbedrijf
zouden kunnen vestigen. Deze optie
hebben zy evenwel bewust laten ver
vallen.
Afgezien van de vanouds in Delf
zyi gevestigde bedrUven moet nog de
vestiging van de Nederlsndsche Ka-
belfabriekcn worden genoemd. Dit
in 1955 naar Delfzijl gekomen
bedrijf heeft «le laatste Jaren over
steeds meer bedrijven de beschikking
gekregen.
Op het ogenblik werken er voor deze
fabriek op het gemeenteiyk indu
strieterrein ongeveer 559 man.
En de toekomst? Delfzyi is er wel
gerust op. „Het zout onder de voeten
en 't aardgas in de rug", zoals
Delfzyis jonge burgemeester mr. A.
A. J. Goldberg het pleegt te zeggen,
heeft daar alle aanleiding toe.
Advertentie
'n kostuum
LEIDEN
KATWIJK
Zware eisen
„Le Chandelier":
een begrip
De titel „Le Chandelier" valt niet
te vertalen, een „Chandelier" was een
begrip in de toenmalige wereld van
hoofse conventies. We zouden het in
de verte kunnen vergelijken met een
bliksemafleider. Het stuk speelt voor
al de draak met het liefdeleven van
die tijd, dat, in plaats van geestdriftig
en spontaan, nauwelijks meer was
dan conventie, waarbij zelfs de on
trouw zich langs conventionele wegen
bewoog. i
Zo schildert ons De Musset een
jonge vrouw, conventioneel getrouwd
met een notaris, een conventionele
relatie onderhoudend met een offi
cier van het garnizoen.
Geheel volgens de regels van die
tyd vreest het onwettige paar, dat de
zeer wettige notaris argwaan kan
gaan koesteren en besluit onze offi
cier, geheel volgens militaire gewoon
ten een ook al weer in die tyd
conventionele afleidingsmanoeuvre
uit te voeren door een jongeman de
rol van aanbidder te laten spelen.
Deze jongeman, klerk ten kantore
van de notaris, dient zich opvallend
verliefd te gedragen ten opzichte van
de vrouw van zijn broodheer, waar
door hy de officier ontslaat van ver
denking, hetgeen deze notarisklerk in
het toenmalige jargon van de verbo
den relaties de titel van „Chandelier"
bezorgt. Tot zover is uitsluitend de
conventie, die op zich zelf al verma
kelijk genoeg is, aan het woord, Een
slechtere „Chandelier" had het lief
despaar zich echter niet kunnen aan
meten, want deze jongemanis al
jaren tot over zyn oren verliefd op
de lieftallige notarisvrouw, zyn lief
desbetuigingen worden daarom van
een zo overtuigende kwaliteit, dat het
vrouwtje niet alleen by hem, maar
ook bij zichzelf het ware, het be vrij
ende liefdegevoel ontdekt, dat haar
in staat stelt de conventies te ver
morzelen en geheel „verlicht" de man
van haar hart te volgen. Zagen wy
dit gisteravond in de schouwburg ge
beuren. ruim honderd Jaar geleden,
toen dit stuk by De Musset's leven
werd opgevoerd, werd een dergelijk
slot door de censuur dermate aan
stootgevend geoordeeld, dat men het
beter achtte minnaar en „Chande
lier" naar Amerika te laten verban
nen en het lieve vrouwtje in de ar
men van de notaris voor haar zon
den te laten boeten.
Toorts achter
het scherm
Willem Erkelens. de minnaar offi-
Dat een dankbaar publiek van deze I cier Clavaroche speelde een ydel
„Chandelier" op het toneel heeft mens. maar gaf tegelijk een knappe
kunnen genieten, danken wy vooralparodie op deze ydelheid.
Aan de spelers van het L.S.T. en de
gastspeelsters van de T.V.S.L. werden
deze avond zware eisen gesteld. Het
brengen van een typisch Frans blij
spel, in Franse stijl met een zo ve
derlichte toets dat alle pikanterieën
smakelijk en amusant biyven Ls een
opgave die ons in het algemeen boven
de pet dreigt te gaan. Toch brengt
het studentenmilieu van nature veel
mee om hier de Juiste toon te treffen.
Dat bewees ook weer deze voorstel
ling. In „Un Caprice" zagen wij hoofs
samenspel tussen Saskla Noordhoek
Hegt als Madame de Séry, een intri
gante van de edelmoedige soort, en
A. P. Stok als Comte de Chavigny. die
op de rand van de ontrouw Lalan-
ceert.
De voorstelling van „Le Chande
lier" gaf eveneens enige opmerkelijke
prestaties te zien.
Hanneke Berg als Jacqueline, het
omstreden vrouwtje was .uitermate
lieftallig, bewoog zich zeer lichtvoetig
door de scènes en, hoewel haar tim
bre geen breed bereik heeft, wist zij
zich toch, door de volle inzet van 1
haarzelf en een buitegenwoon goed
gebruik van haar plastische midde
len, het begeeriyke middelpunt van
deze comedie te maken.
P .P. de Reuver als „Le Chande
lier" was in vrijwel alle opzichten zeer
goed met een natuuriyke aanleg om
het waarachtige in de mens tot uit
drukking te brengen. In de lange mo
noloog na de pauze schoot zyn nuan
cering, door het wat hese timbre iets
te kort, maar alles byeen een creatie
die talent verraadt.
(Van onze correspondent in Rome)
Regen, grauwe molken en het vroeg
invallend duister herinneren er ons
aan, dat de zomer voor zover er
een zonicr geweest Ls nu wel echt
voorby is. Van de meer dan twin
tig miljoen vreemdelingen, die ook
dit jaar weer naar Italië zijn geko
men. heeft ook ons land er een be
hoorlijk aantal geleverd. Zy kwamen
hier de zon zoeken en in sommige
gevallen de resten ener oude bescha
ving. Het zal de meesten van die
zonaanbidders verrassen te horen,
dat schrijver dezes, al zoveel jaren
burger der eeuwige stad, om een
beetje zon te mogen genieten en een
ons steeds dierbare oude, zy het dan
niet zo overoude beschaving, juist
noordwaarts is getogen. Moe van de
gutsende regen buien en de zware
onweders, die dit jaar de Romein
se zomer tot een aanfluiting heb-
1 ben gemaakt, besloten wij begin sep
tember naar Nederland te gaan en
vonden daar de strakblauwe hemel,
die Italië in 1963 alleen maar op
prentbriefkaarten vermocht te to
nen. Het was een omgekeerde we
reld. maar wy waren er heel biy
mee.
Biy vooral, omdat wie vrijwel zyn
gehele leven in den vreemde heeft
doorgebracht, het eigen vaderland
als toerist pleegt tc bezoeken en dus
zon van node reeft. Wat viel ons
ditmaal het meest, op? Een verwar
rende veelheid van indrukken dringt
zich op. De mensen zyn nog altijd
onwaarschynlijk vriendelijk en be
hulpzaam, maar in de grote steden,
vooral ln Amsterdam, toch iete min
der dan een paar jaar geleden en
men krijgt de indruk, dat het leven
Nederlandse raket
op Texel beproefd
Gisteren is door het Nationaal
Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium
op het eiland Texel een beproeving
in de vrye vlucht gedaan van de door
de Koninklijke Nederlandsche
Springstoffenfabrieken N.V. en de
Artillerie-Inrichtingen ontwikkelde
ondersteuningsraket „Omor 9-250".
Deze raket is ontwikkeld voor
militair maar bestemd voor civiel
gebruik, te weten het aero-dynamsich
onderzoek in de vrije vlucht. Binnen
kort zullen nog enkele proeflancerin-
Met zijn gen worden uitgevoerd.
voor velen moeilijker is geworden,
dat zy zorgen hebben, financiële zor
gen vooral en dat de tevredenheid,
die we twee jaar geleden nog over
al vonden, heel wat minder algemeen
is. Maar behulpzaam blfjven de men
sen wel. Herhaaldeiyk hebben men
sen, die toevallig uit dezelfde trein
stapten, my geholpen mUn vrij om
vangrijke bagage naar de uitgang
te dragen. In de meeste andere lan
den (Joego-Slavië natuurlijk uitge
zonderd) zal dat niet gauw gebeu
ren. Maar het wijst tevens op een
ernstig manco van ons land: Neder
land is niet berekend op het toe
nemende vreemdelingenverkeer. Het
ls ons namelijk ook gebeurd, in Rot
terdam. dat we uit een internatio
nale trein stappend met zes stuks
bagage, meer dan tien minuten moes
ten wachten voor er een kruier kwam
opdagen. En die kwam alleen nog
dank zij het feit, dat wy in het
Nederlands aan een spoorwegbeamb
te konden vragen iemand te sturen.
In Nederland reist men doorgaans
zonder bagage cn als men al een
paar koffers heeft, dan sjouwt men
daar zelf mee. Maar niet iedereen
is daartoe in staat en als men meer
dan twee, drie stuks heeft, is het
onmogeiyk.
Italianen en ook Fransen dragen
beslist hun koffers niet zelf. Aan
onze stations moeten dringend veel
en veel meer kruiers komen. De idea
le toestand van Rome. waar by Ie
dere trein die aankomt .prcies even
veel kruiers gereed staan als er cou
pe's (niet rytulgen, maar coupe's)
zijn, zodat ieder zyn koffers door
het raampje kan aanreiken, is stellig
voor ons niet weggelegd. Dat vindt
men trouwens ook in steden als Mi
laan of Turijn al niet meer. maar
tien of twaalf kruiers per trein waar
lijk geen weelde.
Nulleloos
Gebrek aan werkkrachten, zal
wel het antwoord zyn. Het vry sim
pele werk van kruier kan ook ge
daan worden door ongeschoolde, uit
het buitenland tc betrekken werk
krachten. Bovendien vond ik in Ne
derland heel veel Jonge, krachtige
mannen, die volkomen nutteloos
„werk" verrichten. Wie kan my byv.
verklaren, wat die zonderlinge fi
guur betekent, die. wanneer ik in een
bioscoop tegen de juffrouw van de
kassa zeg welke plaats ik zou wil
len hebben, dat letterlijk gaat her
halen. het geld dat ik neerleg tien
centimeter naar voren schuift, en
het kaartje, dat de caissière mij geeft
bliksemsnel weggraait en aan my
overhandigt? Als we ln een tijd leef
den, waarin „werkverschaffing" no
dig zou zijn, dan zou, wanneer een
maal alle dyken cn alle straten, ln
orde zouden zyn gebracht en een
overschot aan woningen voor een ie
ders keuze beschikbaar was, zulks
een bioscoopbaantje misschien enige
reden van bestaan hebben. Maar nu?
En waarom moet. elk halfje brood,
elk kropje sla. elk flesje koffiemelk
aan de deur worden afgeleverd? Ne
derland heeft, vergeleken met. de
andere landen der Europese markt,
een vry gering aantal werkende
vrouwen. Waarom kunnen de vrou
wen dan niet, evenals elders, naar
winkel of markt gaan en het ge
kochte zelf meenemen? De „bestel
lers" zouden heel wat nuttiger werk
kunnen doen bij de posteryen.
Om terug te komen op de vreem
delingen: er zyn m ons land, vooral
in de grote steden, te weinig hotels,
vooral te weinig goede hotels tegen
schappelijke prijzen. Als we eens wer-
keiyk een toeristenland zouden wor
den, kunnen we toch moeiiyk van
onze gasten verlangen, dat ze ln
woonwagens slapen of gaan kampe
ren!
Zindelijk 'i
En is Nederland nu heus zo
zindeiyk?. We willen het niet heb
ben over de papieren tn het overige
vuil, dat de straten ontsiert. Dat
vindt men ook in andere landen.
Maar zijn die kleedjes op de tafels
van onze koffiehuizen erg hygië
nisch? En is de lucht van asbakken,
die te zelden gereinigd worden en
van verschaald bier erg aanlokkelijk?
En dan die typisch-Amsterdamse in
stelling, de broodjeswinkel.
Wij willen vooropstellen, dat de
broodjeswinkel, juist om dat echt-
Amsterdamse karakter, een warm
plaatsje ln ons hart heeft, maar
moeten vlees en paling en ham en
wat dies meer zy, nu beslist met
de vingers tussen de broodjes worden
gestopt? Kan daar geen stel grote
vorken op overschieten? En moet
de persoon, die de broodjes smeert
ze stuk voor stuk ln zyn of haar
handen nemen?
Wanneer we in een Romeinse „bar"
zindeiyk als de operatiezaal van
een model-ziekenhuis - een „sand
wich" of „toast" bestellen, dan reikt
het personeel dit aan, een keurig
papieren servetje, dat onmiddellijk
daarna wordt weggegooid, in de
hand Het aam-aken van levensmid
delen met de vingers is by politie
verordening verboden! Waarom by
ons niet?
Maar laat mfj niet te veel moppe
ren. Er zijn ook vrolyke noten. Het
verkeer bijv. Hebben de heren, die
onze .zebra's" en verkeerslichten
voor de voetganger hebben ingesteld,
wel eens een kijkje in andere grote
steden genomen? In Italië kennen we
„zebra's" al waren ze toen nog
niet op het wegdek geschilderd
sedert 1935. Het verkeer in Rome
overtreft dat van alle Nederlandse
steden by elkaar en de straten z(jn
zo mogelyk nog smaller. Toch voel ik
mij volkomen veilig bij het overste
ken ook in de drukste straat van de
Italiaanse hoofdstad en heel erg on
veilig. ik zeg niet in Amsterdam of
Den Haag, maar in Delft of Alk
maar.
Trouwens Couperus schreef al ln
juni 1921, toen het verkeer nog ln
kleuterkleertjes stak: „In Parys ben
ik nooit bang over te steken, in Den
Haag wel'. Dat is nog precies zo. De
oorzaken? Ten eerste reageert de
Nederlandse weggebruiker, fietser,
brommer of automobiKst, maar ook
de voetganger, niet al te snel en ls
hy vaak onzeker.
Dan zyn er de vele fietsen (mag
ieder tussen 6 en 90 jaar zich per
fiets „zo maar" temidden van het
gemotoriseerde verkeer bewegen, als
hy op een fietszadel zit?), die een
voortdurend gevaar vormen. En erger
misschien dan dat alles: de onvol
doende aanwyzingen. Laat my één
punt noemen, dat ik goed heb leren
kennen. Aan de Stadhouderskade in
Amsterdam tegenover hotel Centraal
ls een „zebra". De weg Ls daar vry
breed. Het groene licht (je) voor de
voetganger vertoont zich gedurende
een onderdeel van een .'rconde en
wordt dan weer door rood vervan
gen! Moet die voetganger dan weer
terug naar het trottoir? Neen, hy
wordt geacht ook te zien. dat het
licht voor het rijdend verkeer op rood
biyft. Waarom blijft dat veel te klei
ne voetgangerslicht niet groen? En
waarom moet het in een land, waar
we veel mistige en heilige dagen heb
ben. zo petieterig zyn? In Parys of
Rome of Londen zyn dat flinke., van
heel ver zichtbare lichten. In Rome
staat er met letters van twintig cm
op: avanti (voorwaarts) en als het
licht op rood staat, leest men: alt
(half of stop). Dat ls duideiyk en er
komen geen ongelukken voor by het
oversteken.
Nu hebben we, tegen onze zin, toch
weer gemopperd. Gelukkig heeft elk
land zijn deugden en gebreken, maar
Nederland hebben we dit Jaar weer
heeriyk gevonden. Vooral.... om het
mooie weer!
