Borodins „Vorst Igor"
bij Nederlandse Opera
kunst
kaLeiöoscoqp
egen de regen
Spectaculair werk
wacht liefhebbers
Scherpe aanval op de
Zweedse Academie
WAAR NOG STILTE HEERST
ucht-verteerbaar
I3UET
DE JAS VAN HET JAAR
Opgericht T maart 1860
Donderdag 31 oktober 1963
Zesde blad no. 31099
(Van onze kunstredactie)
OP 8 november gaat te Amsterdam bij de Ned. Opera de pre
mière van de opera „Vorst Igor"' van de Russische componist
Borodin (1833-1887). Een werk, dat zowel door zijn Russisch
volkscoloriet, zijn imposante koren en spectaculaire massa-scènes
zeer zware eisen stelt aan de uitvoerenden.
Het is zijn meesterwerk en tevens zijn levenswerk.
^T'
Aljeksei Porfirewitsj Borodin werd
1833 te St.-Pete rsburg greboren als
de natuurlijke zoon van prins Lukas
Ghedeanow, studeerde medicijnen en
«cheikunde aan de universiteit van
7-Un geboortestad en verkreeg een
grote naam als man van de weten
schap. Als musicus was hjj autodidact
en behoorde, bijzonder talentvol als
hij was, tot de mannen van het 7..g.
..Machtige hoopje", tezamen met
De componist
BORODIN
deeltelijk voltooid. Glazounow schreef
naar Borodins schetsen, de derde ac
te. welke hij ook instrumenteerde,
Rlmsky-Korssakow instrumenteerde
het voorspel, de eerste tweede en
vierde acte en nog enige andere frag
menten. De combinatie dezer drie
componisten als Moussorgsky en j componisten leidde tot een allerge-
Rimsky-Korssakow. Hij werd dan ook
algemeen beschouwd als een der
voornaamste vertegenwoordigers van
de jonge Russische school.
Borodin schreef zelf het libretto
voor zijn opera „Vorst Igor", waarbij
zijn persoonlijkheid zich het meest
i geprononceerd openbaart. Hij liet
zich Inspireren door de rijke schat
aan nationale melodieën «volks- en
kerkmuziek), die hij in de vormen
van de westerse opera aria's, duetten,
terzetten, finales etc) doet opklinken.
Sterk valt. hierbij het accent op de
koren en de balletten, waarbij de so
listische partijen van minder grote
importantie zijn. Met artistieke fijn
zinnigheid doch gedurfdheid ook.
voorzag hij de suggestieve Polowetzer-
scènes van een oosters coloriet en
zorgde daarbij voor talloze boeiende
contrasten. Toen Borodin in 1887
stierf, was de partituur slechts ge
lukkigst resultaat, zodat de eerste op
voering in St.-Petersburg (4 novem
ber 1890) een groot succes werd.
„Vorst Igor" Is. evenals de opera's
van Glinka, vele Russische componis
ten tot voorbeeld geweest- Men kan
dan ook zeggen dat deze opera een
standaardwerk van het Russische re
pertoire geworden is, terwijl zjj tegen
woordig meer en meer op de buiten
landse podia, speciaal die In Duits
land tot uitvoering komt.
Borodin heeft opera bij gedeel
ten geschreven, tussen zijn genees
kundige opdrachten, examens, confe- i
renties en laboratoriumwerk door.
Des te meer verwondert de grote
muzikale samenhang en de heerlijke
frisheid van zijn werk.
Wat de inhoud zeer verkort
betreft: het gaat hier om de Russi
sche vorst iRor die van plan is met
een groot leger ten strijde te trekken
tegen de heidense Polowetzers, die
onder aanvoering van de twee mach
tige Khanen Konsjak en Gzak voort
durend onrust brengen in het heilige
Rusland. Niemand is ln staat hem
van zjjn voornemen af te brengen. De
door Igor als zijn plaatsvervanger
aangestelde vorst Galitzky viert tij
dens ziln afwezigheid uitgebreide
feestgelagen. Dan staat op een dag
Khan Gzak met zijn leger voor de
poorten van de stad en vorst Galitz
ky die niet meer over genoeg weer
bare mannen beschikt, kan hun aan
val niet tegenhouden
Igors echtgenote Jaroslawna hoort
eerst nu dat haar man. na 'n vernie
tigende nederlaag, met zijn zoon
Wladimir in handen der Polowetzers
is gevallen. Igor wordt echter door
zijn vijand. Khan Konsjak edelmoedig
behandeld. Konsjak wil hem zelfs
vrijlaten, als hij vriendschap met
hem wil sluiten. Maar Igor wijst dit
verraad af. evenals de mogelijkheid
tot vluchten. Als hij echter hoort, dat
Khan Konsjak. na plunderingen en
verwoestingen met een rUke buit.
waaronder vrouwen kinderen, terug
komt. besluit hij toch tot de vlucht,
teneinde zijn vaderland van de onder
gang te redden. Hij ontkomt terwijl
Konsjakowna. de dochter van Kon
sjak de vlucht van de door haar
hartstochtelijk geliefde Wladimir
weet te verhinderen. De grootmoedige
Konsjak wreekt echter niet aan de
zoon de vlucht van de vader maar
verenigt zelfs het verliefde paar.
terwijl hij tegelijkertijd zijn leger
voor een nieuwe oorlog tegen Igor
verzamelt.
Door Jaroslawna en zijn volk uit
bundig begroet, keert Vorst Igor ge
lukkig naar zijn vaderland terug.
Borodin tekende een levendige en
realistische schildering van het ver
leden met een uiterst decoratieve ach
tergrond.
..Vorst Igor" neemt zeker een uitzon
derlijke plaats tussen de Russische
opera's in, waarvan men de uitvoering
met bijzondere belangstelling tege
moet mag zien.
Op 12 november gaat deze karakte
ristieke Russische opera waarbij on
getwijfeld ook de grandioze decors
een grote aantrekkingskracht zullen
uitoefenen, in het Gebouw van K en
De opera wordt uitgevoerd onder
1? te Den Haag.
leiding van Franz Bauer-Theussl. Al
le rollen worden dubbel bezel, wie de
solisten zullen zijn is nog niet bekend.
H.
Nel Oosthout weer
op tournee
De voordrachtskunstenaresse Nel
Oosthout gaat een aantal buitenland
se tournees maken. In het voorjaar
van 1964 wil zij haar Amerikaanse
tournee van 1962 herhalen en daarna
reist zij naar Australië. Het volgende
land is India, waar ze is uitgenodigd
om ln november 1964 bij gelegenheid
van het r.-k. wereldcongres dat te
Bombay wordt gehouden, een uitvoe
ring in het Engels te geven van ..De
onsterfelijke dwazen" van Gallico.
Verder brengt ze daar „St. Joan"
van Shaw en „Krijtkring" van Kla-
bund, waarmee zij twee jaar ge
leden ook in India optrad. Tagore's
drama „Chandalika", verhalen van
Kipling en in opdracht van de Ne
derlandse regerinc een programma
van Nederlandse literatuur in Engel
se vertaling. Voor 1965 staan tournees
door Zuid-Afrika en Japan op het
programma.
A n t woon I op vragen
over Veit Ilarlan
In antwoord op schriftelijke vragen
van het Eerste Kamerlid de heer Van
der Spek (PSP» over een eventueel
optreden van de Westduitser Veit
Harlan in Limburg, zegt de minister
van Justitie, mr. Scholten, mede na
mens zijn ambtgenoot van Sociale
Zaken en Volksgezondheid, de heer
Veldkamp, dat het bestuur van de
Stichting Stadsschouwburg Maas
tricht direct besloten heeft die voor
stelling niet te doen doorgaan. Deze
beslissing nam het bestuur zodra het
kennis kreeg van de omstandigheid
dat Velt Ilarlan. destijds regisseur
van nazifilms, waaronder de antise
mitische film Jüd-Süss, een door de
Stichting gecontracteerde opvoering
van een Duits toneelgezelschap zou
regisseren.
De bewindslieden zeggen zich te
kunnen voorstellen dat een optreden
van Veit Harlan in ons land reacties
zou kunnen opwekken. Op de vraag
of het mogelijk is in de toekomst per
sonen met een dergelijk verleden als
ongewenste vreemdeling buiten ons
land te houden, zeggen de ministers
dat tot wering van vreemdelingen
kan worden overgegaan indien zij ge
acht worden de openbare rust. de
openbare orde of de nationale veilig
heid in gevaar te kunnen brengen.
Een weigering tot het verlenen van
werkvergunningen ten behoeve van
vreemdelingen van wie het verblijf
in ons land is of wordt aanvaard, kan
op grond van de beslaande nationale
wetgeving en de in het kader van de
EEG geldende regeling ter zake
slechts gebaseerd worden op overwe
gingen. verhand houdende met de
stand en de ontwikkeling van de ar
beidsmarkt. Een en ander kan slechts
in concreto worden beslist, aldus het
antwoord.
van bijna het héle jaar, want
Terlenka is licht bij zwaar weer,
warm in de wind. Terlenka kan
tegen liters water,
tegen lang zitten,
rijden, opgevouwen zijn
Terlenka blijft
onberispelijk,
zorgeloos
correct -
is regen
jas en
demi
tegelijk
in vele prijsklassen
HET IS ALLÉÉN TERLENKA MET HET TERLENKA ETIKET
PUBLIKATIE VAN A K U. ARNHEM
Orgeldagen in Arnhem
Twaalf vooraanstaande organisten
uit Zwitserland. Frankrijk. Duitsland
en Nederland zullen worden uitgeno
digd om deel te nemen aan de in
1964 voor het eerst te Arnhem in de
Grote of Eusebluskerk te houden or
geldagen. Met de organisatie ervan
zal een nog in het leven te roepen
stichting zich belasten. Een interna
tionale jury zal de diverse orgelbe
spelingen beoordelen.
NED. DANS THEATER
NAAR ENGELAND
Het Ncd. Dans Theater vertrekt
maandag 4 november met een char
tervliegtuig naar New Castle <E.> om
een achttal balletvoorstellingen te ge
ven in het Empire Theatre te Sun
derland. Er worden twee verschillen
de programma's gespeeld, welke ge
heel uit werken van hedendaagse
choreografen zijn samengesteld.
Piet van Wijngaerdr
negentig jaar
De kunstschilder Piet van Wyn-
gaerdt zal maandag 4 november zijn
90ste verjaardag vieren. De jubilaris
Ls in de laatste oorlog verhuisd naar
Abcoude, doch werkt nog steeds in
zijn geboortestad Amsterdam Ver
scheidene musea ln ons land bezit
ten werken van Piet van Wijngaerdr.
die vooral bekendheid verwierf door
zijn landschappen, figuurstukken en
stillevens, veelal ln sombere kleuren,
soms met effectvolle schamplichten.
«adioPhilh.Orkest Inzake (le toekenning van de
naar buitenland Nobelprijs voor Letterkunde
Het Radio Filharmonisch Orkest
ral in mei 1964 een tournee van onge
veer drie weken maken door Duits
land, Zwitserland en Italië. Het zal
o.a. concerten geven in Hamburg,
Stuttgart. Lugano. Turijn en Milaan.
Dirigenten zijn Willem van Otterloo
en Jean Fournet, terwijl als solisten
zullen optreden: Jos d'Hondt. klari
net, Hans Richter Haaser en Daniel
Wayenberg, piano en Herman Kreb-
bers, viool.
HONDEBROOD
Gevarieerd voedsel - bevat
alles wat uw hond gezond
houdt. Geef het hem
DAGELIJKS
beter voor uw hond
makkelijker voor u
In een beschouwing over de toe
kenning van de Nobelprijs voor
Letterkunde aan de Griekse dich
ter Seferis schrijft de „Washing
ton Post", dat gedurende vijf jaar
achtereen de Academie de wereld
verbijsterd heeft met haar vreem
de keuzen.
Het was een bewonderenswaar
dig gebaar van Alfred Nobel, de
uitvinder van het dynamiet, de
prijzen te schenken, die zijn naam
dragen. Maar Nobel dwaalde droe
vig door de Zweedse Academie
voor literatuur toe te staan te be
slissen, welke schrijver elk jaar de
beloning verdient.
Het blad noemt Seferis een
Griekse dichter van monumentale
onbekendheid.
Iedereen zal er zich over ver
heugen. dat Griekenland zijn eer
ste Nobelprijs voor Letterkunde
gewonnen heeft en niemand kan
de heer Seferis zijn geluk mis
gunnen. Maar indien de Zweedse
Academie de glorie van Nobel wil
de overbrengen op een Griekse
schrijver, waarom deed zij dit dan
niet op een Helleen van wereld
formaat als de dichter en roman
schrijver Nikos Kanzantzakis, de
auteur van een moderne Odyssee
..Zorba de Griek" en „de Griekse
hartstocht" waarvan een bewogen
film gemaakt werd onder de titel
„He, who must die?"
Kazantszakis is gestorven en hij
bevindt zich in het vagevuur, ge
vuld met letterkundigen, die
door de ondoorgrondelijke Zwe
den onvoldoende werden bevon
den. Zij. die nooit een Nobelprijs
ontvingen: Proust, Zola, Ibsen,
Tolstoi, Tsjechow, Gorky, Hardy,
Wells, Conrad. Meredith, Rilke,
Mark Twain, Joyce en Lorca inbe
grepen. Terwijl deze auteurs be
neden de hoge eisen van de Aca
demie vielen, werd de Nobeiprijs
op de een of andere wijze uitge
reikt aan Karl Gjellerup, een
Deense schrijver die tot het boed
dhisme overging en een andere
Deen. Johannes V. Jensen, hoofd
zakelijk bekend door zijn held
haftige pogingen om te bewijzen
dat Columbus een Deen was.
In de laatste jaren heeft de
Academie haar zegen achtereen
volgens gegeven aan Salvatore
Quasimodo '1359>. een Italiaan,
die vooral bekend is omdat hij
een Nobelprijs heeft gewonnen
aan Alexis Leger (I960), een
franse dichter, die in Washington
woont, aan Ivo Andric (1961), een
Joegoslavische schrijver, die al
leen in zijn eigen land bekend is
en aan John Steinbeck, die op
verdienstelijke wijze zijn verras
sing uitte over zijn eigen overwin
ning.
In dezelfde periode, bestond de I
Academie het om aan de aan
spraken voorbij te gaan van An-
dré Malraux, Edmond Wilson.
Alan Paton. Robert Graves. Jean-
Paul Sartre, Alberto Moravia en
alle schrijvers van Latijns-Ame-
rika, Afrika en Azië.
De toewijzing van de prijzen is
noch intellectueel, noch geogra
fisch representatiefzij bewijzen
alleen maar de droevige neergang
van een belangrijk eerbewijs.
Nu kan men wel zeggen, dat al
le prijzen zonder zin zijn en dat
het genie geen behoefte heeft aan
een Zweedse lauwerkrans, maar
de prijs bestaat en zijn doel is al
leen maar onverschillig gerecht
vaardigd door de pedante keus
van de Academie".
spaar plezierig met
prijzen 1.75/1.95/2.95
met DUET
waardezegels
ook in de
modekleur Zlbellne
DE blaren vallen.
Hoe dikwijls is dit niet hét
onderwerp geweest voor
schrijvers en dichters, om er hun
poëtische gevoelens in uit te zin-
Ken? Moeten wij daaraan met
onze povere pen nog iets toe
voegen?
Toch is het goed te overden
ken, hóe mooi de wereld nu is,
als u tenminste tijd kunt vinden
voor enkele uren in de vrije na
tuur.
DIE vrije natuur is er geluk
kig nog, want we leven pas
ln 1963 en niet in het Jaar
2000
Dan zal misschien alles vol ge
bouwd zijn. dus u heeft nog wel
even de tijd om te genieten van
de rood-bruine herfstpracht, die
vooral de bossen tot wonderen
van schoonheid maakt.
U kunt daar lopen over tapij
ten van bladeren: zij maken al
les in en rond u stil. het wordt
rustig in uw ziel en u vergeet op
slag de reeks onafgedane zaken,
die al zo lang op afdoening
wachten
HET vallen der bladeren kan
u weemoedig stemmen,
want het versterkt de ge
dachte dat alles tot afsterven
gedoemd is.
Maar laat u niet tot te grote
somberheid verleiden, want ln de
grond ligt alweer de kiem voor
verjonging geborgen: oud en
nieuw wisselen elkaar in eeuwig
heid af en u zult in de lente de
juichende bevestiging daarvan
voor de zoveelste maal zien.
DE stilte om u heen wordt
een enkele maal doorbro
ken door de kreet van een
vogel, het geritsel van een haas
of als u geluk heeft! de
plotselinge verschijning van een
verbaasd hert. dat verschrikt
wegrent, zodra het u ln de gaten
krijgt.
Zij zijn enkele der ontelbare
wezens, die in dat ogenschijnlijk
totaal doodse bos evenzovele te
kenen van beweeglijk leven zijn.
Een ónder leven dan ln de
lawaaiige stad. waar de stilte
geen schijn van kans krijgt en
het rumoer de mensen op de ze
nuwen slaat.
Tóe: neem de moeite u zich
daaruit los te wurmen.
Pak fiets, brommer of auto en
stuur in de richting van de plek.
waar u temidden der vallen
de bladeren de rust hervinden
kunt. die iedereen op z'n tijd
dringend nodig heeft
Het zal een verademing zijn
u keert als een herboren mens
terug. Een beter medicijn be
staat er niet! FANTASIO.
«Foto Leldsch Da -blad»
