Nederlandse boeken nu
vertaald in 't Engels
kunst
ktleiöoscoQp
GOLD
viUi mol
Annie van Ees: 70!
Vier jaar voor hulp hi j
beroving van geld I o per Studietoelagen
Initiatief van een
Leidse uitgeverij
Bibliotheca Neerlandica'"
NU MODERN WASSEN
WASMACHINE BLAUW
Oostenrijkse schilderijen
in Hongarije en omgekeerd
Heel matige ontvangst van Gevechten roml
t wee druppels water te ranis r
Eens als Boefjegevierd
Uitd-Leidse nog niet vergeten
Nu in cellofaan
ter bescherming
van superieure
kwaliteit
Actie voor liet
behoud van de
„Pauwhof
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 30 oktober 1963
Derde blad no. 31098
slechts
15 cent
(Vein onze Londense correspondent
Bloembollen, boter en kaas waren tot dusver Nederlands ge
ijkte exportprodukten, die het meest tot het grote publiek in het
buitenland spreken. Daar is thans op verheugende wijze iets cul
tureels bijgekomen, namelijk klassieke en daarmee gelijk te stellen
voortbrengselen van onze letterkunde, welke tot dusver groten
deels tot eigen land en Vlaanderen beperkt bleven. Weliswaar
zijn er in de loop der jaren een aantal Nederlandse romans en
kinderboeken in het Engels verschenen, maar thans gebeurt dit
systematisch en op grote schaal, dankzij een dubbel initiatie! van
de uitgeverij Sijthoff in Leiden en Heinneman in Londen. Dit jaar
laten zij de eerste twee delen van een „Bibliotheca Neerlandica"
verschijnen, welke over vijf jaar zal bestaan uit 13 klassieke
werken der Nederlandse en Vlaamse literatuur.
De eerste twee delen zijn: „Old
People" and „The things that pass"
(van oude mensen en de dingen die
voorbijgaan) van Louis Couperus,
vertaald door Alexander Teixeira de
Mattos en de Waterman van Arthur
van Schendel, vertaald door mevrouw
Clcgg-Riedel.
De nieuwe bibliotheek is dezer da
gen in een bijeenkomst op de Neder
landse ambassade in Londen offi
cieel in Engeland gelanceerd. De
zaakgelastigde baron Van Boetzelaer
van Asperen huldigde de heren De
Flines, directeur van de uitgeverij
Sijthoff en Birch, directeur van Hein
neman.
Geestdrift
De beide uitgevers wilden met deze
uitgaven, naar zy ons vertelden „iets
goeds" doen, maar stonden er com
mercieel gesproken, aanvankelijk hui
verig tegenover.
Spoedig bleek echter dat er hele
maal geen reden bestond voor pessi
misme, want de serie die in Neder
land werd gedrukt en gebonden sloeg
onmiddellijk in.
Bestellingen stroomden binnen,
vooral uit Nieuw Zeeland en Zuid-
Afrika, met het resultaat, dat de eer
ste druk van de genoemde beide ro
mans reeds bijna is uitverkocht. Bij
de aankondiging in Engeland bleek
ook daar de belangstelling zeer groot.
Behalve de boekhandel zijn overal de
universiteiten, leeszalen en andere
bibliotheken voor de serie geïnteres
seerd. Ook in Nederland zelf is de
afzet bevredigend. Tot de kopers be
horen hier Engelsen en andere bui
tenlanders, alsmede Nederlanders die
hun buitenlandse vrienden thans iets
cadeau kunnen geven, dat de Neder
landse geest vertegenwoordigt.
De heer Alewfjn Birch, die op de
bijeenkomst was. is een Nederlands
sprekende Ier. Zijn moeder was Ne
derlandse en hij ging van zijn 10de
tot zijn 12de jaar in Den Haag op
de lagere school. Hij is vol geestdrift
over de nieuwe ultgaVen. Met recht
zei hij, dat een goede roman vaak
een veel beter beeld van een land
geeft dan een documentaire opsom
ming.
Letterkunde in
m«c Rccklttt
Première von
„Het lemen wagentje"
De Nieuwe Komedie heeft gister
avond in de Stadsschouwburg te
Haarlem de eerste voorstelling gege
ven van het Indische drama „Het
lemen wagentje" door Koning
Cudraka. Het stuk, dat vertaald is
door de dichter J. H. Leopold, werd
onder regie van Johan de Meester
opgevoerd. Aan de uitvoering van
dit bijzondere Oosterse toneel was
veel zorg besteed. De kostuums
waren gemaakt onder leiding van
Leontien van Beurden, de muziek
was van Peter van Hoboken. De in
trige was simpel in dit klassieke
Indische spel, maar boeide door de
wijze waarop het door de groep van
De Nieuwe Komedie ten tonele werd
gebracht
Advertentie
Achttien jaar nu de wereldoorlog
vogelvlucht
Achttien jaar na de tweede wereld
oorlog wachten nog ongeveer 1400
i waardevolle schilderijen uit het Hon.
llet is de bedoeling om elk half jaar faarse Rijksmuseum op terugkeer uit
ren niruwdrel t. publiceren, waar- Oortenrttk naar Boedapest,
door een blik in vogelvlucht op onze
letterkunde wordt geworpen, te be- Zaterdag j.l. deed een zekere Karl
ginnen met de middeleeuwse Rei- Heir™ Rie«el tijdens een persconfe-
naert de Vos en Marieke van Nim- I rentie deze onthulling te Bad
wegen. Verder staan o.a. op het pro
gramma Vondel's Lucifer, Hooft's
Granida. Bredero's Spaanse Braban
der en Mnltituli's Max Ilavelaar.
Uit de moderne tijd zjjn nog ge
kozen werken van Vestdijk, Walschap,
Elsschot en Teirlinck. De 13 delen en
drie bloemlezingen (korte verhalen
essays en poëzie) zullen worden ver
volgd door een „korte geschiedenis
van de Nederlandse en Vlaamse lite
ratuur".
Aussee (O.). Het Oostenrijkse minis
terie van Binnenlandse Zaken heeft
daar op gereageerd met een com
munique waarin wordt gezegd dat er
geen sprake was van een geheim.
Alles was al lang in Oostenrijk en
Hongarije bekend, zegt het ministe
rie. Over de bewering van Riegel
kan worden gezegd dat te Salzburg
1.151 uit Hongarije afkomstige schil
derijen zijn opgeslagen. Al jarenlang
wordt over de terugkeer ervan on-
rri i i» Dc plaatsvervanger
Tn OUi»n in Zwitserland is hPt
derhandeld tussen de ministeries van
Buitenlandse Zaken van Oostenrijk
en Hongarije, maar die onderhande
lingen zijn nog niet met succes afge
sloten. De betreffende schilderijen
werden met vele andere uit het
buitenland afkomstige door autoritei
ten van het Derde Rijk te Salzburg
opgeslagen. De andere schilderijen
zijn in de eerste na-oorlogse jaren
naar hun land van herkomst terug
gestuurd onder auspiciën van de ge
allieerde bezetters, aldus het com
muniqué.
De Oostenrijkse autoriteiten wen
sen geen catalogus van de Hongaar
se collectie te verstrekken en even
min wensen zij de waarde van die
collectie te onthullen. Bij alle vragen
verwijst men naar het communiqué.
„Berichten dat zich Rembrandts.
Diirers. Tintoretto* en Raphaels in
de collectie bevinden, zijn zuiver
speculatief", zei een woordvoerder
van Binnenlandse Zaken.
Adolplie Menjou
overleden
Afscheid directrice
Deventer-
schouwburg
Culturele prijs en
oorkonde uitgereikt
Onder grote belangstelling heeft
nevrouw R. KrooshofBoonstra, die
ien jaar directrice van de Deventer
ichouwburg is geweest afscheid geno
men. Verscheidene sprekers beschre-
ren haar als de figuur die de Deven
ter chouwburg inhoud gaf, program
ma's bracht die tot de beste in den
lande kunnen worden gerekend en
van haar schouwburg een cultureel
centrum maakte voor Deventer en
wijde omgeving.
Vele bezoekers kwamen haar de
hand drukken. Mevrouw Krooshof
kreeg namens hen een geschenk aan
geboden (een couvert) als een bij
drage voor de culturele reis die zij
naar Griekenland wil gaan maken.
Mr. dr. N. Balkestein zei namens de
Raad van Commissarissen van de
schouwburg, dat de Apeldoornse schil
der P. Jabaaij opdracht kreeg een
portret te schilderen van de direc
trice, die voor de schouwburg van zo
grote betekenis was. Het schilderij
sal een mooie plaats in de schouw
burg krijgen. Namens de Nederlandse I
Vereniging van schouwburg- en con-
ertdirecties sprak de heer Evert Smit
lit Amsterdam woorden van hulde
en dank tot het enige vrouwelijke lid,
dat de vereniging ooit in zijn boeken
inschreef. De acteur Ben Groenier
jankte namens de Nederlandse tone
listen voor de werkelijke gastvrijheid
van mevrouw Krooshof, die maakte
dat de actrices en acteurs steeds
graag in Deventer speelden. Voorts
werd haar de culturele prijs van de
Deventer culturele raad uitgereikt, in
gesteld in februari 1962 en nu voor de
eerste maal toegekend. De heer W.
Polman Tuin overhandigde een oor
konde van de hand van de kunstschil
der Daniel Weijl plus een enveloppe
met inhoud.
Sinds enkele dagen draait gelijktijdig in twee Parijse bioscopen de film
van Fons Rademakers „Twee druppels water". Helaas echter mogen we niet
zeggen dat de film. waarvan de première aanvankelijk al voor half septem
ber was aangekondigd, bij publiek en pers tot dusver een onstuimig succes
heeft geboekt. Nadat de film, die met Franse ondertitels wordt gedraaid, op
het laatste Festival van Cannes onder de letterlijke vertaling van de oor
spronkelijke titel al was vertoond, Is hij in Parijs nu tot „Onbekende In ge
heime dienst" herdoopt.
Het scenario met zijn dubbelgan
gers en soms wel wat onwaarschijn
lijke ontknopingen kan men hier,
lijkt het, nogal moeilijk volgen en
ook voor de prestaties van de spelers
en van de regisseur weet men maar
een bescheiden waardering op te
brengen. In een der Parijse kritieken
werd de film ons gekenschetst als
een nieuwe versie van de oeroude
klucht „De tante van Charley", die
voor de gelegenheid echter met een
heroïsche saus was overgoten. Het
fotowerk van de Fransman Raoul
Coutard wordt daarentegen geroemd.
Rademakers, voormalig assistent
van Jean Renoir, is in zijn vaderland
de voortrekker van een filmschool,
die uit schimmen bestaat", aldus de
verzekering van het avondblad Paris.
Presse, die desnoods nog voor tweeër
lei uitleg vatbaar leek.
Maar de juiste interpretatie van
die uitspraak volgt in de nogal hate
lijke slotpassage van de kritiek: een
citaat uit het standaardwerk „Ge
schiedenis van de film in de wereld"
ARCHITECTEN LOVEN
BOUWNOTA 1963
De leden van het Nederlandse
Architectengenootschap hebben gis
teren op een vergadering in Utrecht
een telegram gestuurd aan de minis,
ter van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid, waarin zy hun waarde
ring uitspreken voor de aanpak
(nieuwe stijl) die zij menen te onder
kennen in de Bouwnota 1963. Voorts
uitten de leden van het N.A G. de
verwachting dat bij het noodzakelijke
nadere overleg over onderdelen van
deze nota de in de erkende vereni
gingen georganiseerde architecten in
zo ruim mogelijke mate zullen wor
den betrokken.
van Georges Sadoul. die de cinema
tografische produktie van Nederland
kwantitatief zeer gering cn kwalita
tief eerder middelmatig had ge
noemd. „Nieuwsgierige filmliefheb
bers kunnen", zo besluit Paris-Presse
„zich van dat gezaghebbende oordeel
in Parijs nu relfmrt tlcrn oren plaatsvervanger wordt vertoond
In Olten in Zwitserland is hét
gisteravond tot gevechten gekomen,
nadat enkele honderden jongelieden
een theater waren binnengedrongen
waarin een opvoering werd gegeven
van Rolf Hochhuts omstreden stuk
,De plaatsvervanger", over Paus Pius
XII en de Jodenvervolgingen.
De glazen deuren van het theater
werden vernield en de portiers wer
den mishandeld. Zesendertig beto
gers werden gearresteerd. Olten, een
industriestad met 22.000 inwoners, i6
de tweede Zwitserse stad waar „De
gaan overtuigen".
Het stuk ging el eerder in Bazel.
Bewaar\uw jeugdige charme!
Vitamol-produkten zijn snel tot een wereldbegrip geworden.
Dit succes is het beste bewijs voor de doelmatigheid van de vitamine-
huidverzorging. Het ontbreken van vitaminen leidt tot verslapping
van de huid. Zij gaat schilferen en verwelkt. Daarom moet u uw huid
de waardevolle, «levengevende vitaminen door middel van
Vitamol toedienen.
Vitamol-crèmes dringen snel en diep in de huid door, stimuleren de
intensieve bloedcirculatievernieuwen en versterken de huidcellen,
garanderen het natuurlijke vochtgehalte en houden de huid daardoor
jong, strak en gezond.
DE SUCCESVOLLE VITAMINE-HUIDVERZORGING
Crème Hydratante, een wonder van fijnheid, maakt uw huid jeugdig.
Crème Cellulaire doet 's nachts haar werk als een goede fee. Tube f6.25
Van onze kunstredactie!
De indertijd 20 gevierde actrice Annie van Ees. o.a. bekend door j
haar glansrol van ..Boefje" in het gelijknamige stuk van M. J.
Brusse, viert vandaag haar 70ste verjaardag. Het is thans tevens
40 jaar geleden, dat de toneelbewerking hiervan in première ging.
Annie van Ees. echtgenote van de acteur Cor van der Lugt Mei-
sert is jarenlang de grote lieveling van het Haagse publiek ge
weest.
Haar charme, ook in andere kinderrollen, o.a. Leontientje in
Felix Timmermans' ,,De pastoor van de bloeiende wijngaard", dat j
door Eduard Veterman voor het toneel bewerkt was, is voor tal
lozen onvergetelijk gebleven.
Annie van Ees werd op 30 oktober
1893 (e Leiden geboren. Nadat zy
door de strenge Jan C. de Vos we
gens „gebrek aan talent" van de
J Toneelschool was weggestuurd, kreeg
zy een engagement bij Het Tooneel
van Willem Royaards. Via het Am
sterdamse Frascati-ensemble kwam
zij vervolgens by Verkades „Die
Haghespelers". waar zij al spoedig
aller aandacht trok.
Toen Verkade Den Haag verliet
en Van der Lugt zijn intrek nam in
het theater aan de Herengracht,
werd dat het begin van een artis
tiek bondgenootschap, dat ook in
hun persoonlijk leven zou doorwer
ken.
Annie van Ees kreeg een belang
rijke rol in Wedekinds „Frtlllngs-
erwachen", namelijk die van het
meisje Wen'da en schitterde ook in
vele societys tukken. Toen Van der
Lugt de Koninklijke Schouwburg
ging bespelen, trad zy daar op in
stukken als „Wonderkind" van Jan
Feith. Ibsens „Poppenhuis". Sardou's
..Madame Sans Géne", Dumas' „La
dame aux camélias". Henri Borels
„Vlindertje". Nicodemi's „Overschot
je" en talrijke andere.
Een van haar belangrijkste rollen
was die van 's konings maitresse
Orinthia in Shaws „Keizer van Ame
rika", waarin Van der Lugt de hoofd
rol speelde.
■N
25 stuks f 1.-
SwÜf!
Een klasse apart.
Zuivere, zachte
U.S.A. tabakken
De bekende Amerikaanse filmac
teur Adolphe Menjou is gisteren op
73-jarige leeftijd in Hollywood over
leden. Reeds enige tijd leed hy aan
geelzucht.
In 1912 trad hij voor het eerst
ln een film op. Toen hy zich in 1950
terugtrok, had hij ruim 200 rolpren
ten gespeeld en verscheidene rollen
op het toneel vertolkt. Zijn vrouw,
de voormalige actrice Veree Teasdale.
en zijn 27-jarige zoon Peter bevonden
zich aan zijn sterfbed.
Samen delen
Maleisië en Tsjecho-Slowakije zyn
overeengekomen elk één jaar zitting
te nemen in de Veiligheidsraad van
de VN. Zoals bekend was de Alge
mene Vergadering er na zelfs 11 ge
heime stemmingen niet in geslaagd
een van beide landen de meerder
heid van tweederde te bezorgen, no
dig voor verkiezing tot lid van de
Veiligheidsraad.
Beide landen zullen samen twee
jaar zitting hebben in de raad, het
eerste jaar Tsjecho-Slowakije. het
tweede Maleisië.
3.3 Miljoen voor
verletbestrijding
in bouwnijverheid
De minister van Volkshuisvesting
en bouwnijverheid heeft by aanvul
lende begroting f3,5 miljoen ge
vraagd voor een experimentele over
gangsregeling 1963 ten behoeve van
verletbestrijding in de bouwnijver
heid.
Dat bedrag zal dienen 0111 de SVB
Stichting Verletbestrijding in
staat te stellen voor ongeveer 10 per
cent van de jaarlykse produktie aan
gebouwen en woningen (voor een
bedrag van totaal van f300 miljoen)
zodanige maatregelen en proeven te
nemen, dat produktie winst wordt be
haald. De bedoeling is tevens erva
ring op te doen op organisatorisch,
sociaal, technisch en administratief
gebied.
De minister verwacht voor de ko
mende winter niet, dat opdrachtge
vers en aannemers tot besparingen
zullen kunnen komen. Integendeel
wordt verwacht, dat hun kostensal-
do groter zal zijn dan de besparin
gen. die door minder verlet bereikt
kunnen worden. Deze extra lasten
f 5.3 min) zouden nu ten dele door
het Rijk en ten dele door de risico-
fondsen (F 1,8 min) moeten worden
1 gedragen. Extra-kosten <door werk-
toeslagen e.d.) zullen minus besparin
gen by de SVB kunnen worden ge
declareerd.
Indien de actie slaagt, zo meent
de minister, dan zullen voor volgen
de jaren hogere bedragen nodig zijn.
Het aandeel van de risicofondsen
is geraamd op basis van de gerin- 1
gere uitkeringen, die by geringer ver-
let zullen moeten worden gedaan.
De minister verwacht over drie
jaar zo ver te zijn. dat via ln de I
aanneemsom op t.' nemen verlet-be-
strijdingspremies fondsen voor het j
financieren van doorwerken kunnen I
worden gevormd. Dan zal het door-
werken echter in belangrijke mate
in de bouwnijverheid gebruikelijk j
moeten zijn.
Annie van Ees bleef tot 1949 voor
het Nederlandse toneel behouden.
Toen gaf zij er de voorkeur aan zich
terug te trekken, tot gTOte spyt ran
haar talloze bewonderaars en be
wonderaarsters.
Alleen by het 150-jarig bestaan
van de Koninklijke Schouwburg
heeft zij zich tijdens het spectacle
coupé nog eenmaal op het toneel
laten zien.
Af cn toe ziet men Annie van Ees
nog als toeschouwster bij premières
ANNIE VAN EES
als Boefje
maar overigens mijdt zy de open
baarheid.
Maar de oudere' toneel-enthousias
ten zijn haar stellig nog niet verge
ten. Annie ran Ees was een der
meest geliefde actrices in een tijd,
waarin het toen bijzonder karig ge
subsidieerde toneel een zware strijd
had te voeren.
III neL omsireaen pian zal uitsprekei
In het. stlldi^ianr IQfil
Honderden vooraanstaande Neder
landers en bekende instellingen op
het gebied van wetenschap en cultuur
hebben dinsdag bij de gemeenteraad
Waasenaar bezwaren kenbaar ge
maakt tegen het plan om in het raam
van het uitbreidingsplan een weg aan
te leggen door het park van „De
Pauwhof". De indieners van de tal
rijke bezwaarschriften geven als hun
mening te kennen, dat de. aanleg van
de weg het einde zou betekenen van
het internationale werk- en recreatie
oord voor kunstenaars en intellce-
tuelen.
Onder hen die zich tot de raad
hebben gewend, bevinden zich oud
minister-president dr. W. Drees en de
voormalige mminster van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen, mr J
M. L. Th. Cals. Uit de universitaire
wereld onderschrijven o.a. de rec-
tores-magnifici van de Ryksunivei-
siteit te Utrecht, de Universiteit van
Amsterdam en de Technische Hoge
school in Delft de bezwaren van het
bestuur van „De Pauwhof". Dit doen
ook tientallen hoogleraren en leden
van de wetenschappeiyke staven
Uit de kunstenaarswereld wordt de
protestactie o.m. gesteund door de
Vereniging van Letterkundigen, het
Katholieke Kunstenaarsverbond met
zyn 800 leden, talryke leden van de
Federatie van Beroepsverenigingen
van Kunstenaars en schilderkundige
genootschappen. zoaLs het Amster
damse ..Arti et Amicitiae" en het
Haagse ..Pulchri studio". Onder de
individuele kunstenaars, die van hun
bezwaren bliik hebben gegeven, be
vinden zich de schrijvers A Roland
Holst J. C. Bloem en F. Bordewijk.
de toneelspelers Ank van der Moer.
Mary Dresselhuys. Ida Wasserman.
Paul Steenbergen. Robert de Vries en
Guus Oster en de toonkunstenaars
Gré Brouwenstyn, Willem Andries-
sen, Eduard Flipse en Thomas
Magyar.
Tenslotte hebben ook verscheidene
organisaties op het gebied van na-
tuurschoonbeschermirig. zoals de ver
eniging tot behoud van natuurmonu
menten. zich met een protest tot de
gemeenteraad gewend. Het is nog niet
bekend, wanneer de raad zich over
het omstreden plan zal uitspreken.
Vier jaar met aftrek van het voor
arrest anderhalf jaar meer dan het
rechtbankvonnis! heeft het ge
rechtshof te Amsterdam gisteren op
gelegd aan een 33-jarige kok uit de
hoofdstad wegens medeplichtigheid
aan de beroving van de 63-jarige ex-
peditiebediende van het Algemeen
Handelsbald H. J. de Haan op 11
maart.
Deze was op klaarlichte dag in het
hart van Amsterdams krantenwijk op
de hoek Sint-Luciensteeg—N.Z. Voor
burgwal door een man (de politie
heeft deze nooit kunnen opsporen)
neergeslagen en beroofd van zyn tas
met f 35.520. Tezamen met een col
lega. die zelf drie linnen zakjes met
kleingeld droeg had de expeditie-
bediende het geld bij een bank in de
Vyzelstraat gehaald.
De aanvaller had tijdens zyn ach
tervolging de tas overgegeven aan de
kok. Deze heeft van begin af aan
hardnekkig ontkend dat hy bij de
overval betrokken is geweest. Integen
deel, hy had juist meegeholpen aldus
zyn verklaring, om de dader té pak
ken te krijgen waarbij het hem al
leen maar gelukt was deze de tas met
geld te ontrukken.
Voor het Telegraaf-gebouw was de
kok ten val gebracht en geoakt. Na
een eis van drie jaar had de recht
bank de kok, die al herhaaldelijk ter
zake van diefstal en verduistering
I werd veroordeeld 21' jaar met aftrek
opgelegd. In hoger beroep was beve:
l Liging van dit vonnis geëist.
In het studiejaar 1961/'62 zyn
ruim 40.000 studietoelagen by het
voortgezet onderwijs 'het landbouw-
onderwijs uitgezonderd 1 bij het mi
nisterie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen aangevraagd. Hier
van werden er ruim 28.000 (71 in
gewilligd. Deze studietoelagen verg
den samen een bedrag van ruim 133
miljoen.
Rond tweederde deel hiervan gaat
naar het wetenschappelyk onderwys
terwyi de opleiding van leerkrachten
22 r'r van het totale bedrag ontvang:
Gemiddeld studeren er van elke
100 leerlingen of studenten negen
met behulp van een Rykstoelage. Het
hoogst is dit verhoudingscijfer by her
kweekschoolonderwys (35' cn het
wetenschappelyk onderwijs 1-t
laag.,i bij het jorbereidend h. gei
en middelbaar onderwys (ruim 1/,
