UMOER om MILITAIRE jPERATIE „BIG LIFT" v SEBASTIAN", meer verhaal dan ballet Itei ezi r3rage van der Plas occasions Het naakte eiland': de worstelende mens in zijn oergestalte Teleurstelling Washington I Wantrouwen in West-Duitsland AMBITIEUZE JONGEMAN Ovaties voor het Afed. Dans Theater rce""l experiment len Tetley iu titelrol Het kinderboek voor 1963 „De brief voor de koning" J rijdag opening in Prinsenhof LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 23 OKTOBER 1963 an onze kunstredactie) Nederlands Dans Thea- het gezelschap bestaat nu ar heeft weer een nieuw op het repertoire, ballet. ..Sebastian" van (utler. ging gisteravond tij- Ie feestelijke opening van nsseizoen in de Konink- [houwburg van Den Haag lière. Het is gunstig ont- ondanks dc tekortko- Het ballet spreekt wel aar in danstechnisch op- teft het toch eigenlijk niet zeggen. Het gaat hier na- om een verhalend ballet, het accent meer op het dan op het ballet is ko- j liggen. Dit gedanste dra-1 tinspireerd op het geterg- gefolterde leven van de Sebastian. illet gaat over de lierde van Sebastian voor een Vene- ourtisane. Zijn rivaal is een es, wiens zusters zich tegen desverhouding verzetten. Zij de courtisane door middel rte kunst uit de weg te rui- ir het drama zou geen hoog- tbben als niet de Moor hier- tlachtoffer werd. in de allereerste taferelen Br van het noodlot bijzonder rpeerd. Voor de rest ademt een soort sensuele geladen - pas na veel spanning tot ng komt. Teveel heeft de choreograaf aandacht geschonken aan het spektakel, te weinig aan de dans. De dansbeweging en deze tra gedie zijn enerzijds druk en driftig, anderzijds geheel in de stijl van de oud-Venetiaanse courtoisie. ZU worden uitgevoerd op de ver rukkelijke muziek van Gian-Carlo Menotti, waarvan een waarlijk grote verbeeldingskracht uitgaat. De titel rol is aan de Amerikaan Glen Tetley toebedeeld, die ditmaal echter als toneelspeler meer overtuigt dan als danser. Hij laat niets na om als de Moor een zo diep mogelijke indruk op het publiek te maken. Met succes overigens. Milly Gramberg, sinds kort weer opgenomen in de gelederen van dit jonge en vooruitstrevende balletge zelschap, danst de rol van de ver leidelijke vrouw met veel allure. Haar bewegingen verraden een groot ge voel voor stijlzuiverheid en een rijpe podium ervaring. Verder staan de namen van Willy de Bye en Marti- nette Janmaat, die de boze zusters van de prins uitbeelden borg voor een ballet, dat in ieder geval belang stelling verdient. Ook al zou deze belangstelling alleen maar gericht zijn op de rijke aankleding van Nicolaas Wijnberg, wiens naam met ere vermeld moet worden. Het Haagse premièrepubliek, dat behalve Butlers ballet ook twee werken van Hans van Manen, „Sym phony in three movements" en „Klaar af", te zien kreeg was gul met bloemen en applaus, dat tot een ware ovatie uitgroeide. Ter gelegenheid van de kinderboekenweek is als kinderboek 1963 gekozen „De brief voor de Koning" van mej. Tonke Dragt, lerares tekenen in Den Haag. Zij verzorgde ook de illustraties in dit boek. Tonke Dragt werd in 1930 in het voormalige Batavia geboren. In In donesië bracht zij het grootste deel van haar jeugd door, waarvan drie jaar in een Japans gevangenkamp. In Nederland deed zij eindexamen HBS, bezocht daarna de Academie voor Beeldende Kunsten te Den Haag en behaalde de middelbare ak ten A en B handtekenen. Zij is thans lerares tekenen aan een lyceum in Den Haag en wijdt zich verder aan tekenen, schrijven en schilderen. In 1961 publiceerde zij „De verha len van de tweeling-broers, door haar zelf geillustreerd. „De brief voor de koning" is haar tweede boek. Aan een derde wordt gewerkt. De jury bestond uit de dames Har riet Laurey, C. J. H. van Reenen en Miep Diekmann en de heren A. Lens en Th. Vesseur. De prijs zal aan Tonke Dragt wor den uitgereikt tijdens de openings avond van de negende kinderboeken week op vrijdag 25 oktober in Mu seum het Prinsenhof te Delft door mr. L. B. van Ommen, hoofd van de afdeling volksontwikkeling van het ministerie van O. K. en W Deze openingsavond valt midden in het congres over het kinder- en jeugdboek, dat de commissie voor de collectieve propaganda van het Ne derlandse boek. in samenwerking met het centrum Jeugd en Lectuur en Gerard van Bezeij, alom tegen woordig slagwerker voor bijkans alle radiomuziekjes, sloeg van nacht fascinerende ritmen uit zijn drums en bekkens. Toen de opnamerust eindelijk in Studio II van de KRO was weergekeerd, dreunden en roffelden de stokken op de vellen en aaiden de brushes de trommelhuid. De slagwerker inspireerde met Brubecks „Take five" in een T.V.-uitzending Hil- versumse kunstwever Leon Bouvy (al 30 jaar in het vak) die drie jaar geleden begon met het ver talen in verf, krijt, gouache, lijm en goudpoeder van muziekwer ken. Gerard van Bezeij's drumsolo's i obsedeerden hem zo dat hij hem om zijn medewerking vroeg. Daar om zat dit duo gisteravond laat en nog ver na het middernachtelijk I uur m de studio voor dit aller- I merkwaardigste experiment. Be- j zeij al improviserend achter zijn j drums, Bouvy achter zijn teken tafel. De obsederende ritmen j ..toonzette" de laatste in kleuren, abstracte klankentaai in vorm. Bouvy is een „nachtdier"Na twaalf uur gaat hij voor dit werk aan de arbeid. Radiomuziek is daarbij meestal uitgangspunt en i inspiratiebron. Hij gebruikt ook grammofoonopnamen. Met Bezeij 1 maakte hij zijn eerste „live"-op- name, maar binnenkort kan men hem ook in de concertzalen ont moeten. Het wachten is nu nog op een grammof oonplatenmaat- schappij, die „U luisterde en keek naar Bach, Chopin etc." reali- I seert. I met steun van het Prins Bernhard- fonds, op vrijdag en zaterdag in Delft houdt. Er hebben zich een paar honderd deelnmeers voor dit congres gemeld die allen iets te maken hebben met de jeugd of de lectuur voor de jeugd. Het kinderboekenweek-geschenk Viermaal J en Janus werd geschre ven door Haas Andreus en geïllus treerd door Babs van Welv (het ver haal gaat over de 4xJ-club, Jan I. Jan II. Jan III) en Jeannetje, die vele avonturen beleven bij de ont maskering van de bekende boef Ja nus de Gladde. Enkele dagen voor de kinderboekenweek wordt op alle la gere scholen de 4-J-clubkrant uitge deeld. Voorts wordt dit blad door de I boekhandel verspreid. Er was gisteravond, voor de eerste voorstelling van dit seizoen van K. en O.'s Filmstudiekring in de Uni versiteit, verheugend veel belang stelling. Wel moest een voorfilm ver vallen als gevolg van de speciale con structie voor het brede doek, maar daardoor was de vertoning mogelijk van Keneto Shindo's „Het naakte eiland". Dit Japanse werk heeft een sterk documentaire inslag: over duizend jaar zullen historici zich de vingers aflikken bij het zien van een derge lijk „document humain", dat tege lijkertijd een „document agricole" is. Want de uiterst moeizame ontgin ning, bebouwing en watervoorziening op een klein Japans eiland, dat zich alleen door gestage toewijding een levensonderhoud voor man, vrouw en twee kinderen laat ontwringen, wordt hier omstandig uit de doeken gedaan. Maar Shindo is een kunstenaar. Zijn werk is niet blijven steken in dorre registratie van het harde, slechts door kleine vreugden onder broken leven van een paar Japanse akkerlieden. Ware dat zo. dan zou men moeten zeggen, dat deze film te gedetailleerd en daardoor te wijd lopig is. Maar achter de monotone breed- j sprakigheid van deze filmbeelden nog geaccentueerd door de herhaling I van de begeleidende muziek her- kent de toeschouwer de mens in zijn wezenlijke gedaante, die zich. onder j welke omstandigheden ook, in een I ononderbroken worsteling met de I vijandige natuur tracht te handhaven en haar stan voor stan poort te nn- I derwerpen. En zo is deze fi'm een I epos van de werkende mens. die „in het zweet zijns aanschijns" zijn brood moet eten. Het lot treft dit slovende echtpaar bitter, als een van hun kinderen I sterft. Maar deze tragiek schijnt ten onder te gaan in de harde discipline van het leven van elke dag Schijnt. want plotseling wordt het de vrouw I te veel: in haar wanhoop stort zij I het kostbare water zo maar uit over het land en rukt zij de tere plantjes uit de bodem. Hoe welsprekend is het zwijgen van de man. als zijn vrouw zich schreeuwend ter aarde werpt. I Vroeger zou hij haar hebben geslagen nu gaat hij, na verwondering en snel verdwijnende woede over de verspil ling en vernieling, begrijpend en be rustend voort met het begieten van de plantjes. En ook bij haar sluit zich snel de wonde en voort gaat het weer. in de verbeten strijd om het bestaan. Van dit korte moment heeft regisseur Shindo een monumentaal slot gemaakt van een film, die in zijn eenvoud en in zijn sober ritme, dat zo wonderwel correspondeert met de werkelijkheid, uitrijst boven gebon denheid aan plaats en tijd en een verbeelding is geworden van de wor stelende mens-in-zijn-oergestalte. Nieuwe rechters Internationaal Hof I De Veiligheidsraad en de Algemene I Vergadering van de VN hebben vier nieuwe rechters voor het Internatio naal Gerechtshof in Den Haag ge kozen. Het zijn André Gros (Frank rijk), Sir Gerald Fitzmaurice (Enge land". Luis Padilla Nervo (Mexico) en Sir Zafroellah Khan (Pakistan». Hun ambtstermijn is negen jaar. het salaris 25.000 dollar per jaar plus vergoeding van onkosten. De kandidaten moesten om te wor den gekozen een meerderheid van de helft plus één hebben zowel in de Veiligheidsraad als in de Assemblee, die gisteren gelijktijdig vergaderden. De Veiligheidsraad had uit de negen tien kandidaten nog een vijfde rech ter gekozen, namelijk Isaac Forst er uit Senegal, maar in de Algemene Vergadering kon met het over deze kandidaat niet dadelijk eens worden. Er waren vijf vacatures bij het Inter- nationaal Gerechtshof, dat vijftien rechters telt. Kosten schouwburg K e r k e 1 ij k L e v e n .Eindhoven steeds hoger (Van onze correspondent» Eindhoven heeft het bijzonder te kwaad met zijn nieuwe Schouwburg die de mooiste en de schoonste van het land moest worden. In 1956 luid de de raming f 4.6 miljoen. In 1958 f 7 miljoen, in 1961 moest het bedrag met f 2 miljoen verhoogd worden tot f9 miljoen. Thans staat de gemeen te weer voor een aanvullingskrediet groot f 2.185.000. De toneel-mechanische installaties zijn f 200.000.- en het interieur met inventaris is b.v f 600.000 te laag ge raamd. De bouwkosten zijn f 1.500.000 gestegen, terwijl op de post onvoor zien f 200000.- prijkt. #De nieuwe schouwburg die het vol gend jaar geopend wordt zal dus bij na f 11.3 miljoen kosten. De taak van de nieuw benoemde directeur, de heer Metzelaar uit Amsterdam, wordt er niet benijdenswaardiger door. Of „Ensemble" zich aan de nieuwe Schouwburg zal verbinden staat nog lang niet vast K'iast u:t Thailand in Den Haag De ambassadeur van Thailand. Z E Luang Dithakar Bhakdi, zal op 31 oktober een tentoonstelling van kunst uit zijn land openen in het Gemeentemuseum in Den Haag. NED, 1IEKV. KERK Beroepen te Wormerveer P. Jansen te Wagenborgen te Workum (vac. NV. E Verdonk) (toez.) G. C. Vijzelaar te Dell en Enspijk te Maassluis (vac. dr. L. v. Hartingsveld) J. P. van Roon tc Ermelo te Vroomshoop (vac. J Venemai (toez.) J. v. Ginkel te Uit wijk Aangenomen naar Bussum (wijk B) H. Bossenbroek te RIJsoord naar Venlo A J. Plug te Blankenham I naar Haastrecht B. v. Blanken te I Nleuwe-Schans. Aangenomen de benoe ming tot vicaris te Amsterdam-Osdorp A. A. Drost. kand. te Aerdenhout Be dankt voor Soest (vac. dr. B. Maar- slngh) J W. van der Helde te Oudega (W.) voor Dokkum (vac. G. Zonne- berg) (toez.) A. Stegenga te Makkum. GEREF. KERKEN Beroepen te Bedum (vac. D. Kuiper 1 C H van den Berg te Lollum te Iteeg H J. Koffrle. legerpredlkant te Doorn. Bedankt voor Spijkenlsse (2de pred.pl Th. P. v. Belzen te Marlen - berg. GEREF. KERKEN (VRIJGEMAAKT) Beroepen te Nlezijl-Kommerzijl A R. Bosman te Ten Boer. Bedankt voor Mlddelstum B. v. Riet te Pleterburen. CHR. GEREF. KERKEN Bedankt voor Werkendam G. de Vries te "s-Gravendeel voor Leeuwarden J Brons te Bunschoten EYANG. LI TH. KERK Drietal tc Eindhoven mej. L. B. Pop- pezijn, hulppred. te Den Haag. A Jo- 1 hannes te Delft en J H. Smit Duy- zentkunst te Amsterdam. GEREF. GEMEENTEN v. Gllst te d e »n. 'egt ei (Van onze correspondent in Washington) Washington is bekend gemaakt, dat minister van Buiten- *>-%.aken, Dean Rusk, aan het eind van de week naar Bonn en om de Westduitsers gerust te stellen over de conse- van de operatie „Big Lift". Het lag al in de bedoeling, naar Europa zou gaan, maar de ongerustheid in Bonn het noodzakelijk voor dc Amerikaanse regering om te dat de VS geen terugtrekking van zijn troepen voor- hington is men teleurge- het feit dat „Big Lift" tot in hoofdzaak kritiek op- het buitenland. De Ame- tbben getracht in de we- publiciteit te krijgen voor ische militaire transport. ze geslaagd, doch die leeft in de eerste plaats gestimuleerd tegen Ame- verwyten Washington machtsdemonstratic de en sfeer van ontspan- toren. „De Westerse bond larentegen verdenken de d ervan, dat zij de moge- onderzoeken om een deel iepen uit Europa terug te op het eerste gezicht iie e oogst, die de Amerika- ohalen met een expeditie rintig miljoen dollar kost. ER. !Je kosten van deze manoeu '^obliging een Amerikaanse Dat echter Amerika West- de steek zou willen laten, imale een onjuiste con- die de onderminis- fensie Gilpatric vorige Jcago heeft gehouden, zichzelf geen onrust in nd te verwekken, ir deze rede werd vlak voor de operatie gon, had zij een ongun- meer daar men in West altijd kon nagaan wat 1 precies gezegd heeft. 1 „het mogeliik begon te r enige verandering te I de vorm die onze militai- 'ïeid (in net buitenland) decennia had aangeno- rde ter verduidelijking „in staat behoorde te I militaire uitgaven voor [het buitenland op nuttige eien, zonder hun ef- re kracht te vermin- Jer him vermogen te kracht snel tot gelding ter ondersteuning van lichting in de gehele p W< 22 d ben er echter een gewoonte van ge maakt om al te schreeuwen voor zij geslagen worden. Begin oktober gaf president Ken- j nedy aan de Westduitse minister van Buitenlandse Zaken Schroder nog 1 de verzekering, dat aan de beperkte uitdunning van Amerikaanse troepen in West-Duitsland een einde was ge komen. In de naaste toekomst zul len geen strijdkrachten van beteke nis uit Europa worden teruggetrok ken, zo verklaart men nog steeds in Washington. Verspilling Amerika's streven olijf, er echter op gericht aan het miiitaire appa raat een maximale kracht te geven zonder onnodige verspilling. Een der oogmerken., van Big Lift" is te on derzoeken, of althans een gedeelte van de troepen die Amerika ter ver dediging van West-Europa beschik baar stelt, elders kunnen worden ge stationeerd. Bovendien kan „Big Lift" de Amerikanen in het algemeen gro tere ervaring geven voor de verplaat sing van de troepen naar gebieden waar men tevoren reeds wapens en materieel heeft ongeslagen. In Ja pan bijvoorbeeld zou men op de lan ge duur het Amerikaanse contingent willen verminderen en op lange ter men lijkt iets dergelijks in Europa eveneens mogelijk. Washington r.an echtei nooit toe staan, dat een belangrijk gebied als WestEuropa in communistische handen valt. Alleen indien men in West-Europa aan de waarheid van deze stelling zou twijfelen, moet men zich ongerust maken. Men moet echter verwachten dat Amerika er op zal blijven aandringen dat West- Europa zelf een grotere bijdrage zal leveren voor haar defensie nu het economisch zoveel sterker is gewor den. Niets ergert Washington zo zeer als het feit, dat sommige welvaren de bondgenoten voor etn dubbeltje op de eerste rij willen zitten. OPERATIE BIG-LIFT (Van onze correspondent in Bonn) In Bonn heerst wantrouwen tegenover de militaire bedoelingen van de Verenigde Staten. Met deze zin kan men de atmosfeer in de Westduitse hoofdstad typeren. Wantrouwen dat is ontstaan door de uitlating van de Amerikaanse onder-minister van Defen sie Gilpatrick, dat de Verenigde Staten wegens besparing van kosten een vermindering van de troepensterkte op het Europese continent overwegen. Koren op de molen der achterdocht leverde verder gisteren de Amerikaanse minister voor de Luchtmacht. Zuckert, die in Frankfort bevestigde dat troepenvermindering wordt overwogen en die in dit verband de operatie ..Big Lift" een test noemde. De operatie „Big Lift", die giste ren is begonnen, brengt in de loop van drie dagen met 240 vliegtuigen een hele pantserdivisie van Texas naar de Bondsrepubliek In totaal worden tegen de 18.000 man over de oceaan gevlogen. Bovendien zijn 116 vliegtuigen van het tactische lucht- commando bij de oefening betrok ken. De toestellen komen aan op de militaire vliegvelden Rhein-Main, Ramstein en Sembach. waar de man schappen meteen bewapend worden met in Europa opgeslagen wapens en uitrustingen. Gisteren kwamen de eerste toestellen aan. In de Palts waren verschillende trajecten van de Autobahn afgegrendeld om de Ame rikanen oefenruimte te geven. In Europa staat de operatie onder op perbevel van generaal Lemnitzer. de opperbevelhebber van de NAVO. Reden dat minister Zuckert „Big Lift" een test noemde, is dat men met deze oefening noopt tc bewijzen dat de Amerikaanse troepen in ge val van een conventionele ver rassingsaanval binnen zeer korte tijd op de plaats van de strijd kunnen zijn. Een succes van „Big Lift" zou dus munitie geven aan diegenen, die zeggen dat dure conventionele Ame rikaanse troepen op het vasteland van Europa best wat verminderd kunnen worden. Bovendien en het Westduitse ministerie van Defen sie heeft al toegegeven dat plannen in deze richting gaan zou een vermindering van troepensterkte kunnen worden opgevangen door modernisering. Zo werd in Bonn al meegedeeld dat de Amerikanen raketten van het type Sergent en Honest John. 175 mm-kanonnen en atoomgranaten naar de Bondsrepubliek zullen bren gen om de vuurkracht van de troe pen te vergroten. Officieel BMW-dealer Seer. Varkevisserstraat 64 Telefoon 01718—2482 KATWIJK AAN ZEE, FORD Taunus 17M super 1962. Kleur gebroken wit, voorzien Van schuifdak, radio en diverse accessoires. B.M.W. 700 1961, kleur geel. CITROEN 2 c.v. (lelijk eendje) 1960. Kleur geel. FIAT 1100 1958. Kleur blauw, voorzien van schuifdak en div. accessoires. Al deze automobielen worden verkocht onder schriftelijke garantie. Gevraagd voor RUTECK'S Lunchroom Cafétaria, Stations' weg 717. Leiden: SERVEERSTER - JONGE KELNER - VERKOOPSTER Prettige werkkring. Goede verdiensten. Voor inlichtingen kan men zich dagelijks wenden tot de gerant op bovenstaand adres. >7.n 1 had Gilpatric beter geen ffi houden en misschien 25$ Amerikanen er verstan- bö ®daan pas na de opera- - t" samen met hun bond- .,y# resultaten te analiseren IfiU'Q daarvan tot conclusies Het is geen geheim dat de 1 zich gedwongen zien het van hun betalingsba- stellen. Aileen indien Eu- 111 hor minder effectief zou dedig-i, zouden de Westeu fltn hebben tot gealar- Vooral de Duitsers heb- |85Q0km| ATLANTISCHE OCEAAN Hergroepering Inmiddels hebben Amerikaanse autoriteiten en ook de in West-Ber- Üjn verblijvende secretaris-generaal van de NAVO. mr. D. U. Stikker, gepoogd de Westduitse ongerustheid wat de kop in te drukken door te spreken over een hergroepering van de Amerikaanse strijdkrachten. De term „hergroepering" herin nert echter aan de opwinding, die enige weken geleden ontstond, toen uitlekte dat Washington van plan zou zijn zijn bases in Frankrijk op te geven, als toevoerhaven in plaats van Bordeaux voortaan Bremerha ven zou willen gebruiken en enkele troepen uit West-Europa zou wegha len. Ook toen dementeerde men niet. maar sprak men van plannen tot hergroepering. Vast staat intussen wel dat nog geen definitieve beslissingen zün ge nomen. De Amerikanen lijken de re sultaten van „Big Lift" voor te willen leggen aan de ministerraad van de NAVO, die in december in Parijs bijeenkomt. Deze resultaten zullen niet alleen betrekking hebben top de overbrenging van de divisie. l. maar ook op manoeuvres, die de troepen in de eerste week van novem ber in Duitsland zullen houden. Aloontivupens Van de kant van de Westduitse I J regering is te verwachten, dat zij bij j die gelegenheid tevredenheid zal I uiten over de zwaardere bewapening van de Amerikaanse strüdkrachten. maar dat zij ook lucht zal geven j aan bezorgdheid over elke verminde- I ring van conventionele troepen met het argument dat daardoor de voor- j waartse defensie (het opvangen van I een agressie direct aan het ijzeren gordijn) in gevaar komt. Plannen in dc richting van een troepenvermin dering zullen voor raar een reden te meer zijn aan te dringen op de spoedige vorming van een multilate rale atoomstrijdmacht, waarin een deel van de zeggenschap over de kernwapens in Europese handen komt. In dit verband zal zij zich trou wens kunnen beroepen op mr. Stik ker, die gisteren in West-Berljjn op de internationale conferentie van de Friedrieh Ebertstichting zei: „De Europese landen streven terecht naar atomische medezeggenschap, die het eenzijdige Amerikaanse veto over het j gebruik van kernwapens zal doen I verdwijnen". GROTE VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ (Levens- Variaverzekeringen) zoekt voor LEIDERDORP een om opgeleid te worden als vertegenwoordiger; enige administratieve ervaring gewe:.st; leeftijd omstreeks 23 jaar. Opleiding geschiedt tijdens tewerkstelling. Premievrij pensioen. Borgsom vereist. Sollicitatiebrieven te zenden aan het bureau van dit blad onder nummer 22611. CONFECTIEFABRIEK G. H KAYSER N.V., ENSCHEDE (LONNEKER)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 7