sPaar veilig snaar rn spaar ian Theun de Vries kunst 15? Europa winkelt in Heerlen.... UITREIKING P.C. HOOFTPRIJS Het moderne toneel wil desillusioneren I kaleiöosQg9P Kunstvoorwerpen te Chicago gestolen 55 PULLOVERS Mijn naam is Cox Buitengewone veelzijdigheid en samenvattende visie" ^voudige combinatie iderdaad t/eel beier! efarine 4 Waarde een miljoen clollar BANK 75 pgericht 1 maart 1860 Dinsdag 24 september 1963 Vierde blad no. 31068 JAN WIEGMAN 80 te Haarlem overleden Op 80-jarige leeftijd is te Haarlem overleden de bekende tekenaar Jan Wiegman. Hij was de oudste broer van de kunstschilders Matthieu Wiegman en Piet Wiegman uit Ber gen. Hij was indertijd een zeer ge ziene illustrator van vele boeken voor de jeugd en vervaardigde ook de be faamde silhouetjes in de lees- en leerboekjes van Malmberg. Ie minister van O., K. en W., mr. Th. H. Bot, heeft gister dag in de Ridderzaal van het Muiderslot de Staatsprijs voor terkunde 1962 P. C. Hooft prijs uitgereikt aan de 56- je Amsterdamse schrijver Theun de Vries. Deze prijs, de gste Nederlandse letterkundige onderscheiding, is de auteur leend voor zijn gehele oeuvre. uitreiking was het eerste open- optreden van de minister op het td der kunsten. De stijlvolle nkoimt In de Ridderzaal werd bijgew oond door een aantal let - mdigen, vrienden van de auteur, oorzitter der CPN de heer Paul iroot. communistische Kamerlc- en CPN-leden van de Amster- se gemeenteraad, en de Amster- K wethouder van publieke wer- drs. J. M, den Uyl. De jury be ult mevrouw Emmy van Lok en de heren drs. Gcrrit Bor- C. J. Kelk. Jos Panhuysen. Stroman en H. J. Michael letaris). toeter Bot zei dat de ry van win- b van de Staatsprijs voor Letter- |e, waarin Theun de Vries nu is homen. een goed beeld geeft van ■verscheidenheid van de gaven, ge- heid. belangstelling en voorkeur. Ir bij de Nederlandse auteurs be- i hoogste Nederlandse letterkun- L onderscheiding komt u als L Hver tenvolle toe. Zowel de jury fear keuze als ikzelf bij mijn be- mg. hebben gerekend met litte- I maatstaven", aldus mr. Bot. gewaagde voorts nog van de e voor de mensen en de bew ogen- om de onderdrukken van de ur on voorts hoe deze zich met- lad ten bate van de medemens I verzet tegen dwingelandij en cht in de bezettingsjaren. De mi- »r stipte nog aan dat zyn depar- tnt kortgeleden een opdracht aan leer De Vries had verstrekt tqt fcchrijven van een roman. Advertentie Vier betrouwbare middelen in 1 tablet doen wonderen tegen pijn en griep I I der vier bestanddelen van ifarine „4" is wereldberoemd, combinatie in één tablet werkt f krachtiger. Bovendien zorgt I der bestanddelen dat ook een loelige maag niet van streek Juryrapport ..Het oeuvre van Theun de Vries is omvangrijk en getuist van een bui tengewone veelzijdigheid", aldus het juryrapport. Het is de samenvattende visie, de vastberaden lyn, het vermo gen om door a Lie det ailleringen en nuanceringen heen naar het monu mentale te blijven streven, dat de auteur zich van elke andere Neder landse schrijver onderscheidt. De ori ginaliteit van de schrijver geldt niet zozeer de schriftuur, als wel de struc tuur van zijn werken. In het rapport wordt voorts nog gewag gemaakt van de drang, die Theun de Vries levens lang heeft beheerst om de eeuwige stryd van de proletariër tegen de druk van willekeurig gezag tot de zijne te maken. En zich in die strijd partij te voelen. Nationale erkenning" r Na een woord van gelukwens na mens de jury door mevrouw van Lok horst zei de heer De Vries een dank woord. De verbinding van de naam P. C. Hooft aan de prijs maakt deze volgens hem in deze tyd tot een na- tionale erkenning. Voorts gewaagde de schrijver van de hoog objectieve waarde, die aan deze toekenning is j verbonden. De heer De Vries noemde In het Muiderslot heeft de minister ran O. K. en W. giste ren de P.C. Hooft prijs uitgereikt aan de Amsterdamse schrijver Theun de Vries. Na de uitreiking bekijken me vrouw en de heer De Vries sa- I men met minister mr. Th. H. Bot de oorkonde, die aan de prijs j verbonden is. de roman de meest democratische kunstvorm van deze tyd. Zich tot slot over het hoofd van zyn gehoor heen tot dc schrijvers richtend zei hij: ..Onze nationale lit teratuur. die wij maken middels ons koMbaar werktuig, de laai van het Nederlandse volk. is onze gezamen lijke creatie en de verantwoordelijk heid voor haar welzijn en grootheid ligt bij ons allen. Geen generatie verschijnselen- of verschillen kunnen die saamhorigheid van de litteratuur te niet doen". Lezing van tlr. De Leeuwe Modern toneel maakt de indruk een grote warboel te zijn van stijlen, onderwerpen, vormgeving en schrijvers. Zo er is te spreken van een dominerende eigenschap, dan is het wel dat modern toneel voor alles wil onthullen desillusioneren in beide betekenissen van het woord. Dit bleek uit een lezing die dr. H. H. J. de Leeuwe hield op de openingsbyeenkomst van de cursus 196364 van de Centrale opleidings cursussen voor middelbare akten in de zeer volle aula van de Rijksuni versiteit te Utrecht. Zijn betoog was getiteld „Modern toneel, een ter reinverkenning". Dr De Leeuwe is hoofd van de afdeling theaterweten schappen van het musicologisch instituut van de universiteit. Dr. De Leeuwe schetste enige ontwikkelingen aan de hand' van de volgende begripsbepaling: Modern toneel is toneel waaruit het (even- Zelfkritiek van Jewtoesjenko De Sowjetrussische dichter Jew- geni Jewtoesjenko heeft in het jong ste nummer van ..Joenost" („Jeugd"! een volledige zelfkritiek geschreven. Hij erkent zyn fouten, geeft toe dat ..de op hem geoefende kritiek nuttig Is" en „zweert het vaderland te ver dedigen tegen hen die overijld car rière willen maken". In een passage doet hjj een directe aanval op de oorlogszuchtige Chinese politiek. Chpoesjtsjow had Jewtoesjenko op 8 maart aangevallen nadat in een Frans weekblad „een voortijdige autobiogralie" was verschenen. Zyn verklaringen van eind maart werden niet voldoende geacht en sindsdien is er in de pers veel kritiek op de jonge dichter verschenen. tueel slechts door enkelen zo erva ren» eigentijdse nieuwe wereldbeeld 1 cn levensgevoel spVeekt en waarvan vorm en inhoud afwijken van het gebruikelijke. Niet meer „echt" Wat dp presentatie betreft heeft men opgehouden om alles zo „echt" mogelijk te maken. Symbolisch hier voor is 't gebruik van de rondhorizon icyclorama). een instrument waar mee men de meest verschillende lichteffecten bereikt op een kaal toneel la scène zéro. Hierop sluit aan het gebruik van maskers waarmee men de uit te beelden figuur „overzichtelijker" maakt door een karaktertrek naar voren te halen. Dit sluit aan op de Verfremdungs- opvatting van Brecht. die zegt dat de spelers afstand moet nemen van zijn rol en hem als het ware moet demonstreren, niet echt spelen. Dit betekent een crisis voor de kunst van de invoeling, de karakte risering. die overigens nog hoogtij viert en waaraan wij zonder twijfel onze diepste toneelervaringen te dan ken hebben, aldus dr. De Leeuwe Toch wordt het spel tegenwoordig steeds meer ingehouden een eer ste stap. De wil tot onthullen spreekt het sterkst uit de hedendaagse toneel literatuur. Zonder twijfel ligt de oorzaak hiervan in de onzekerheid van de moderne tijd. De toneel- schrijver wil de illusie wegnemen en de ..neeatieve" waarheid van deze tijd tonen zowel in zijn onderwer- pen als in de vormgeving Joyce Graeme bi j Scapino Ballet Bij het Scapino Ballet (e \mster- dam is voor het seizoen 1963-1964 ge- engageerd als lerares de Engelse miss Joyce Graeme. Miss Graeme heeft haar opleiding genoten bij Sadlers Wells, waarna zy als solodanseres optrad bij het Inter national Ballet. Na de oorlog was zij drie jaar vrbonden aan het Ballet Rambert. Hierna was zy als artistiek leidster, choreografe en prima balle rina werkzaam bij het Australische nationale ballet. Na engagementen bij het Festival Ballet en Ballet Rambert werkte zij zeven jaar als lerares bij het ballet van de Scala te Milaan, in 1960 heeft zij voor het Opera Ballet in Amsterdam de cho reografie van „Aida" gemaakt. Zij zal eveneens les geven aan de 'Sca pino dansacademie. De politie v. Chicago heeft be- kendgemaakt dat men een speur- tocht is b'~onr—--»ar drie jonge rovers die een oude bewaker hadden vastgebonden en daarna een Poolse r.-k. broeder-organisatie en het bij behorende museum hadden leegge roofd. De schilderijen, beelden cn andere antiquiteiten die werden ontvreemd, vertegenwoordigen een waarde van meer dan 1.000.000 dollar, aldus de pontie. jhshlies amateurs Schweitzer over inul L>ei* Stellvertreter: verriu Nieuwe regeling per 1 januari 1 januari 1964 zal'de Rykssub- ^kegcling voor de amateuristische W (beoefening in werking treden. I. regeling behelst, dat landelijke ^Bisaties die amateurs en kader Jen in aanmerking kunnen ko- voor een subsidiering van dc der subsidiabele lasten. Bij deze i zijn de voornaamste organisa- ihe lasten (bureau en bestuur) Tepen. belangrijke subsidiabele post salarislast. Hierdoor zullen de lisaties beter in staat zijn te ien in de grote behoefte van 0 indig kader. Hj staat te lezen in de memorie toelichting op de begroting van en W. voor 1964. a» de memorie blijkt verder, dat lnister de Rijkssubsidie voor het eplands Dans Theater voor het i 1963/1964 enigermate wil ver en aldus eraan mee wil werken Ie sociale positie van de geënga- len kan worden verbeterd. produktiefonds voor Neder- e speelfilms wordt in 1964 be- met f 725.000.- waarin een be- van f200.000 voor studiokredie- l begrepen. „Schuldige passiviteit der christenen" Dr. Albert Schweitzer heeft van de Hamburgse uitgever een exemplaar ter beoordeling gekregen van het to neelstuk „Der Stellvertreter" van Ru- dolf Hochhuth. De schrijver geeft gelijk bekend erin als zyn mening te kennen, dat wijlen Paus Pius XII en de r.-k. kerk zich in de kwestie van de Jodenvervolging te passief hebben gedragen Schweitzer schrijft nu uit Latnba- renen aan de uitgever, dat naar zyn mening niet alleen de R.-K. Kerk, maar ook de protestantse kerken zich aan passiviteit schuldig hebben ge maakt. „De R.-K. Kerk heeft echter de grootste schuld, omdat dit een grote, internationaal georganiseerde kerk was die iets kon ondernemen, terwijl de protestanten ongeorgani- seeerd en machteloos waren. Maar ook de protestantse kerken zijn schuldig, omdat zij die vreselijke onmenselijkheid aanvaardden", aldus de brief. Dr .Schweitzer vindt dat de mens heid zich de grote verwarring van toen bewust moet worden en blijven. Daarom is het volgens hem van be lang dat het toneelstuk „Der Stell vertreter" verschenen is. Bezittingen van Ignace Paderewski Onder de gestolen voorwerpen zijn een 1000 jaar oude gouden avond maalsbeker bedekt met sieraden, drie gouden sabels ingelegd met juwelen en persoonlijke bezittingen van de overleden Poolse Ignace Pa derewski. Enkele voorwedie eens aan de beroemde physica madame Marie Curie hebben behoord, zijn waarschijnlijk eveneens ontvreemd. De rovers hebben negen olieverf schilderijen uit hun omlijstingen ge- Gropius over de kunstenaar De 80-jarige Walter Gropius. pio nier op het gebied van de architec tuur. is door het Williams College onderscheiden met een eredoctoraat in de letteren. Hij heeft dit eredocto raat aanvaard met een rede. waarin hij zei. dat een heroriëntering op cultureel peil nodig is. „In deze tijd van de techniek staat de mens ver bijsterd en ongelukkig cn met een soort „Gallup poll"-mentaliteit, een materialistische conceptie, waarbij het meer op kwantiteit dan op kwa liteit aankomt". De ware kunst is gedoemd te kwij nen zolang van de wetenschap slechts antwoorden voor onze overheersend materialistische periode verwacht worden". „Zoals de zaken er thans voorstaan zijn wij gebrandmerkt door een on beduidende. oppervlakkige bescha ving en verandert ons gevoel voor schoonheid in een schuchtere en laf fe houding, waarin de imiterende kosmetische huidbehandeling dikwijls aanvaard wordt als een vervangings middel voor creativiteit Gropius besloot met de woorden, dat „het gemechaniseerde proces voortdurend verrijkt dient te worden door creativiteit, dat wil zeggen door de kunstenaar". sneden en meegenomen. Een tiende schilderij werd uitgesneden, maar niet medegenomen. De schilderiien waren het werk van Poolse artiesten en Amerikaanse artiesten van Poolse afkomst. De dieven gingen er met de auto van de bewaker vandoor, waarschijn lijk om hun buit te vervoeren. SCHILDER IJSBRANT WINT PRIJS IN NAPELS De in Antwerpen wonende Neder landse kunstschilder IJsbrant heeft onlangs een derde prijs gekregen voor zijn inzending schilderijen op de „Ente autonome esposizione interna- zionale biennale di belli arti" te Na pels. Waarom de beslissing nog uitstellen Stort per giro f 250,- op de girorekening van het dichtstbijzijnde N.H.M.-kantoor, onder vermelding "eerste storting op spaarrekening". U hebt dan voortaan profijt van: ►3J% rente 'een soepele opvragingsregeling volledige bankservice NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ 95 «Van „Happenings" Het nieuwste op dit gebied zyn de „happenings" „gebeurtenissen" waarbij vreemd geïmproviseerd wordt door de spelers en met de decor stukken om verschillende onderwer pen uit te beelden. Hoe grotesk en negatief modern toneel door zijn aard ook vaak moge zyn. de spreker onderkende toch enkele optimistische sprankjes. Iemand heeft zijn reactie op mo dern toneel wel eens beschreven als een weifelen tussen lachlust, huiver en literaire bewondering. Dr De Leeuwe verklaarde te hopen dat hij nog mee zou maken dat uit de con flictueuze elementen van het mo derne toneel van vandaag ..het," toneel van deze eeuw zou groeien, waarin alles tot een harmonische synthese is gekomen. onze Enschedese correspondent). Mijn naam is Cox" moet schil der J. Ankoné uit Oldenzaal zon dagavond even gedacht hebben. Met grote belangstelling zat hij naar het televisiespel over de hel dendaden van deze speurder te kijken, toen hij ineens bemerkte, dat zijn wagen niet meer voor de deur stond. Hij waarschuwde de politie, maar voelde zich daaren boven zo geïnspireerd door Cox, dat hijzelf aan een bliksemonder- zoek begon. Een vriend was direct bereid zijn auto ter beschikking te stellen en in minder dan geen tijd reden de twee amateur-detec tives over de Twentse wegen op zoek naar de groene auto van de heer Ankoné. Twee grensposten werden bezocht, maar daar had den de speurders weinig succes, ook al omdat de beambten op verzoek van de Oldenzaalse poli tie reeds op hun qui vive waren. Ze reden verscheidene café's af, maar zagen de auto niet. Waa- ga je nu heen als je een auto steelt?" vroegen de twee speur ders zich vervolgens af. ,Jn elk. geval rij je over drukke wegen", beantwoordden ze zichzelf. Dus reden ze naar Hengelo en. zo waar, daar zagen ze de schilders- outo rijden in de richting Ensche de. Een achtervolging werd inge zet. De inzittenden van de eerste auto waren zich hiervan blijkbaar duidelijk bewust, want de wagen reed op topsnelheid, toen die even bij een kruispunt afremde werd hij klem gereden. Een van de twee inzittende jongemannen, een 18- jarige Enschedeér. konden ze di rect grijpen, de ander nam de be nen. De Enschedese politie kon hem in de loop van de nacht ar resteren. Het ivas een 20-jarige goede bekende van de politie. De Oldenzaalse wagen was slechts enkele uren weggeweest. ..Cox had zonder het te toeten voor een snelle oplossing van een misdrijf gezorgd. Noorse dessins in vele prachtige kleurencombinaties. Zware zuiver wollen kwaliteit. Dubbele boord en manchetten. Speciaal verlaagde J.M.prijs f leeftijd 5 jaar mei kleine Stijging per moot m joee 19.75 Naar een raad >an kerken? In de vele rapporten, die de Gene rale synode van de Geref. Kerken ter behandeling voor zich krygt is er ook een bij het verslag van werk zaamheden van het moderamen van de vorige synode over de contac ten met een werkgroep die zich be zig hield met de vraag of het moge lijk zal zyn een Raad van Kerken in het leven te roepen in Nederland. Deze gespreksgroep, bestaande uit dr. A. A. Koolhaas, dr. D. Nauta, dr. H. N. Ridderbos en ds. N. O. Steenbeek, had enkele besprekingen met de mo- deramina van de hervormde en gere formeerde synoden. Aan het beraad lag de gedachte ten grondslag, dat er voor de kerken in Nederland een orgaan van overleg zou moeten ko men, waar de deelnemende kerken elkaar zouden kunnen ontmoeten en consulteren om in zaken van ge meenschappelijk belang zoveel moge lijk een gelijke gedragslijn te vol gen of tezamen op te treden. Van hervormde zijde stelt men prijs op een breder contact met andere ker ken dan in de Oecumenische Raad van Kerken mogelyk is. Echter mag dit niet betekenen, dat de bestaande contacten verloren gaan. Van gere formeerde zyde werd gepleit voor een vorm van contact als bestaat in de kerkenconferentie van Nyborg en tevens om dit uitgebreid te zien tot. bijv. de Chr. Geref. Kerken, de Geref. Kerken (vrijgemaakt) en de Geref. Gemeenten. Daarom heeft de gespreksgroep dan ook contact ge- I zocht met deze kerken. De sugges ties van de werkgroep, die aan de Generale synode werden aangeboden, zijn in een aantal richtlijnen nu I nader gepreciseerd. Pompidou valt, oude partijen' fel aan (Van onze correspondent in Parijs> Op een werkconferentie in Beau- lieu-sur-Mer van de Gaullistische partij heeft premier George Pompi dou in een voor zijn doen felle be woordingen een aanval op de „oude partijen" en de oppositie gedaan. Hij beschuldigde de oppositiepar tijen ervan een komplot te willen smeden tegen zijn regering en de Vijfde Republiek, waarbij de aan stichters weinig kieskeurig zouden zijn in de keuze van hun handlangers I zowel binnen als buiten de Franse I grenzen. In samenwerking met vroe gere nazi's en aanhangers van de OAS zouden, volgens Pompidou, die oude partijen nu een einde willen maken aan het regime van generaal De Gaulle. Pompidou's toespeling op buiten landse steun voor dit streven zal mo gelijk in verband moeten worden ge bracht met de reizen die de secre taris-generaal van de socialistische partij. Guy Mollet, binnenkort aan het hoofd van een deputatie zowel I aan Moskou als aan Washington hoopt te brengen. Pompidou heeft ook gezegd, dat Frankrijk voorstellen voorbereidt voor maatregelen op internationaal niveau tegen inflatie. Volgens waarnemers zal Frankrijks minister van Finan ciën, Giscard d'Est&lng, mogelijk op I de bijeenkomst van het Internatio nale Monetaire Fonds, die 30 sep tember m Washington begint, nieuwe gedachten te berde brengen om in- 1 flatie tegen te gaan. (Van onze Roermondse correspondent) Een kruik met zeer oude Hollandse jenever onder de arm knellend, riep Claude Forgeot, 35 jaar en onder wijzer in Parijs, zaterdag morgen enthousiast: „Iep. iep, oera" voor hij in Heer len dc wijd openstaande winkeldeur van het kle dingmagazijn Utrecht bin nenstapte om eens te ver nemen, welke voordelen het goedkoopteeiland Neder land in de EEG biedt. Zijn conclusie kwam snel „Goedkoper, veel goedkoper dan bij ons in Parijs. Het is de „vermoeiende" reis waard. Over twee weken kom ik terugom te ko pen". De heer Forgeot is één van de 45 Parijzenaars, die gevolg gaven aan de uitno diging van het Nederlandse confectiemagazijn „Utrecht" eens naar Heer len te komen om daar te profiteren van voordelige Nederlandse koopjes. De aanbieding was aanlokke lijk: gratis uit en thuis. Slechts een klein bedrag aan inschrijfgeld werd ver langd. Monsieur Forgeot besloot te gaan evenals Chris- tiane de Carroir, een char mante jongedame uit Aul- nay sous Bois. die haar dagelijkse boterham ver dient als kantoorbediende in Parys. Zy ontdekte Heerlen door een affiche op een stadsbus. Vrijdagavond om elf uur stapten de Parijzenaars ?n de bus. Na een nachtelijke rit kwamen zij zaterdag morgen om enkele minuten over acht in Heerlen aan. Het doel was bereikt. Bedryfsleider Mandaat zwaaide de deuren van zijn .sprookjeswinkel" open. De Parijs e koophonger kon worden gestild. Maar eerst werd de verre gasten een onthaal bereid, waarover zij later op de dag nog niet waren uitge praat. De Heerlense fanfa re „St.-Jozef" was vroeg uit de veren gekomen en speel de voor de verraste Fran sen de Marseillaise. De Pa rijzenaars waren er zo van ondersteboven, dat zij ver gaten te applaudisseren. Dit tekort werd goedgemaakt, toen de muzikanten onmid dellijk daarna het Lim burgse volkslied inzette. De Parijzenaars hadden zich toen de slaap uit de ogen gewreven en men applau disseerde. „Curieur", riep monsieur Forgeot. Nauwe lijks bekomen onderging h'j een nieuwe verrassing, toen na een toespraak in correct Frans van bedrijfsleider Mandaat, de heren in het gezelschap een kruik jene ver in de hand werd ge drukt en de garderobe van de dames door glimlachen de verkoopstertjes werd op gefleurd met een corsage. ..Mag ik u verzoeken", zei de heer Mandaat, zijn gas ten voorgaande naar de ontbijttafel. Bereidwillig sloten de Fransen zich aan. Men stootte elkaar verwon derd aan en schaarde zich aan de dis. De heer Man daat: „Vanmiddag bied ik u een specifiek Frans diner aan". Honderden buitenlanders hebben zaterdag in het Heerlense kledingmagaz y n rondgeschuifeld. Tien vol geladen autobussen voerden de koper.sschare aan. Uit Luik. Leuven, Brussel, Lu xemburg. noord-Frankryk en het Duitse grensgebied. „Dat gaat zo elke dag", zei een mijnwerker van de „Oranje Nassau", die in de fanfare ..St.-Jozef" de grote trom slaat. ..Soms moeten ze de winkel sluiten als de zaak te vol wordt en het personeel (50 mam de drukte niet meer aankan. Buiten is verwarming aan gebracht en er wordt koffie rondgedeeld". „Nee, de bedrijfsleider van Utrecht kijkt niet op een paar gulden", meende de trommelaar-mijnwerker. „Voor die paar muziek - nummertjes, die wij van morgen brachten, spekt hij onze verenigingskas met f 300,—". Toen hij zich omdraaide om zich met zijn muzikale vrienden op uitnodiging van „Utrecht" aan de tap kast te scharen, reed er een bus met Belgen voor. De ogen van de employe aan de deur dwaalden de zaak rond op zoek naar zijn chef. „En meneer Man daat?" De bedrijfsleider ontdekte nog een paar vrije vierkante meters: „Laat maar binnen" Sappig Vlaams vermengde zich met dreunend Duits en ratelend Frans. Europa winkelde in Heerlen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 7