DUIVENVOORDE'
Stamboom van vererving
ÏTEEL
UNIEK MUSEUM
Voorschoten
tussen
eeuwenoud
geboomte
Fraai
monument
in
Bezichtiging
V
Architect E. A. Canne-
man van de Rijksdienst
voor Monumentenzorg
heeft bijzonder veel voor
de Stichting Duivenvoor
de gedaan. Niet alleen
heeft hij de geschiedenis
van het kasteel en zijn
bewoners op schrift ge
steld. maar tevens
maakte hij een stam
boom van de vererving,
waarvan de tekening te
zien is in het voorhuis.
Hoewel er door het
ontbreken van bronnen
over de oudste bezitters
van het landgoed heel
weinig bekend is, moet
als eerste genoemd wor
den Philips van Wasse
naar. die ..Duivenvoorde"
in elk geval in 1226 bezat
en het in leen had van
zijn oudere broer Dirk
van Wassenaar, die de
stamvader zou zijn van
de latere Wassenaers,
burggraven van Leiden.
Zijn opvolger was zijn
zoon Arent, die aan het
huis de achternaam Van
Duvenvoirde ontleende.
Vervolgens kwamen
Floris (in 1301 in Veere
met enige andere edellie
den vermoord), Arent II,
Arent III, die een in
vloedrijke rol gespeeld
heeft aan het hof van de
graaf van Holland, Arent
IV, Jan, Arent V, Jan II,
een zeer godsdienstig
man, die aan de kerk
van Voorschoten een
memorietafel schonk
waarop hij met zijn
vrouw en kinderen stond
afgebeeld, Arent VI,
Adriaan en Arent VII.
Daarna werd Johan
kasteelheer. Dat was om
streeks 1600. Hij noemde
zich Johan van Wasse-
naer ende Duvenvoirde
en was ondermeer hoog
heemraad van Rijnland
en curator van de Leidse
Universiteit.
Arent van Wassenaar,
die het huis van 1610 tot
1681 bewoonde, ging als
eerste de titel van baron
voeren. Nog tijdens zijn
leven droeg hij de heer
lijkheid Voorschoten over
aan zijn oudste zoon Ja
cob, die door zijn huwe
lijk met Jacoba barones
van Lyere, dochter van
de vrouwe van de beide
Katwijken, de nog steeds
bestaande band tussen
de familie Van Wasse-
naer en de heerlijkheid
van de beide Katwijken
tot stand bracht.
In 1707 werd weer een
Arent heer Van Voor
schoten en Duivenvoorde
en daarna werden ach
tereenvolgens drie vrou
wen eigenares: Anna
Sophie, Hermélina Caro
lina en Maria. Daarna
erfde de eerste baron
Torek van Rosendael
(Assueer Jan) het land
goed en tegelijkertijd
trad een periode van
verval van het kasteel
in, want men verwaar
loosde het goed op erger
lijke wijze.
Er kwam eerst veran
dering in toen de Steen
grachten in 1830 de
scepter gingen zwaaien
over het huis. Het her
stel werd voortgezet toen
Willem Anne Assueer Ja
cob baron Schimmelpen-
ninck van der Oye het
kasteel in 1912 erfde.
Baron Schimmelpen-
ninck, die samen met
zijn zuster „Duivenvoor
de" bewoonde, bekleedde
evenals zovele van zijn
voorgangers de functie
van hoogheemraad van
Rijnland en later werd
hij ook dijkgraaf. In
dienst van Koningin
Wilhelmina was hij ja-
germeester voor Zuid-
Holland en later kamer
heer in buitengewone
dienst. Hij zag het als
zijn ereplicht „Duiven
voorde" in stand te hou
den zoals het op hem
vererfd was.
Na zijn onverwachte
dood in 1957 kwam het
goed aan zijn zuster
jonkvrouwe Ludolphina
Henriëtte barones
Schimmelpenninck van
der Oye, die het niet ge
noeg toe te juichen be
sluit nam alle bezittin
gen aan een stichting te
schenken, waardoor het
landgoed werd openge
steld en behouden bleef
voor het nageslacht.
Zaterdag 21 september 1963
Pagina 2
In de porceleinkamer bevindt zich een ingebouwde buffetkast in
Lodewijk XIV stijl met een kostbaar Loosdrechts servies.
(Van een onzer redacteuren)
VOORSCHOTEN bezit sinds kort een uniek museum
Een groot gedeelte van het historische kasteel f,Dui
venvoorde" prachtig gelegen tussen de Leidse-
straatweg en de Vliet is daartoe ingericht. Het is
een bijzonder fraai monument van zeer grote waardet
verscholen tussen eeuwenoud groen geboomte. Bijna
vijf jaar is men bezig geweest dit enige kasteel in de
omgeving van Leidendat nog in goede staat verkeertf
te restaureren en in zijn oude glorie terug te brengen
In het ongeveer 270 hectare grote landgoed kan men
heerlijk wandelen.
Wanneer men wil weten hoe
oud kasteel Duivenvoorde"
wel is, dan moet iedereen daar
op helaas het antwoord schul
dig blijven. Wel is uit de ver
geelde geschriften bekend, dat
er reeds in 1226 melding ge
maakt wordt van deze unieke
heerlijkheid". Het kasteel is
in de loop der eeuwen nooit
verkocht, maar steeds door
vererving van eigenaar verwis
seld: van 1226 af tot 1771 zijn
steeds leden van dezelfde fa
milie eigenaars geweest.
j
Het familiewapen boven de kasteelingang.
Het was een tak van het bekende
geslacht Van Wassenaer, die aan
het kasteel d§ achternaam Van
Duvenvoirde ontleende. Omstreeks
1600 werd weer de oude familie
naam Van Wassenaer aangenomen.
Dit geslacht, dat wel het oudste
van de Hollandse adel genoemd is,
heeft een zeer aanzienlijke rol ge
speeld in het Holland van vorige
eeuwen.
Na 1771 zijn kasteel en landgoed
ln vrouwelijke ïyn vererfd. De
laatste bezitster, jonkvrouwe L. H.
barones Schimmelpenninck van der
Oye, heeft dit historische erfgoed
in 1960 in een stichting onderge
bracht.
Het ontstaan
Kasteel „Duivenvoorde", dat
zo menen de historici mogelijk
ontstaan is bij een ondiepte of
W. A. A. f. baron Schimmel
penninck van der Oye.
doorwaadbare plaats door de Dob-
bewatering (er kan verwantschap
bestaan tussen de stammen Duve
en Dobbe) is gelegen op een van de,
nu nauwelijks meer te herkennen,
oude binnenduinen.
De verschillende eigenaars hiel
den „Duivenvoorde" steeds in leen
van de heerlijkheid Wassenaar. Dit
duurde tot het einde van het leen
stelsel in 1795. Het kasteel werd in
1393 ten gevolge van de Hoekse en
Kabeljauwse twisten verwoest, doch
daarna herbouwd. In 1631 kreeg
het door verbouwing in hoofdzaak
zijn huidige aanzien.
Losten
Jonkvrouwe L. H. Barones Schim
melpenninck van der Oye, oud
hofdame honorair van de Konin
gin-Moeder, was de laatste bezit
ster van dit eeuwenoude erfgoed.
De gestegen lasten en de hoge
successierechten, die het onmo
gelijk maakten, dat in de
toekomst het oude familiebezit in
de traditionele vorm in stand
kon blijven, deden haar het be
sluit nemen het landgoed en het
kasteel in een stichting onder te
brengen, waarvan zij zelf voor
zitster zou zijn.
In het bestuur van deze stich
ting hebben voorts zitting mevrouw
E. M. Prins-baronesse Schimmel
penninck van der Oye, Jhr. mr. D.
A. W. Tets van Goudriaan en de
heer H. A. van Wijlen, terwijl als
adviseurs optreden jhr. dr. D. Roëll,
oud-directeur van het Rijksmuseum
te Amsterdam en architect E. A.
Canneman van de Rijksdienst voor
Monumentenzorg
Na de restauratie van het kasteel
ln de Jaren 1958 tot 1963, waaraan
een gedenksteen in de zijmuur van
het voorplein herinnert, zijn de
midden- en noordvleugel als mu
seum opengesteld; in de zuidvleugel
woont de laatste eigenares. Dank
zij een belangrijke subsidie van het
ministerie van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen werd de stich-
tin«; in staat gesteld het bezit over
te nemen en de restauratie tot een
goed einde te brengen. Dit werk
werd verricht door de op dit gebied
overbekende en gespecialiseerde NV
D. Huurman Jr. uit Delft, die reeds
vele historische monumenten in
ons land in hun oude staat heeft
teruggebracht.
Prooi
Wanneer men kasteel „Duiven
voorde" bezoekt, zal men kunnen
constateren, dat de omvangrijke In
boedel in hoofdzaak afkomstig is
van de 19de en 20ste eeuwse bewo
ners. Naast de gehele bouw getuigt
van de Van Wassenaers alleen nog
handhaafd kon blijven. Reden
waarom de Engelse architect Do
naldson opdracht kreeg een nieuw
terras met bruggen te ontwerpen.
Dit werk werd omstreeks 1845 uit
gevoerd en totnutoe is deze brug in
dezelfde staat gebleven.
Ook Inwendig werd veel veran
derd. Plafonds werden gewijzigd en
oude en nieuwe betimmeringen
aangebracht. Er kwam een Ooster-
landse kamer, een uniek geheel met
een uit donker hout bestaande 18de
eeuwse betimmering, afkomstig uit
het huis van de Steengrachts te
Oosterland op Schouwen. Verder
kan men thans nog de uit die tijd
daterende zeer kostbare verzame
ling van Loo6<lrechts porcelein en
zilver zien.
maar een aantal portretten van de
vroegere bewoning. Al het meubi
lair ia, na de vererving van het
goed in 1793 aan de familie Torek
van Rosendael, verkocht en het
geen er nu te zien ia, werd inge
bracht door de familie Steengracht,
die in 1830 eigenaar werd van dit
prachtige kasteel met de uitgebrei
de landerijen na het huweljjk van
Henriëtte J. A. van Neukirchen ge
naamd Nyvenheim met jhr. Nlco-
laas J. Steengracht, een zeer gefor
tuneerde Zeeuw.
Dit Jonge echtpaar stelde zich tot
taak het landgoed en huis te her
stellen en te verfraaien. Helaas is
dat soms wel wat te ingrijpend ge
daan, maar toch betekende dit een
hernieuwde bloei voor „Duivenvoor
de". Zo werden bijvoorbeeld alle
ramen gewijzigd ln de empire-
vorm, veel oude, nog aanwezige rij
vers werden samengetrokken tot
grote waterpartijen en voor het
huis ontstond een zo grote vijver,
dat de oude brug niet meer ge-
De tafel in de smaakvol gemeubileerde eetkamer is gedekt met een Loosdrechts servies, prachtig
zilver en kristallen glazen.
Portretten
Wat bijzonder opvalt, zijn de
portretten en schilderijen, af
komstig van de Van Wasse
naers. In hoofdzaak zijn het
portretten, welke in de betim
meringen zijn opgenomen, het
zij als schoorsteenstukken of
als paneelvulling in de grote
zaal. De losse portretten zijn
aangevuld met twee aankopen
en enkele in bruikleen ontvan
gen stukken. In die grote zaal
staren de vroegere bewoners de
bezoekers aan
Het is een genoegen door het
oude kasteel met zijn vele histori
sche herinneringen te dwalen. Men
leeft in een andere wereld en
maakt zich een voorstelling van de
wijze waarop de adellijke geslach
ten vroeger in dit huis hebben ge
leefd.
Wanneer men door de zware toe
gangsdeur met daarboven het wa
pen van de familie het kasteel be
treedt, komt men in het voorhuls,'
dat het enige is wat de toestand
van 1631 weergeeft, want ndets is
daar gereconstrueerd. Er hangen
vele portretten, onder andere dat
van Jan II van Wassenaer, burg
graaf van Leiden, die leefde van
1483 tot 1523. Het is een late kopie
of misschien wel een fantasie, op
linnen geschilderd. Men ziet er ge
weien met wapens van bezitters
van .Duivenvoorde" uit het einde
van de 18de en 19de eeuw en boven
de twee Indrukwekkende trapop-
gangen zijn twee stenen uit de Ro
meinse Keizertijd gemetseld, waar
van er een afkomstig is van een
Romeinse versterking, in 1502 bij
Roomburg tegenover Leiderdorp in
de gemeente Zoeterwoude gevon
den.
Kostbaar
In de eetkamer is de tafel ge
dekt met een uitzonderlijk fraai,
paars gedecoreerd, Loosdrechts ser
vies en kunstig bewerkt zilver,
uniek Ls de Lodewijk XIV zaal en
voorts trekken de aandacht d
Turkse kamer, de Porceleinkame
(fraaie serviezen)de Blauwe ka
mer met het hemelbed, die diend
voor de gasten; de bibliotheek me
een kostbare collectie oude boeket
de Mangelkamer, de Museumkame
met oude afbeeldingen van Duiven
voorde, de Goudleerkamer, waarva
de wanden bekleed zijn met vroe
18de eeuws goudleer en waarin ee:
Vlaams kunstkabinet van ebbe
hout en schildpad staat, de Over
loop met de twee eikehoute:
Zeeuwse kasten en de Oosterlands
kamer, waarin men een collect!
Japans Imarl-porcelein kan be
wonderen.
Dit is maar een greep. Er i
veel meer te zien, dat aan d
vroegere bewoners herinnerl
Een uniek kasteel, dat wel mu
seum geworden is, maar da
daarvan beslist niet de indrui
geeft. Wanneer men door he
huis dwaalt, is het of het no]
bewoond wordt! Dat op zich
zelf is reeds een complimeri
voor hen, die het hebben inge
richt. Men heeft steeds de ge
dachte, dat men in een van d
gangen of in een van de ka
mers de kasteelheer tegen za
komen
Het kasteel „Duivenvoorde"
kan men tot 15 oktober be
zichtigen op dinsdag, don
derdag en zaterdag. Daarna
wordt het museum gesloten
tot 15 april 1964. Er worden
op die dagen vier rondleidin
gen gemaakt, namelijk om
10 uur. 11.30 uur, 2 uur en
3.30 uur.
Het is noodzakelijk vóór
het bezoek een telefonische
afspraak te maken, want
reeds nu is een groot aantal
van deze rondleidingen vol
geboekt. Men moet dat voor
10 uur 's morgens doen via
het telefoonnummer 01717-
3752.
Fraai is ook het wapenbord, dat hangt aan de muur van de grote
overloop.
