Veelbelovende serie
T ooiikuiist-eoiicerten
Charlotte Salomon
v
r
1 ragische levensloop van
Ontroerend
beeldend dagboek
Vele activiteiten van het
Haags Gemeente-Museum
Exposities en
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 18 september 1963
Derde blad no. 31063
(Van onze kunstredactie)
Wij hebben reeds eerder in het kort melding gemaakt van de
amende concertenserie, georganiseerd door de Maatschappij voor
'oonkunst te dezer stede.
Jen kan er zich over verheugen, dat hiermee een langjarige tra-
tie wordt voortgezet, evenals over het feit, dat de Concertcom-
issie geen moeite spaart, de leden op het gebied van kamermuziek
tt beste van het beste te bieden.
Von Kara jan bij
oogspecialist
(.Van onze correspondent in Partje)
De beroemde dirigent Herbert von
Karajan zal vermoedelijk geen blij
vende gevolgen hoeven te vrezen van
het avontuur dat bem maandag j.l.
in zijn vakantieverblijf in St.-Tropez
in Zuid-Frankrijk is overkomen.
Gisteren -consulteerde hij in Parijs
een bevriende oogspecialist die hem
op dit punt gerust heeft kunnen
stellen.
De inbreker met wie hij gevoch
ten heeft, bleek dezelfde, als degeen.
die in samenwerking met een land
genoot. ook een bezoek had willen
brengen aan de villa van Brigitte
Bardot, die uit St. Tropez juist weer
in Parys is teruggekeerd. Een plan
dat toen evenwel door de honden van
B.B.. waardoor zij zich dag en nacht
laat bewaken, nog tijdig kon worden
verijdeld.
l\Al6IÖ0sC0öp
BEELDEN VAN
PRINSJESDAG
Een viertal beelden van de
zonnige Prinsjesdag. Boven
Koningin Juliana en Prins Bern-
hard tijdens de rijtoer door Den
Haag na de opening van de Sta
ten Generaal in de Ridderzaal.
Daaronder nog een opname
van het incident, dat in het be
gin de feestelijke dag dreigde te
verstoren. Van alle zijden schiet
hulp toe om de paarden van de
calèche met de Prinsessen in be
dwang te houden. Zij gingen
ongedeerd, maar wel wat ge
schrokken naar het paleis terug
om in de Gouden Koets naar de
Ridderzaal te rijden. Bij de Rid
derzaal was Prins Bernhard zijn
oudste dochter behulpzaam bij
het uitstappen. De onderste foto
toont de vier Prinsessen tijdens
de rijtoer door de residentie.
Iet Albeneri Trio, bestaande uit
thur Balsam (piano), Giorgio
>mpi viool i en Bernard Heifetz,
zich op 19 november zal doen
ren, bezit in Amerika een gevestig-
reputatie. Dit ensemble kwam in
iO tot stand en mag gerekend wor-
tot de beste trio's na de glans-
te periode van het vermaarde trio
rtot-Thibaud-Casals. De zanger-
pzeejager Bernard Kruysen, wiens
treden als ..Frèie Dominique"
n zich ongetwijfeld uit Honeggers'
•anne d'Arc au Bücher" zal her
ieren evenals het interview dat
indertijd met hem brachten
verleden jaar verhinderd voor
"lonkunst op te treden,
ïu zal hij op 30 Januari tijdens
liederenavond geven: deze zal in
jfdzaak gewijd zijn aan het Franse
Kruysen verwierf de „Grand
x du Disque 1962" met een op-
van enige Debusy-liederen,
fertoe de jury, onder voorzitter-
Sap van Darius Milhaud met alge-
ïe stemmen besloot. Zijn accom-
nateur is de pianist Jean-Charles
trd, die in 1948 onderscheiden
d met de „Prix Diemer" en in
19 een „Grand Prix" ontving van
t Festival et Concours Internatio-
i d'Ostende".
Jfenslotte kan men op 4 maart
«de fluitist Koos Verheul beluiste-
"M. in samenwerking met de pianist
d van der Meer, twee kunstenaars,
Ir reputatie meer en meer groeien-
is. Koos Verheul, leerling van de
f5p betreurde Johan Feitkamp.
Vwierf reeds in 1954 de Kranich-
s,jner Musikpreis op het concours
|"sbr interpretatie van moderne mu-
ek te Darmstadt. Hy behoort dan
"5 tot hen. wier veelvuldige plei
nen voor de hedendaagse muziek
sterkste aandacht trekken. Men
\rhnnert zich nog zijn bewonderens-
"Vrdige interpretatie januari
rfe van het fluitconcert van
„trassi, onder leiding van Pierre
"Llez. Ook de recitals, gegeven door
t a van der Meer onderscheidden
jh steeds door een hoog niveau.
.f3et door hen te brengen program-
vermeldt werken van klassieke
-moderne componisten (o.a. Bach.
Jrtêart. Schubert, Martinu en Rous-
'PVoorts zij nog eens de aandacht
'Jestigd op de activiteiten van het
leHnengd Koor der Maatschappij
irakr Toonkunst en die van het
pnkunstorkest.
Iet eerste staat onder leiding van
ar Aribo en heeft talrijke orato-
muitvoeringen van allure op zijn
jim staan. De jaarlijkse interpre-
S ie van Baclis' ..Hohe Messe trekt
enmale een talrijke schare luiste-
rs. ook uit steden ver buiten
den Het koor bereidt thans een
ec capeUa-concert voor. dat in
btruari 1964 gegeven zal worden.
•Ikoor heeft sterke behoefte aan
ste sopranen, eerste tenoren en
Pede bassen.
et [et Toonkunstconcert, bestaande
tt ongeveer 20 amateurstrijkers,
b it thans onder leiding van de
gent Chris Verhoog, zulks in de
plaats van Louis Dispa. Ook dit
ensemble kan nieuwe leden zeer goed
gebruiken.
Voor het komende seizoen staan
o.a. op het programma twee Bran-
denburgse concerten van Joh. Seb.
Bach en een deel uit de Microcosmos
van Béla Bartök. in de orkestratie
van Chris Verhoog.
Bijzondere aandacht verdienen ook
de door Toonkunst georganiseerde
jeugdconcerten. die reeds sinds
zovele jaren de jongeren tot getrou
we muziekliefhebbers en concert
bezoekers hebben gemaakt.
lezingen
Het Gemeentemuseum te Den
Haag heeft voor het seizoen
19631964 weer tal van activi
teiten samengebracht in een zeer
uitgebreid programma. Op dat
programma prijken grote en
kleine tentoonstellingen in de
eerste plaats en verder o.m. ac
tiviteiten van de educatieve
dienst en muzikale activiteiten.
Grote tentoonstellingen zijn: „Keu
ze uit aanwinsten van 1957—1963",
„Siamese Kunst" (een kunst, zoals
mr. L. J F. Wijsenbeek, directeur
van de dienst voor schone' kunsten
tijdens een persconferentie opmerk
te. die tot stand kwam in het vrolijk
ste land ter wereld, een land dat
nooit een vreemde overheersing heeft
gekend), de tentoonstelling „World
Press Photo 1963" (bij welke exposi
tie het streven om de kunstfoto een
grotere plaats in het geheel te geven
nog meer accent zal krijgen), de ex
positie ..Zuid-Holland" die een soort
(Van onze kunstrdactie»
HET is met grote ontroering, dat wij kennis genomen hebben
van en de aandacht willen vestigen op het bij de N.V. Uit
geversmaatschappij Elzevier verschenen beeldende ..dagboek'
van de jeugdige, ongetwijfeld hoogst talentvolle joodse kunste
nares Charlotte Salomon (1917 1943
I Dit is het verhaal van een gekweld
leven, dat intussen ook wel zijn klei
ne vreugden heeft gekend. Dit. leven
eindigde in de gaskamers van Ausch
witz en het rapport erven bevat 80
produkties in vier kleuren uit de hon
derden door haar vervaardigde gou-
aches, tekeningen en aquarellen, door
middel waarvan zij haar belevenis- I
sen en die van hen, met wie zij om-
I ging, vastlegde. Het vormt een deel
I van.de collectie, welke reeds in ons
land. in Zwitserland cn ir. Israël ge
ëxposeerd werd cn geeft een indruk-
I wekkend beeld van haar originele,
j picturale begaafdheid.
Bij eerste oogopslag zullen wellicht
i de woorden „primitief" en „kinder-
I Ijjk'' oveT de lippen komen, doch bij
nadere beschouwing wordt men ge
grepen door de realistische, magische
dan weer extatische zeggingskracht
van deze diep ^oelendp vrouwenziel,
aan wie zich zulke tragische gebeur-
Deze vinden plaats op 19 november
(Albeneri-trio) 2 december (Rott.
Philh. Orkest), 5 februari (Rott.
Philh. Orkest» en 4 maart (Duo
Verheul-Van der Meer), telkenmale
des middags in de Stadsgehoorzaal.
wapenschouw wil zijn van alle beel
dende kunst die dit gewest voort
bracht en de tentoonstellingen „Wis
sel wflrkin gen". „Realisten" iwaar
vooral de nieuw-realisten getoond
worden) cn aquareillsten".HHHMHIMHiHI
Bij kleinere tentoonstellingen staan j te nissen voltrokken
ISr,^JSnprKeI?CTri'.Jvnri^StHM' Dit dagboek „ormt et, ueftende
ti,» nil* .n ri.' tl., weerspiegeling van een leven, waar-
SS iSoSTn Charlotte Salomon rekenschap al-
van Jan van Keulen. legt van het haar overtoJlene
I in een gruwel yke tyd, teen de nazi's
I de macht hadden en zy hun slacht-
In het komende seizoen zal liet 0ffer werd. Haar tekeningen zijn van
museum ook op het gebied van eigen commentaar voorzien, terwijl
zingen weer veel bieden. In de serie: haar vriend dr. Emil Straus ter in-
zaterdagochtendbezoeken zal o.m. I leiding Charlotte's bestaar met groot
de heer A. W. Llgtvoet te beginnen mededogen schetst.
in oktober maandelijkse causerieën
over muziekinstrumenten houden.
Vier lezingen zullen de actuele kunst
tot onderwerp hebben: er komt een
leergang over „moderne beeldhouw
kunst)". er komen inleidingen over
„Industriële vormgeving" en „Vormen
van Nederlandse meubels, zilver en
glas" en er komen verscheidene mu
ziekdemonstra ties.
De muzikale activiteiten van het
mueum-Kamerorkest, die wegens
hoge ouderdom van de dirigent de
heer Dirk J. Balfoort in mei werden
gestaakt, zullen ln het nieuwe sei
zoen worden voortgezet door het pas
opgerichte Zuid-Hollands orkest on-
d°r leidinc van Jan van der Waart.
•"a
Ned. Toonkunstenaars Rond
t de minister van O K en W mr.
jl II. Bot. telegrafisch om een
edaudiëntie verzocht in verband
l dc beslissing van dc bewindsman
ike de salariëring van de orkest-
N.T.B. vraagt
spoedaudiëntie
•lai e minister hegft gelijk bekend
>p dit punt de conclusies van het
ie i de rapport-Witteman gevolgd.
c i beslissing heeft betrekking op de
G lici in dienst van de NRU. de Ned.
:ial ira. Het kunst.maandorkest en het
e L Kamerorkest,
mv e tekst van het telegram luidt
en eurgesteld over uw beslissing in
b e vierde rapport. Witteman ver
iü( te namens NRU-Musici voor 90
iga cent in NTB georganiseerd zijnde
der irdoor enig representatieve vak-
>m' d alsmede namens vele leden in
me ri»c orkesten spoedaudiëntie
ids
)rcK d
Israëlische prijs voor
architectenbureau
et Rotterdamse architectenbureau
f. ir. J. II. van den Broek en prof.
I. Bakcnia is bij de internationale
svraag voor een nieuw centrum
de stad Tel Aviv in Israël door
jury van architecten uit Enge-
""Jd, Israël, Frankrijk en de V.S.
e erstheiden met een eervolle ver-
ding.
*5 tezelfde waardering werd tot uit-
a kking gebracht voor de inzendin-
,e i van architectenbureaus in Oos-
rijk. Polen (2) en Israël (2).
eerste prijs werd toegekend aan
Duitse architecten Alexander V.
nga en Fred Anger er uit Mün-
in, de tweede aan de Amerikaan
Lubicz-Nycz in San Francisco.
Men leeft geboeid mede met Char
lotte's eerste jaren thuis en op school
met haar herinneringen aan de ver
nederingen die zij op het gymnasium
te Berlijn moest ondergaan, toen het
antisemitisme meer en meer om zich
heen gTeep. als ook met haar artis
tieke ontwikkeling op de kunstacade
mie. In 1939 besloten de ouders haar
naar Villefrance in Zuid-Frankrijk
te zenden. Daar was zij ten prooi aan
grote eenzaamheid, verlatenheid, on
begrip ook.
Zij was er volkomen op zichzelf
aangewezen, doch vond in haar kunst
uitingen het onontbeerlijke houvast.
Wat zij er oijderging en observeerde,
dat alles Is raak en suggestief in
beeld gebracht. Jcel wordt haar tot
een obsessie, maar toch culmineert
alles in het „Gott. mein Gott. ist das
schön!. ee njuichende uitroep, met
stralende expessiviteit geopenbaard.
Dit jonge, wreed beëindigde men
senleven zal zeker menigeen met be
wogenheid vervullen.
De kunst van Charlotte Salomon
is. zoals Paul rillich het in zijn
voorwoord uitdrukt: „oneindig gevoe
lig"
Een boek als dit, Is als een ver
kondiging aan een alweer in het al
ledaagse en oppervlakkige terugzin
kende mensheid. En de waarde van
een leven als dit bestaat niet uit
de lengte ervan, maar uit wat het
stand brengt en uitdraagt
Het is inderdaad veel. wat Charlot
te Salomon ons floor middel van dit
boek te zeggen heeft.
Bovenstaand portret van een
tot dusver onbekend heer. in
1608 geschilderd door M. J. van
Mierevelt. in Zweeds particulier
bezit, is door B. J. A. Renckens
van het Rijksbureau voor kunst-
historische documentatie in Den
Haag geidentificeerd als een
schilderij van Hugo de Groot op
25'jarige leeftijd.
Dit portret, van een geheel
ander type dan de vele reeds be
kende. ontstond dus in het jaar
van De Groots huwelijk met
Maria van Reigersberch. Een
jaar tevoren ivas hij benoemd tot
advocaat-fiscaal van het Hof
van Holland.
Shakespeare -
Ei I infest i\ al
Het Westduitse instituut voor cine
matografische kunst is van plan vol
gend jaar een festival te houden van
films die gemaakt zijn naar werken
van Shakespeare.
In totaal zullen er meer dan 130
stomme en geluidsfilms van werken
van de grote Engelse toneelschrijver
en dichter die in 14 verschillende
landen zijn opgenomen, op het festi
val dat tien dagen zal duren worden
vertooni>
Aanvullende Honoraria
voor schrijvers
De minister van O. K. en \V„ heeft
meegedeeld, dat hy voor oorspronke
lijke Nederlandse gedichtenbundels,
romans .novellen, essays of toneel
stukken. die verschenen zijn tussen
1 januari 1962 en 1 juli 1963, in be
ginsel een aanvullend honorarium
kan toekennen.
Schrijvers die voor dit honorarium
in aanmerking wensen te komen, j
moeten vóór 1 november een verzoek
indienen, met twee exemplaren van
het voorgedragen werk en een exem
plaar van het met de uitgever ge
sloten oontract. Uit dit contract dient
een redelijke honorering te blijken.
De honoraria kunnen alleen wor
den toegekend aan schrijvers die de
Nederlandse nationaliteit bezitten.
De Raad voor de Kunst zal de mi- I
nister adviseren over het al dan niet
toekennen van deze honoraria.
