ELTEN en andere plaatsen profiteren van de overdracht Van de 65 pet. komkommers doorgedraaid E. Sengier overleden Opnieuw auto door de middenberm: één dode Juichende menigte begroet Duitsers Staking bij Franse handelsvloot erlaging prijs van aardgas Hamsteren tot het laatste ogenblik Illia president van Argentinië MARSEILLE DE DUPE DE MAN DIE AMERIKA AAN URANIUM Minister wil Verongelukt op huwelijksreis DEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 1 AUGUSTUS 196S (Van onze speciale verslaggever). Juichend, ontvingen de duizen den op het Marktplein samenge stroomde Eltenaren vannacht even na twaalven de gele auto van de Bundespost. Voor hen wa ren de postauto en de volkswa gens met groen-geuniformeerde politieagenten, die erachter reden het symbool van het weer Duits zijn. Tegen de door lampionnen verlichte gevels rond het Drost ambt, dat thans weer Rathaus is, klonk gezang. „Deutschland, Deutschland über alles" en pathe tische volksliederen. De tientallen flitslampen, die het grote enthou siasme vereeuwigden, hadden even tevoren in de raadzaal met OE GRENSCORRECTIES Emden O Grenscorrecties vanonbewponde ge- w bi«ien(grensweggdje ere.) O [jieSen°rreCfieS1^n ^ewoonde 9e*- Dr. Arturo Illia. kandidaat van de Radicale Volksunie, is door de op 7 juli aangewezen kiescolleges to president van Argentinië geko zen. Tot vice-president werd geko zen Carlos Perette. eveneens kan didaat van de Radicale Volksunie. Dr. Illia is medicus en 63 jaar oud. Na zijn studie in Buenos Aires is hij eerst arts by de spoorwegen geweest. Op 35-jarige leeftyd. in 1935, werd hij senator van de pro vincie Cordoba. In 1940 weid hy tot nationale senator gekozen. In datzelfde jaar werd hy tevens vice- I gouverneur van Cordoba. Na de re- volutie van 1943 .gins Illia weer als delsv]oot neemt scherpere vor- 1 arts werken tot 1948, toen hy natio- l naai afgevaardigde werd. In maart I 1962 ba. De Argentijnse overheid heeft oud- president Arturo Frondizi in vrij heid gesteld. HU is in maart van het vorig jaar aangehouden, nadat hij de eis van de strydmaeht om aLs president af te treden, had af- gewezen. Maandag en dinsdag zyn 48 andere politieke gevangenen vry- gelaten. (Van onze correspondent in Parijs) Het conflict bij de Franse han- men aan. Besprekingen op het Parijse ministerie van Koopvaar dij tussen vertegenwoordigers van de reders en de zeelieden bonden zijn gisteren mislukt, waarna de bonden aan hun le den opdracht gaven de boten, niet 24, maar 48 uur op te hou- I den. elkaar vertrapten. Naar schatting zyn in een week tyd ongeveer 10.000 varkens en biggen te Elten gearri veerd. Bussen Duitse toeristen kochten de uit 1938 daterende gebrand schilderde ramen, het zetten van de handtekeningen vastgelegd. H. G. I. baron van Tuyl van Se- rooskerxen, ie landdrost, onaenexenue I gisteravond om 10 uur nog de veel een aanou imenuinsiysten en scnooi begeerde boter in Berliner Hof. Zon- ze ooor aan ar. onese, vertegen- dagnacht werd het hoogtepunt van wooraiger van net uegierungsoc^n k 1- - Dussejuori. loen aere xaaisie zyn naiiuiexemng naa gezet, was ae over gang een feit. De amper twee muiu- ten vergenae piechtigneid was zaxe iya, om met te zeggen koel. „Na het zetten van aeze handteke ningen gaan wy als Nederlands gezag tillen veriaten. Wy wensen U sterkte m uw nieuwe taak en hopen van ganser harte, dat het goed zal gaan met ue bevolking van Ei ten". De landdrost meende, wat hy zei, maar was kenneiyic met gewena aan tientallen iotograien en cameraiie- den. De handdruk, die na een dank woord van di\ Griese aan het Neder lands bestuur in Elten werd gewis seld, ging by geen van beiden verge zeld van een ginniach. De menigte begon, nadat op de voorgevel van het Drostambt het bordje „Poiizeiposten" was bevestigd en Nederlandse en Duitse agenten el kaar hadden omarmd, langzaam weg te ebben. Een half uur na de overgang zaten de cafe's stampvol en stonnen op straat nog slecnts enkele groepjes: Onderwerp van gesprek was vooral, dat Elten door huisvrouwen, winke liers en Nederlandse en Duitse za kenlieden was volgepropt met in ons land goedkope goederen. Vooral de Duitse handel heeft aan het „uur nul" miljoenen verdiend. Een van de in Elten aanwezige firma's wordt geleid door de dochter van bondskanselier Adenauer. Enige honderden vrachtwagens trokken de laatste dagen het grens plaats je binnen. Om 12.00 uur werd de inhoud, onder andere naar schat ting 600 ton roomboter, vlees, eieren en gevogelte, automatisch Duits. Het zelfde gebeurde met de goederen, die de zakenwereld in het plaatsje had opgeslagen, onder meer 100 ton con serven. Zouden „de smokkelaars in het groot" aan de oude grens bij Hüthum en elders door de douane worden te gengehouden?, vroegen de Eltenaren zich af op het al vroeg gezellig druk ke marktplein. De wagens werden tegengehouden. De eerste werd kort na middernacht door de „smokkelaars" gebruikt als proefkonyn en was leeg. De tweede I moest opgeven, wat hy vervoerde en Yerzendpapieren tonen, maar mocht toen doorrijden. Hetzelfde gebeurde met alle vrachtwagens. Alleen werden de namen van verzender en geadres seerde genoteerd. Het Marktplein te Elten, gis termiddag, waar een stapel non chalant neergeworpen verkeers borden er op duidt, dat de over dracht van het plaatsje aan Duitsland nog maar een kwestie van enkele uren is. het schuttersfeest, het Koningshaf vroegtydig afgebroken om de balzaal in het Berliner Hof als boteropslag- Renrh te rasseren Reeds plaat, te kunnen inruimen. Tiental- „TPf" len Nederlandse koeien zouden naar J»» uur na de overgang waren alle de weiden van Elten zijn gebracht. Zelfs een gebouwtje naast de pastorie staat vol Nederlandse produkten. Eltense telefoonabonnees op het Duit se net aangesloten. Het stationnetje behoort sinds vanmorgen 10 uur aan de Bundesbahn. Duitse meisjes heb ben het hele bevolkingsregister giste- fen overgeschreven. De Nederlandse I brievenbussen zyn verdwenen evenals Het pakhuis Elten is vanmorgen enkele op guldens Ingestelde benzine- Appeltje met een appeltje voor de dorst in de Bondsrepubliek wakker geworden. Aan de post Elten—Babberich kwam de douane vannacht om 12 uur in actie. De andere vier van de vijf grensposten, drie meer dan gisteren, begonnen vanmorgen om 6 uur de van 5 tot. 20 kilometer uitgedyde grens te controleren. De afritten van ryksweg 12 naar Elten waren geblokkeerd om pompen. Wegwijzers, naambordjes en de andere pompen zullen spoedig volgen. Niet alleen Elten was één groot pak huis. Ook in Tudderen (waar om zeven uur gisteravond in het kleine bovenkamertje van de Landrost de bovenkamertpe van de Landdrost de had) en andere plaatsen was men driftig in de weer geweest, om goede- te voorkomen, dat Duitsers ons land j ren op te slaan om winst te slaan uit konden binnenrijden zonder de I de overdracht (Van onze correspondent in Brussel) In Brussel is gisteren het over lijden bekend gemaakt van de 83-jarige Edgar Sengier, in le ven president van de Union Minière, het belangrijke Belgi sche mijnconcern in Katanga. Hoewel zyn naam vrywel nooit in de wereldpers werd genoemd, is Sengier een van de belangrykste mannen ter wereld geweest. Aan zijn vooruitziende blik was het na melijk tijdens de tweede wereldoor log te danken, dat de Amerikanen over voldoende voorraden uranium konden beschikken voor de ontwik keling van de atoombom. Sengier begon zyn carrière by de wereld werd gevonden, arriveerde in oktober 1940 in de haven van New York. waar het verpakt in sta len vaten in een pakhuis werd op geslagen. Het zou tot 1942 duren alvorens Sengier, die tydens de gehele duur van de oorlog de Union Minière vanuit New York heeft geleid, in voorzichtige termen het Amerikaan se ministerie van Buitenlandse Za ken op de aanwezigheid van het kostbare erts attent maakte. De ambtenaren van Buitenlandse Za ken, die geheel onwetend waren van de pogingen, welke in hun eigen land werden ondernomen om een atoombom te vervaardigen, schon ken evenwel niet de minste aan dacht aan Sengiers mededeling. In de maanden die volg den, bracht Sengier nog tweemaal het gesprek op uranium. In die JHtyd werkte hij nauw samen met Union Minière in 1912 en in de het Amerikaanse ministerie van be- I Schepen in de haven van Marseille met bestemming Tunis, Bordeaux, Tanger, Casablanca, Corsica en de I Indische Oceaan moeten in de haven blyven liggen. Ingescheepte passa giers zoeken in de hotels van de stad een tydelyk onderkomen. Extra vlieg tuigen zyn gecharterd om passagiers naar Corsica over te brengen, maar 4000 personen zyn inmiddels de dupe geworden. Het Rode Kruis is inge schakeld, om speciaal vrouwen en kinderen te verzorgen. In Le Havre ondervindt men de zelfde moeilijkheden. De „France" is gisteren de haven binnengelopen, maar zal morgen niet naar Amerika kunnen vertrekken. De zeeliedenbon den zullen voor Frankrijks grootste passagiersschip zeker geen uitzonde ring maken, want verleden week wer den de „Flandre" en de „Colombie" eveneens vastgehouden. Het zeeliedenconflict is voor Mar seille des te fnuikender, omdat deze haven toch al sterk gedupeerd wordt door de alarmerende achteruitgang van de Frans-Algerynse handelsbe trekkingen. In de richting noord-zuid was het verkeer tot juni van dit jaar nauwelyks de helft van wat het twee Jaar geleden was. Om de boeren in zuid-Frankrijk tegemoet te komen, zyn alle invoeren van wijnen, verse groente en fruit tot 15 september ge staakt. Ook het aantrekkelyke trans port van auto's voor toeristen is op gehouden. Voor de komende oogsten verwacht men in Marseille geen enkele verbe tering, want, door de economische en sociale veranderingen in Algerije is 60 procent van de prod uk tie overge gaan in de handen van de staat, die andere en stabielere afzetgebieden heeft gezocht en gevonden dan Frankrijk. Voor dat vervoer komt de haven van Marseille niet meer in aanmerking. Meer en meer schepen, ook in de haven van Rouaan, liggen renteloos, omdat er geen vracht meel is uit en voor Algerije. Reeds hebben reders schepen verkocht naar India en Griekenland. loop der jaren had hy zich by deze maatschappy opgewerkt van begin nend ingenieur tot president van het bedrijf. Dat de Amerikanen en niet de Duitsers de eersten waren met de atoombom, was uitsluitend te dan ken aan Sengier. Toen de oorlog eenmaal een feit was, besloot Sen gier alle beschikbare uraniumvoor- raden, welke zich in Katanga be vonden, naar Amerika te laten ver schepen. Efen lading van 1.250 ton van het rykste uraniumerts, dat ooit ter Beperkt Uit de onderhandelingen, die tussen de Gasunie en de ge meenten worden gevoerd, zal De Eltenaren hamsterden tot het laatste moment. De winkels waren tot een uur of tien open. Koffie, thee, chocolade en alcoholhoudende dran- I ken mochten door een Duitse maat- oor de gemeenten primair een regei hechts in beperkte hoeveelheid „orhmnn Ar- in- mee „Heim ins Reich" worden geno men. Boter, sigaretten, conserven, eieren, schoenen en kleding echter in onbeperkte hoeveelheden. Als de win - duidelijke verlaging van de in koopprijs van aardgas moeten volgen. Dit antwoordt de minister van Economische Zaken, prof. J. E. Andriessen, o.a. op vragen van het Tweede-Kamerlid J. H. J. Maenen (KVP). De minister vertrouwt, dat het voordeel van een lagere inkoopprijs «Oor de gemeenten aan de verbrui kers zal worden doorgegeven. Ook wUst hy er op. dat op kostprijstech- nische gronden de prijs van het aard gas voor de verbruikers lager zal kunnen zyn naarmate het verbruik groter is. Op welke wUze de gemeenten de voordelen in de prysstelling voor de verschillende groepen van verbruikers tot uitdrukking zullen brengen zal in de eerste plaats door de gemeenten zelf moeten worden beoordeeld. By het tussen de minister van Econo mische Zaken en participanten in de Gasunie gevoerde overleg heeft van het begin af voorop gestaan ,dat de voordelen van de nieuwe aardgas vondsten aan alle categorieën van verbruikers ten goede zouden moeten komen. Als overweging heeft hierby onder meer gegolden, dat met dit aardgas een relatief goedkope ener giebron is aangeboord. De bewezen aardgasreserve in het concessiegebied Groningen bedraagt thans 740 miljard kubieke meter. De schatting van de hoeveelheid die in ons land mogelijk aanwezig is, zoals die door de Belgische senator prof. Leemans, werd gedaan, draagt een speculatief karakter, zegt de bewinds man voorts nog in antwoord op an dere vragen. keiiers niet enorme voorraden hadden aangelegd (ook voor hen golden al leen beperkingen op de vier eerstge noemde produkten), dan waren zelfs de etalages nu leeg. Gisteravond wer den in het grensplaatsje aan mannen, die mee wilden helpen vrachtwagens met goedkope Nederlandse produkten te lossen door de Eltense midden stand fantastische lonen betaald. Er gaan geruchten, dat er ondanks de Duitse maatregel alleen al 20 ton koffie in schuren, kelders, zolders en garages zijn opgeslagen. De prys van opslagruimte steeg tot fantastische hoogte. Vijf biggen moesten worden afgemaakt. Er waren er zoveel in een beperkte ruimte byeengepakt, dat ze voorrading. Doch ook hier had men weinig interesse voor uranium. Maar omdat de Belg bleef aandringen op het feit, dat dit erts veel kostbaar der en veel belangryker was dan welk ander metaal ook, besloot men de voorraad uranium van de New Yorkse haven naai- Fort Knox, waar het Amerikaanse goud ligt opgesla gen. over te brengen. Het plan werd evenwel nooit uitgevoerd en raak te spoedig in het vergeetboek. Even als trouwens de gehele uraniumvoor- raad werd vergeten door de Ameri kaanse autoriteiten. Dit bleek toen een jaar later een kolonel die werkzaam was bU het uiterst geheime atoomproject, Sen gier opzocht met het verzoek of hU de Verenigde Staten niet aan een kleine hoeveelheid uranium kon helpen. Tot grote verbazing van de kolonel kon hU een kwartier later het kantoor van Sengier verlaten. Met in zyn aktentas een blocnote- j velletje, waarop Sengier met een paar woorden de gehele voorraad van 1.250 ton aan de Verenigde Sta ten overdroeg. Over de prys had men in het gc- I heel niet gesproken. Welke prUs Sengier voor zyn uranium heeft ge- kregen, weet tot op vandaag de I dag slechts een dozyn mensen op j de gehele wereld. Ulbricht doel beroep op Bondsrepubliek De Oostduitse leider Walter Ul bricht heeft gisteren in de Volks kamer verklaard, dat Oost-Duits land bereid is tot het kernstop-ak koord van Moskou toe te treden. Hy deed tegeiykertyd een beroep op de Bondsrepubliek West-Duitsland, zich eveneens by dit verdrag aan te sluiten. Oost-Duitsland is in staat kern wapens te maken, heeft Gerhard Kegel, politiek adviseur van het Oost duits ministerie van Buitenlandse Zaken, In een tv-uitrending gezegd. Oost-Duitslands bereidheid het Mos kous© kernstopverdrag te onderteke nen, moet daarom des te hoger wor den aangeslagen, aldus Kegel. De Israëlische regering heeft gis teren bekendgemaakt, dat ook zy van plan is het akkoord te onder- schryven. Belgische mi uister afgetreden Dc Belgische minister van Onder- wys, de socialist Victor Larock, heeft om gezondheidsredenen ontslag ge vraagd. Koning Boudewyn verleende het ontslag en benoemde de sena tor Henri Janne tot La rocks op volger. De nieuwe minister werd gis teravond beëdigd. Koning Boudewyn en Koningin Fabiola waren al op weg voor een vakantie in Spanje, toen zij van het vliegveld by Brussel onverwacht moesten terugkeren naar het kasteel te Laken voor de beëdiging van de nieuwe minister. (Van onze Haagse correspondent) De komkommerdoordraai bedroeg maandag 33 procent, dinsdag al reeds bijna 50 procent, gisteren zo'n 65 procent en tegen het eind van de week verwacht het centraal bureau voor Tuinbouwveilingen in Den Haag een doordraai van driekwart van de aangevoerde hoeveelheid. Het bureau verwacht, dat de schade over een week al meer dan één miljoen gulden zal bedragen. Bedroeg de aanvoer Niet alleen relatief, maar ook ab soluut is er een stijgende trend waar te nemen in de cyfers van de door draai. Nadat de tuinders de voorafgaande dagen nog zo veel mogelyk komkom mers hadden vastgehouden, hopend op een beter klimaat in Bonn, had gisteren reeds een belangryke gro tere aanvoer van komkommers plaats zodat ook de doordraai in absolute cijfers gezien, zal gaan stygen. Op de veiling in Delft, de grootste groenteveiling van Nederland, wer den de inferieure kwaliteiten (plat- glas- en kromme komkommers) voor 100 procent doorgedraaid. Hetzelfde v/as net geval op de veiling van Loos duinen. Van de beste kwaliteit werd in Delft 40 procent doorgedraaid en in Loosduinen 60 procent In Venlo liggen de cyfers nog ongunstiger, omdat men daar volkomen afhan- kelyk is van de export naar Duits land. Ongeveer driekwart van de aanvoer wordt doorgedraaid, terwUl de rest niet boven de minimumprUs van 10 cent uitkomt. op de negen voornaamste tuinbouwveilingen van Nederland ruim een miljoen stuks, waarvan er in totaal circa 450.000 werden doorgedraaid. De rest ver- dwynt naar de Nederlandse consu menten, naar Engeland en Zweden, waar men een geluk by een onge luk in verband met het mooie weer extra veel consumeert. Een lichtpuntje voor de tuinders is. dat Duitsland wellicht omstreeks bet weekeinde zyn invoerstop zal moeten opheffen. De E.E.G.-overeen- komst schryft namelijk voor, dat een land, als de veilingpryzen gedurende drie dagen boven de minimumprijs uitkomen zfjn invoerstop moet ophef fen. Door de recente prysstUglngen in Duitsland bevinden de gemiddelde prfjzen zich thans in de buurt van de minimumprys, gedeeltelijk komen zij al daar boven. Voor de huisvrouwen is de situa tie nog steeds gunstig, temeer daar de kleinhandel nu met zyn prys- zetting op de byzondere toestand Aan tal van veilingen in ons Op de rijksweg bij het Velperbroekcircuit is gisteren de 63-jarige ongehuwde arbeider W. A. Tielemans uit Arnhem, die daar werk te. om het leven gekomen. Hij werd aangereden door een auto, die door de middenberm was geschoten. Gistermiddag is op het kruis punt Kinrooy in Belgisch Limburg, ongeveer anderhalve kilometer over de Nederlandse grens, een ongeluk gebeurd, dat een 24-jarige Rotter dammer, die met zijn eveneens 24- jarige vrouw op huwelyksreis was, het leven gekost. Op een voorrangs- kruising werd het echtpaar P. Bocke- steyn-Buytenhek uit Rotterdam, dat de reis op de bromfiets maakte, door een vrachtwagen gegrepen, cn enkele meters meegesleurd. Zwaar gewond erden zij in het ziekenhuis in land was het gisteren een slechte mln dag voor dc komkommers. Bo venstaande foto werd gemaakt bij de groenteveiling van Venlo. waar honderdduizenden kom kommers doorgedraaid zijn en nu met vrachtwagenladingen naar de mestvaalt worden ge bracht. begint te reageren. Een grootwin- kelbedryf biedt komkommers aan voor 19 cent per stuk. Een klein- handelsprys, die 100 procent boven de minimumprys op de veiling ligt is niet abnormaal te noemen. De stemming by de tuinders is het best te definiëren als „uiteenlopend van zuur tot bitter". Het meest ont stemd zyn zy nog steeds, omdat men hier waar de zaak wel in orde is de dupe wordt van de Duitse ach terstand in techniek en kwaliteit. Van het Centraal Bureau krygen de tuin ders een vergoeding van zes cent per doorgedraaide komkommer. Als Duitsland wel aan de markt was zou per dag ongeveer een ton komkom mers zyn doorgedraaid in plaats van 5 ton. De vermodelyke prys zou dan 15 cent per komkommer zijn ge weest. Nu loopt die doordraai tegen de 5 ton met derhalve een extra-ver lies voor de tuinders van 4 ton of f 50.000. enkele uren later overleed. In de bocht, die de Gronause- straat in Enschede maakt bij de Lo- rentzlaan is dinsdagavond de 22-ja- rige motorrijder J. G. Lunter uit En schede tegen een tegenligger gebotst. De heer Lunter was op slag dood. In Sittard is gistermiddag de 45-jarige heer G. Byl uit Zeist om het leven gekomen, nadat zyn per sonenauto in botsing was gekomen met een vrachtauto. De andere in zittenden van de door de heer Bijl bestuurde auto zyn echtgenote, twee dochters en een schoonzoon werden allen zwaar gewond Op zebrapad In het Weesperplein Ziekenhuis in Amsterdam is de 76-jarige J. L. Telling overleden aan de verwondin gen, die hij in de middag van 22 juli had opgelopen, toen hy by het over steken van een zebrapad op de Haar lemmerweg door een personenauto werd gegrepen. Op de Klaprozenweg by de NDSM in Amsterdam-noord is giste ren de 53-jarige elektrisch lasser II. Huisman op zijn bromfiets door een personenauto aangereden en op slag gedood. De heer Huisman sloeg links af en werd gegrepen door de hem achteropkomende auto, bestuurd door een 26-jarige Leeuwardense barkee per, die onder invloed van sterke drank bleek te verkeren. De 32-jarige bevrachter F. van Es uit Rotterdam is in het Dykzigt- ziekenhuis overleden aan de verwon dingen. die hy op 21 juli heeft opge lopen by een verkeersongeval op de landscheiding in Rotterdam. De 48-jarige heer E. J. Veld hoen uit Ulft is gisteren om het leven gekomen, toen hy in Spankeren met zijn bromfiets botste tegen een echtpaar op een bromfiets, die hy wilde inhalen. Hy viel en werd ge raakt door een trekker met oplegger. Het echtpaar viel eveneens. De vrouw is met een hersenschudding opgeno men in een ziekenhuis. Haar man mankeerde niets. In de nacht van dinsdag op woensdag is de 54-jarige heer C. H. H. J„ afkomstig uit Oberhausen (Did) op de ryksweg by Nunspeet om het leven gekomen, toen hy in zyn stil staande personenwagen van aebtaren door een vrachtwagen werd aangere den. De auto werd geheel verwoest. De 72-jarige gehuwde landbou wer P. van den Heuvel, is dinsdag avond in een sloot bij zyn boerdery in Kampereiland verdronken. De man was met een tractor in het water ge reden en onder het voertuig bekneld geraakt. Zyn 24-jarige zoon trachtte vergeefs hulp te bieden. Pas toen een kraanwagen arriveerde slaagde men erin het slachtoffer te bevrijden. De heer Van den Heuvel zou over 14 da gen gaan rentenieren en een huis in Kampen betrekken. Familieberichten (Overgenomen uit andere bladen) Geboren: Paul, zn van Buur-Brou- wers, Australië. Overleden: H. J. Poley. 69 jr, Rys- wijk; J. N. Breunese, 74 jr. Den Haag; H. J. Bader-Boekhoff. 66 jr, Amsterdam; C. A. W. Pauw. 77 jr. Heemstede: H. Slachtleven-Wille- mink, 69 jr, Doetinchem; A F. Joa- chimstlial, 79 jr, Amsterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 8