Twee Duitse spionnen
speelden dubbel spel
plastic
SUNIL
Huisvrouw winkelt in
supermarkt in R.A.I.
MEER BUITENLANDERS GAAN
NAAR HOLLAND FESTIVAL
kunst
kAleiöoscoQp
Europa's geurige lichte pijptabak
I
BIJ 2 DRIELINGPAKKEN
Proces in Karlsruhe
Nu in Europees jasje
Deskundigen uit geheel
Europa tiaar Amsterdam
0
pa
tar
i et
\t
ar
lla
Sportsplinters
Terug
naai
de
zesdaagse
De heer Peter Diamand:
Ontevreden over interesse
van Nederlandse televisie
LF.IDSCH DAGBLAD DINSDAG 9 JULI 1963
Voor het Hoge Bondsgerechtshof in Karlsruhe is gisteren het
proces begonnen tegen twee leden van de „Bundesnachrichten-
dienst", de Westduitse spionagedienst, die een dubbele rol gingen
spelen en tien jaar lang geheimen aan de Russen hebben verraden.
Het zijn de 45-jarige Heinz Felfe en de 61-jarige Hans Clemens.
Samen met hem staat terecht Erwin Tiebel. die als verbindingsman
zou zijn opgetreden. Alle drie verdachten hebben al in de oorlog
voor de nazi's gespioneerd.
waarschuwen dat de veiligheidsdienst
hem op het spoor was. Beide man
nen verdwenen toen naar de Sow jet-
Unie. voor welk land zU spioneeroen.
Minister Heath werd onder in eer
gevraagd waarom het ministerie van
Buitenlandse Zaken Philby in J956
bij het zondagsblad Observer had
aanbevolen niettegenstaande het feit
dat Philby door hetzelfde ministerie
in 1951 uit veiligheidsoverweging was
ontslagen. Heath zei hierop dat de
aanbeveling was gedaan op grond
van een in 1955 door de toenmalige
minister van Buitenlandse Zaken
Harold Macmillan in het Lager nuis
afgelegde verklaring dat cr op dat
ogenblik tegen Philby geen bewijzen
stonden. Men was toen van mening,
dat het niet onredelijk en niet onver
standig was Philby aan een betrek
king te helpen.
Tijdens zijn voorlopige hechtenis
zou Felfe er zelfs in geslaagd zijn
met de Russen in contact te blijven
door brieven de gevangenis uit te
smokkelen. In de herfst van 1961 is
hij gearresteerd. Hij verried zich.
toen hij werd ondervraagd over een
employé van het ministerie van
Defensie die voor de Russen was
gaan werken Zijn ondervragers ont
dekten dat Felfe meer wist dan hy
uit hoofde van zijn functie kon
weten.
Felfe vertelde het gerechtshof gis
teren. dat hij in augustus 1943 in
dienst trad van het „Reichssicher-
heitshauptamt". Al gauw werd hij
hoofd van de afdeling Zwitserland.
Eind 1944 werd hij in Nederland ge
detacheerd voor spionage- en sabota
gewerk achter de geallieerde linies.
Dooi' de Canadezen is hij krijgsge
vangen gemaakt.
Clemens begon zijn nazi-loopbaan
in 1931. bij de geheime partijpolitie
Tot het begin van de oorlog was hij
in Dresden werkzaam. Na een cursus
in Berlijn werd hij in 1943 naar
Rome gestuurd. In 1948 is hij in
Italië berecht wegens zijn aandeel in
het terechtstellen van 300 gijzelaars
tijdens de oorlog. Hij werd vrijge
sproken.
In 1949 was Clemens naar West-
Duitsland teruggekeerd. Zijn vrouw
stelde zich toen met hem in verbin
ding en vroeg hem naar Dresden te
komen. Clemens vreesde echter, dat
de Russen hem als voormalig SS-er
zouden vervolgen en besloot illegaal
de grens naar Oost-Duitsland over
te gaan
By de grens werd hij opgewacht
door Russische officieren, die hem
Op een vraag of het ministerie van
Buitenlandse Zaken wist dat Philby.
die de laatste jaren als journalist in
het Midden-Oosten werkte verschei
dene malen in Groot-Brittannié was
geweest. antwoordde Heath bevesti
gend.
Toen de plaatsvervangende La-
bourleider George Brown opmerkte,
dat het ministerie van Buiten
landse Zaken er belang bij had dat
Philby in het midden-Oosten be
schikbaar zou zijn voor werkzaamhe
den die hij al eerder op het gebied
van veiligheid had gedaan, reageer
de minister Heath onmiddellijk. ,.U
hebt niet het recht een dergelijke
conclusie te trekken", zo zei hij.
„Kribbig"
Het Amerikaanse weekblad News
week heeft gisteren geschreven dat de
Amerikaanse Inlichtingendienst fcrib-
vbig wacht op schokkende nieuwe ont
hullingen over Russische spionage in
Engeland, waarby volgens zeggen ge
gevens over de Skybolt-raket zouden
zyn uitgelekt. Britse functionarissen
hebben Londense persberichten hier
over tegengesproken, maar volgens
het weekblad zou men in Washington
menen dat dit wel het geval is. De
Amerikaanse minister van Defensie.
McNamara, heeft vorig jaar decem
ber een Skybolt-document aan het
Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken verschaft, aldus het blad.
Uit vier continenten komen ze naar Groningen, de
achttien kostbare tabakken waarvan Niemeyer Voor
trekkers maakt. Voortrekkers: de geliefde tabak van
alle Europese pijprokers die van licht en geurig houden.
De
cm
pn.
DP-
one
lts
bnc
ze
h;
bi
Ju
da
I, 1
IV
vroegen voor hen te werken. Clemens /~v
besloot het te doen omdat hu .,de V/U C0I1 .AlllCrikHcIllSC
Amerikanen haatte" als de pest en
tanval op Dres-
"ud« Ü*.Udn' lanobouwexpositie
in november
Amerikanen haatte" als de pest en
omdat hij de luchtaanval op Dres
den wilde wreken.
Amerikanen hem elke
geslagen toen hy gevangen zat.
De Russen waren volgens Clemens
in hoofdzaak geïnteresseerd in in
lichtingen over de Westduitse con
tra-spionagedienst, die onder leiding
staat van ex-generaal Reinhold
Gehlen.
Zaak-Martelli
In Londen is gisteren het proces
voortgezet tegen de Italiaanse kern
geleerde dr. Martelll, die van tpio-
nage-activiteiten wordt beschuldigd.
De 39-jarige Martelli, die door Eura
tom aan het Britse onderzoekings
centrum voor atoomenergie was uit
geleend. vertelde voor de rechtbank
dat hij waarschuwingen over zijn
..gedrag" had ontvangen van de toen
malige eerete-secretaris van de Sow-
jetrussische ambassade in Londen,
Nikolai Karpekow. Karpekow werd
beschreven als „inspecteur" van zo
wel Martelli als de onlangs tot acht
tien jaar gevangenisstraf veroordeel
de Britse spion Vassall. Karpekow
verdween slechts enkele dagen voor
de arrestatie van Vassall.
Volgens Martelli had Karpekow
hem gedreigd dat mensen die niet
aan spionage voor de Sowjet-Unie
wilden meewerken of die de spio
nagedienst in de steek lieten, wer
den gelikwideerd. Op last van Kar
pekow had Martelli een instructie
bijeenkomst van de Russische gehei
me dienst in Wenen bügewoond.
zyn voornaamste punt van verde
diging is gebaseerd op het feit dat
hij door de Russen tot spionage was
gedwongen omdat zijn vrouw hun
twee kinderen mee naar de Sowjet-
Unie wilde nemen.
Martelli gaf toe dat hy tegenover
de politie een aantal onware verkla
ringen had afgelegd. Hy ontkende
echter dat hy van plan was geweest
belangryke inlichtingen aan de Rus
sen te verstrekken.
Zaak-Philby
Dc kwestie van de achter het Ijze
ren gordyn verdwenen Britse Journa
list Harold Philby is gisteren <n het
Britse Lagerhuis aan de orde geweest,
toen onderminister van Buitenlandse
Zaken Heath vragen van Lagerhuis
leden over deze zaak beantwoordde.
De minister zei dat Philby kort
voor zün verdwüning, op 23 januari
van dit jaar. heeft toegegeven dat hij
vóór 1946 voor de Russen had ge
werkt. Phllbv had toen tevens bekend
dat hij de Britse ambtenaar van
Buitenlandse Zaken Donald Maclean
door diens collega Guy Burgess liet
controle, de consumentenpryzen en
de bevordering van technologische
toepassingen in boerenbedryven.
De Amerikanen blijven ook na de
tentoonstelling van Amsterdam uit
met Europa in contact. In de kan
toorvleugel van het RAI-gebouw
heeft zich inmiddels reeds permanent
fevestigd het „Voedsel- en landbouw-
nformatiecentrum voor
(Van onze A'damse correspondent) Amerikaanse handel".
Europees-
Op de eerste dag van de ten-
nisinterland NederlandZwitserland
dames, die te Eindhoven wordt ge
speeld op de banen van El tv, hebben
de Nederlandse dames met 42 de
leiding genomen.
De Nederlander Ben Verhagen
heeft ook de tweede race van de in
ternationale Flying Dutchmankam-
pioenschappen van Frankrijk op zyn
naam gebracht. Deze worden in de
baai van Bendor gehouden. Tweede
werd ditmaal Guus Bierman. In het
algemeen klassement hebben Verha
gen/De Jong de leiding voor Samuel/
Samuel.
Op Varkenoord te Rotterdam is
gisteren de vierde avond van de
avond-zesdaagse gehouden. Voor
6.000 toeschouwers vergrootten de
Bei een hun voorsprong, doordat zy in
drie van de vier nummers de over
winning behaalde.
Kudar in Moskou
De Hongaarse premier. Janos Ka-
dar, is gisteravond aan het hoofd
van een delegatie voor een vriend-
schapsbezoek naar Moskou vertrok
ken, en daar inmiddels aangekomen.
Het Hongaarse persbureau meldde,
dat de delegatie bestaat uit leden
van de Hongaarse communistische
party en regering. Het bezoek wordt
gebracht op uitnodiging van de Sow-
jetrussische regering en het cen
trale comité van de Sowjetrussische
communistische party.
Utrechtse scholen
(Van onze Utrechtsé correspondent)
B. en W. van Utrecht hebben de
hoofden der openbare lagere scholen
van de Domstad bericht, dat per 1
september de zesdaagse schoolweek
hersteld dient te worden. Het advies,
dat de instelling van de vrye zater
dag op de lagere scholen goed gerea
liseerd zou kunnen worden, hebben
B. en W. niet opgevolgd. Sedert 1
mei van dit jaar was in Utrecht op
de openbare lagere scholen by wyze
van proef de vrye zaterdag ingesteld.
Over het algemeen was men van
mening, dat dit goed voldeed B. en
W. hebben aangegeven, dat de zes
daagse schoolweek tot 1 mei 1964 ge
handhaafd zal dienen te biyven.
Daarna zal tot 1 september weer een
vyfdaagse schoolweek gelden.
Ondanks belediging
Sergeant - majoor
mag dienst niet
verlaten
(Van «nza Haagse correspondent)
Een Haagse sergeant-majoor van
de verbindingsdienst acht zich door
zyn commandant beledigd en wil
ontslag uit de dienst. Dat ontslag is
geweigerd. De majoor heeft zyn zaak
nu voor het Ambtenarengerecht ge
bracht.
Hy betrapte vorig jaar juni in
Utrecht een korporaal op fraude by
een eindtest en rapporteerde dit.
Reactie van de depot-commandant,
toen de korporaal zich daarover be
klaagde: „Majoor, u moet beter uit
uw doppen kyken voor u iemand
van fraude beschuldigt. Gaat u maar
eens naar een oogarts en een psy
chiater".
De sergeant-majoor voelde zich
daardoor diep gegriefd en bood zyn
ontslag aan. Hy houdt het ervoor dat
de korporaal in bescherming is ge
nomen. omdat diens vader beroeps
officier is. Het ontslag werd echter
geweigerd, omdat „de kostbare oplei
ding van de majoor cr uit moet ko
men". Tot oktober 1964 loopt het hui
dige contract van de militair.
Het Ambtenarengerecht doet over
drie weken uitspraak.
Een grote zelfbedieningswinkel,
waar de huisvrouw honderden uit
Amerika geimporteerde voedingsmid
delen kan kopen, zal van 7 tot 24 no
vember in het RAI-gebouw in Am
sterdam zyn ingericht.
Deze supermarkt wordt een van de
attracties van de „United States Food
and Agriculture Exhibition" van het
Amerikaanse ministerie van Land
bouw.
De landbouwattaché van de Ame
rikaanse ambassade in Den Haag de
heer G. Parks heeft verklaard dat
Nederland uit vüftien Europese lan
den voor deze manifestatie was uit
gekozen wegens de centrale ligging
en de goede verkeersverbindingen.
En voorts, omdat het met de RAI
over „de mooiste expositieruimte van
Europa en waarschijniyk van de ge
hele wereld" beschikt.
„Het ls niet uitsluitend onze be
doeling de verkoop van Amerikaanse
landbouwprodukten ln Europa ie sti
muleren". aldus de heer Parks, doch
tevens om tot een goed „tweerich-
ringverkeer" te komen. Op de ten
toonstelling zou dan ook tevens een
ruime plaats worden ingeruimd voor
de landbouwprodukten, die Europa
naar de Verenigde Staten exporteert.
Nederland staat by deze export met
een waarde van 300 miljoen gulden
tin 1961) bovenaan. Het betreft hier
voornamelijk de export van vlees in
blik. Overigens Importeert Nederland
per Jaar voor 1.5 miljard gulden
aan Amerikaanse landbouwproduk
ten.
Het Amerikaanse ministerie van
Landbouw heeft reeds ln 30 landen
met voorlichtingsstands aan tentoon
stellingen deelgenomen. In 1961
werd een proef genomen met een
eigen tentoonstelling in Hamburg. De
resultaten waren van dien aard. dat
men dit Jaar in Amsterdam een twee
maal zo grote tentoonstelling organi
seert. Het wordt een modeltentoon
stelling, aldus verwachten de mensen
van de RAI. die op het gebied van
exposities toch echt wel wat gewend
zyn, maar niettemin verbaasd toekij
ken hoe manager W. Schaal en diens
assistent R. Frances hun show voor
bereiden. Het geheel wordt tot ln alle
details zo voortreffelijk aangepakt,
dat het gerekend per vierkante meter
oppervlakte de duurste tentoon
stelling wordt, die ooit in de RAI ls
gehouden.
Barbecue
Het publiek wordt by binnenkomst
in het RAI-gebouw opgevangen in
een soort theater, waar het via rond
om geprojecteerde beelden een in
druk zal krygen van de Amerikaan
se boerengemeenschap. Op de ten
toonstelling zelf ls een van de attrac
ties het roosteren van vlees op bar
becues (houtskoolvuren), waar alle
gelegenheid zal zyn om ook te proe
ven. Kleine meisjes vinden er een
Amerikaanse droomkeuken, waar zy
zelf mogen kokkerellen, zy het dan
uitsluitend met Amerikaanse produk-
ten. Een groot deel van de nieuwe
Westhal is gereserveerd voor de su
permarkt. In de Europahal worden
enkele „straten" met commerciële
6tands van de Amerikaanse levens
middelenindustrie gebouwd.
De Amerikaanse voeding- en land
bouwtentoonstelling richt zich zowel
tot de consument, alsook tot het le-
vensmlddelenbedryf in geheel Euro
pa Men verwacht, dat inkopers en
andere geïnteresseerden hiervoor
naar Amsterdam zullen reizen. Hier
toe is in 15 Europese landen reeds
een reclamecampagne begonnen. Bo
vendien komen uit deze landen in
totaal 1200 prominente figuren uit de
landbouw- en de levensmiddelensec
tor op uitnodiging van het Ameri
kaanse ministerie van Landbouw
naar de RAI. om tydens een sympo
sion van gedachten te wisselen over
een aantal gemeenschappeiyk proble
men, zoals byvoorbeeld de kwaliteits-
Het Holland Festival mag zich sinds eind juni verheugen in een
toenemend bezoek van buitenlanders. De secretaris, de heer Dia
mand, taxeert dat van de evenementen die zich in juli in Amster
dam hebben afgespeeld 40c/o van de bezoekers bestond uit buiten
landers. Het gemiddelde buitenlandse bezoek over het gehele Fes
tival beweegt zich volgens de heer Diamand tussen 30 en 35%, zo
zei hij op een gisteren te Amsterdam gehouden persconferentie.
groep een daverend succes en op nor
male wyze zou men er niet in ge
slaagd zyn de groep naar Nederland
te krügen.
Uitverkocht waren tot nu toe de
voorstellingen van de opera's Falstaff
en De Vliegende Hollander en de con
certen onder leiding van Pierre Mon-
teux en van het Berlyns Philharmo-
nisch Orkest. Zeer gebrekkig was de
belangstelling voor de voorstellingen
van Molières „George Dandin", de
Praagse pantomimegroep en de door
de critici uitbundig ontvangen pas
ontdekte opera van Haydn „L'infe-
delta Delusa".
Het is volgens de heer Diamand
onverklaarbaar waarom het ene eve
nement wel goea wordt bezocht en
het andere niet. „Het enige wat je in
dit vak leert, is dat je nooit leert", is
zyn mening, waarby hy zich herin
nert de voorstellingen van een Griek
se tragedie een paar jaar geleden. De
verwachtingen waren niet hoog ge
spannen, maar de belangstelling was
zo groot, dat herhalingen moesten
worden gegeven. Voor de voorstellin
gen van de groep van Roger Plan-
chon verwachtte men in Amsterdam
zeker wel 2000 belangstellenden,
maar zelfs dit aantal werd niet ge
haald. Onverklaarbaar is ook dat de
voorstellingen van „I due gemelli
Veniziani (première donderdag as. in
Den Haag) tot nu toe zo slecht werd
verkocht. In Zürich en Wenen werd
het optreden van deze Italiaanse
emmer
De heer Diamand ls het niet eens
met de kritiek van sommigen, dat in
het Holland Festival teveel bulten
landers zouden optreden en dat het
eigen artistieke en scheppende po
tentieel onvoldoende aan bod komt.
Het aandeel van de Nederlanders
in het Holland Festival is zelfs veel
groter dan dat van Oostenrijkers in
befaamde Festivals als de Salzburger
Festspiele en de Wiener Festwoche". r
Dat van de vyf opera's in het Hol- F
land Festival er vier door buitenland-
se dirigenten worden geleid en dat w
alle vyf worden geregisseerd en „ge- K
kostumeerd" door büitenlanders, mag 18
volgens de heer Diamand beslist niet
worden gezien als een biyk van Ne-
derlands onvermogen. „Het is nu
eenmaal zo dat de dirigent zyn regis- m
seur en décorontwerper meestal zelf eI
kiest en aan zyn voorkeur willen wij
ons graag refereren".
De leiding van het Holland Festi
val is bijzonder ontevreden over de
belangstelling die de Nederlandse te
levisie voor het Holland Festival 1963
heeft getoond. Dat het Holland Fes
tival wordt gehouden is tot nu toe op
de Nederlandse televisieschenneir
niet gebleken.
Van de opening werd geen verslag
gegeven en het enige evenement dat
werd geprogrammeerd een directe
uitzending van Haydn's opera ,i'In-
fedelta Delusa" ging niet door om
dat de KRO principiële bezwaren
had tegen de hoog genoemde uit
zendrechten. De heer Diamand, deel
de in antwoord op een desbetreffende
vraag mede, dat de leiding van het
Festival op het hoogste niveau dit
gebrek aan belangstelling zal signa
leren.
I
Max van Egmonri
naar buitenland
De bariton Max van Egmond zal
met de pianist Joop Stokker-
mans midden juli meewerken
aan een tournee door Engeland
van het Nationaal Jeugdorkest. In
dezelfde maand maakt Max van Eg-
mond voor Radio Baden-Baden en-
I kele opnamen van composities van
do Nederlander Willem Rettich
Voor het volgend seizoen heeft
I Max van Egmond uitnodigingen ont
vangen voor een her-optreden in Pa-
rUc (begeleider Paul Niessing) en
Brussel (begeleider Tom Boltenj. al
dus „Het Parool"
Collegegeldenbesluit
By Koninkiyk Besluit van 26 Juni
Is, tea- uitvoering van de desbetref
fende bepalingen van de Wet op het
Wetenschappelijk Onderwys, een
nieuwe regeling vastgesteld inzake de
vrijstelling, vermindering en terugbe
taling van collegegeld voor de studie
aan de openbare universiteiten en de
I technische rijkshogescholen.
I Dc regeling treedt in de plaats van
I het op de oude Hoger-onderwyswet
gebaseerde collegegeldenbeslult en
stemt daarmee in hoofdzaak overeen.
Het bedrag van het in normale ge
vallen verschuldigde collegegeld is by
de wet bepaald op f300 per jaar. Na
dit collegegeld over vier studiejaren
te hebben betaald is men bij verder
voortgezette studie geen collegegeld
meer verschuldigd.
Ensemble „Syntagma
Musicum" opgericht
Twee toonkunstenaars, de heren
Joannes Collette (Nymegen) en Kees
Otten (Amsterdam) hebben een en
semble opgericht dat de naam zal
dragen „Syntagma Musicum". Dit ge
zelschap van (voorlopig) zes musici
zal zich toeleggen op het repertoire
van de 12de tot de eerste helft van
de 17de eeuw. Het instrumentarium
bestaat uit vedels, viola da gamba,
luit, clavichord, spinet, portatief,
regaal, fluiten, pommer, kromhoorn,
zink en trombone. Vocale medewerk
ster is de sopraan Collette.
Het nieuwe ensemble zal ook in het
komende seizoen voor de radio op
treden met 25 uitvoeringen voor de
NCRV.
Nieuwe salarisregeling
symfonie-orkesten
Het college van Ryksbemiddelaars
heeft op verzoek van werkgevers en
werknemers een nieuwe salarisrege
ling vastgesteld voor de leden van de
gesubsidieerde symfonie-orkesten.
Deze regeling wordt geacht in wer
king te zyn getreden op 1 januari
1963. waarby het college het door de
Stichting van de Arbeid terzake uit
gebrachte advies heeft gevolgd. Biy-
kens de overwegingen in de desbe
treffende beschikking is het college
van mening dat uit de ontwikkeling
der laatste jaren een duideiyke ten
dens merkbaar is om te komen tot
een indeling van alle orkesten in één
klasse.
De nieuwe regeling is niet van toe
passing op de orkesten van de Radio
en van de Ned. Opera, het Kunst-
maandorkest en het Ned. Kameror
kest. Over deze orkesten is het be
raad nog gaande.
Int. Pianistenconcours
te Brussel 1964
In het kader van de internationa
le muziekwedstryd Koningin Elisa
beth van België zal in mei 1964 te
Brussel een internationale muziek
wedstryd voor piano worden gehou
den. De deelneming aan dit concours
staat open voor jonge pianisten van
iedere nationaliteit, geboren tussen 1
juni 193 en 1 juni 1947. Het wed-
strijd-reglement en nadere inlichtin
gen zyn verkrygbaar by de directie
van de internationale muziekwed
stryd Koningin Elisabeth van België,
Baron Hortastraat 11, Brussel, België.
IN DORDRECHT:
Schilderkunst uit
zeventiende eeuw
Gedurende juli en augustus wordt
in het Dordrechts museum een uit
gebreide expositie gehouden ran .Ne
derlandse landschappen uit de 17de
eeuw". Deze tentoonstelling geeft een
indruk van de schilderkunst uit de
Gouden Eeuw voor zover zy gericht
was op het landschap. Er zyn circa
140 schilderyen bijeen gebracht uit
eigen bezit, of geleend van andere
musea en uit particuliere verzame
lingen.
In de tentoonstelling zhn enkele
werken van Vlaamse schilders opge
nomen om de bezoekers in staat te
stellen het werk der Noord-Nederlan
ders met dat van hen te vergeiyken.
Er wordt om. werk geëxposeerd van
Aelbert Cuyp, Jacob N. Salomon van
Ruysdael, Jan van Goyen, Meijndert
Hobbema. Adriaen van Ostade. Pau-
lus Potter. Philip de Konlck. Hercu
les Seghers, Adriaen van der Velde,
Aet van dei Neer Dujardin. en Al-
laert van Everdingen.
