►Jed. muziek rond 1813
trok grote interesse
kunst
kaleiöoscoQp
Expositie Beestewerk
in jubilerend „Artis'*
Bewijsmateriaal tegen
Martelli onvoldoende
hi fraaie Oude Kerk
te Scheveningen
Uniek Holland Festivalconcert
Sensationele vinding maakt
honderdduizenden vrouwen
gelukkig
gericht 1 maart 1860
I
Vrijdag 5 juli 1963
Derde blad no. 30999
Advertentie
4
i
i
i t
4
t
4 4
i 4
4 t
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
t
4
4
4
Prinses Wilhelmina
aan het klavecimbel op
het Valkhof te Nij
megen in juli 1787,
kort voor haar ver
maarde tocht naar
Den Haag (Goejan-\
venveile sluis).
Silhouet op glas door
Carl Thcodor Kohier,
Zeeuws Museum,
Middelburg.
Reeds 20.000 bezoekers
op Antiekbeurs
I Gisteren is op de Oude Kunst- en
Antiekbeurs in het stedelijk museum
..Het Prinsenhof" te Delft de 20.000e
bezoeker ontvangen. Het was me
vrouw L. Schwarz uit Amsterdam, die
met haar echtgenoot een bezoek aan
de beurs bracht. De heer en mevrouw
Schwarz, die trouwe bezoekers van
de beurs zijn en geen jaar overslaan,
werden ontvangen door de vice-voor
zitter van het Stichtingsbestuur
de heer H. Nystad en de organisator
van de beurs, de heer Marcel B. Kee-
zer. Mevrouw Schwarz kreeg een ge
schenk.
Wedgwood expositie I
in „Huis ter Duin'*
In het Grand Hotel ..Huls ter
Duin" te Noord wijk werd gisteravond
een expositie geopend van schilder
stukken, waarmee de makers hadden
meegedongen naar de Wedgwood-
prijs 1963.
Verscheidene genodigden, o.w. de
burgemeester van NoordwUk mr. G.
F. W. van Berckel waren daarbij
tegenwoordig.
Een vijfen twintigtal kunstenaars
stelde in de bijzonder smaakvol in
gerichte conversatiezaal de keur van
hun werk ten toon. Mogelijk zal men
een meer passende ruimte kunnen
vinden.
Onder de stukken bevond zich ook
..Dierenpark" van K. Timmer, waar
mee deze zich de Wedgwood-prijs
1963 zag toegekend.
De heer J. N. van Wessem. direc
teur van De Lakenhal te Leiden, hield
een korte inleiding, waarbij hij de
aandacht vestigde op een verschui
ving in de belangstelling voor de
kunst. Was dit vroeger een zaak van
vorstelijke personen, de adel en rijke
kooplieden, tegenwoordig is het ook
de industrie, die interesse heeft. Ver
der tracht de overheid bepaalde wer
ken veilig te stellen.
Ben typisch voorbeeld van de in
dustriële belangstelling voor de schil
derkunst is de instelling van de
Wedgwood-priJs. Dit jaar werden 500
schilderstukken ingezonden door in
totaal tweehonderd schilders, meren
deels kunstenaars van naam.
Verder vestigde de heer Van Wes
sem er de aandacht op. dat men
kunst moet leren ..begrepen".
De expositie welke indertijd reeds
in „De Lakenhal" te Leiden te zien
was en waarover wij toen uitvoerig
rapporteerden, blijft in juli en augus
tus in het Huis ter Duin te bezich
tigen.
(Van onze Amsterdamse correspondent
Van de reeks evenementen, die de viering van het 125-jarig bestaan ran
de Amsterdamse dierentuin Artis opluisteren, is gistermiddag een ten
toonstelling geopend van werkstukken uit een wedstrijd voor beeldende
kunstenaars. Het op Artis-terrexn staande, doch aan de Amsterdamse
Universiteit toebehorend Zoölogisch Museum, heeft de tentoonstelling
.Afrikaanse dieren" i oor tijdig afgebroken om gastvrijheid te kunnen
bieden aan deze expositie van plastieken, grafieken en schilderijen, die
alle het dier tot onderieerp hebben. De expositie kreeg dan ook de toe
passelijke naam: Beestewerk"
dit
In een stampvolle, prachtige Oude Kerk te Scheveningen heeft
telling®n gisteravond kunnen luisteren naar een uniek Holland-Festi-
ilconcert. Daar werd namelijk een programma van „Neder-
.ndse muziek rond 1813" ten gehore gebracht, muziek, belang-
LEN ekkend uit musicologisch en historisch oogpunt.
Deze avond toonde bovendien duidelijk aan, dat de uitgevoerde
uziekwerken veel waardevoller waren, dan algemeen gedacht
Iucetcrd* betroffen door de violist Willem Noske ontdekte of
erzamelde composities. Deze konden die van de genieën uit die
"id weliswaar niet evenaren, doch de vervaardigers ervan voel-
erlng en zich wel door hen geïnspireerd.
In het algemeen schreven zij melodieus, gracieus en bijzonder
tetin^kkundig.
j Baanbrekers zijn zij echter niet geweest. Dat de speurzinnige
2]25^°ske ons ermee in kennis heeft gebracht, verdient de grootste
3#raardering!
3,50 Veelzijdig
4.
5.
muziekleven
„Het concert stond in verband met
|?n fcH, dat op 30 november 1813 erf-
ins Willem Frederik, oudste zoon
li 7, m stadhouder Willem V, in Sche-
rningen landde. Het einde van de
tel# fanse overheersing was gekomen.
Sti6' ..Koninkrijk der Nederlanden"
ider de soevereiniteit van Willem
rederik, de latere koning Willem I. i>idse^jar'en (ca. 1'
«Kn •n«»-<w4>» de muziekleraar der
gramma, waarop weiken stonden van
de componisten Fr. Schwindl. Pieter
Hellendaal, W. G. Hauff, Frederik
Johannes Wittenberg, J. A. Colizzi,
C. F. Ruppe, J. B. van Bree en J. H.
Kufferath.
jed z(jn intrede.
De 18e eeuw heeft in ons land geen
rote figuren voortgebracht, maar
et muziekleven was enorm kleurrijk
i veelzijdig. Er bestond o.a. de
.„„-.badhouderlijke kapel 70 musici
-elke grote en kleine hofconcerten
erzorgde en waarmee beroemde vir-
lozen optraden.
Het stadhouderlijk gezin werkte aan
e kleine concerten mee: van de
►ranje - Prinsessen genoten vooral
Jina. Carolina, Wilhelmina en
lOuise, resp. grootmoeder, tante,
loeder en zuster van Koning Wil-
cret%n j een goede reputatie als zan-
eres en cembaliste. En o.a. de jong-
estorven Prins Frederik (broer van
Ifiilem II), was een begaafd violist,
aajj^ns Vorstenhuis heeft ook na 1813
^jyCn zeer belangrijke rol in het Ne-
erlandse muziekleven gespeeld, al-
1 VMoewel niet in die mate als vóór 1795.
►och de hofkapel was omstreeks 1830
ïneesfceer het beste Nederlandse orkest
i vam de subsidies, die onze drie Konin-
en jaarlijks aan de Franse Opera
■n zi£ Den Haag gaven, waren bijzonder
}40-t«root. Oplopend tot ruim f. 120.000
1 1852.
Deze gegevens ontleenden wij aan
uitvoerige inleiding van Willem
:e tot het wel zeer overladen pro-
WILMAAAX,
WAAP&EWJE?
Bekende Leidenaars
Van hen hebben twee een rol in j
Leiden gespeeld.
Colizzi genoot een grote reputatie I
als zanger en cembalist, ook be
speelde hij de mandoline. In zijn
1775) was hij
studenten. In
Den Haag werd hü daarna cembalist
in de hofkapel en muziekleraar (zang
en cembalo) van het gehele prinse
lijke gezin. Als componist genoot hy
een vrij grote bekendheid in Enge-
land en Duitsland, doch zijn veel
zijdigheid bleek ook op gevarieerd
ander terrein: hij was dichter, zeer
goed etser en kruidkundige van grote j
reputatie.
Colizzi promoveerde in 1774 aan de
Leidse Hogeschool tot doctor in de
letteren en wijsbegeerte cp een dis- i
sertatie op het gebied van de geluids-
leer en doceerde er van Üat. jaar af
Italiaans als lector. Beroemd waren
ook zijn kunstverzamelingen «schil
derijen, boeken en muziek). De beide
jonge prinsen Willem en Frederik I
kwamen herhaaldelijk wandelen in
de tuinen van zijn buitenplaats aan
de Bezuidenhoutseweg, die Colizzi
naar zijn favoriete, begaafde leer
linge Prinses Louise van Oranje- J
Nassau, „Louisenburg" had genoemd.
Van hem werd deze avond uitge
voerd zijn cembaloconcert op. 6 nr. 1
(ca. 1782), een vroeg voorbeeld (wel
licht het eerste) van een „kindercon
cert".
Voorts noemen wij C. F. Ruppe. die
lector in de „toonkunde" en kapel
meester aan de Leidse Hogeschool
was. Men kon diens Trio voor piano
forte, viool en violoncel op. 27 (ca.
1817) beluisteren. De pianofortepartij
werd gespeeld op de vleugel, die Ko
ningin Hortense in 1808 bij de firma
Erard in Parijs bestelde, een dei-
fraaiste voorbeelden van een vleugel
uit Beethovens tijd. Waarschijnlijk
hebben zowel de gemalin van onze
eerste Koning, Koningin Wilhelmina.
die een fraaie altstem had. alsook
haar dochter Prinses Marianne en
haar schoondochter Prinses (later
Koningin) Anna Paulowna deze
vleugel bespeeld.
Koningin Juliana had dit instrument
waarvan het speciale karakter opviel
en dat deze avond voor het eerst in
het openbaar te horen was, speciaal
voor dit concert ter beschikking ge
steld.
Voortreffelijk spel
Het zou te ver voeren bijzonder
heden over de andere componisten
te vermelden. Wel zij nog genoemd
het „Allegro voor vier strijkkwar
tetten" (1846) van J. B. van Bree,
Medewerkenden aan dit concert.
dat qua uitvoeringspraktijk op hoog
peil stond, waren o.a. het ensemble
..Sonata ca camera", bestaande uit 1
Willem Noske (viool). Piet Nijland
viool). Carel van Leeuwen Boom
kamp celloi. Hans Schouwman (kla
vecimbel en pianoforte), talrijke le
den van het Residentie-Orkest en
het Ned. Kamerorkest, alsmede de
sopraan Gerry de Groot en de tenor
Willy van Hese. De composities van
Van Bree en Kufferath werden ge
dirigeerd door Leo Driehuijs. Het
was zeker interessant kennis te ne
men van al deze muzieken uit de
laatste periode van de Republiek der
Zeven Verenigde Provinciën, de re
gering van stadhouder Willem V
(1766—1795) en na de pauze uit die
van het Koninkrijk der Nederlanden
onder de regering van de Koningen
Willem I en Willem II <1813—1849).
van wie speciaal de eerste zo ontzag
lijk veel voor het toneel, de opera en
het concertleven (evenals trouwens
op onderwijs en wetenschappelijk
terrein) heeft gedaan. Om zich dit
alles goed te realiseren was dit con
cert dan ook historisch van uitne
mend belang.
Dat er nu eens uitsluitend „Hol
landse" werken op een „Holland-Fes
tivalavond" ten gehore werden ge
bracht, verdient zeker een aparte,
eervolle vermelding.
Deze avond is voor alle concertge
vers een groot succes geweest. En de
toehoorders hebben er veel van ge
noten engeleerd!
H.
Bicrfestival-prijs
voor levensblijheid
Verkiezing van
„miss Katootje"
Als een van de uitingen op cul
tureel gebied op het Breda-bier-
festival zal tijdens dit Festival 'n
jaarlijkse Bierfestival-prijs wor
den ingesteld voor schrijvers en
journalisten. Een nog nader te
vormen jury zal daarbij een prijs
toekennen aan die schrijver,
wiens werk de meeste „levensblij
heid" heeft uitgestraald.
De Festivalcommissie nodigt ieder,
die de naam „Proost", „Dorst", „Bre
da" of „Bier" draagt of in wiens
naam deze woorden als zodanig
voorkomen uit zich vóór 20 juli be
kend te maken bij de VW Breda. De
dragers van deze namen zullen na
aien schriftelijk worden benaderd,
waarbij zal worden uiteengezet welke
faciliteiten zij. als speciale gasten
op de openingsavond van het Breda-
bierfestival, zullen genieten.
Tijdens het Festival zal op de his
torische Botermarkt een verkiezing
torische Botermert een verkiezing
plaatsvinden van „miss Katootje"
gen is reeds contact opgenomen
waarbij elke vereniging een „Kato-
tje van de Botermert" afvaardigt
plus een andere figuur uit het be
kende liedje van Wim Sonneveld.
Voor de winnares staat de kroon
van het Festival ter beschikking.
Navo-taptoe
te Arnhem
Gisteravond is op de markt in Arn
hem de generale repetitie gehouden
van de Navo-taptoe 1963. De repeti
tie was alleen toegangkelfjk voor mi
litairen uit Arnhem en omgeving.
Deze zesde Navo-taptoe werd ge
opend met de opmars van een korps
samengesteld uit trompetters, tam
boers en vlaggendragers met de kleu
ren van de 15 Navo-landen. Hierna
betraden de verschillende korpsen op,
onder wie ditmaal ook Denen, Noren,
Grieken en Portugezen.
De Portugezen oogstten veel succes
met het spelen van het Feyenoord-
lied. Veel applaus was er ook voor
de Griekse „Evzonen", die met hun
geweren het woord Navo vormden op
het marktplein.
Van Nederlandse zijde trok vooral
de aandacht het „spook-bataljon"
van het luchtmacht instructieregi
ment, dat ter ere van het gouden
jubileum van de Kon. Luchtmacht
het cfjfer 50 vormde met geweren.
Een opvallend element vormde ook
weer de Canadese doedelzalspelers.
De taptoe duur twee uur
werd evenals de vorige jaren beslo
ten met een opmars van alle deelne
mende korpsen en het spelen van het
Wilhelmus.
Advertentie
Aan de wedstrijd is door 243 kun-
I stenaars deelgenomen, die in totaal
bijna 700 werkstukken inzonden De
1 eerste prijs in de categorie beroeps-
kunstenaars f 15001 was voor de
Amsterdamse mevrouw Th. van der
i Pant, voor een Pinguin-plastiek Ook
I de tweede en derde prijs bleven in
Amsterdam de heren J. Hillenius en
A. A. E. Schüter. In deze groep waren
i niet minder dan zeven eervolle ver
meldingen. De drie prijzen in de ru
briek „Kunstenaars in opleiding"
bleven eveneens in A.msterdam. het
geen begrijpelijk is vanwege de vele
in de hoofdstad in opleiding zijnde
kunstenaars. De gelukkigen waren B.
Rozema. J. Limperg en K. Hund.
Drie andere Amsterdammers kregen
een eervolle vermelding.
Opvallend was de goede kwaliteit
van het werk in de categorie ama
teurs. Elisabeth de Haas uit Den
Haag kreeg een eerste prijs voor een
aquarel van twee katten. De tweede
prys was voor de heer J. Angela uit
LJsbrechtum (Fr.) en de derde prijs
voor de heer P. H. Wyk uit Ulthui-
zermeeden (Gr.) In deze groep waren
zes eervolle vermeldingen.
Tenslotte was er een rubriek van
leerlingen van de scholen, die regel
matig in Artis werkstukken maken,
zoals de kunstnijverheidsschool, de
Grafische school, de opleiding voor
tekenleraren en ook de banketbak-
kersschool. Hier waren vier eerste en
vier tweede prijzen en vijftien eer
volle vermeldingen.
dige naam van de dierentuin is Na-
tura Artis Magistra, hetgeen wil zeg
gen: „de natuur is de leermeesteres
van de kunst". Artis-directeur dr. E.
F. Jacobi merkte op, dat de jury zeer
objectief te werk is gegaan. Naast
deze wedstryd is er een voor de lagere
scholen. Niet minder dan 62 scholen
zonden elk tien werkstukken in. die
nog moeten worden beoordeeld, doch
waarvan er reeds een aantal op de
tentoonstelling te bezichtigen zijn.
Eind augustus wacht een nieuwe
tentoonstelling in Artis, namelijk van
de beste foto's uit de wedstrijd
„Lens en dier", waarvan de inzending
15 augustus sluit, doch waarvoor
reeds 600 foto's zyn ingezonden.
De Amsterdamse wethouder dr. P.
J. Koets, die de tentoonstelling open
de. zei dat dit evenement geheel in de
lijn ligt van Artis. Immers, de volle-
Advertentie
Hard leidingwater
nu zo zaclit als
meiregen
Alom in het land klagen de huis
vrouwen over het harde leidingwa
ter, dat hun wasgoed zo stug maakt,
en vaak zo moeilijk schoon te krij
gen.
Vroeger gebruikte men regenwater.
Tegenwoordig echter doet niemand
dat meer. en gebruikt men leiding
water. dat uit de grond wordt op.
gepompt, en dat hardmakende bo
demzouten bevat.
Dat leed is nu achter de rug. In de
laboratoria van Castella te Nijmegen
is een nieuwe, radicale wateronthar
der ontwikkeld, Antical-3 genaamd.
Dit poeder is toegevoegd aan het
nieuwste Castella Wasmiddel: Actief
Blauw. Actief Blauw maakt elk
waswater zo zacht als meiregen. Uw
textiel wordt gespaard. De was
wordt duidelijk veel schoner Geen
wonder dat Actief Blauw zo'n
enorme opgang maakt
Ministers gevraagd
over hogere premie
autoverzekeringen
Het socialistische Eerste-Kamerlid
E. Meester heeft de ministers Kort
hals «.Verkeer en Waterstaat) en De
Pous (Economische Zaken) schrifte
lijke vragen gesteld over het plan
van een aantal autoverzekeraars de
premies voor W.A./ en all risk-ver-
zekering met ingang van 1 augustus
met 10 en 15 procent te verhogen.
Hij vraagt of de kostenverhogende
factoren de aangekondigde verho
ging wettigen en of de regering aan
de Kamer een inzicht kan geven
van de ontwikkeling van de kosten
verhoging en de daarop af te stem
men tarieven.
De autoverzekeraars hebben als
een van de oorzaken van de premie
verhoging aangegeven, dat er een heer Meester of de rijksoverheid
groter aantal schadegevallen is. om- 1 zich verantwoordelijk voelt voor het
Sociologische instituten
gaan samenwerken
Uit het jaarverslag over 1962 van
de Stichting Gereformeerd Sociolo
gisch Instituut te Amsterdam blijkt
dat nog slechts formaliteiten de op
richting van de „Centrale voor So
ciaal-Wetenschappelijk Onderzoek",
waarin de stichting zal gaan samen
werken met het Sociologisch Insti
tuut van de Hervormde Kerk. het
Katholiek Sociaal-Kerkelijk Insti
tuut en het Humanistisch Instituut
voor Sociaal Onderzoek, in de weg
staan. Verwacht wordt dat deze op
richting de positie van de vier insti
tuten ten opzichte van de buitenwe
reld zal verstevigen. De samenwer
king is zodanig geconstrueerd dat de
afzonderlijke instituten hun autono
mie geheel behouden. De coördinatie
zal vooral de onderzoekingen betref
fen.
dat auto's bij gebrek aan parkeer
garageruimte noodgedwongen
qua bezetting volstrekt uniek in dei langs de wegen worden geparkeerd,
muziekliteratuur. |Naar aanleiding hiervan vraagt de
gesignaleerde tekort aan parkeer-en
garageruimte, en zo ja welke maat
regelen tegemoet kunnen worden ge
zien om dit tekort op te heffen
Spionageprocos in Engeland
In het proces te Londen tegen de Italiaanse geleerde dr. Giuseppe
Enrico Martelli. die er van wordt beschuldigd te zijn uitgerust als
een Russische spion, heeft gisteren een hoofdinspecteur van de
veiligheidspolitie verklaard, „niet over bewijzen te beschikken dat
de beklaagde inlichtingen heeft verstrekt aan een buitenlandse
mogendheid of „één penny van de Russen heeft ontvangen". De
39-jarige Martelli maakt edeel uit van de Euratom en was tijdelijk
uitgeleend voor werk in het laboratorium te Culham in Zuid
Engeland.
N.O.G.C.-rapport
toiieelspreiding
NIET „VERSPLINTEREN"
De Stichting „Nationaal over
leg voor gewestelijke cultuur",
het landelijk samenwerkingsor
gaan van de provinciale culturele
raden, heeft een rapport uitge
bracht over toneelspreiding. Hier
in worden enkele beleidslijnen
aangegeven, die naar het oor
deel van het N.O.GC. zouden
kunnen bijdragen tot een zo be
vredigend mogelijke toneelsprei
ding in ons land.
Ten gunste van een evenwichtige
ontwikkeling van het toneelleven in
ons land wordt aangedrongen op o.m.
een onverkorte handhaving van het
aantal speelbeurten door de drie
standplaatsgezelschappcn (de Ned.
Comedie, de Haagsche Comedie en
het Rotterdams Toneel» op 450 voor
stellingen. Minstens 45*T> van het
aantal gespeelde voorstellingen be
hoort als ..spreidingsvoorstelling"
(voorstelling buiten de eigen stand
plaats en buiten de standplaats der
beide andere gezelschappen) te wor
den gegeven.
Voorts wordt gepleit voor gelyke
financiële normen voor de drie ge
noemde standplaatsgezelschappen,
voor de regionale gezelschappen
(Theater en Ensemble) en voor de
spreidingsgezelschappen (Centrum.
Studio en De Nieuwe Komedie».
Ook wordt aanbevolen, dat de
geldmiddelen van het Toneelfonds
rechtstreeks aan de spreiding ten
goede komen en dat de Rijkssubsidie
regeling zodanig wordt gewijzigd, dat
het spelen van spretdingsvoorstellin-
gen voor de gezelschappen financieel
aantrekkelijk wordt.
In het rapport wordt voorts o.m.
opgemerkt, dat gewaakt dient te
worden tegen een automatisme dat.
allerlei incidentele groepjes voor
overheidssubsidie in aanmerking
brengt. „De op zichzelf gezonde
spreiding verworde niet tot ver
splintering". aldus het N.O.G C.-be
stuur.
Hoofdinspecteur St ration deelde
mee, dat bij onderzoekingen in dc wo
ning van de geleerde ..verscheidene
voorwerpen van belastende aard wa
ren gevonden, het soort dingen die
men in het bezit van een spion zou
verwachten".
Overigens zei hij, dat, voor zover
hü wist, dr. Martelli geen toegang
had tot geheim materiaal. Ook bad
hij geen bewijzen, dat de Italiaan
boven zyn inkomen leefde of ooit lid
van de communistische party of een
daarmee verbonden organisatie zou
zyn geweest.
Desgevraagd zei de getuige verder,
dat dr. Martelli hem had meegedeeld
dat hy al enige Jaren gescheiden leef
de van zyn vrouw en nu samenwoon
de met een Engelse, van wie hy een
dochter had. Hy zei. dat de geleer
de gedurende zyn detentie tijdens
het vooronderzoek te Southend ge
tracht had in contact te komen met
een hoge functionaris van de Britse
geheime dienst, kolonel Young, die
bevriend was met de familie van
zyn Engelse vriendin. Deze kolonel
zou vrydag JJ. met pensioen zyn ge
gaan.
De verdediger van dr. Martelli stel
de hoofdinspecteur vervolgens vra
gen over de „geheime holten" ln de
hakken van de beklaagde. Stratton
zei. dat by navraag in Italië, waar
dr. Martelli de schoenen had gekocht,
was gebleken dat een speciaal soort
schoenen vaak holle hakken had om
het schoeisel lichter te maken.
Hoofdinspecteur Stratton verklaar
de, dat Niklai Karpekow, een voor
malige eerste-secretaris van de Rus
sische ambassade in London, de man
was die de werkzaamheden leidde
vam zowel dr. Martelli als van de
ambtenaar Vassail, die vorig jaar we
gens spionage voor de Russiscne ge
heime dienst tot 18 jaar gevange
nisstraf werd veroordeeld.
U kunt nu iedere week Van «Ie
FLINTSTONES genieten! Op de ach
terpagina van elke MARGRIET bele-
ven I red, Wilma, Betty, Barney en niet
I* vergeten Dino, vrolijke avonturen
