Indrukwekkende rede van
KENNEDY in Frankfort
De Kort: rust na
omstreden keus
Zweedse kolonel was
spion voor de Kussen g
Marineboot overvaren: 3 doden
Bevolking ontving
hem geestdriftig
Niet cdle KVP-ers
achter de formateur
Leverde sinds 1948
foto's aan Moskou
(9üd tyfie
teuws
Spanje bouwt
voor toerisme
ZIELIG
Uitstoting van
Zuid-Afrika
lost niets
WEERBERICHT
1
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 26 JUNI 1963
No. 30991
LEIDSCH
DAGBLAD
pirecteur: E. A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t. 825 per kwartaal, t. 2.80 per maand, f. 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
mend applaus ontlokten aan de vele
aanwezigen.
De Amerikaanse president had zich
gisteren geen betere omgeving voor
zijn belangrijke toespraak kunnen
wensen: in de Paulskirche kwam het
eerste vry gekozen Duitse parlement
in 1848 bijeen en nog altijd is de
naam van de kerk een symbool voor
de idealen van vrijheid en democra
tie, die destijds in Duitsland leefden,
maar helaas weldra werden gesmoord
door anti-democratische reactie.
(Van onze correspondent in Bonn)
President Kennedy heeft gisteren in de Frankforter Paulskirche
voor een gezelschap van 250 Bondsdagafgevaardigden, ministers
en hoge persoonlijkheden uit industrie en wetenschap, een hoogst n«|.h]rn rlicr
belangrijke rede uitgesproken, waarvan het leidende thema hetUciJ*
Atlantische deelgenootschap was. Daarin ligt de toekomst van het
westen: het is een systeem van samenwerking, Wederzijdse af
hankelijkheid en harmonie, aldus Kennedy, die erop wees, dat de
Amerikaanse garantie voor vrede en veiligheid in Europa op het
fundamentele feit van Amerika's eigenbelang gebaseerd is. Want
een sterk verenigd Europa, dat een volwaardige en gelijke partner
van Amerika kan zijn, is in het belang van ons allen.
Vice-kanselier
Erhard had zijn
grote dag"
De eerste taak der Atlantische ge
meenschap is het organiseren van de
militaire samenwerking, aldus
Kennedy. De Westduitse bUdrage
daaraan met conventionele strijd
krachten is van essentieel belang. De
atoombewapening, tot nu toe uitslui
tend een zaak van de Amerikaanse
NAVO-partners, moet zich ontwik
kelen tot een Atlantisch afschrik
kingswapen met echte Europese
deelneming. Gescheiden nationale
afschrikwapens (zoals De Gaulle
II) noemde Kennedy „terugzetten
van de klok". In de tweede plaats is
de economische samenwer
king. De komende ronde van han
delsbesprekingen schept de mogelijk
heid gemeenschappelijke industriële
Ien agrarische beleidslijnen uit te
stippelen.
In tegenspoed zijn wij deelgenoten
Igeweest laten wij dat nu ook zijn in
Uit ons land zeker
200.000 bezoekers
Het Spaans Internationaal Toe
risten Bureau verwacht dit jaar ten
minste 200.000 bezoekers uit Ne
derland, ruim 30.000 meer dan in
Dit vertelde de heer H. Cor
tes. vertegenwoordiger van dit bu
reau in Den Haag.
Hij verklaarde, dat de Spaanse re
gering in de komende tien jaar ruim
10 miljard gulden in nieuwe natio
nale autowegen en andere verbin
dingen zal investeren. Verleden jaar
werden in Spanje ruim 850 nieuwe
hotels geopend. Dit jaar zullen
ruim 1000 nieuwe hotels, waaronder
zeer grote, de deuren openen. Voor
het eerst zullen dit jaar speciale
air-conditioned autoslaaptreinen van
Madrid naar Malaga, centrum van
de zonnekust rijden. De heer Cortes
zei, dat Spanje nog honderden ki
lometers vrije en vrijwel verlaten
stranden heeft, waar miljoenen toe
risten zich kunnen verpozen. In to
taal verwacht Spanje dit jaar 12
miljoen vreemdelingen. Zoals ge
meld ging verleden jaar reeds 10
procent van het Nederlandse bui
tenlandse toerisme naar Spanje.
Het overschrijden van de Frans-
Spaanse grens zal worden verge
makkelijkt door de bouw van twee
tunnels onder de Pyreneeën en door
een nieuwe 22 meter brede autobrug
bij Irun, waarop gezamenlijke doua
necontrole zal worden gehouden. De
oude Internationale brug zal op
den duur uitsluitend voor vrachtver
keer worden gebruikt.
voorspoed, zo zei de president, die
waarschuwde, dat monetaire proble
men ons in hun greep kunnen krij
gen als de grote vrije landen van de
wereld deze problemen niet onder
controle krijgen
Ten derde noemde Kennedy als
taak voor de Atlantische gemeen
schap de politieke samenwerking.
Het meest nodig is eenheid van
politieke doelstelling. De 200 miljoen
Amerikanen en Canadezen moeten
samen met de 300 miljoen Westeuro
peanen een anker der vrijheid vor
men voor de hele wereld. Hiertoe is
Europese eenwording van primair
belang, aldus Kennedy, die. opnieuw
met duidelijke kritiek op de Franse
opvattingen, stelde dat alleen een in
zijn totaliteit verenigd Europa een
gelijke partner is in de Atlantische
gemeenschap. Alleen een dergelijk
Europa kan aanspraak maken op ge
lijkwaardige behandeling, op een
zelfde verantwoordelijkheid en op
gelijke offers, aldus Kennedy, die er
wel by zei dat Europa uiteraard vrij
is zyn eigen weg naar eenheid te be
wandelen.
Vele taken
President Kennedy heeft gisteren
een zeer drukke dag gehad. Al by het
ontbyt kreeg hy bezoek van de West-
beriynse burgemeester Willy Brandt,
met wie hij een uurlang vriendschap-
pelyk van gedachten wisselde, dit
maal eindelyk eens zonder tolk.
Daarna stapte Kennedy om half tien
in een helikopter, die hem naar
Langendiebach bij Hanau bracht,
waar hy een bezoek bracht aan
onderdelen van het vyfde Ameri
kaanse leger.
In de helikopter werd Kennedy
vergezeld door vice-kanselier Erhard,
voor wie nu eindelyk de grote dag
gekomen was. Zowel zondag als
maandag was de man, die Adenauer
in de herfst zal opvolgen, door het
protocol stiefmoederlijk bedeeld en
mocht hij niet mee in het gevolg van
de Amerikaanse gast! Gisteren was
Erhard er echter de hele dag by.
In Langendiebach mengde Ken
nedy zich onder de soldaten. Hy
lunchte in de onderofficiers-mess en
sprak de manschappen toe. Daarna
reed hy in 'n open auto vergezeld van
Erhard en de minister-president van
de deelstaat Hessen, Zinn, naar
Frankfort. Naar schatting 1 miljoen
mensen omzoomden de straten #an
Kennedy's route en het gejuich was
niet van de lucht. De binnenstad van
Frankfort was één mensenzee: 70.000
mensen verdrongen zich voor het
raadhuis op de Römerberg. onder wie
vele Amerikanen, van wie er alleen
in de stad Frankfort al 10 000 wonen.
Voor vensterplaatsen langs het
Raadhuisplein was 250 mark betaald!
Enthousiasme
Na een vlotte toespraak, waarin hy
de vrijheidszin van de Frankforters
prees, ging de president daarop dwars
door de menigte te voet naar de
Paulskirche, links en rechts handen
schuddend, wuivend en groetend en
om hem heen een kordon van veilig
heidsmannen. Verderop overal agen
ten. die slechts met de grootste
moeite het publiek, dat over de af
rasteringen dreigde te klauteren, in
bedwang wisten te houden. Door het
gedrane en de zwoele hitte op het
plein vielen trouwens talloze kijkers
flauw, zodat de eerste hulp by onge
lukken niet stil zat. Na afloop van de
plechtigheid in de Paulskirche ver
trok Kennedv naar Wiesbaden, waar
hii zijn intrek nam in hotel Steuben.
Daar had hij nog een gesprek van
een uur met vice-kanselier Erhard,
die gisteren kennelijk genoot en in
de auto naast Kennedv wel met een
ernstig gezicht, maar toch met brede
armgebaren de bevolking groette.
Gisteravond was Kennedy de gast
van minister-president Zinn, die in
het Kurhaus van Wiesbaden een
ontvangst gaf. Bij de aankomst van
de president daar doorbraken de
meer dan opgewonden 250.000 belang-
Oostduitse grenswachten heb
ben gisteren een drie meter hoge
schutting opgericht om de Oost-
berlyners te beletten president
x Kennedy te zien, die vandaag
een bezoek aan het westelyke
stadsdeel brengt. Het witgeschil
derde houten gevaarte is dwars
over de weg naar de Branden
burger Poort gezet en beneemt
samen met tussen de pilaren
van de poort opgehangen vlag-
gedoeken een ieder die van
Oost-Beriyn uit naar het weste
lyke gedeelte van de stad zou
willen lujken volledig het uit
zicht
Medewerker van T~\ T'7~ t
Kennedy gaat
Parijs inlichten
(Van onze correspond, in Parys)
President Kennedy zal, vermoede-
ïyk zodra hy zelf in het land van
herkomst zyner voorvaderen, Ierland,
is gearriveerd, in de persoon van zyn
naaste medewerker McGeorge Bundy,
een afgezant sturen naar Parys om
de Franse regering officieel van de
resultaten van zyn besprekingen in
Bonn, Londen en Rome op de hoogte
te stellen. De nauwkeurige datum van
Bundy's komst is in Parys echter nog
niet bekendgemaakt. De Franse rege
ring beschouwt het voornemen van
de Amerikaanse president, lykt het,
vooral als een hoffelykheidsgebaar,
(Van onze Haagse correspondent)
De geheimhouding, welke dr. De
Kort de by de kabinetsformatie be
trokkenen heeft opgelegd, heeft ef-
waaraan verder nauwelijks pólitieke Van„ de eis""n
betekenis mag worden gehecht. Men L'^.d'n,
bliift hier Kennedv', rei, al, een noe® niets uitgelekt. De samenkom -
,!hLlS offertiore 'ten van de ARP. cm; en VVD
Birre zien de d DlomltiSe Msmè wiren voor twee uur afgelopen. Maar j fractieleider, de heer Andriessen, ver.
va^gene?aal De GaSïe ih Eurona te At KVP' haalde het vastge«telde tijd- scheen om kwart over vijf, HU had 45
ondermhnen irn mnl in Zn stip uur me<' Toen de I mlnuten nodig om zijn verslag uit t«
Bevaren vall te exclusieve Griend katholieke Tweede-Kamerleden om brengen. Om zes uur tenslotte ver-
„h,nthond.n ditYi uur uiteengingen, was dat slechts scheen mr Toxopeus. die al
schapsbanden met Parus dik te on- ,m,r een pauze. Om half drie werd dei -
derstrepen en breed uit te meten. vergadering voortgezet. Om vier uur
i was men niet gereed. De ontmoeting
met de fractievoorzitters werd der-
I halve naar wat later verschoven.
Om kwart over vier opende de
I Antirevolutionaire fractieleider, de
heer Van Eysden, de ry. een half uur
later gevolgd door mr. Beernink
<CHU>. De waarnemend KVP-
De Amerikaanse president zag
naast vermindering van de oostwest-
spanning ook nog allerlei andere be
langrijke taken weggelegd voor de
Atlantische naties. Ten eerste meer
onderling overleg over militaire en
economische zaken; daarnaast ook
het verwezenlyken in eigen gebied
van het ideaal van volledige vryheid
voor alle burgers. In dit verband
stelde Kennedy de stryd in Amerika
voor vrijheid en welvaart van alle
burgers (ook de negers) naast het
Europese streven naar eenwording.
Tenslotte ontwierp de president in
enkele zinnen een toekomstbeeld,
waarnaar alle Atlantische naties de
opdracht hebben te streven: een
nieuwe sociale orde. gebaseerd op
vryheid en recht, waarin de mensen
hun leven kunnen bepalen, waarin
staten dienaren zyn van hun burgers
en waarin alle mannen en vrouwen
deel kunnen hebben aan een beter
leven voor henzelf en hun kinderen.
Kennedy's rede werd met veel
applaus ontvangen. Waarnemers
noemden de toespraak de belangryk-
ste inzake buitenlandse politiek, die
de president sinds zyn ambtsaan
vaarding twee en een half jaar gele
den heeft gehouden
Bondsdagpresident Gerstenmaier, stellenden het politiekordon, waar
die in Frankfort als gastheer optrad, j door Kennedy in het gedrang kwam.
zei met nadruk, dat allen zich achter Op de terugweg naar zyn hotel moest
de principes van Kennedy's rede hii zelfs een omweg maken omdat de
schaarden, woorden die een instem- straten met mensen versperd waren.
l
1 JTh I *>erei
Twee Russische
diplomaten liet
land uitgezet
In Zweden is de kolonel van
de luchtmacht Stig Wenner-
ström, die bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken was gedeta
cheerd voor ontwapeningszaken,
in arrest gesteld. Hij heeft be
kend sinds 1948 voor de Russen
te hebben gespioneerd. Ofschoon
het onderzoek nog pas in het be
ginstadium verkeert, spreekt men
reeds van de grootste spionage-
zaak, die ooit in Zweden is
voorgekomen, In elk geval zijn 2
Russische diplomaten, de mili
taire attaché
Nikolski en eerste ambassade-
secretaris Baranowski. door de
Zweedse regering tot ongewen
ste personen verklaard. Zij heb
ben het land op staande voet
moeten verlaten.
Washington geweest. Hij is 57 jaar.
Hy heeft bekend aan de Russische
ambassade tegen betaling fotokopieën
van documenten over de Zweedse
defensie en geheime militaire papie
ren over andere landen te hebben
verstrekt.
Deze affaire heeft in Zweden groot
opzien gebaard, daar Wennerstróm
tot een van de aanzieniykste families
van het land behoort. Hy is adju
dant van Koning Gustaaf Adolf ge
weest, toen deze nog kroonprins was.
Hy is drager van hoge Zweedse en
buitenlandse onderscheidingen.
I De gearresteerde kolonel is
I marine-attaché in Moskou
Men weet nog niet by benadering
wat Wennerström in de loop van de
vyftien jaar. dat hy spioneerde, naar
Moskou heeft doorgegeven, maar nu
al staat vast, dat hier geen sprake is
van een „lek" maar van een „pyp-
leiding", waardoor de Sowjet-Unie
over de Zweedse luchtmacht het
voornaamste middel waarop Zweden
in geval van oorlog vertrouwt
werd ingelicht. Volgens een woord
voerder van het Zweedse ministerie
van Buitenlandse Zaken wist Wen
nerström „alles wat er by mogeiyk-
heid maar aan belangrijks te weten
was over de Zweedse luchtmacht".
Bovendien veroorloofde zyn positie
generaal-majoor hem kennis te nemen in de mobili- vagen om te worden vervangen door
satieplannen en in elk ander soort nieuw, en wellicht veel gevaar
van Zweedse defensiegeheimen. 1^.er yp®' man v^ouw die Zlch
Dat het spioneren kolonel Wenner- j vl£t en prettig voordoet, een ogen-
ström geen windeieren heeft gelegd, schynlijk nonchalant leven van ple-
is ook al duideiyk geworden, minderzier leidt, maar achter dit sociaal
duideiyk is, waarom niemand zich in camouflagescherm *Un inlichtingen
al die jaren heeft afgevraagd, hoe I verwerft met een dodeiyke efficien-
Wennerström dingen kon doen, die tie-
men normaliter van een kolonels
salaris zich niet kan veroorloven. De
kolonel woonde in een luxueuze villa
ook in de dure buitenwyk Djursholm van
Stockholm (met aantrekkeiyke vrouw
die al na een
kwartier de formateur verliet.
De antwoorden werden ten dele
mondeling, ten dele schriftelyk
gegeven. De mondelinge antwoorden
zullen schriftelyk worden bevestigd.
De formateur liet weten, dat hy
een en ander rustig wilde bestude
ren alvorens een volgende stap te
ondernemen.
Geen van de fractieleiders bleek
bereid enig teken van optimisme te
en. De heer Andriessen ont-
ide slechts, dat er van tweespalt
de KVP sprake zou zyn. Het
overleg omtrent het basisprogram
ma zou thans voornamelyk de za
kelijke kwesties betreffen.
Verwacht wordt, dat mogeiyk na
enig afzonderlijk overleg de for
mateur de fractieleiders bUeen zal
roepen.
Nader vernemen wij, dat er een ak
koord bereikt zou zyn over de nieuwe
programmapunten (mogelijkheid van
structurele belastingverlaging: paci
ficatiecommissie voor de commerciële
televisie- aantal woningen boven
90 000 per jaar ln vrije sector en
schrappen van het punt tegengaan
speculatieve winst op landbouwgron
den en dergeiyke).
De formateur had de fractieleiders
gevraagd of zy met deze programma
punten en zyn keuze van partilen ak
koord gingen.
In de KVP-fractie bleek slechts een
meerderheid en geen algehele instem
ming te bestaan. Van Antirevolutio
naire zyde werd gezegd: „Deze vier
partyen moeten het maar doen". Uit
CHU-kring vernamen wy. dat men
niet bar gelukkig is met de formule
ring van dr. De Kort. De CHU wilde
echter wel voorlopig akkoord gaan.
Een definitieve houding zou zij bepa
len. als bekend Is met welke figuren
men in het nieuwe kabinet te maken
krijgt.
De Zweedse kolonel Stig Wen
nerström. die gearresteerd is na
vijftien jaar voor de Russen te
hebben gespioneerd.
en twee kinderen), ging zeer veel uit
en was een royaal gastheer voor een
uitgebreide schare van vrienden en
kennissen.
Hoe langer hoe meer begint het
klassieke beeld van de spion te ver-
WISSELEND BEWOLKT
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Wisselende bewolking met enkele
verspreid voorkomende buien. Aan-
vankelyk vry krachtige, later meest
matige wind tussen zuidwest en
noordwest Weinig verandering in
temperatuur.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
STRANDVERWACHTING
Morgen iets afnemende, maar nog
koele zuidwesteiyke wind. Overwe
gend droog met nog een enkele bui.
Ook brede opklaringen by een mid
dag temperatuur van 16 graden.
Temperatuur van het zeewater 15
graden. Vooruitzichten: oceaanstro
ming houdt het voorlopig nog koel en
wisselvallig.
27 juni
Zon op: 4.21 uur; onder. 21.04 uur
Maan op: 11.05 uur; onder: 0.22 uur.
Hoogwater te Katwyk te 7.23 en 19.49
uur, laagwater te 3.07 en 15.25 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Enige druk
Mr. Toxopeus verklaarde ons. geen
by zonder hoge verwachtingen te heb-
bmen omtrent de mogelijkheid van
structurele belastingverlaging „Ik
vindt het echter gewenst, dat het
punt belastingverlaging in het aan
vullend programma is opgenomen.
Dan kan er t-Z.t. ten minste enige
druk worden uitgeoefend".
Over de pacificatiebemiddeling in
het commerciële tvprobleem zei mr.
Toxopeus, dat de mogelijkheid van
tegenstemmen in feite altyd bestaat.
„We moeten dat nog maar eens be
zien. De mogelijkheid van een tus-
sentydse regeling wil ik niet by voor
baat buitensluiten. Stel Je voor. dat
zo'n commissie tien Jaar lang verga
dert. Moeten we dan al die tyd de
NTS haar gang maar laten gaan?"
Het gesprek met dr. De Kort noem
de mr Toxopeus „van prettige aard".
Naar zijn mening kon dr. De Kort na
de antwoorden van de vier fractie
leiders „voorlopig wel uit de voeten".
(Van onze Dordtse correspondent)
Drie mensen kwamen gistermiddag
by Keizersveer om het leven, toen
een landingsboot van de Konink-
lyke Marine, die een proefvaart
maakte op de Bergsche Maas, werd
overvaren door de 444 ton metende
binnenvaarttanker „Volendam" uit
Rotterdam. Tien opvarenden kon
den zich zwemmend in veiligheid
brengen of werden door andere
schepen opgepikt.
De slachtoffers zyn: L. A. Zom uit
Maassluis, employé van Verolme,
A. de Wit uit Alphen aan den Rijn,
hoofdambtenaar van het ministerie
van Marine en de hoofdopzichter
C. G. de Vryen uit Den Haag,
eveneens van het ministerie van
Marine.
De landingsboot van polyester, voor
de Koninklijke Marine vervaardigd
door Scheepswerf van Verolme in
Heusden, was de tweede boot van
een serie van vier en men had er
goede verwachtingen van.
omstreeks kwart over vyf voer het
landingsvaartuig op ongeveer drie
kilometer ten oosten van de brug
by Raamsdonkveer, toen de over
varing plaats vond. Hoe het pre
cies is gebeurd is nog niet bekend.
De Koninkiyke Marechaussee heeft
dat nog in onderzoek.
De Bergsche Maas is ter plaatse on
geveer 150 meter breed. Onmiddel-
ïyk na de ramp stelde de beman
ning van de „Volendam" onder lei
ding van kapitein H. de Jong alles
in het werk om ce drenkelingen te
redden. Drie werden vermist, zy
Een landingsvaartuig van het
type. dat gisteren op de Berg
sche Maas is overvaren, waarbij
drie opvarenden om het leven
kwamen.
zyn later door pontonniers gebor
gen. De overigen zyn naar de ka
zerne overgebracht, waar ze droge
kleren en koffie kregen.
op
Adlai Stevenson, de leider
van de Amerikaanse delegatie
bij de VN, heeft zich gisteren
op een persconferentie in New
York met kracht gekeerd tegen
elke poging om Zuid-Afrika uit
de Verenigde Naties te stoten
op de komende algemene ver
gadering. Uitstoting van Zuid-
Afrika zou „niets oplossen en
alles kunnen vernietigen". Ver
der zou een boycot van Zuid-
Afrika door de overige leden
van de volkerenorganisatie in
strijd zijn met de geest van het
handvest van de V.N.
De Zuidafrikaanse regering heeft
besloten haar afvaardiging naar de
algemene vergadering van de Inter
nationale Arbeidsorganisatie (ILO) in
Genève te handhaven, ook al wordt
de werknemersdelegatie van Zuid-
Afrika niet langer erkend. Dit heeft
de minister van Arbeid. Trollip, in
het parlement in Kaapstad bekend
gemaakt.
OAS-er krijgt
levenslang
O
(Van onze correspondent in Parys)
Levenslang voor de 32-jarige Frans
man Bernier en twintig jaar voor de
Hongaar Sari zyn de straffen waar
toe deze beide leden van het OAS-
commando. dat vorige zomer in Petit
Clam art een aanslag pleegde op ge
neraal De Gaulle, gisteren door het
politieke tribunaal in Parys veroor
deeld werden Van de overige leden
van hetzelfde commando zijn by het
eerste proces indertyd twee doodvon
nissen gevallen waarvan er één
dat van de beroepsofficier Bastten-
Thiery ook ten uitvoer is gelegd.
Treiler vergaan
uit Bremerhaven:
27 doden
Zevenentwintig opvarenden van
de Westduitse treiler „München" uit
Bremerhaven zün om het leven ge
komen. nadat hun schip gisteroch
tend vroeg by Faringehaven aan
de westkust van Groenland was ver
gaan. De overige vyftien leden van
de bemanning werden gered.
Er woedde een storm van wind
kracht acht. toen de „München" met
enige andere vissersboten genoemde
haven naderde. De Westduitse boot
kwam als gevolg van een sterke stro
ming op een rif terecht en zonk. Een
reddingsboot, waarin zestien op
varenden zich trachten te redden
sloeg om, waardoor dertien men
sen zeker en de drie overige zeer
waarschijniyk verdronken. Van de
overige opvarenden bezweken er elf
van uitputting of aan verwondingen,
nadat zy door andere visserssche
pen waren gered. Onder de overle
venden bevindt zich de gezagvoer
der. Hy is gewond.
Uit het Leidsch Dagblad van
26 Junij 1863:
De Keizerin van Frankrijk
heeft voor de hoffeesten be
paald. dat bij de damestoilet
ten ieder afzonderlijk stuk
van oelijke kleur moet zijn,
zodat een dame. die een geel
kleed draagt, alles in geel
daarbij moet dragen.
