Bach's ,Hohe Messe' in
een voorbeeldige verklanking
3O«tV00RDEEH-
OVERHEMD
kunst
kaleiöoscogp
MOLIERE'S GEORGE DANDIN
IN KON. SCHOUWBURG
PRINSES BEATRIX OPENDE
OUDE KUNST-ANTIEKBEURS
Daar werd iets
groots verricht
LEIDEN IN HOLLAND FESTIVAL
erf rissende
Theatre de
opvoering door
Villeurbanne"
Collecties overtreffen vorige
in pracht en belangrijkheid
Getijdenboek
14 mille
voor
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 20 juni 1963
Derde blad no. 30988
ACH's onwrikbare geloofsbelijdenis, zijn geniaal, allesom
vattend compositorisch kunnen, waarin tegelijkertijd als een
npysterie bij voortduring de grote ontroering" doorklinkt, zijn vol
komen uitstijgen boven het tijdelijke en zich vereend voelen met het
^euwige en Onveranderlijke: dit alles was gisteravond wederom in
janse omvang te beluisteren tijdens de uitvoering van zijn meest
ironderbaarlijke schepping, zijn onovertreffelijke "Hohe Messe",
waarvan in het kader van het Holland Festival dirigent Aribo met
'•rijn Leids Toonkunstkoor naar ons gevoel de vermoedelijke beste
Auditie tot nu toe heeft gegeven.
Dat is het knappe, het verheugende: er is een steeds stijgende
ijn te bespeuren, te danken aan de intense toewijding, welke hier
n een harmonieus samengaan zowel door dirigent, koor als leden
/an het Concertgebouworkest betoond wordt, om deze genadevolle
grandioze schepping van Bach, dié graad van vervolmaking te
«jeven, welke een meesterwerk als dit in de volle maat toekomt.
Van heinde en ver stroomt men
-jaar de Pieterskerk om er getuige
■an te zijn.
En zonder reserve kunnen wij ver-
*ilaren, dat ditmaal de talrijke toe-
loorders volledig datgene ontvangen
lebben, waarnaar zij verlangden:
ontact vinden met het hemelse, dat
Ie componist in dit werk op een in-
Iringende, geïnspireerde en van al
let aardse bevrijde wijze ontroerend
ptzingt.
Men ondergaat intens en ten diep
te al datgene wat Bach te zeggen
leeft, in serene verstilling dan wel in
.dynamische kracht en hervindt by
lHeze contrastrijke opeenvolging van
lllerhoogste muzikale waarden, het
jgeloof", dat wellicht in deze onrust
barende tijd verloren gegaan mocht
Ufon-
Men geeft zich aan Bach over,
laaft zich aan deze monumentale
Ichepping, waarin gecompliceerde
peerstemmigheid en onvoorstelbaar
SÉrootse contrapuntische opbouw tel
kens en telkens weer de verbazing
Oproepen en ervaart voor de zoveelste
naai, dat de "Hohe Messe" tot de
peest magistrale boodschappen be
hoort, welke de mensheid vertroos
ting en rust geeft.
U Méér dan anders was deze uitvoe
ring onder Aribo's trefzekere directie
,Jeheerst en evenwichtig, zij getuigde
wan een groeiende versobering, door-
Ëngen van zuiverheid en van een
?aan tot de kern der dingen.
Met een gedisciplineerd koor als
lit, door de jaren geheel vertrouwd
leraakt met de ontzagwekkende
aoeilijkheden dezer kolossale opgave,
alt dan ook veel, zo niet alles te be
reiken. Een hoog niveau kenmerkte
le koorzang in grote eenheid met het
rkest, dat blijk gaf dit niveau te wil-
en evenaren. Een hoog niveau, dat
olsschien niet tenvolle tot het einde
«waard kon blijven, gezien de on-
oorstelbaar zware eisen, die ruim
wee uur lang gesteld worden, maar
lat niettemin getuigde van een zeld
zame concentratie en een grote tech-
lJiische kunde, waardoor een vloeiend-
ig lomogeen samengaan gewaarborgd
ras.
Zelden of nooit hoorden wij het
^oonkunstkoor in deze "Hohe Mes-
glansrijk, volumineus, dan
J reer doorzichtiglicht en beweeglijk
ingen als ditmaal onder de onver-
noeibare directie van een man, die
In verband met het feit dat dit Jaar
uvan 29 augustus tot en met 7 septem-
ich thans met Bach stylvol en sterk i)er op de markt te Delft voor de
ringe taak zich naast een zangeres
van deze klasse te handhaven. Doch
het is haar veelszins eminent gelukt,
met rein en rond geluid, tot in alle
registers. Zo voortgaand zal zy zich
ongetwijfeld tot een ware Bachzan-
geres ontwikkelen, die weet wat stijl
en cultuur vraagt en inhoudt. Beide
zangeressen bleken in de duetten su
perieur op elkaar afgestemd.
In de bas David Hollestelle her
vonden wij de zanger, die naar het
ons voorkomt enige tijd onder een
inzinking had geleden, doch nu weer
de kwaliteiten openbaarde, welke
hem zijn grote reputatie bezorgden.
De tenor George Maran was dit
maal uitzonderlijk bij stem. mede
dank zy zijn technische vooruitgang,
die het vrij uitstromen van zyn licht
aansprekend materiaal bijzonder ten
goede is gekomen. Daardoor kon hij
met zijn subliem gezongen „Benedic-
tus" een onvergetelijke indruk ma
ken.
Aller beschaafde en begripvolle
voordracht was in overeenstemming
met het streven naar vergeestelijking,
dat de ganse uitvoering kenmerkte
en in hoge mate sierde. Speciale ver
melding verdienen nog enkele instru
mentale solisten: de violist Jan
Keessen was in zijn omspelingen als
steeds de betrouwbare, de hoogst
kundige en de gevoelige, wiens prach
tige topn ook nu frappeerde, voorts
Wim Groot (trompet), de hoboïsten
Cees van der Kraan en Leo van der
Lek. Thom de Klerk (fagot). Jan
Visser (fluit) en Jan Bos (fagot),
van wie niet anders te verwachten
viel. dan dat zij hun instrumenten
naar de volle waarde hanteerden.
Een woord van hulde tevens aan
de organist Piet v. d. Kerkhoff, wie
Ontwikkeling der
militaire muziek
Expositie te Delft
rergroeid voelt.
Zo vele malen omschreven wij de
«overzienbare rykdom dezer gigan-
ische en architectonisch onver gelij-
:elijk opgebouwde partituur, dat wy
»ns ditmaal, na bovenstaande alles-
ins gerechtvaardigde lofzang op
toor en orkest willen bepalen tot de
olisten. Zij droegen in hoge mate by
ot de wijdingsvolle sfeer.
Daar was allereerst Aafje Heynis,
der alt op deze avond een vrijheid
ftn expressie en gaafheid openbaar-
Ie, welke haar aria's tot hoogtepun-
en maakten, waarbij ook haar gees-
eljjke rijpheid van een opvallende
[roei getuigde. Zij behoort tot de
reinige zangeressen, welke in deze
:jjd herinneringen oproept aan gere
nommeerde voorgangsters en de tra-
ditie van een eertijds glorieuze zang-
i tunst hoog in haar vaandel heeft ge-
chreven.
Voor de veelbelovende sopraan
felly van der Spek waa het geen ge-
de niet geringe taak om de eenheid
te bewaren met degenen, die op verre
afstand van hem stonden, volkomen
gelukte en voor een verantwoorde
ondersteuning zorg droeg.
Aribo en zijn Leids Toon
kunstkoor hebben gerechtvaar-
vaardigd hun plaats in het Hol
land Festival veroverd en na
deze avond is er ge^n twijfel
aan, of zij zullen deze behouden.
De velen, die dit concert bij
woonden en wij kunnen ver-
Zien overzicht tijdens de uit-
voering van de "Hohe Messe",
welke gisteravond in de Pieters
kerk tallozen boe:de.
(Foto L.D./Holvast)
klaren dat een groot deel van
hen speciaal naar onze stad wa
ren overgekomen, -— zullen hun
gang naar de Pieterskerk niet
betreurd hebben. Want waarlijk:
er werd iets „groots" verricht!
H.
Vier premières hij
Nationale Ballet
Geestdriftige bijvcH
Het Nationale Ballet van Sonia
Gaskell is zijn aandeel in het
Holland Festival (zes uitvoerin
gengisteravond in de Amster
damse Stadsschouwburg begon
nen met twee muziek- en twee
verhalende balletten, waarmee
mevr. Gaskeil de samensmelting
tot een geheel in haar dansgroep
van de klassieke traditie en de
moderne stromingen in de dans
kunst wil demonstreren. De door
de balletmeester van het New
York City Ballet John Tarras in
gestudeerde nieuwste versie van
Balanchini's Symphonie in c. op
muziek van Bizet was de eerste
première waarmee de 38 dansers
en danseressen een oorverdovend
succes oogstten.
John Tarras die hier reeds bekend
heid kreeg door zyn „Dessins pour les
six", leverde zelf ook een eigen ver-
halenwerk in academische styl, het
voor 12 mannelijke dansers op het
Concerto voor piano en blaasinstru
menten van Strawinsky gezette „Ar
cade". waarin de dansers de kans
kragen hun virtuositeit te bewijzen.
Het was tevens een Europese pre
mière. Een geheel andere vrije, niet
verhalende styl, creëerde de aan het
Haagse Conservatorium verbonden
ballet-pedagoog Witaly Osins met
zyn abstracte ballet voor 12 meisjes
„Les variations dodecaphoniques" op
moderne muziek van Kees van Baa-
ren. Pearl Lang (ex-danseres bij Mar
tha Graham presenteerde voorts
haar nieuwste schepping in vrije styl
„Persephone" op muziek van Kup-
ferman. Dit dramatische ballet,
waarin Pearl Lang zelf de hoofdrol
danste en waarvoor zij ook de kos
tuums en décors ontwierp is geba
seerd op de gelijknamige Griekse
mythe.
Het Nationale Ballet, dat werd be
geleid door het Gelders Orkest onder
leiding van André Presser, oogstte
met deze vier premières een geest
driftige byval van het Festival pu
bliek, onder wie zich ook bevond de
staatssecretaris voor O. K. en W. mr.
Y. Scholten.
SENSATIONELE AANBIEDING!
Tijdelijk bij 2 pakken Super 1»2»3
Tricot-Nylon
Super 1-2-3 wast alles
maar dan ook alles super-schoon
Vraag ernaar bij uw winkelier!
„Wij houden van dit stuk. om
dat het de vorige maand ge
schreven is: dat is voor ons de
definitie van een klassiek werk".
Deze woorden van Roger
Planchon naar aanleiding van
(Van onze kunstredactie)
De antiekhandel bloeit als nooit tevoren!
Dat is ons gisteren gebleken tijdens een voorbezoek aan de
gisteravond door Prinses Beatrix in het Prinsenhof te Delft onder
grote belangstelling geopende vijftiende „Oude Kunst- en Antiek
beurs", een „lustrum"beurs derhalve, waarop niet minder dan 30
a 40.000 bezoekers worden verwacht en, welke, wat de aanwezige
collecties in onvoorstelbare pracht betreft, alle voorgaande beurzen
lijkt te overtreffen!
tiende achtereenvolgende maal de
„Taptoe Delft" zal worden gehouden,
wordt een tentoonstelling georgani
seerd over de ontwikkeling van de
militaire muziek van de 17de eeuw af.
Op deze expositie zullen instrumen
ten. partituren, uniformen en schil
deryen te zien zyn, die in die tyd in
gebruik zijn geweest of op deze pe
riode betrekking hebben. De ten
toonstelling wordt gehouden van
2 augustus tot 15 september in het
Stedelijk Museum Het Prinsenhof.
Piet van Egmond speelt
zondag voor de B.B.C.
De organist Piet van Egmond geeft
zondagmiddag a.s. een recital voor
de BBC (derde programma) op het
orgel van de Franse kerk, Leicester
Square te Londen. Hij zal uitvoeren
de Fantasie en Fuga in g-klein van
Joh. Seb. Bach en de Sonate Eroica
van Joseph Jongen.
De openingsplechtigheid zou aan
vankelijk op de museumbinnenplaats
geschieden, doch moest wegenis het
ongunstige weer in het museum zelf
gehouden worden.
Vóór de opening werden de Prinses
en de vele genodigde autoriteiten
welkom geheten door de directeur van
het museum „Prinsenhof", drs. D. H.
G. Bolten. waarna de voorzitter van
de Stichting „Oude Kunst- en An
tiekbeurs" nader inging op de inter
nationale betekenis van deze beurs,
welke tot en met 31 juli ongetwyfeld
als steeds veler aandacht zal
trekken. Daarbij wees hy ook op de
culturele en opvoedende taak, die
men te vervullen heeft door het
kunstwerk nader tot het publiek te
brengen.
Men kykt zich op deze beurs we
derom de ogen uit!
Uit alle delen van de wereld zijn
Molières „George Dandin" kun
nen dienen als motto van de
voorstelling, die het Théatre de
la Cité de Villeurbanne gister
avond gaf in de Kon. Schouw
burg te Den Haag een voor
stelling, waarin de klassieke ko
medie van de bedrogen echtge
noot inderdaad verbluffend fris
en modern aandeed. Planchon
heeft zich volledig gedistan
tieerd van de traditionele Mo
lière-stijl: hij geeft een eigen, he
dendaagse visie op Dandin: vi
taal en volstrekt overtuigend.
Vooral visueel is het een overrom
pelende vertoning geworden. In een
magnifiek décor van René Allio
heeft Planchon een levendige maar
tegelykertyd overzichtelijke mise en
scene tot stand gebracht, die her
haaldelijk aan de 17de-eeuwse boe-
rentaferelen van de gebroeders Le
Nain doet denken. George Dandin.
de ryke boer die zich zelf een adel-
lyke vrouw kocht in de hoop er een
titel door te winnen, krijgt duidely-
Niet minder dan f. 14.200 heeft
gisteren een In 1460 in Frankrijk
kunstschatten toegestroomd en men verschenen „getijdenboek" opgebracht
vraagt zich af, hoe het mogelijk is, °P een veiling by het internationaal
dat de kunsthandelaren er steeds antiquariaat Menno Hertzberger en
ker contouren dan anders, nu zijn
maatschappelijke omgeving op het
toneel zichtbare werkelijkheid is ge
worden.
Het sociale aspect van Dandin9
verhouding tot zyn vrouw, zyn
schoonfamilie en zyn personeel
wordt geaccentueerd ten koste van
de pure kluchtelementen. Men kan
dat als een verlies beschouwen, maar
daar staat dan een winst aan men
selijke inhoud en theatrale overtui
gingskracht tegenover. De acteurs
vormen een hecht en toegewijd en
semble. waarin geen sterren elkaar in
de weg staan De zwijgende rollen
van een tweetal boerenknechts en
een oude dienstmeid /tjn voor een
juist begrip voor de menselyke en
maatschappelyke verhoudingen in
het stuk even belangrijk als Dandins
schoonouders, het geborneerde echt
paar De Sotenville.
Het belangrijkst van alles is echter,
dat Planchon erin is geslaagd deze
drie bedrijven, die in een meer tradi
tionele opvatting gemakkelijk uiteen
vallen in drie losstaande gevallen
van huwelijksbedrog, tot een drama
tische eenheid samen te smeden. De
climax van het stuk wordt nog ver
sterkt doordat de klassieke eenheden
van tyd. plaats en handeling nauw
keurig in acht zijn genomen. Met el
kaar overlappende scènes, als in een
ouderwetse episodenfilm. worden de
bedryven nauwer verbonden, de
„terzijdes" zyn zoveel mogelijk in de
dialoog opgenomen en de monologen
van Dandin krygen het karakter van
enclaves in een niet wezenlijk onder
broken handeling. Dat laatste is te
veel in het effect blijven steken
maar dat is dan toch wel het enige
wezenlyke bezwaar tegen deze voor
stelling.
„George Dandin" is uit het mu
seum gehaald en aan het „levend"
toneel teruggegeven.
Planchons „George Dandin" is één
voortdurende verrukking voor het
oog! Het oor komt daarbij wel wat
tekort, maar ook hier was een mo
derne natuurlijkheid vereist, met alle
bezwaren van dien.
Veel te weinig publiek heeft gis-
weer ln slagen, ondanks de zoge- Co. to Amsterdam Dit getydenboek teravond deIe VCTfrfaMnde Molière
naamde schaarste aan antikiteiten, 'n het Frans en het Latijn is fraai 1
zoveel kostbare voorwerpen uit vroe- verlucht met zeven grote miniatu-
ger eeuwen bijeen te verzamelen. De ren randversieringen. Het heeft
beurs is dit jaar voor het eerst ver- eens in de Koninklijke Bibliotheek
vroegd en valt nu samen met het te Versailles gestaan.
Holland Festival, waardoor onge- Voor precies de helft van genoemd
twyfeld ook vele buitenlanders haar bedrag werd een uit omstreeks 1480
zullen komen bezoeken. De kwaliteit daterend Frans getydenboek. dat
der inzendingen is wederom bijzonder
hoog en ook d&t is een merkwaardig
feit. want het wordt steeds moeilijker
de werkelijk waardevolle voorweroen
bijeen te brengen.
Desondanks wordt tijdens een rond
wandeling waarop wij nog nader
terug hopen te komen het oog tel
kens weer getroffen door een onover
zienbare pracht, waaronder ook vele
oude meesters als Hans Memling, Van
Ruysdael, van Ostade, Van Goyen,
Albert Cuyp Hondecoeter, Willem
van de Velde en de Italiaan Caval-
lino een eerste plaats innemen. Ook is
er een verza meling middeleeuwse
kunst om van te watertanden!
De beurs trok reeds onmiddellijk de
sterke aandacht van de vele aanwe
zigen. Algemeen was men de overtui
ging toegedaan, dat deze beurs,
waarvan de organisatie bij onze stad
genoot. de heer Marcel B. Keezer be
rust, de bewondering verdient van al
degenen, die in „oude kunst" geïnte
resseerd zyn.
Koninklijk paar
Een prachtige °P Luchtmaehtconcert
ij Koningin Juliana en Prins Bem-
nans Memling hard zullen vanavond ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaan van de Kon.
>n de Luchtmacht het concert in het Kur-
haus te Scheveningen bijwonen, dat
3tidt> k'nnct zal worden gegeven door de kapel van
de Kon. Luchtmacht.
\ntiekbeurs.
PASTEL VOOR 700.000!
Op een openbare verkoping in een
Paryse kunsthandel heeft een pastel
van Toulouse l'Autrec, „Danseuse aux
bas roses", 943.000 fr. (ongeveer
f 700.000) opgebracht. Dit is het hoog-
ste bedrag dat tot dusver voor een I Wunnink,
pastel of aquarel is betaald. 'Carré,
eens deel zou hebben uitgemaakt van
de privé-bibliotheek van de Tsaar
verkocht. Een 13de eeuws op perka
ment in het Latijn, in Italië of Zuid-
Frankryk geschreven bijbel werd
voor f. 8 600 geveild.
Op de veiling kwam ook onder de
hamer een kostbare collectie kruid
boeken, die toebehoord heeft aan de
Engelse psychiater dr. Fleming.
Hortus Samtatis (Garten der Ge-
sundheit) in 1485 te Mainz gedrukt,
dat 379 houtsneden bevat, waarvan
een aantal met de hand gekleurd,
werd verkocht voor f. 6100. „Le
grant herbier" en „Francoys", na
1522 in Parijs gedrukt, met meer
dan 300 houtsneden, werd geveild
voor f. 4200. Een exemplaar van het
eerst bekende geïllustreerde kruid-
boel: van Apuleius Barbarus om
streeks 1483 te Rome gedrukt, bracht
f. 3150 op.
KONINKLIJKE INTERESSE
VOOR „DE PERZEN"
Er is van de zijde van het Ko
ninklijk Huis grote belangstelling ge
toond voor de opvoering van „De
Perzen" van Aischylos Zoals bekend
geeft de toneelgroep „De Nieuwe
Komedie" van zaterdag 15 tot en met
zaterdag 22 juni in Carré in Amster
dam in het kader van het Holland
Festival een serie opvoeringen van
deze tragedie. Maandag woonden Ko
ningin Juliana en Prinses Christine
de voorstelling by en gisteren bevond
zich Prinses Beatrix met vier vrien
dinnen onder de bezoekers
Prinses Beatrix onderhield zich na
de voorstelling geruime tyd met de
regisseur, Erik Vos. en met de heer
directeur van Theater
j opvoering bijgewoond. Duidelijker ge
zegd: de zaal was beschamend slecht
bezet. Zaterdag heeft men in de Kon.
Schouwburg nog eenmaal de kans
het gezelschap van Planchon in
„George Dandin" te zien. Ontdaan
van het stof der eeeuwen komt hier
de mens uit de literatuur te voor
schijnbelachelijk en zielig, ijdel en
egoïstisch, boeiend en door het op
gestapelde talent van Molière en
Planchon bovenal amusant.
Kerkelijk Leven
NED. HEKV, KERK
Beroepen te Amsterdam (Parkkerk
gemeente) W. M. van Asperen te Haar-
lem. door de Provinciale Kerkver
gadering van Utrecht als predikant
voor buitengewone werkzaamheden
(t.b.v. Stichting Evangelie en Industrie
te Veenendaali A. Terlouw te Rotter-
dam-Feljenoord.
Bedankt voor Koudum (toez.) W. F.
Kuil te 't Woudt-Den Hoorn.
Benoemd tot bijstand ln het pasto
raat te Vlijmen c a. J. Chr. Frltzsche.
emeritus predikant te Meppel.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Badhoevedorp (2de pred.
pl.) W. Blanken te Westerbork (Dr.).
Bijeenkomst met
Martin Buber
De Nederlandse Zionistenbond en
de theologische faculteit van de
universiteit van Amsterdam houden
donderdag 4 juli om 10.30 uur in de
aula (Lutherse kerk) van de univer
siteit een openbare byeenkomst met
de 85-jarige joodse godsdienstfilo-
soof en socioloog Martin Buber uit
Jeruzalem. Zoals bekend zal Martin
Buber op 3 juli uit handen van Prins
Bemhard de Erasmusprijs 1963 ont
vangen. Op de byeenkomst zullen
net woord voeren prof. dr. W Ban-
n.ng, prof. mr. I. Kisch en prof. mr,
dr. J. A. Oosterbaan.
