jitructuur van de onderneming fan vele kanten belicht Anti-rookmagier' stak zijn ,kerk' in brand SE6ARENHANDEL (.WALENKAMP KARDINAAL TONDINI HIELD EEN OPMERKELIJKE REDE h „Huisvrouwen betalen miljoenen TEVEEL door prijsblindheid" Vijf inleiders 11 geven hun visie Gevangenisstraf van tien weken geëist Handel en Nijverheid vergadert te BOSKOOP Uiteenlopende commentaren Nieuwe beleving St. N i co laas-mysterie" 'eter tienen Onachtzaamheid LEIDSCH DAGBLA© DONDERDAG 20 JUNI 1963 Geschiedenis Prof. dr F. L Polak, directeur van N. J. Menko N V. te Enschede, zich I noemend de socialistische onderne mer, kon zich niet vrijmaken van het 1 naargeestig vermoeden, dat zijn uit eenzetting op de hoofdpunten niet J alleen onaanvaardbaar zal zijn voor een groot aantal ondernemers, doch i bovendien voor zeer veel socialisten. Er is naar zRn mening een grote kans, I dat hi) zonder genade zal worden platgedeukt door de slopende hamer van de socialisten op het keiharde aambeeld van de ondernemers, al verheugde hem dit begin van samen werking tussen deze beide catego rieën toch. Als leider en managers van bedrijven moeten wij, aldus prof. Polak, weten en geen moment verge ten, dat wij nu eenmaal en niet in de laatste plaats, qualitate qua geduren de ons hele leven zijn belast met het schrijven aan de geschiedenis van onze toekomst. Bonn wat royaler voor naii-slachtoffers De Westduitse regering heeft gis teren een verhoging van de vergoe dingen aan slachtoffers van het nazi bewind met ongeveer drie miljard mark goedgekeurd. De Bondsdag moet zich nog over deze verhoging uitspreken. Van de drie miljard mark worden 600 miljoen gereserveerd voor in Westelijke landen gevormde inter nationale groeperingen van slacht offers van het nazi-bewind welke Luiten de tot dusver getroffen rege lingen vielen. Het totale schadevergoedingsbe drag zal door de verhoging 29 mil jard mark bedragen waarvan vijftien miljard reeds zijn uitgekeerd. Van NEDERLANDS grootste sigarenfabriek ontvingen wij de volgende miskleuren: FANTASTICA van f 14.50 per 50 st. thans f 11.— PRINCE van f 12.— per 50 stuks thans f 9.50 HISTORY van f 14.50 per 50 stuks thans f 11. PERFECT van f 12.— per 50 stuks thans f 9.50 BEPERKT LEVERBAAR. Prinsessekade 1 Leiden Telefoon 21126 Structuurhervorming >r» O i aanwezigheid van de ster van Justitie, mr. A. C. Beerman en de staatssecre- van Algemene Zaken, drs. jyC. N. Schmelzer werd giste- ■Jn de grote beurshal van ho- 'lorida te Boskoop de 180ste mene vergadering van de derlandsche Maatschappij I Nijverheid en Handel ge- L len. Deze vergadering was ^ganiseerd door het departe- t Gouda van deze sinds 1777 aande Maatschappij. In be king werd gebracht het on- *erp ,,De structuur van de irneming. Gezien de grote imst 900 aanwezigen iet wel duidelijk, dat dit gstuk de aandacht van vele I a heeft. I; de vele aanwezigen, die mr. H. Wakki. de tweede voorzitter bij - w verwelkomde behoorden naast Inister en de staatssecretaris mr. Jonkman, voorzitter van Eer- iamer der Staten-Generaal, en- ^4eden van de Eerste en Tweede er, prof. mr. P. J. Verdam, voor- van de Staatscommissie van rtoek van wijziging van de --•vorm van de onderneming, en Sieges van B en W van Boskoop ^jouda. ^r het onderwerp, dat in bespre- werd gebracht, zijn de laatste door verschillende stichtingen ^verenigingen rapporten ultge- it. Daarbij was het hoofdbestuur •allen, aldus mr. Wakkl, dat in idernemerskringen deze proble- k nog niet voldoende aandacht |bekendheid heeft verworven, had het hoofdbestuur beslo- brochure uit te geven, waarin idernemers van verschillende en maatschappij-beschouwing lersoonlRke visie op dit vraag- Welvaart en welzijn Jrf. H. W. Lambers. hoogleraar in faatshuishoudkunde aan de Ne- dse Economische Hogeschool te •dam, opende deze brochure met leiding over ,,De onderneming maatschappelijke orde", en ging de toelichting in op de wensen, ^ïen op het economisch vlak J. Met deze wensen streven wij "ïf welstand en welvaart, maar pee zijn niet de doeleinden die Maatschappij nastreeft, opgesomd. ;aat aldus prof. Lambers, om in, het gevoelen dat voortvloeit e bevrediging, die de maatschap- rm. waarin we de economische j. inde nastreven, geeft. Hoezeer in i elijkheid economie en maat- v|>pij ook verweven zijn, men zou le keuze mogelijkheden te kort indien men het samenvloeien eide als een automatisch en on- ïrbaar proces zag. Er is, volgens Lambers, een aantal middelen '/kt is onze taak daartussen zo te i q, dat welvaart en welzijn zich Iel bewegen. Kon. Ned. Lood- en Zinkpletterijen v h. A. D. Hamburger te Utrecht, dat het vraagstuk van de onderneming een uitdaging is aan alle betrokke nen. Niet om in steriele theoretische discussie over uitgangspunten en for mules elkander mis te verstaan, maar wel om op basis van het reeds ge groeide geleidelijk tot een voor allen aanvaardbare verdere evolutie te ge raken. Dat vereist ongetwijfeld een casuistische en pragmatische aanpak door de betrokkenen. Uit abstracte schoonheidsoverwegingen is dat wel licht jammer. Het was echter zijn overtuiging dat levende maatschap pelijke werkelijkheid, waar het ten slotte om te doen is, slechts in de praktijk kan groeien. Een pasklare oplossing is niet te geven. Wat de ont. wikkeling thans echter nodig heeft, is een koel hoofd en een warm hart bi) alle betrokkenen, maar bovenal rust om haar eigen vorm in vrijheid te vinden. Ondernemingsraad De tweede pre-advlseur drs. A. W. Overwater, adjunct-directeur van de Voor de Rijkspolitie te Bos koop was het niet eenvoudig om de honderden auto's in dit bloe- mendorp een plaatsje te geven. Het parkeerprobleem werd ech ter voortreffelijk opgelost. (Foto Leidsch Dagblad) N.V. KoudRs' Voederfabrieken B.K. te 's Hertogenbosch, zei dat voor de accumulatie van verantwoordelijk- I heid een juiste aansprakelijkheid worden gerealiseerd. Drs. Overwater pleitte voor een ver breed commissariaat. Dit zou moeten geschieden door in de huidige raad van commissarissen een persoon op te I nemen, waarvan men lij de werkende stand zou kunnen zeggen, dat men I verblijd is ofer dat deze een plaats in dat college krijgt. In de hedendaagse economische structuur is het individuele ook moei lijk te realiseren, de groep zal ook hier recht moeten wedervaren, zei drs. Overwater. die tenslotte meende dat de wijzigingen van dit recht niet al leen vanuit een beter verstaan van onze principes wenselijk zhn, doch ook dat in het rechtsgevoel tekenen aanwezig zijn, welke met de verdiepte principiële inzichten parallel lopen. Een evolutionaire wending achtte hij wenselijk in dit recht, teneinde het welzijn te vergroten De vierde adviseur, dr. H. J. M. i van der Ven, directeur van Bekkers Haardenfabrieken N.V. te Bergen op Zoom meende, dat de leiding in de middelgrote onderneming in eerste aanleg geen behoefte heeft aan wet telijke bepalingen inzake medezeg gingschap, verhouding aandeelhou ders-commissarissen, verslaglegging enz. Zij heeft echter broodnodig be zinning op de taak van ondernemer en vorming dienaangaande. De structuurhervorming kan niet op gewenste wijze tot stand komen als de leiders in deze ondernemingen inzicht noch belangstelling hiervoor opbrengen. Hij pleitte voor de opne ming in de directie van een directeur, die speciaal belast is met het perso neelsbeleid. Verder ging spreker nog in op de informele medezeggings- schap en de winstdeling. Hij was het erover eens, dat veel kritiek is geuit op de ondernemer zelf, een gezamen lijk gewetensonderzoek leek hem daarom nuttig. Veel is onrijp en kan wellicht nooit rijpen. Eén zaak is ech ter zeker: structuurhervorming van wat dan ook. en dus ook van de on derneming. zal Juist omdat het de structuur met andere woorden de bouw raakt en niet de entourage, zeer moeilijk zijn. Het zal daarenbo ven vragen van alle betrokkenen, dus leiding, kapitaal, arbeiders en hun vertrouwenslieden: bezinning en het loslaten van vooroordelen en ook wel licht van vóóroordelen. Forum Uit die vele vragen, die over de in leiding en de pre-adviezen waren binnengekomen kwamen in het kort de volgende vier vragen naar voren: de plaats van de leiding in de onder neming en het interne en het externe toezicht daarop; het vraagstuk van de winstdeling: de problemen over de vormen van medezeggingschap en de bescherming van de vitale belangen. Over dit laatste probleem kan in ver band met de tijd niet veel gezegd worden. Over de andere vragen dis cussieerde het forum, bestaande uit de inleider en de pre-advlseurs zeer fel, doch prettig. Drie opdrachten (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) Om twintig voor zeven gisteravond 1 luidde in het Vaticaan een elektri sche bel en riep vorst Chige Alhani della Rovere: „exira omnes", ieder een moet eruit. En daarop werden de grote en kleine deuren gesloten, waarachter 89 kardinalen in con- 1 claaf zijn gegaan om een van hen te verkiezen tot opvolger van Paus Jo hannes. Achter Prins Chigi gingen mannen met lange kaarsen om de donkere hoeken te belichten waarin buitenstaanders zich zouden kunnen verschuilen. Want in 1939 is de Ro meinse correspondent van ons blad per ongeluk in het conclaaf ingeslo ten en moest een stuk pas gemetsel de muur worden afgebroken om hem er weer uit te krijgen. Nadat de laatste poorten waren ge sloten en de mannen van de Zwitser se garde in hun goud-blauw-rode uniform de wacht hadden betrokken, viel er over het Vaticaan een onvoor stelbare stilte. Het getimmer en het protane geloop waren opgehouden; net bidden en nadenken nam een aanvang. Pas op het Sint Pietersplein werd het drukker. Daar hield de Advertentie Radio Televisie De vergadering heeft drie tele grammen verzonden, namelijk aan de beschermvrouwe Koningin Juliana, aan de beschermheer Prins Bernhard en aan de herstellende voorzitter ir. H. Vis. DIT EMBLEEM in de etalage garandeert U, dat U daar veilig kunt kopen. levering met waarborqcertificaat. Het forum, dat tijdens de 180ste algemene vergadering van de Ned. Maatschappij voor Nijver heid en Handel vele vragen be antwoordde. (Foto Leidsch Dagblad) nieuwgierighed de wacht, de eerste Romeinen waren uitgelopen om naar de schoorsteen te staren, die dun en hoog boven de Sixtijnse kapel staat. Te vroeg overigens, want die schoor steen zou pas vanochtend roken. Deskundige nieuwsgierigen keken overigens niet naar de schoorsteen, maar braken zich het hoofd over de rede „Eligendo pontifice" (over het verkiezen van de paus), die mon seigneur Tondini gisterochtend tij dens de mis had gehouden. De tra ditie wil, dat die toespraak aanwij zingen voor de pauskeuze bevat, niet de persoon van de nieuwe kerkva der. maar wel over de behoeften van de kork aan de vooravond van het conclaaf. Deze rede verbergt in haar zorg vuldig geformuleerd lalijn voor le ken zeer veel. dat alleen ingewijden duidelijk is: zij is haast een crypto- f;ram. Voorhoeveel verschillende uit- eggingen zij vatbaar is bleek uit de commentaren die varieerden van „ge heel en al in de geest van Paus Jo hannes" tot „een vernietigend oor deel over Roncalli's droomwereld". paus vooral worden geëist voorzich- tigheid, vastbeslotenheid en liefde. Over de verschrikkelijke pijn, die I Paus Johannes op zijn sterfbed moest lijden, zei mrg. Tondini nog: „Van dit bed komt een boodschap I tot ons, een kreet om vrede en ver- j zoening, als het ware een samenvat- I ting van diens korte pontificaat". De nieuwe paus, aldus mgr. Ton- dini, zal wijs moeten zijn, krachtig „Schade herstellen' Het is voor een buitenstaander vrij wel onmogelijk zich een juist beeld te vormen van de geest van de rede op grond van de vertaalde en ver korte tekst. Wat betekent bijvoor beeld de opmerking dat Johannes opvolger een ontzaglijk zware taak te wachten staat? Dat het moeilijk zal zijn om even groot te zijn? Of dat hij de schade moet herstellen die de dode zou hebben aangericht? Rechtse Italiaanse bladen, die in de gestorven paus een „handlanger van het communisme" wensten te zien. stortten zich gretig op alle kritische passages. De Giomale d'Italia schreef: Er zetelt in dit college van kardinalen geen Roncalli en de kerk heeft geen Rondcalli nodig". Het is. met deze kritiek voor ogen. echter de vraag, of de critici niet te veel tus sen ae regels hebben gelezen. Mrg. Tondini nam als leidraad datgene wat door Paus Johannes in beweging is gebracht in en buiten de kerk. De voornaamste opdrachten voor de nieuwe paus zijn volgens hem: 1. Herstel der geestelijke beginselen in het leven der christenen; 2. Arbeid voor de vrede en het we derzijds begrip tussen de volkeren en hun leiders; 3. Hervatting van het door de dood van Paus Johannes afgebroken con cilie. De erfenis, die Paus Johannes heeft nagelaten, zal zwaar op de schouders van zijn opvolger druk ken. aldus mrg. Tondini, die er bij zonder op wees, dat van de nieuwe en menslievend om de nalatenschap van Johannes aan te kunnen, want zijn taak zal liggen op een uitge- I strekt gebied met vele doornen en slechts weinig rozen. Hij zal het ge- schikte tijdstip moeten vaststellen voor hervatting van het tweede Va ticaanse concilie, dat door zijn voor ganger is bijeengeroepen en door diens dood werd onderbroken. Te weinig begrip De jongste buitengewone vorderin gen op wetenschappelijk en technolo gisch gebied, aldus mgr. Tondini, nebben ongetwijfeld het onderlinge verkeer tussen de volkeren vergemak - kelykt maar dit heeft ongelukkiger wijze niet geleid tot het reeds zo- I lang vurig gewenste wederzijds be- grip. De betrekkingen tussen de vol keren berusten nog steeds op een po litiek van wantrouwen en vrees. Dit moet in 't bijzonder worden geweten aan de materialistische opvattingen, die de waardigheid van de menselijk© persoon verstikken en het relativis me, dat de wezenlijke eenheid der mensen negeert. Om deze valse Ideo logieën en de gevaren daarvan te gen te gaan moet men terugkeren tot de door de kerk van Christus onder wezen beginselen, de enige waarop broederlijk en duurzaam begrip on der de mensen gevestigd kan worden. uw moderne wasmachine vraagt om een speciaal sop Uitdaging zijn mondelinge toelichting op Die-advies zei de heer J. A. lurger. directeur van de N.V. de nor hel verzorgen' van Uw BITTERGARNITUREN HORS d'OEUVRES SALADES GANGETJE. 1 1 - TElEFÓOBi 3+905 (Van onze Amsterdamse correspondent) De officier van Justitie bij de Amsterdamse rechtbank heeft gisteren een gevangenisstraf van 10 weken, waarvan vier weken voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar, geëist tegen de veelbesproken anti-rook-magiër Robert Jasper Grootveld. Hij achtte hem schuldig aan het opzettelijk brandstichten in een oud huisje in de Korte Leidsedwarsstraat in Amsterdam, waar Groot veld een „anti-k-kerk" had ingericht en voorging in séances waarbij veel vuur en rook te pas kwam. „De bedoeling was rook met rook te verdrijven", aldus de 30- jarige ex-glazenwasser. Maar op de 19de april van het vorige jaar was het hem wat uit de hand gelopen. De anti-k-kerk brandde geheel uit. Robert Jasper, gekleed in een ge- .eende te korte jaquetpantalon, hoge rijgschoenen en gestreept colbert, egde ter zitting een verklaring over, vaarin stond, dat hij zich distan- leerde van de subsidieverlening aan ■iet Koningin Wilhelminafonds. dat een anti-rookactie onder de jeugd gaat voeren en dat hy zelfs over weegt om geheel op te houden met zijn anti-k-propaganda. De tekst was echter wat vaag. President mr. J. Knottenbelt bleek meer geïnteresseerd in de per soon van de antirookmagiër dan in de brandstichting, die verdachte trou wens grif toegaf. Op de vraag wat hij ln de toekomst zou doen. ant woordde Grootveld: „Ik wordt ca baretier". President: „In welk cabaret kan ik u dan zien en gaat u daar zingen of voordragen?" Grootveld: „Ik weet nog niet. wat het gaat worden. Het zal ln elk geval iets geheel nieuws zijn". President: „Het is wel duidelijk, dat u iets hebt tegen het roken en dat u geen vriendje bent van de si- garettenfabrlkanten, maar u rookt zelf toch erg veel". Grootveld: „Ik rook heel erg veel. Ik ben eraan verslaafd. Maar dat roken was nodig voor mijn actie. Voor mijn séances had ik veel siga retten nodig en teksten en vuur. Op die bewuste avond werd er een film gemaakt voor de televisie en ik wil de 3 miljoen kijkers overtuigen. Toen ik het vuur aanstak is het een beetje uit de hand gelopen. Maar dat vuur was nodig als onderdeel van de cultus om rook met rook te verdrij ven". President: „En tranen in de ogen te krijgen". Grootveld: „En hoesten, veel hoes ten, mijnheer de president". De officier had de anti-rookmagiër opzettelijke brandstichting ten laste gelegd, subsidiair schuld aan brand, wegens onachtzaamheid. Grootveld wilde die schuld niet ontkennen, doch vroeg de pres'dent de beide be schuldigingen te combineren. „Ik heb wel met opzet vuur gemaakt, maar het lag niet in mijn bedoeling brand te stichten". President: „U was dus net zo moedwillig als iemand, die een si gaar aansteekt". Het huisje in de Korte Leidse dwarsstraat was niet meer dan een krot, waarin vroeger een timmer manswerkplaats was gevestigd. De eigenaar, eethuisjesexploitant Nico- laas Kroese had het gratis aan Grootveld afgestaan. Grootveld zei hiervan: „Er was niet eens een sleu tel. Toen ik voor de eerste keer kwam. moest ik door het kapotte dak naar binnen". Op de 19de april 1962 had Groot veld in de opwinding van zijn séance petroleum op wat afvalhout gegooid en er de brand in gestoken. Er ston den twee brandblussers en een teil water gereed om het vuur in te dam men. Maar op die avond moest de brandweer er aan te pas komen. In zijn requisitoir ging de officier uit van de stelling, dat brand vuur is op de plaats waar het niet hoort, en dat hier opzettelijk vuur was veroorzaakt, dat groot gevaar gaf voor de omlig gende panden, waarin onder meer een garagebedrijf is gevestigd. De toegevoegde verdediger, mr. W. A. van Sandick, had pas drie kwar tier voor de zitting inzage gekregen van het dossier. Hij kon met veel meer aanvoeren dan dat het vuur een deel uitmaakte van de séance en dat Grootveld dusdanig in vervoering was geraakt, dat men niet van op zettelijke brandstichting, maar hoog stens van grote onachtzaamheid kan spreken. Hij drong aan op een voor waardelijke straf. Grootveld is slechts eenmaal eer der veroordeeld. Hij had zich toen schuldig gemaakt aan het beklodde- ren van sigarettenaffiches met de letter K. De president vond in het dossier wel vele andere verbalen, voor uiteenlopende zaken, die echter nooit I tot een vervolging hadden geleid, o.a. het wegnemen van een strookje plak- i band uit een warenhuis. 1 Grootveld: ..Maar dat was voor mijn actie bestemd". President: „Als dat warenhuis het De voorzitter van de Nederlandse Christ Ondernemersbond Elek trotechniek en Radio, de heer G. J. Smouter. heeft gisteren op de jaarvergadering van Necobetra in Utrecht uitvoerig gesproken over de branche-vervaging. Volgens hem openbaren de gevolgen van deze moderne manier van zakendoen zich in een prijversluiering, die een zodanige omvang aanneemt, dat men kan spreken van een natio naal gevaar namelijk van prijs blindheid. niet uit medeleven met uw actie af staat, mag u het toch niet gappen". In het reclasseringsrapport werd gesproken over de grote angst van Robert Jasper voor kanker. Hij had de meest uiteenlopende beroepen ge had, van zeeman tot filmfigurant. Hij heeft opmerkelijke prestaties op zijn naam staan, zoals het rijden met een bakfiets naar Parijs. De af gelopen twee jaar had hij niet meer gewerkt, doch zich geheel aan zijn antl-k-actie gewijd. Vrienden voor zagen hem van kleren, eten, nacht- logies en sigaretten. Toezicht Een psychiatrisch rapport noemde de anti-rookmagiër op enkele pun- ten verminderd toerekenbaar. Op grond hiervan had de officier voor de duur van de proeftijd psychia trisch toezicht gevraagd. Toen verdachte het laatste woord kreeg, waarschuwde hU „Heel veel woorden nodig te hebben". President: .Degenen onder ons, die roken, overtuig u toch niet. Boven dien staat er in het psychiatrisch rapport, dat u tijdens redevoeringen nogal in vervoering raakt. Misschien kunt u zich daarom tot de brand beperken". Grootveld: „Dan zal ik het kort maken. Ik voel namelijk niets voor psychiatrisch toezicht, omdat ik geen psychopaat ben". President: „Maar er is niemand, die ooit heeft verklaard, dat u psy chopaat zou zijn. De bedoeling is, dat u af en toe eens gaat praten met De huisvrouw, aldus de heer Smou ter, gefascineerd als zij is door het verzamelen van bonnetjes en pun ten, heeft meer aandacht voor de zegeltjes, die zij krijgt en die zij tegenwoordig zelfs extra moet be talen. dan dat zij de prijzen verge lijkt bi) het doen van haar inkopen. Op deze manier slippen, volgens hem. miljoenen guldens door de handen van de huisvrouw, die wor den uitgegeven aan artikelen waar voor geen aanschaffingsnoodzaak aanwezig was en waarvoor men teveel betaalt, omdat geen prijzen vergelijkt. Geregeld wordt getracht het loonpeil op te trekken, maar de inkomensbesteding die ln wezen belangrijker is. wordt verwaar loosd, zo voegde hij hieraan toe. De heer Smouter zei voorts, dat her haaldelijk blijkt, dat de ongerust heid over de vraag of de belangen van de elektrotechnische branche door staatssecretaris Gijzeis op de juiste wijze bij de overheid worden voorgedragen en behandeld, hand over hand toeneemt. De heer GR- zels had, voor hij staatssecretaris werd. zo'n speciaal gerichte belang stelling voor de middenstand, dat de branchegenoten hun belangen bij hem veilig achtten. Hun teleur stelling over de behandeling van de problemen ls thans dan ook be grijpelijk. aldus de voorzitter van Necobetra. een dokter, die u dan misschien nut tige adviezen kan geven." En daar had de anti-rookmagiër eigenlijk geen bezwaar tegen. De rechtbank, die voor deze zaak extra tijd had uitgetrokken bepaalde de uitspraak op 26 juni. Overigens heeft Robert Jasper Grootveld in een schriftelijke verkla ring, die hR de president overhan digde, aangekondigd, dat hR *Rn an ti-k-kerk. waarin hR antl-rookséan- ces hield, tal opheffen en het pand de functie sal geven van „Klaaa Kerk", gewRd aan een nieuw beleven vin het Sint-Nicolaas mysterie. „Wat vroeg in het Jaar" was het droge commentaar van mr. Knotten belt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 13