Nehroe: de bindende factor in
ontstellend verdeeld India
Weerzien met Bertus Aafjes:
en ditmaal niet „te voet"
BLOEMSCHIKKEN IS LEUK WERK
Wij dachten hem als
Limburgs kasteelheer
TOEVALLIGE ONTMOETING IN ROME
Geen rust
W'
l Zaterdag 15 juni 1963 Pagina 3
(Van onze reisredacteur. W. L. Brugsma)
NIEUW DELHI De eerbiedwaardige, grijze man die op de
regeringsbank dwars door het parlementair rumoer heen een uiltje
knapt, draagt een polshorloge met een wekker. Dat haalt hem uit
de vijf-minuten-slaapjes die hij zich gunt om fit te blijven. Jawa-
harlal Nehroe is oud. voor lang slapen heeft hij geen tijd meer:
er rest nog zoveel te doen in India.
Het roemertje wekt hem dit
keer net op tijd: tussen de ban
ken geklemd ligt een geachte
afgevaardigde in het gewaad
van een Hindoe-heilige. Terwijl
twee suppoosten aan hem sjor
ren, schreeuwt hij rijn protest
uit tegen het regeringsvoor
nemen om Engels nog een tijd
lang als officiële taal in India
te handhaven. De geachte en
bovendien heilige afgevaardigde
schreeuwt in de taal die hij als
enige officiële gebruikt wil zien:
het Hindi. Als h{j onder onbe
schrijfelijk tumult eindelijk uit
zijn bank vandaan getrokken en
uit de zaal verwijderd is, staat
er een afgevaardigde uit zuid-
India op. Hij verzoekt in onbe
rispelijk Engels of „mister spea
ker", de voorzitter, hem wil
meedelen wat de Hindi-enthou-
siast heeft gezegd. Want de
De regering geeft met de ene hand
geld uit voor atoomonderzoek en
moet met de andere subsidies ver
strekken aan de AJoerveda-genees-
kunst, een religieuze kwakzaJvenj.
die niet in penicilline gelooft maar
wel aan grote potten kruidenzalf
met vliegen erop.
India is verdeeld: het verschil
tussen stad en platteland is er gro
ter dan het tussen Moskou en Nun-
speet. De „onaanraakbaarheid" van
veertig miljoen mensen is buiten
de wet gesteld, maar dat belem
merde kaste-Kindoes niet in de
van de „goeroe", de heilige voor
ganger.
Het Hindoeïsme meent, dat voor
al op momenten van crisis een lei
der zich volgens Gods wil zal mani
festeren. vermoedelijk dat de God
heid zich in die leider incarneert,
zoals trouwens de Godheid de bin
nenvallende vijand zal verdrijven.
Dat is geen democratisch uit
gangspunt. Het stoort de onge
lovige Nehroe de Godheid te zijn
op wie men in de Indiase demo
cratie uiteraard zijn stem uitbrengt.
Nehroe is een hervormer: de uit
komst van zijn onafhankelijkheids-
wensen is, dat India zichzelf leert
bedruipen en besturen om niet lan
ger van hem of andere vermeende
goddelijke incarnaties afhankelijk
te zijn. Vandaar zijn ongeduld. Wie
durft te veronderstellen dat India's
politieke, sociale en economische
experiment niet binnen tien jaar
zijn beslag krijgt, ontvangt een
snauw van deze hoffelijke man.
Nehroe? Het antwoord is: de Con
grespartij onder leiding van een
van de bekwame of onbekwame
politici die voorhanden zijn, maar
voor wie Nehroe's autoriteit nim
mer is weggelegd. En ..Congress"
is geen werkelijke partij, maar een
amorfe overkoepelingsbeweging met
vleugels en sekties en regionale be
langengroepen en ladders voor am
bitieuze carrière-zoekers.
Verdeeld
Als
,Panditji" heengaat, slaat het uur voor de
middelpuntvliedende krachten van links en rechts
vandaag staat er in de krant:
„Parlement eist modernisering van
het leger" maar wie garandeert er
dat er op een kwade dag niet zal
staan: „leger eist modernisering
van parlement"
Het is mogelijk om in India niet
af en toe pessimist te zijn. De gi
gantische problemen bemoeilijken
elkaar onderling: het land dat in
Als Nehroe. de geïncarneerde een
heid. heengaat, zullen de middel
puntvliedende krachten de kop op
steken: de separatisten in het zui
den, de reactionaire demagogen
die op het Hindoe-obscurantisme
zullen spelen, de communisten die
toen zij in de staat Kerala de
macht hadden demonstreerden ook
niet vies van het regionalisme te
zijn, de corrupte groepen in de
Congres-partij zelf. En tenslotte:
Nooit zijn de Indiase vrou
wen mooier en kleuriger dan
op de tempelfeesten van het
Hindoeisme. Maar er is nau
welijks een godsdienst denk
baar die het de democratie en
de vooruitgang moeilijker
maakt dan deze met zijn maat
schappijverstarring door het
kastestelsel. de verering van de
koehet genoegen nemen met
te weinig.
zijn eigen mensenzee dreigt te ver
drinken. streeft naar een snelle
economische ontwikkeling in een
democratisch kader met een volk
dat innerlijk verdeeld is, in meer
derheid niet rijp voor een demo
cratie, en het wordt van buitenaf
bedreigd door Azië's grootste
macht.
Het is toch niet onmogelijk af en
toe optimist te zijn. De kansen op
het voortbestaan van India's een
heid en democratie liggen niet in
het feit dat eenheid en democratie
zulke nastreefwaardige dingen zijn
of dat zi) in India zo perfect wor
den nagestreefd. ZU berusten niet
op wenselijkheid, maar op nood
zaak!
In de Indiase verhoudingen is
werkelijke centrale macht onmoge
lijk (ook voor dictators) omdat de
Indiase unie zou exploderen. Het
democratisch federalisme is het
enige kader waarin de tegenstrij
dige belangen en gezindheden el
kaar in balans kannen honden: op
de spanningen der tegenstrijdig
heid rust het gebouw zelf.
(Van onze Romeinse correspondent)
dichtbundel. En wat zijn persoonlijk
leven betreft, het voornemen om
„later" voorgoed in Italië te gaan
wonen.
Wij hopen, dat alles mee te ma
ken. Het kan alleen maar een ver
rijking van de Nederlandse lette
ren betekenen.
Het verhaal van
over fondsen beschikte, wanneer
„het sohip aankwam", dat wil zeg
gen wanneer Steenbergen als „Prix
de Rome" zUn toelage kreeg, was
het ons duidelijk, dat dit uitgesloten
Ty EPAALDE mensen ontmoet men te Rome op de Via Ve- de gevangenschap
netoandere op de Piazza Navona. De eersten behoren tot
het wat wufte, wereldse soort, dat ons ergens ook wel heel dier
baar is op voorwaarde, dat ze na hun schooldagen het lezen niet
helemaal hebben verleerd. Op de Piazza Navona ziet men meer
de stille genieters, die bij een glas goede wijn het Romeinse volks
leven. of wat daar nog van over is. gadeslaan en tegelijk de har
monie ondergaan van wat misschien wel 's werelds mooiste plein
is. Natuurlijk ontmoetten wij Bertus Aafjes. Nederlands meest
gelezen dichter, op de Piazza en niet in de Via. Het was geen
afspraak, maar écht een toevallige ontmoeting en we waren niet
weinig verbaasd, want we wisten niet beter of Aafjes zat rustig
„kasteelheer" te spelen in Zuid-Limburg.
Onze vriendschap is oud en bele
gen. hoe oud, dat kan de lezer zien,
wanneer hij Aafjes. „Reisboek voor
Italië", dat de naam draagt „Ca
priccio Italiano" opslaat en er de
„geschiedenis van een boevenpak"
naleest.
Het was uw correspondent, die
eenmaal het genoegen had de dich
ter en met hem Niel Steenbergen,
de beeldhouwer, en een Vlaams
schilder Rogier Vercruysen, uit de
Romeinse gevangenis te verlossen.
Hoe dat gebeurde staat tendele in
„Capriccio Italiano", Het andere
deel. aan Aafjes zelf tot nu toe on
bekend. ga ik hier straks vertellen.
Maar voor die ontmoeting van nu
ruim 20 jaar geleden, komt eerst de
ontmoeting van vandaag.
AT is de oorzaak waarom
Aafjes weer eens z(jn „moe
derland", zoals hij Italië
graag noemt, komt bezoeken? Hoe
vreemd het klinkt hij ziet er
beter uit dan ooit! zijn dokter is
van oordeel, dat hU overwerkt is en
wat rust nodig heeft. Ja, hard wer
ken doet hij eigenlijk wel. Hoeveel
boeken, hoeveel gedichten, hoeveel
artikelen heeft hU geschreven en
dat terwijl hij nog geen 50 jaar is!
Maar rust in Rome? „Neen", zegt
hU. „Natuurlijk niet. Ik kom hier
maar even om te zien. of de stad
nog zo ongeveer dezelfde is. of er
nog iets staat van dat oude Rome.
waar wij allemaal ao verliefd op
waren en zijn.
„Ik zit te rusten In een klein
plaatsje dicht bi) Florence". Het
bleek al gauw, dat dit rusten toch
maar heel betrekkelijk is. want te
gelijkertijd onderhoudt hij voortdu
rend contact met baronesse Van
Wassenaar, een geboren Italiaanse,
die enkele boeken van hem heeft
vertaald en ook nu aan een verta
ling bezig is. „Morgen bloeien de
abrikozen", is in het Italiaans ver
schenen. Vreemd genoeg werd die
mooie titel in het Italiaans niet
gewaardeerd en het boek komt hier
uit als „Wahlb", de naam van een
der hoofdpersonen en een in Arabi
sche landen veel voorkomende Jon
gensnaam. Verder ls de grote uitge
ver Mondadori bezig aan een groot
luxe-boek „De mooiste steden ter
wereld" en daarin zijn de bladzij
den over Amsterdam van Aafjes.
Wie onder de thans levenden zou
moedig". En hoe de bevrijding pre-
clee in zijn werk Is gegaan, weet
Aafjes zelfs nu nog maar half. Wjj
beter over onze heerlijke hoofdstad
kunnen schrijven dan de Amster
damse jongen, die eenmaal dichtte:
„Amsterdam, voor wie aan uw
grachten ontlook, schoner, vriende
lijker en grijzer, dan welke stad ter
wereld ook?"
Dezelfde uitgever wil ook Aafjes'
kinderboek ..De kleine Isar, het vier
de koninkje" in het Italiaans uitge
ven en ondertussen loopt de schrij
ver alweer met allerlei nieuwe plan
nen rond.
Graag zou hij de „Odyssea" in
het Nederlands willen vertalen Dat
is natuurlijk al door velen gedaan,
maar zijn bedoeling is een vertaling
in verzen, doch op een eenvoudige,
ook voor minder geletterden bevat
telijke wijze. Daar zouden dan
voetnoten en opmerkingen bij ko
men betreffende de plaatsen, welke
Ulysses heeft bezocht op zijn lange
reis. plaat.sen. die Aafjes op zyn
beurt alle heeft gezien Een ander
plan is het moderniseren van een
der blijspelen van Aristophanes, bij
voorkeur „De vogels". Plannen ge
noeg, plannen ook voor een nieuwe
EN nu het verhaal over de Ro
meinse gevangenschap, zoveel
jaren geleden. Aafjes' kant van
het verhaal vindt men als gezegd in
„Capriccio Italiano" waarin hij zo
aardig beschrijft, hoe tenslotte een
vriendelijke heer met grijzend haar.
die „evenveel van een iwarthemd
weg had als de keurige heer Chap
lin" onze drie jonge artiesten uit de
gevangenis naar de „Questura Ge
nerale". het hoofdbureau van politie,
terugbracht. Zjj waren beschuldigd
van „belediging van het fascistisch
Italië" en wisten niet goed, waarin
die misdaad eigenlijk bestond. Ztf
wisten ook niet, dat zij u-eer op vrije
voeten waren, vóórdat een blijkbaar
weinig welsprekende commissaris
van politie drie maal had uitgeroe
pen „het fascistische Italië is groot-
waren die avond veel te vrolijk ge
stemd om daar lang over uit te wij
den.
Het waren bewogen dagen. Cham
berlain, Dal ad i er, Mussolini en Hit-
Ier waren op weg naar München en
niemand kon toen nog voorzien, dat
Chamberlein zo weinig ruggegraat
zou tonen en dat de dreigende oor
log zou worden uitgesteld tot een
voor Hitier veel gunstiger moment.
Daar een journalist in zulke ogen
blikken op zijn po6t behoort te zijn,
onderbraken wij een korte vakantie
en ijlden naar Rome Een der eerste
dingen was natuurlijk een telefoon
tje naar het Nederland® Historisch
Instituut om contact te nemen met
de vrienden. Er was niemand dan
de portier, die vertelde, dat zij al
twee dagen niet boven water waren
gekomen. Ze zUn zeker naar Napels.
Wel wetende, dat het drietal alleen
was. Een telefoontje aan de ooneul-
generaal had al even weinig effect»
„Wanneer drie Jongelui twee nach
ten niet thuis komen, dan la dat
toch met Iets om zich over op te
winden. „Cherchee la femme" zed
hijMijn betoog, dat de tijden wel
erg bewogen waren, had geen effect.
Maar onze Italiaanse ervaring ging
iets dieper en we begrepen, dat er
let® ernstigere aan de hand was dan
een vrouwengeschiedenis. We gin
gen dus naar de politie. Zoals te
verwachten was. weigerde men daar
enige Inlichting te geven. In Italië,
zeker ln die tijd pleegt de politie
niemand, zelfs de naaste verwan
ten niet. op de hoogte te stellen van
een arrestatie.
De ingeving
EN dus moest er een plannetje
worden uitgebroed. En de inge
ving kwam onverwijld I
We vroegen een interview aan
met de directeur van de Romeinse
strafgevangenis. De „Regina Coell",
welke mooie naam „Koningin des
hemels" betekent. Een persgesprek
om onze lezers te kunnen inlichten
over de hervormingen in het gevan
geniswezen door het fascistisch re
gime ingevoerd Zo Iets wordt aan
een Journalist niet geweigerd en dus
zaten we een uur later ad in de
werkkamer van de gestrenge heer,
die over wel en wee van Rome's ge
vangenen beschikte. Wij veinsden
de grootste belangstelling voor zjjn
uiteenzetting over alle verbeterin
gen onder Mussolini's bewind tot
stand gebracht Toen dit onderwerp
terdege was behandeld vroegen we,
als of het Iets bijkomstigs gold:
„Rome herbergt steeds heel veel
buitenlanders. Ik neem aan. dat u
dus ook wel eens niet-Italianen on
der uw gasten telt". En toen de di
recteur dat beaamde, volgde onmid
dellijk: ..Kunt u m|J misschien cij
fers geven over het aantal Fransen,
Duitsers, Amerikanen, enz., die pef
laar met uw inrichting kennisma
ken? Door die cijfers te vergelijken
met het aantal vreemdelingen van
elke nationaliteit, die zich in Rome
ophouden, krijg ik een Interessante
statistiek". De directeur zag dat ln
en ik kreeg de cijfers. En toen kwam
mijn belangrijkste vraag: „Heeft u
ook wel eens Nederlanders?" Hij
trapte erin. „Op het ogenblik Juist
vijf. Jongelui Eën ervan ls eigenlijk
een Belg maar hij behoort bij de
groep" Ik wist wat ik weten wilde.
En toen begon het pleidooi. Na
voorzichtig te hebben uiteengezet
dat Ik ze waarschijnlijk kende, be
gon ik zijn IJdelheid te strelen. Als
man van studie tenslotte is de
directeur van een gevangenis
Iemand die een zeker niveau heeft
bereikt zou hij begrijpen hoe
naar het zou zijn, wanneer ln het
vaderland van de betrokken Jonge
lui bekend werd dat ziJ zich ln
Italië hadden misdragen. Hun stu
die zou er door kunnen mislopen.
En zo een hele tUd door. Het had
succes1
We hadden met een brave man te
doen. die tenslotte, bijna met tra
nen in de ogen. de politie ging op
bellen om te vragen, wat de jonge
lui eigenlijk hadden misdreven. En
toen was het nog slechte een kwes
tie van administratie. De vaak
kwam niet voor een rechter (het
geen belachelijk zou rijn geweest!
en de jongelui, niet drie roal* Aaf
jes vertelt, maar vijf. dat er twee
toevallige bezoeken aan Rome b|J
waren, verlieten ronder heimwee
„de koningin dee hemels". De bood
schap van Glultetta heeft ons nooit
bereikt. Of Ie het een dichterUjka
vrijheid van AafjesT....
Het schikken van bloemen ls
*en zeer prettig werkje; vrijwel
i Iedere hulsvrouw houdt zich
hiermee tegenwoordig bezig. Er
worden zowel ln de stad als op
het platteland leasen gegeven in
het schikken en verzorgen van
bloemen en ze worden door veel
dames bezocht. Daar kan men
leren welke kleuren wel en welke
niet met elkaar verwerkt mogen
worden en dat men snijbloe-
tnenvoedsel in het water rnoet
doen om langer plezier van de
bloemen te kunnen hebben.
Voorts dat houterige stengels
van onderen met een schrrp
mesje open gespleten moeten
worden; ze zullen het water dan
veel beter opzuigen. Men zal u
er ook leren dat heus niet altUd
grote bossen bloemen nodig zijn
om er iets moois en gezelligs
van te maken. Aan de afbeelding
kunt u dat trouwens ook zien:
twee flamingobloemen zijn al
I voldoende voor deze hoge vaas
in het ls toch echt iets bijzon-
Iers geworden.
Nu volop bloemen uit eigen
tuin geplukt kunnen worden. Is
dat schikken van enorm veel be
lang. Men zal u ook vertellen dat
bloemen liever niet geplukt moe
ten worden, doch dat men er een
icherp mesje voor gebruiken
moet; de wond zal dan glad
rijn en de bloemstengels zuigen
het water beter op. Men zal u
ook leren werken met bloemen-
prikkers; stukken lood met ko
peren spijkertjes waartussen
men de bloemstengels kan ste
ken en die dan in elke gewenste
richting geschikt kunnen wor
den. Allemaal voordelen die u
zich niet moet laten ontgaan.
De bloemwinkeller kan u over
het algemeen wel aan de adres
sen helpen en anders weet de
bloemist het wel.
Men zal u allerlei aardige
stukjes laten maken; het is heus
een heel nuttige cursus waar u
veel zult opateken.
G. Kromdljk.
Twee flamingobloemen rijn voldoende.
man uit het zuiden heeft hem
niet verstaan: hij spreekt alleen
j Tamil.
De grijze man op de regerings-
Ibank verlaat ontmoedigd Azië's be
langrijkste parlement. Men voelt
met hem mee. Het buitenland kent
Nehroe voornamelijk als 's werelds
meest gedistingeerde revolutionair,
als vredesstrüder, klasseert hem als
„groot man". Maar zijn voornaam-
i ste functie is een andere. HU is de
I bindende factor, de geïncarneerde
eenheid van het onvoorstelbaar
verdeelde India.
De mensen uit het zuiden ver
staan die uit het noorden niet. De
moslims geloven aan andere dingen
dan de Hindoes, een deel van de
bevolking houdt zich bezig met het
i vereren van de koeien die met
serene witte koppen grote happen
1 uit India's economie nemen zonder
Ier iets voor terug te doen. Een
ander maakt staal en machines.
staat Mysore de hutten van onaan
raakbare Harjans in brand te ste
ken. Met de Harjans erin. Het
kastenstelsel is bezig te verdwijnen,
maar btjna elke huwelijksadverten
tie refereert eraan. De restanten
van dit verstarde stelsel van hori
zontale scheidslijnen bemoeilijkt
het verticale nationale bewustzijn.
Godheid
Voor de honderden miljoenen die
in wezen geen grotere gezamenlijk
heid kennen dan familie, dorp,
streek, taalgebied of geloof, wordt
India pas zichtbaar en hoorbaar als
de man in de witte tuniek met de
rode roos het spreekgestoelte be
klimt. Achter de figuur van „Pan-
ditji" verrijst dan het nevelig beeld
van iets groots. Maar Nehroe's
autoriteit berust minder op zijn ge
lijk dan op zijn figuur. Het is niet
de autoriteit van de politicus, maar
Zivak
Wie het wel gelooft, verliest de
werkelijkheid uit het oog. De bin
dende factoren in India zUn zwak.
Zij zUn: de Britse erfenis die niet
eeuwig kan duren, de persoon van
Nehroe wiens tijd opraakt, en een
gloednieuwe: de Chineese dreiging.
Met alle kracht heeft Nehroe de
laatste aangegrepen om er een
wapen voor India's eenheid van te
smeden. Hij heeft belastingen laten
invoeren die „het volk pijn moeten
doen". Maar de Chinezen kunnen
hun dreiging zeer nauwkeurigdo
seren. zo afstemmen dat zij India's
regering dwingt tot een krachtsin
spanning die het volk als niet
nodig en te zwaar ervaart.
Zo lang Nehroe er is, zal het
nauwelijks mogelijk zijn een wig
tussen volk en regering te drijven.
Maar wie of wat komt er na
