nr1
BIEDT
MUZIEKFESTIVAL
EEN RIJK PALET
V
lO 50
tZ 90
9Q 75
illl#
Henk van Ulsen ALS
MINNAAR ZONDER GEHEUGEN
Voor strand
en vakantie
Krevmborer
NATIONALE BALLET BRENGT
IN FESTIVAL GROTE NAMEN
]^Karajan realiseert
^repertoire-plannen
OVERSTELPEND PROGRAMMA
lm W9I
Alsof ik een ander zie
fantastisch
PAULA WESSELY
ERNSTIG ZIEK
Sonia Gaskell is tevreden
over liet in tien jaar bereikte
Zieke
long
vervangen
_VAN l/ALEN
erlcht 1 maart 1860
Vrijdag 14 juni 1963
Derde blad
rtkka -*■
(Van onze correspondent te Wenen)
rij
zondi
vaklj huidige muziekfestival van Wenen stond aanvankelijk in
verv| een ,,sostenuto"-teken, want het begon „ingehouden" en
hield zich van de gebruikelijke fanfare-stoten. Het was twee
vroe9cr ingezet dan tot nu toe gebruikelijk, en men behoefde
geen overdreven luidruchtige reclame onder de vreemdelingen
paken. daar deze nog op weg waren naar de Oostenrijkse
jfdstad. Dat wil echter niet zeggen dat het programma zuiniger
nzijn uitgevallen. Men krijgt integendeel de indruk dat het dit
nog overdadiger is, zó overstelpend zelfs dat men een soort
-«tegenwoordigheid zou moeten bezitten om de voorstellingen
[e wonen, die op hetzelfde ogenblik in verschillende gebouwen
£alen worden gegeven.
j Ook aan Von Karajan is het te Onder de verschillende koren die
I danken dat men in Wenen „Pellëas j jn Wenen optreden verdienen de aan-
et Mélisande" van Debussy in een dacht: een Liedertafel uit Berlijn,
j verrukkelijke, glinsterend-impressio- het koor van de Beierse Omroep en
nistische vertolking kan horen. Bo- vooral die Haghe Sanghers, die on-
vendien staan „Lulu" en „Wozzeck" der leiding van Jos Vranken op 10
i van Alban Berg op het programma, junj in de Stephansdom de mis van
I verder „Die Klugé" van Orff en „Zo- Diepenbrock en het Te Deum van
mernachtsdroom" van Britten. Nadat Monnikendam ten gehore zullen
I „Lulu" vorig jaar de grote verrassing brengen. Daags daarop zingen zu in
i" het „Theater an der Wien' 'was de grote zaal van de Musikverein.
Ai
1 komen de drommen van de bui-
landers slechts langzaam opzet-
toch zijn vrijwel alle voorstel-
vooral in de opera allang
ïrkocht. Alleen heel goed gesi-
srde vreemdelingen kunnen nog
kaartje kopen maar dan toch
een bij de portier van de duurste
ptels en natuurlijk met de nodige
Wie dus over goede relaties be-
hikt en over het nodige kleingeld,
n in de loop van dit Festival bijna
t gehele repertoire van de Weense
)era afwerken, want in deze vier
eken worden er alleen in de Staats-
>era, dus in het hoofdgebouw aan
Ring, 28 verschillende opera's op-
voerd. Daar zijn dan de opvcerin-
in in de Redoutenzaal en in het
heater an der Wien niet meegere-
ind en vooral niet die van de Volks- i
pera die ook nog 8 opera's presen-
naast 14 klassieke operettes.
Niet progressief
Het repertoire van dc Staatsopera
nunt beslist niet uit door een voor- i
litstrevend karakter, doch wat er
rordt geboden verraadt ongeveer
letzelfde recept, waaraan ook de an-
lere opera-instituten zich houden. I
let Weense repertoire vertoont in zo-
ter een eigen stempel, doordat het de
terken van Mozart (Figaro, Cosi,
Kauberflötc, Enthiihrung) en van Ri-
'hard Strauss (Rosenkavalier en In-
ermezzo) met bijzondere voorliefde j
terzorgt. Ondanks alle verzet van het
Deense publiek heeft Von Karajan
voor de Italiaanse opera in het Ita-
liaans een eigen plaats veroverd. Niet
alleen zün alle standaard-opera's
van Verdi, Puccini, Leoncavallo enz.
vertegenwoordigd, maar ze worden
ook door de beste Italiaanse krachten
ïo uitstekend vertolkt, dat men zich
een reis naar de Scala in Milaan kan
besparen. Als directeur van de Ween
se Opera en als mede-directeur van
de Scala beschikt en beslist Von Ka
rajan over zangeressen als Sciutti,
Simionato, Delia Casa en over zan-
ters als Gedda, Protti, Zampieri,
l&stianini, I'anerai en Taddei. Maar
hij beperkt zich niet tot Italianen.
Dat bewijst het optreden van Birgit
N'ilsson, Leontine Price, Schwarzkopf.
Seefried, Stich-Kandall en Gré
Brouwenstijn.
Weer veel Wagner 1
Bovendien is Von Karajan flink op
weg om ook het tweede gedeelte van
zijn repertoire-plannen te realiseren.
Hjj heeft namelijk het traditionele
Weense verzet tegen Wagner over
wonnen en nu staan reeds zeven
Wagner-opera's op de vaste lijst:
naast de Meistersinger, die men in
Wenen altijd heeft bewonderd, voor
al Parsifal. Tannhauser, Reingold,
Walküre, Siegfried en Gotterdam-
merung. Verreweg de meeste hiervan
worden niet alleen door Von Kara
jan gedirigeerd, maar hij heeft er
ook de regie en vooral de belichting
de Weners zeggen: de „verduiste
ring" van in handen.
Kort voor de opening van dit Fes
tival beleefde Wenen weer eens een
Von Karajan-crisis die ontstaan was
HERBERT VON KARAJAN
doordat Von Karajan als directeur te
lang afwezig was geweest. Maar aan
deze crisis was op slag een einde ge
komen. toen hij weer achter de lesse
naar stond en zowel vrienden als
tegenstanders biologeerde. Bü het
horen van zijn feilloze en meester
lijke interpretatie verstomt alle bet-
weterü. Bovendien treedt Von Kara
jan tijdens het huidige Festival
twaalf avonden op, grotendeels in de
Opera, maar ook als dirigent van
twee symfonie-orkesten. Zodoende
heeft hy Wenen weer weten te ver
zoenen en nu kan het weer een
stootje lijden tot de volgende cri
sis.
Niet „versteend"
Het repertoire is echter niet hele-
maal „versteend".
geweest, wordt dit opzienbarende
werk in dezelfde bezetting met Eve
lyn Lear en Paul Schoffler in de
hoofdrollen ook nu weer opge
voerd en zelfs met nog groter succes.
Op grond daarvan heeft de direc
tie van de Maggio Musicale te Flo
rence zich verplicht deze opera in
1964 op te voeren, wat ook in de Ver.
Staten het geval zal zün. Een gelijk
soortig succes wil men nu ook voor
het werk van een andere. Veel jon
gere Oostenrijkse componist verze
keren, namelijk voor de opera „Dan-
ton's dood" van G. van Einem. Zes
tig jaar geleden werd deze zeer mo
derne opera voor het eerst tijdens
het Festival van Salzburg opgevoerd.
Ook in het buitenland vond zij ster
ke weerklank, vooral kort geleden in
Berlijn, waar zelfs een Fischer-Dies-
I kau de hoofdrol zong. Toch is de di
rectie van het Theater an der Wien
van mening dat het internationale
opera-publiek nog niet genoeg door-
i drongen is van de markante schoon
heid van deze opera, zodat nu de
kans wordt waar genomen om voor
dit werk een plaats te veroveren on
der de moderne standaard-opera's.
Dit doel schijnt bereikt te worden.
want na drie lustra blijkt „Danton's
I dood" rijker en dieper te zijn dan
I men bij de première had vermoed.
Kortom: het werk heeft zich weten
te handhaven en wij zijn intussen ijl
ons oordeel rijper geworden.
Snijpunt tussen
Oost en West
Terwijl men ook nu weer niet
klagen kan over het optreden van de
beste solisten, die straks in systema
tische volgorde alle Festivals zullen
bezoeken, valt de medewerking van
buitenlandse orkesten in Wenen de
ze keer enigsins tegen. Naast het
London Symphony Orchestra, dat o.a.
door Monteux wordt gedirigeerd,
maakt men alleen kennis met het
Philharmonisch Orkest van Boeka
rest onder de uitstekende leiding van
G. Georgescu. Al is de prestatie van
dit ensemble bewonderenswaardig in
de weergaven van twee symfonieën
van Prokofjew, het haalt toch de
hoogste kwaliteit niet. maar wel ver
wijdde het de muzikale horizon. Tot
nu toe was namelijk dit ensemble
nog vrijwel onbekend in het westen.
Ook in dit opzicht blijkt Wenen een
snijpunt te zijn tussen Oost en West
en speelt het een rol als bemiddelaar
van zuiver spirituele waarden. Men
kan echter zeker zeggen dat het ver
blijf in Wenen voor de musici uit
Boekarest nog vruchtbaarder is ge
weest, want zij leerden een open we
reld kennen, waar kunst zich vrij
van elke politieke binding kan open
baren en ontvouwen.
Hierop komen wij nog nader terug.
Strandsets, 2- en 3-delig v.a. Iw.
Badslips en zwembroeken v.a. w»
Badjassen v.a.
HAARLEMMERSTRAAT 143 LEIDEN
In een donkere groene bomenlaan in Aerdenhout wandelt Henk
van Ulsen met zijn poedel. De bekende toneel- en televisie-acteur
heeft echter nog geen vakantie. Zijn uitstapjes zijn korte onder
brekingen op het inspannende filmwerk dat Van Ulsen in John
Korporaals ..De vergeten medeminnaar doet.
Iedere ochtend om zes uur staat hij op om flitsen te spelen uit
wat de minnaar zonder geheugen uit Rico Bulthuis' roman voor
schrijft.
's Avonds om acht uur is hij weer Om de eenheid in zijn rol te bcwa-
thuis. „Ik heb nog nooit een periode I ren heeft hU steeds de roman van
in mijn leven meegemaakt waarin ik I Bulthuis bij de hand om de draad
I van het verhaal vast te houden. In
l de lange pauzes tussen de uitputten
de opnamen door wandelt Van Lisen
op het landgoed van Kareol, waar
veel van de opnamen gemaakt wor
den. Een leegstaand huis, het eerste
betonnen woonhuis van Nederland,
fungeert in het verhaal als klinieK en
is bovendien als produktie-cen'.rum
ingericht. Precies 23 kamers telt het
pand dat in Jugendstil werd opge
irokken voor een Duitser, die in het
begin van deze eeuw steenrijk werd.
„De vergeten minnaar" is een zeer
mysterieuze film. Maar één effect zal
men niet gebruiken: dat van het ver-
dwenen huis. Want dat kan. De
j vroegere eigenaar liet namelijk een
nauwgezette kopie in zuid-Duitsiand
bouwen, een prachtige gelegenheid
voor mysterieuze verplaatsingen.
beurs van het ministerie stelde hem
daartoe in de gelegenheid. Van Ulsen
is juist weer terug in Amsterdam op
26 september om bij de première van
zün filmdebuut aanwezig te zijn.
Recordopbrengst
voor juwelen
Op de kunstveiling Sotheby in
Londen heeft een verzameling ju
welen giste. |Ji bijna viereneenhalf
miljoen gulden opgebracht. Dit kan
als een wereldrecord worden be
schouwd.
Een diamanten ring ging voor ruim
f 220.000 van de hand. Een schitte
rend smaragden garnituur werd voor
ruim f 175.000 gekocht.
Nu „Der Talisman" in plaats van „Stella"
HENK VAN ULSEN
als de minnaar
Maai' de geheimzinnigheden zullen
zich voornamelijk om Henk van Ul
sen zelf afspelen. „Vindt de Amster
damse acteur dit een plezierige rol?
Want ook voor de televisie speelt hij
steeds weer psychisch wat uitzonder
lijke types. „Ik zal daar wel naar toe
moeten", zegt hij berustend. „Geeft
u mij eens raad. wat moet ik anders
spelen"- vraagt hü of hij zelf in geen i
j andere mogelijkheden gelooft. Drie-
honderd instellingen zün er nu al j
gemaakt.
Nog eens zo'n aantal en dan stapt
hij op 10 juli in het vliegtuig naar
j Amerika om daar véél toneel, veel
televisie en veel musicals te zien. Een
I Het Wiener burg-
theater zou tijdens het
Holland Festival van
Goethe „Stella" spelen,
waarin de befaamde
j actrice Paula Wessely
I een van de hoofdrollen
I vervult. Deze is echter
onlangs ernstig ziek
geworden, waardoor zij
i geruime tijd niet zal
j kunnen optreden. In de
plaats van Stella zal nu
j een blijspel van Johan
I Nestroy ,Der Talisman'
j worden opgevoerd met
in de hoofdrollen Inge
Konradi, Alma Seidler,
Heinrich Schweiger en
Herman Thimig. De re
gie is van Rudolf
Steinböck.
zo uit myn gewone doen raakte,
vooral het wachten is fnuikend",
zegt hü- Toch is hü helemaal voor
hec filmmedium gewonnen, dat ove
rigens natuurlük veel overeenkomst
bezit met wat hij voor de televisie i
deed. Alleen voor het grotere film- 1
beeld dient met nog fijnere nuances
gewerkt te worden.
Aan het eind van een drukke film
dag kijkt Van Ulsen steeds naar de
rushes. Dat is zeer ongebruikelijk,
want de meeste acteurs, die zichzelf
tijdens de opnamen een keer op het
filmscherm terug zien gaan hun ma
nier van doen wat büpolüsten en dat
komt de continuïteit in een speel
film natuurlijk niet ten goede, vooral
niet als men weet dat bü de opnamen
kriskras door het verhaal gespron
gen wordt. Henk van Ulsen doet het
niet. „Het is of ik een ander zie"
(Van onze kunstredactie)
Het Nationale Ballet zal tijdens het Holland Festival in vijf
plaatsen een programma brengen van grote namen: een grondig
herziene Balanchine. een fonkelnieuw ballet van Taras. dat daar
mee zijn Europese première beleeft, een choreografie van de grote
danskunstenares Pearl Lang. die in enkele voorstellingen persoon
lijk de hoofdrol komt vertolken in de ..Persephone en voorts een
abstract ballet van de beide Hagenaars Witaly Osis en Kees van
Baaren.
in Amerika werd gedanst. Op muziek
van Strawinsky kunnen twaalf dan
sers en één danseres er hun virtuo
siteit in bewijzen. Taras zal in de
toekomst nog eens naar ons land
terugkomen om een nieuw werk van
Balanchine in te studeren.
De uit Riga afkomstige balletpeda
goog die tegenwoordig aan het
Koninklijk Conservatorium verbon
den is heeft op muziek van Kees van
Baaren in „Les variations dodecapho-
niques" deze muziek getracht te por
tretteren. Deze wordt in vijf variaties
gedanst door twaalf meisjes.
Het vierde ballet, „Persephone" van
Pearl Lang—Meyer Kupferman, geeft
een aanduiding van het helse schep
pingsproces van de kunstenaar.
Vier balletten
Gisteren zün tüdens een te Amster
dam gehouden persconferentie de
vier uit te brengen balletten nader
toegelicht en is iets verteld over de
plannen van het Nationale Ballet in
het komend seizoen.
Bü het ensemble van Sonia Gaskell
werd oorspronkehjk de Parijse en
dus eerste versie van Balanchine
„Symfonie in c' ingestudeerd. In
Amerika wijzigde de choreograaf dit
werk aanzienlük. Bovendien is men
met de danszetting van Bizet's Sym
fonie wat gemakkelüker omgespron
gen. In ons land werd dan ook een
allesbehalve vlekkeloze uitbeelding
van Balanchine's ideeën op de plan
ken gebracht. Dankzü John Taras
heeft men nu hier ook de versie van
het New York City Ballet overge
nomen.
John Taras studeerde voorts voor
het Festival zün „Arcade" in, een
ballet dat dit voorjaar voor het eerst
Samengaan van
modern-klassiek
Sonia Gaskell verklaarde dat zü
het gevoel heeft bereikt te hebben
wat zü zich een jaar of tien geleden
voor ogen heeft gesteld, een Neder-
lands dansensemble met een zeer ge-
varieerd repertoire, dat het samen
gaan van modern en klassiek bewijst.
Haar groep heeft nog nooit eerder de
kwaliteit en de hogomeniteit van dit
moment gehad, alle dansrichtingen in 1
het wereldrepertoire zijn bü het i
Nationale Ballet vertegenwoordigd. 1
Het afgelopen seizoen was financieel
bijzonder gunstig en in het komende
seizoen zijn er bijvoorbeeld in Den
Haag al meer abonnementen ver
kocht dan vroeger.
Het toekomstige optreden in Salz
burg mag gezien worden als de kroon
op het werk van het Nationale Ballet.
Dat betekent niet het enige optreden
in het buitenland. Over tournees door
Noord- en Zuid-Amerika, Japan en
de landen achter het ijzeren gordijn
wordt onderhandeld.
Het streven van de groep is nu in
de allereerste plaats op consolidatie
gericht. Maar er zullen ook in het
a s. seizoen werken aan het reper
toire worden toegevoegd, o.a. van
Rudi Dantzig. Conrad v. d. Weete
ring, Leonie Kramer en Kathleen
Smith. Sonia Gaskell hoopt dat on
derhandelingen met de Russische
autoriteiten ertoe zullen leiden, dat
Wasily Chomjakowa naar ons land
kan komen om de complete uitvoe
ring van ..Het Zwanenmeer" in te
studeren. Men verwacht veel van de
prijsvraag onder de jeugd om ballet
scenario's te schrüven.
Het tableau de la troupe ondergaat
in het komende seizoen vrüwel geen
wüzigingen. De Amerikaan Scott
Douglas wordt In het ensemble opge
nomen. Jan Arntz zal een deel van
zün krachten aan de televisie geven.
Hij blüft echter ook aan het Natio
nale Ballet verbonden.
Beeldhouwers op
Madurodam
Wisseling functie van
hoofdvlootaalmoezenier
bh k b. van 29 mei is met Ingang
In het kader van het Holland Fes- Van 17 juni aan monseigneur J F
tival 1963 is vandaag een openlucht- m. de Sain, in rang geluk gesteld
expositie van beeldhouwwerken ge- lmet kapitein ter zee, op diens ver-
opend op Madurodam door de Bel- zoek eervol ontslag verleend als
gische ambassadeur in Nederland, hoofdvlootaalmoezenier wegens lang-
Zijne Excellentie F. X. baron van der I durige dienst. Als zijn opvolger is
Straten Waillet, als deken van het benoemd dr. L. a. M. Goossens. thans
Dezer dagen is een door kanker
aangetaste long van een 58-jarige in
woner van Jackson, in de Ameri
kaanse staat Mississippi, door die
van een andere man vervangen. De
operatie heeft drie uur geduurd. De
behandelende geneesheren verklaar
den na afloop dat de patiënt het
goed maakt. Er kon evenwel nog
niets gezegd worden van de resul
taten op lange termijn.
De schenker en de ontvanger van
de long waren geen familie van el
kaar. Hun namen zijn niet bekend
gemaakt.
Men meent, dat dit de eerste ope
ratie van deze aard is. Zij werd uit
gevoerd, nadat eerst zeven jaar
proefnemingen met dieren waren
genomen.
Titan-squadron
operationeel
De Amerikaanse luchtmacht heeft
bekendgemaakt dat de eerste afde
ling intercontinentale Titan II-ra
ketten bedrijfsklaar is. Het is de
eerste afdeling van de zes die dit
jaar in gebruik zullen worden ge
nomen.
De Titan-II kan een tweemaal zo
zware lading vervoeren als alle an
dere intercontinentale VS-wapens.
De raket wordt „Instant ICBM" ge
noemd en kan binnen een minuut
worden afgevuurd. Zü wordt aange
dreven door vloeibare brandstof en
wordt ondergronds opgeslagen en af
gevuurd.
corps diplomatique.
Naar deze tentoonstelling, waaraan
een .Madurodam kleinplastiek" is
verbonden, zün werken ingezonden
uit België. Denemarken. Duitsland,
Engeland. Finland, Frankrijk, Italië,
Luxemburg. Noorwegen. Oostenrijk,
Polen, Tsjecho-Slowakije, Zweden,
Zwitserland en Nederland.
In de jury hebben zitting de beeld
houwers d'Hont, Killaars, Kneulman,
Rooyackers, Roth en v. d. IJssel en
de directeur van Madurodam, de heer
G. G. Jungerius.
Door het grote aantal inzendingen
was het noodzakehjk de expositie
ruimte uit te breiden.
Mime-theater
Will Spoor
De Nederlandse mime Will Spoor
uit Amsterdam heeft onder de naam
„Mime-theater Will Spoor" een
I groepje om zich heen verzameld, dat
I is samengesteld uit Jessy Staercke,
Hans Weeda en Matthys van Hey-
in rang gelük gesteld met kapitein
luitenant ter zee, die met ingang van
17 juni in rang gelijk gesteld zal wor
den met kapitein ter zee.
Ter gelegenheid van het afscheid
van monseigneur J. F. M. de Sain als
hoofdvlootaalmoezenier en ae ambts
aanvaarding van zün opvolger zal op
maandag as. van 18.00—20.00 uur in
het Katholiek Militaire Tehuis in de
Van Akenstraat in Den Haag een
receptie plaats vinden.
ningen. Het Anjerfonds heeft voor
dit groepje een subsidie verleend. Zo
werd het mogelijk, dat het zal debu
teren op dinsdag 18 juni in De Brak
ke Grond. Daarna zullen nog voor
stellingen gegeven worden op vrijdag
21 juni en op maandag 24 juni.
Uitgevoerd wordt een bijna geheel
nieuw programma: o.a. „De Hanen'
(een schijngevecht tussen twee
hanen). Verder Pierrot en het
sprookje Fantasmagorie.
Will Spoor is een leerling van
Étienne Decroux en heeft o.a. met
Marcel Marceau samengewerkt.
met kurk tak
groen
bruin
mmmmmam" Voor Schoenen
DONKERSTEEG 21
