trawinsky's „De zondvloed": /erk van een groot meester kunst kaLeiöoscQQP Moeilijke partituur Innemend concert in de St. Lodewijkskerk Jaloerse weduwnaar hoort drie jaar eisen MYTHE VAN DE MENSHEID Huishoudster met mes gestoken §1 E mm BBHn BRONZEN SCULPTUUR VAN WESSEL COUZIJN ONTHULD Voor nieuw gebouw Unilever Alma Materkoor niet solisten Leny Stevens en Cor Niessen «richt 1 maart 1860 Woensdag 12 juni 1963 Derde blad no. 30979 Volmaakte uitvoering Men mag niet aannemen, dat „De I Zondvloed" een veelgespeelde opera wordt, want alleen een muzikaal en scènisch en volmaakte uitvoering, als de Hamburgse première was, doet dit I werk volledig tot zyn recht komen. Dit zeer hoge peil maakte ook, dat de première, die in het kader van de dit jaar gehouden „Festliche Opern- y abende" voor een internationaal publiek plaatsvond, groot succes oogstte. Strawinsky werd persoonlijk luide toegejuicht. Dit gold echter I waarschijnlijk meer de persoon van de componist dan zijn werk. dat aan 4 de toehoorders de hoogste eisen stelt en zich slechts zeer moeilijk aan i hem ontsluit. Ned. Kamerkoor liad succes in Zuid-Afrika Het Ned. Kamerkoor is gister middag, na een tournee van twee en een halve week door Zuid- Afrika, in ons land teruggekeerd. De 18 zangers en zangeressen van het koor hebben onder leiding van dirigent Felix de Nobel 14 concerten gegeveno.a. in Johan nesburg, Kaapstad, Pretoria en Durban. Afwisselend voerde men twee programma's uit: een moei lijk repertoire (in de grote steden) en een eenvoudiger programma (op het platteland Een van de concerten werd spe ciaal voor de Afrikaanse neger bevolking gegeven. Het koor bewaart aan deze laatste tournee naar de heer de Nobel zei „allerprettigste herinneringen". De gedachten gaan zelfs al uit naar een tweede trip door Zuid-Afrika, maar voorlopig zal daar weinig van kunnen komen, gezien het overladen programma van het Kamerkoor. Bin nenkort begint het Holland Festival en vervolgens gaat men optreden in Salzburg. België, Zwitserland en Duitsland. Men is druk bezig met de voorbereiding van een derde tournee door de VS. Zelfs heeft het Kamer koor al uitnodigingen voor tournees door Canada en Zuid-Amerika. Moderne mens in centrum De mythe van de mensheid werd door Günther Renmert, Westduits- land's belangrijkste operaregisseur, in de décors van Theo Otto als ge- (Van onze kunstredactie) 3 E naam van de bejaarde componist Igor Strawinsky is hecht verbonden met de Hamburgse Staatsopera. Toen Strawinsky leden jaar zijn tachtigste verjaardag vierde, eerde de Opera hem Ir een onvergetelijke balletavond aan te bieden, peestdriftige ovaties vielen de meester, die bij de uitvoering van I „Apollon Musagéte" zelf als dirigent achter de lessenaar stond deel. Het lag dan ook wel voor de hand. dat de première van awinsky's jongste werk ..De Zondvloed" onlangs eveneens in ;e wereldberoemde Opera plaatsvond. tze in opdracht van de Ameri- nsc televisie geschreven, slechts minuten durende „musical play" in dezelfde trant geschreven als 145 Jaar geleden ontstane werk khaal van de soldaat", fcawinsky maakt in „De Zond- iü" gebruik van dezelfde kunst- fcige uitdrukkingsmogelijkheden Itatief. dialoog, pantomime en Es. maar thans zijn er bij dit werk b- en koorzang en het instrumen- num van een groot orkest aan kevoegd. In dit muziekspel is [awinsky er op meesterlijke wijze geslaagd, door middel van tafere- I de Schepping, de Zondvloed en t hernieuwde contact van God met mensheid uit te beelden. Dit alles j omgeven met schitterende God- jende koorzang. Robert Craft, jawinsky's assistent en tevens diri- Dt bi) de première in Hamburg tide de tekst samen uit passages h het Oude Testament en oud- IgeLse mysteriespelen. Koel en streng In het scenische gebeuren over- lersen de spreekrollen een ver- lier, Noach, Noaeh's vrouw en zyn men. Zangpartijen zyn alleen de em van God, als teken van het Ivennatuurlyke voor twee bassoli Sconcipiëerd en Lucifer satan en ang van de zondeval voor hel- tntenor. De bouw van de ark en het tonenvallen van de vloed zyn aan ft ballet voorbehouden. De muziek I gebaseerd op een twaalf tonen- leks, die viermaal geëxponeerd Imrdt. Het sLmultaanakkoord van feze twaalf tonen aan het begin pnboliseert als het ware Genesis. onderverdeling en uitbreiding j de reeks krygt Strawinsky de ihikking over alle middelen, die voor het zichtbaar worden van muzikale intenties nodig heeft, ritmisch en metrisch uiterst ge- i jompliceerde partituur Is koel, streng lijna karig en toont ondanks alle ge- ■fbstantieerdheid toch in elke maat 1 iet karakteristieke handschrift van JÖn schepper. De Hamburgse Staatsopera bracht onlangs de première van Strawinsky's jongste werk ..De zondvloed Bovenstaande foto toont de intocht van de dieren in de ark uit dit door Günther Ren- nert geënsceneerde musical play". stileerd improvisatiespel geënsce neerd. In het middelpunt van de symbolische handeling staat de mo derne mens, die in gewone kleding, slechts door maskers en een nauwe, bonte omslagdoek vervreemd, de zeer korte teksten zegt. Een stelling van zwarte planken dient als décor. De uitbeelding is zeer spaarzaam aan geduid, slechts de beide balletscènes en de Intocht van de dieren in de ark verlevendigen de statische monu mentaliteit. Geraffineerd toegepaste belichtingseffecten verduidelijken het gebeuren, tot aan het slot de regen boog in de vorm van een romaans portaal op de geredde wereld neer daalt en God's verzoening met de mens bezegelt. Boeken over kunst Wij ontvingen de navolgende lezenswaardige uitgaven over kunst: In de serie „Meulenhoff kunstge schiedenis" (onder leiding van André Held en D. W. Bloemena) verscheen „De Etruskische en Romeinse schil derkunst" van de hand van Arturo Stenico. docent aan de universiteit van Milaan, met tal van fraaie ge kleurde en niet gekleurde reproduk- ties geïllustreerd. De naam van de schrijver, een befaamd kunsthistori cus. waarborgt de waarde van dit 176 pagina's tellende fraai verzorgde boekwerkje. In de Sesam Archeologische Ency clopedie i uitgave Bosch en Keuning N.V. Baarni en staande onder redac tie van Leonard Cottrell. verschenen, telkenmale met een voorwoord van prof. dr. H. T. Waterbolk, hoogleraar in de prehistorie en de Germaanse archeologie te Groningen, de pocket delen 1. 2, en 3. De Sesam Archeolo gische Encyclopedie is een bewerking van The Concise Encyclopedia of Archeology, een uitgave van Hawt horn Books Inc. New York. Hieraan werken tal van deskundigen mede. De Nederlandse bewerking geschied de onder redactie van H. Dijkstra, algemeen voorzitter van de Neder landse Jeugdbond ter bestudering van de geschiedenis, met medewer king van Fr. v. Bellingen, voorzitter van het Oudenheidkundig Genoot schap Romana (België). De boekjes zijn met tal van foto's en tekeningen verlucht en bevatten een schat aan wetenswaardigheden op archeologisch gebied. De procureur-generaal by het Ge rechtshof in Amsterdam heeft giste ren een gevangenisstraf van drie jaar met aftrek en terbeschikking stelling van de regering geëist tegen een 53-jarige los-werkman uit Be- verwyk, die op 20 augustus vorig Jaar eerst zyn 27-jarige huishoud ster met een mes in de achterhals stak en vervolgens haar bezittingen met petroleum overgoot en in brand stak. Door snel ingrijpen van de Be- verwtjkse brandweer kon een felle brand spoedig worden bedwongen. De Haarlemse rechtbank legde destijds dezelfde straf op. „Een defect mens en erotisch ern stig gestoord noemde de als getuige (er waren er in totaal acht) gehoor de psychiater dr. E. Hartsuiker, de al meermalen in psychiatrische inrich tingen verpleegde verdachte. Na de dood van zijn vrouw, vijf jaar gele den kwam de 27-jarige mejuffrouw J. M. Fiseier in zijn woning aan de Beijneslaan als huishoudster. zy be heerde ook het geld van de weduw naar en van een van zijn kinderen. De man had al eens te kennen ge geven met mejuffrouw Fiseier te wil- len trouwen, doch zy weigerde. Een vakantiereisje van de jonge vrouw I naar Italië maakte volgens getuige- verklaringen de man waarschijn lijk erg jaloers, want nadien namen de ruzies tussen hen meestal toe. Tweemaal poogde de los-werk man zyn huishoudster te wurgen. „Ik mocht het huis niet meer uit", ge tuigde deze. maar op advies van een zenuwarts besloot ze midden augus tus toch het huis definitief te verla ten. Dat merkte de man op een mo ment, toen hij weer teveel gedronken had. In een dergelijke stemming was hij altyd erg gevaarlijk. Bij het in pakken van haar persoonlijke spul letjes viel hij de vrouw opeens van achteren aan. Pas later merkte ze dat ze in de hals met een filetmes was gestoken. Ze verkeerde enkele dagen in levensgevaar. Haar linkerarm zal altyd gevoel loos biyven, omdat een zenuw werd geraakt. „Als ze my xxujn geld maar had gegeven", zei de verdachte, die zich overigens van het gebeurde wei nig kon herinneren. De huishoudster antwoordde, dat ze het geld nog niet kon afgeven, omdat ze het loon van de man nog moest afhalen. „Deze man is een gevaar voor de maat- schappy oordeelde de procureur-ge neraal, die geloofde dat verdachte heel goed wist dat drankmisbruik hem ontembaar maakte. Het Hof zal 25 juli arrest wyzen. Advertentie Bij A. W. Bruna en Zoon, Utrecht, verschenen in de Zwarte Beertjes- serie Frans Hals door Wim A. L. Beren en Jheronimus Bosch door Antrony Bosman. In kort bestek wordt een uitstekend beeld van belde schilders gegeven. Vele afbeel dingen van schilderijen verhogen in niet geringe mate de betekenis van deze uitgaven. Tevens verscheen by deze uitgever „Teken aan de wand" (eveneens in de Zwarte Beertjesserie), een inlei ding tot de monumentale kunst door dr. Bettina SpaanstraPolak, ver lucht met 51 portretten door Cor van Weele en vier foto's van de tentoon stelling „Opdracht" in het Stedelyk Museum te Amsterdam door Carl Blazer. Dit boek overschouwt het facet, dat de beeldende kunst in ons land sinds een vyftlenital jaren ver toont. „Wil bevinden ons in een overgangsstadium, een groeiperiode, waarvan de uiteindeiyke wasdom niet is te overzien", zo wordt in het voor woord gezegd. Een aantal werken van Nederlandse monumentale kun stenaars, verenigd in de Vereniging van beoefenaars der Monumentale Kunsten, zyn gereproduceerd. Een uitgave, welke de geïnteresseerde vakkundig en volledig op de hoogte houdt. Ook werd by A. W. Bruna en Zoon. Utrecht, uitgegeven „Schatten uit de tropen", samengesteld onder auspi ciën van het Kon. Instituut voor de Tropen. Een keuze der objecten uit de collectie«: van het Tropenmuseum door dr. J. H. Jager Gerlings en mevr J. Pape—van Steenacker, met tekst van Albert Polak en Hubert F. Jans. De foto's zijn van Boy Lawson. 1 Het boekje geeft in woord en beeld een algemene indruk van diverse culturele uitingen in de tropengebie- den en is in zijn opzet byzonder ge- slaagd. Klagende musici I O 9 t Musici van het Zweedse t 9 radio-orkest hebben te ver- f 9 staan gegeven dat zij niets f 9 moeten hebben van ultra- 9 I moderne muziek welke hen i dwingt „hun instrumenten met geweld te lijf te gaan en a naar hartbrekende geluiden te luisteren". Om die ultra- moderne muziek te spelen, al- dus de cellist Folke Bramme 9 moeten wij onze houten in- 9 strumenten mishandelen tot 9 vemielens toe. Het orkest had 9 enige weken lang „zeer mo- i deme" muziek ingestudeerd l maar de musici konden de a repetities niet doorkomen a zonder watjes in de oren. „AZs J dit de uitdrukking is van eigentijdse muzikale creativi- 9 tèit, ga ik maar liever gauw 9 met pensioenaldus Bram- 9 me. ,£r moet toch wel iets 9 verkeerd zitten, als er orkest- i leden met ziekteverlof moe- ten gaan na repetities van a die modernistische muziek a De componist Arne Mell- J naes gaf als commentaar hierop, dat „misschien een enkel instrument onaange naam kan klinken maar dat het bij de nieuwe muziek ten slotte gaat om een nieuwe i klank, door alle instrumenten tezamen voortgebracht. Maar zo voegde hij er aan toe, per- soonlijk houd ik toch niet van muziek die tot vernieling van de instrumenten leidt Jïnsemble opent met „Der Nachfolger" Sigrid Koetse verwacht baby 8#3 De toneelgroep „Ensemble" zal niet, zoals eerder gemeld haar nieuwe seizoen met het toneel stuk „Voerman Henschel" van Üauptmann openen, doch van- vege de actualiteit met „Der Nachfolger" van Reinhard Raf- \alteen stuk dat handelt over de 1auskeuzeen zich afspeelt in het <nclaaf te Rome. De première is 13 september te Til burg. De hoofdrollen worden gespeeld door Ko van Dyk, Max Croiset, Ko Arnoldi, Ton van Duinhoven, Ton *an Beek. en Alex van Rooyen uit Antwerpen, die in België mr. Higgins beeft gespeeld in „My Fair Lady". 'n totaal telt het stuk 30 medewer kenden. De vertaling is van dr. J Starink, de regie heeft Karl Gutt- riann en de kostuums en décors zijn van Jorg Zimmerman uit München Be actrice Sigrid Koetse (gehuwd riet de acteur Jan Retel) venvacht jn het najaar een baby en zal voor- '°pig niet optreden. Plecht ikheid te Rotterdam In Rotterdam heeft gisteren mevrouw mr. J. M. van Walsum- Quispel het grote bronzen beeld onthuld, dat door de Nederlandse beeldhouwer Wessel Couzijn is ontworpen voor het nieuwe ge bouw van de Unilever aan het burgemeester s'Jacobsplein. Voor het begrijpen van een dergelijk kunstwerk is naar zij zei tijd nodig en gewenning". Zij sprak de wens uit dat de Rotterdammers tot de overtuiging zullen komen, dat zij deze Couzijn nooit meer zouden willen missen. De onthulling geschiedde met een druk op een knop, waardoor een net dat voor het beeld was opgehangen werd verwijderd. KiiiiwIi4.-*>i*L vu» ney J. van den Bergh. vice-voorzilter UllalnCl i\ villi van dp Raad van Bestuur van de Unilever N.V, Hij wees er op dat (leze 11Ml „kunst" thans een belangrijke rol J speelt by de opbouw en de aankle- In de aula van het museum Boy- ding van vrywel elk nieuw gebouw mansVan Beuningen was tevoren van een grote maatschappij. Het het woord gevoerd door de heer Sid- I stond voor de Unilver vast, dat by het nieuwe kantoorgebouw 'n kunst werk moest staan van déze tyd, dat aan ons maar vooral ook aan onze kinderen en kleinkinderen zal tonen wat men in deze tyd in Nederland presteerde. Prof. dr. A. M. W. J. Hammacher directeur van het Ryksmuseum Kröl- lerMiiller, gaf een toelichting op de schepping van Couzyn. By dc keuze van een beeldhouwer voor dit gebouw heeft men zich in ternationaal georiënteerd en is zo tot de Nederlander Couzyn gekomen, van wie prof. Hammacher zei: „Hy is zelf als het ware een geboetseerde door de tyd". (Prof. Hammacher heeft Couzijn, die de oorlogsjaren in de V.S. heeft doorgebracht, na de be vrijding aangemoedigd, naar ons land terug te keren). Prof. Hammacher stelde vast dat het bij de architecten vaak ontbreekt aan de onmisbare oriëntatie in hun eigen tijd op het gebied der schilder en beeldhouwkunst, zy zullen de droom moeten prijsgeven dat de ar chitectuur als weleer de moeder van de kunsten zou zyn. Alleen een we el erzydse erkenning van architectuur en beeldende kunstenaar kan tot een nieuwe toenadering voeren. Die er kenning blykt allerminst uit de ar chitectuur, waarin in Israël de prachtige vensters van Chagall zijn geplaatst. Het R.-K. Alma Materkoor (dirigent Jan Smit), een aantal strij kers van de Rijnlandse Orkestvereniging. Leny Stevens (sopraan), Cor Niessen (bas) en de organist Jan van der Meer boden in de St. Lodewijkskerk een klein, doch belangstellend gehoor een con cert aan, dat in zijn betrekkelijke beknoptheid, een aantrekkelijk en geenszins gecompliceerd geheel vormde. Climax van het programma was het juichende, soms verstild aan doende „Te Deum Laudamus" van de Italiaan Domenico Cimarosa 1749- 1801), die hierin zyn befaamde opera stijl. welke zelfs van grote invloed op Mozart is geweest, niet verloo chent. Wie By Cimarosa vergeeste- ïyklng zoekt, komt meestal bedrogen uit. maar zyn compositorische kunde is onweerlegbaar. De sopraan Leny Stevens kon hier zowel letteriyk als flguuriyk haar „hoogste" troeven uitzingen en zy deed dit met glanzend en kern achtig geluid. Ook de bas Cor Niessen kwam uitstekend voor de dag; zyn gezond en sonoor klinkend materiaal zou zich voor de opera goed lenen. Daarvóór had het dameskoortje reeds met rein materiaal en klare toongeving bewezen, volkomen opge wassen te zyn tegen de „Canon a tre" van Sweelinck. Het ganse koor presenteerde zich vervolgens ui het ontroerende „Jesu meine Freude" van Buxtehude. zuiver omspeeld door het orkestje en het orgel, in een stylis- tisch verantwoorde opvatting. Ver schillende verzen waren aan de solis ten Leny Stevens en Cor Niessen toevertrouwd en zy deden zulks met bekwaam inzicht. Dat het lagere re gister Leny Stevens' sterkste rijde niet is, kwam hier echter wel tot uitdrukking. Zy moge zich in de toekomst op versterking van de draagkracht ervan toeleggen. Zestig procent van A'damse scholieren werkt in vakantie (Van onze A'damse correspondent) Niet minder dan zestig procent van het aantal leerlingen van de Amsterdamse voortgezette lagere- en middelbare scholen zal in de zomer vakantie een betaalde baan hebben. Deze schatting heeft het Gewestelijk Arbeidsbureau gemaakt op grond van de werklust van scholieren ge durende de vorige vakantie. Het be drijfsleven blykt zeer gesteld op deze jonge werkkrachten, die de spanning op de arbeidsmarkt, die in de vakan tiemaanden merkbaar is, helpen ver lichten. Het Gewestelyk Arbeidsbu reau heeft rich evenals vorig jaar voorgenomen te bemiddelen by de plaatsing van scholieren in de bedry- ven. Het wil voorkomen, dat jonge lui uit een te groot enthousiasme om geld te verdienen meer dan drie of vier weken van hun vakantie werken. Het aantal buitenlandse arbeids krachten in Amsterdam is op het I ogenblik gering. Van de 1400 Itali anen, die in de hoofdstad te werk waren gesteld, zyn er nog slechts 600 [over Er werken thans 620 Spanjaar den, welk aantal nog langzaam toe- noemt. De Spanjaarden werken o.a, aan de bouw van de IJ-tunnel. die volgens een overeenkomst geen be roep mag doen op de Nederlandse arbeidsmarkt. Tenslotte heeft de K1.M. 80 Portugezen in dienst op de luchthaven Schiphol, die zo goed bevallen, dat er een nieuwe aanvraag voor 50 Portugezen is ingediend. Kindje verdronken in teil niet water (Van onze Hilversumse correspondent) Het anderhalf jaar oude zoontje van een kermisexploitant is gister avond voorover in een teil met water gevallen en verdronken. Deze teil stond bü de woonwagen van de ouders op het terrein van de Expohal in Hilversum, waar de vader een attrac tie op het AVRO '40-terrein exploi teert. Een vrouwelyke agent heeft nadat de moeder het kind met het hoofdje onder water had aangetroffen kunstmatige ademhaling toegepast, doch de levensgeesten bleken reeds geweken te zyn. Namens Unilever bood hierop dr. P. Kuin, lid van de raad van bestuur, de schepping van Couzyn symbolisch aan de burgers van de stad Rotter dam aan. Het groen gepatineerdo brons vormt een boeiende tegenstelling met de strakheid van het blanke gebouw aan het rustige ruime plein zo nabij het centrum van de drukke stad. l)it beeld is het grootste moderne brons in Europa. Het harmonieert in zijn verhoudingen met de onniiddeliyke I achtergrond voor de ingangsluifel en met de vyver waarin het is geplaatst. In het luchtige „Laudate Jehovam" <Ps. 117) van Telemann bleek het orkestje de hierin vervatte moeiiyk- heden nog niet te beheersen: diverse onzuiverheden ontsierden het geheel. Maar de homogene, gave en fraaie afgewerkte koorzang waarin de bas sen voor een hecht fundament zor gen was ook hier voortreffeiyk. even als in de andere werkjes, onder de gedisciplineerde en levendige directie van Jan Smit. De pianist Jan van der Meer be speelde het orgel, dat slechts over geringe mogeiykhedem beschikt, met technische perfectie, doch in som mige gevallen leek ons de registratie aanvechtbaar. Een bekwaam pianist behoeft nog niet altyd een bekwaam organist te zyn, doch aangezien het orgel in deze kerk een beperkte dis positie heeft, schorten wy ons oordeel omtrent zyn kwaliteiten als organist liever op. In ieder geval kwamen de versle ringen en echo's in Sweelincks's Echo-Fantasie no. 15" boelend naar voren en viel zyn vakmanschap ln Pachelbel's Fuga in c kl. en de Suite in C gr. van Telemann bijzonder te waarderen. Ook onderscheidde hij zich vloeiend in de onderscheidene accompagnementen Zoals ge/egd: een kort concert, dat echter in zijn eenvoud een innemende indruk heeft gemaakt. Het Alma Materkoor heeft er zyn reputatie alleszins mee gehandhaafd. H. Voor tien miljoen geveild hij Sotlieby Op de kunstveiling Sothebv te Londen hebben gisteren 48 schilde rijen van impressionisten uit de nala tenschap wan de Schotse scheepsmag- naat Will Cargill het recordbedrag van ruim 10 miljoen gulden opge bracht. Een doek van Degas getiteld „Danseuse basculant en vert", bracht het meeste op: het ging weg voor ruim 1 miljoen gulden! Prijs voor kleinplostiek op Madurodam Onder voorzitterschap van prof. I'. Gregroire zal een internationale Ma- durodam-klein plastiek prys ad f 1500 (beschikbaar gesteld door Renault Nederland), worden uitgereikt op de Europese tentoonstelling van klein- plastiek. die op 14 juni op Maduro dam wordt geopend. In de jury hebben zitting de beeld houwers d'Hont Killaars. Kneulman Rooyackers; Roth, v. d. IJssel en dr directeur van Madurodam de heer G G Jungerius. De ten toons te .11 ing wordt gehouden onder auspiciën van het Nationaal Comité Nederland van Beeldende Kunsten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 5