«Biologie mogelijk wapen tegen I atomaire zelfvernietiging Verhoging A.O.W. zal nog wel even duren Fihns van deze week in Leiden Prioriteit bepleit boven kernfysica en ruimtevaart Oratie prof. dr. L. N. MDuysens Biofysica naar Schelpenkade PERSOONLIJKE LENINGEN AMSTERDAMSCHE BANK Problemen der fotosynthese Rijwiel- en bromfietstochten door een prachtige streek GERO-CASSETTE V ele jongeren in AMERIKA zonder werk Individuele RAILTOUR reizen .Jpgericht 1 maart 1860 Zaterdag 8 Juni 1963 Tweede blad no. 30975 1112 Prof. dr. L. N. M. Duysens (links) wordt gefeliciteerd door prof. dr. C. J. Gorter. ontwikkeling van de kernwaoens dreigt te vallen. Een wetenschapsgebied van groot belang is dat van de fysische en bio logische systemen, en het interessant ste systeem is het centrale zenuw stelsel van de mens, dat in belang rijke mate verantwoordelijk is voor het gedrag, het geheugen en de ge waarwordingen. Van de samenhang tussen gedrag en hersenprocessen is zeer weinig gekend en van het. ver band tussen gewaarwordingen en geheugen aan de ene en hersenpro cessen aan de andere kant is zo goed als niets bekend. Misschien is het mogelijk binnen niet al te lange tijd op objectieve wijze de aanwezigheid van ten dele door omstandigheden geconditioneer de denkmechanismen duidelijk aan te tonen, welke in de vroegere sa menlevingen een min of meer nut tige functie hadden, maar thans door j het aanwezig zijn van allesvernielen- de kernwapens tot zelfvernietiging van de mensheid dreigen te leiden. Als dit het geval blijkt te zijn. wat spreker vermoedde, dan is het mis schien mogelijk de leiding gevende groepen het bestaan van deze mecha nismen bewust te maken en hen er zo van af te brengen, zich door deze j mechanismen te laten meeslepen. Wil I men aan een groot dreigend onheil ontsnappen, dan moeten alle reële mogelijkheden beproefd worden. Vóór alles Politici kunnen met een schijn van recht weigeren te luisteren naar een groep fysici, als die suggesties wen sen te doen over de te volgen politiek, maar kunnen geen gehoor weigeren aan natuuronderzoekers, die over feiten uit hun eigen vak spreken. Het is daarom naar het inzicht van prof. Duysens meer dan tijd. met de grootst mogelijke prioriteit de snelst mogelijke ontwikkeling te be vorderen van de psychologie en an thropologic. van diverse sociologische wetenschappen en van de biologische I experimenteel een moleculaire en dus kleine structuur aangetoond zou kun- j nen worden, die met onze gewaar- wordingen geassocieerd is. Zjjn ge- u aarwordingen rechtstreeks geassoci eerd met een groot deel van de her- 1 senen. dan Ijjkt het verkrijgen van experimentele gegevens voor een uit- i gangspunt voor een universele theo rie een zeer moeilijke opgave. Prof. Duysens suggereerde tenslot te geheel nieuwe benaderingswijzen van dit probleem, zoals b.v. de in schakeling van de parapsychologie. Een orgineel idee is dringend nodig als Uitgangspunt voor een vermeer dering van kennis omtrent onszelf. Thans is deze kennis op zijn best onzeker of vaag. Na de gebruikelijke toespraak aan het eind van zijn oratie recipi eerde prof. Duysens in de ontvangst zaal van de Academie. selen afnemen.omdat er steefbmin- u h pp desnoods t,n kost, der te ontdekken overbluft. Dit kan mrd"dtltn- d„. thans bestenld over vijf jaar beginnen of over vijf- yn d ontwikkeUn van de Ml, M iiir'^hi n.. M 8 ruimtevaart en van de kostbaarste vermoedelijk niet duren. projeeten van de kernfysica. Daar 1 het aantal goede onderzoekers be- Meer ruimte nodia P*rk* is. gaat het te werk stellen van deze onderzoekers bij genoemde pro jecten ten koste van andere onder zoekingen, welke dringender zijn. eri Het is van het grootste belang, dat meer inzicht verkregen Iwordt in het mechanisme van de werking van de menselijke geest, wil de mensheid ontkomen aan de zelfverneitiging door een o oorlog met kernwapens. Prioriteit moet daarom gegeven worden de ontwikkeling van bepaalde biologische wetenschappen en wetenschappen van de mens en de samenleving boven de verdere z, ontwikkeling van de kostbaarste projecten van ruimtevaart enlschaal dan thans* mogelijk "is andere kernfysica. laboratoria van dienst kunnen zijn. rv. l i ij r j t xi m Pi als dit laboratorium beschikt over Igenwoordige quantummechanica met Dit bepleitte gistermiddag prof. dr. L. N. M. Duysens in zqn een grotere staf van goed geschooi- ^e hoogst iroielyke precisie het be sprekende over de relaties van de biofysica met andere wetenschappen constateerde prof. Duysens dat een goede opleiding in de biofysica andere biologische wetenschappen zal kun nen stimuleren waarvan omgekeerd de biofysica zal kunnen profiteren. Het biofysisch laboratorium in Leiden zal pas op een uitgebreidere In de toespraken na zijn oratie I deelde prof. Duysens gisteren mede. dat waarschijnlijk over ongeveer een jaar meer ruimte ter beschikking zal komen voor de Leidse biofysica, waardoor er meer plaats komt voor kandidaten in de fysica, biologie en chemie om experimenteel te werken op biofysisch gebied. Prof. Duysens doelde hiermede op de plannen, de voormalige wolfabriek van Parmentier aan de Schelpenkade voor de Universiteit in gebruik te nemen. Voordat de biofysica deze nieuwe ruimte zal kunnen betrekken, moeten er nog vele verbouwingen plaats vinden, waarmee men nog geen aanvang heeft gemaakt. Franse Senaat is tegen nieuw O belastingvoorstel De Franse Senaat heeft de rege ringsvoorstellen voor nieuwe belastin- j gen verworpen, die tevoren in eerste lezing door de nationale vergadering al waren aanvaard. Een gemengde commissie uit beide kamers zal nu nieuwe voorstellen moeten ontwerpen met de bedoeling aan de bezwaren der oppositie tege moet te komen. Generaal De Gaulle heeft ook nog een andere reden zich opnieuw over het parlement te „beklagen". Sedert enkele dagen spant de oppo sitie in de Nationale Vergadering zich in de debatten over het Frans- Duitse verdrag op de lange baan te schuiven. Mocht die poging stranden dan wil het democratische centrum het verdrag vooraf doen gaan door ccn tekst waardoor de oorspronkelijke worden verstrekt door de financieringsmaatschappij MAHUKO N.V. in alle kantoren van de In ons bericht van gisteren over de verhoging van uitkeringsbedragen so ciale verzekeringswetten zijn gelden de uitkeringsbedragen vermeld voor de A.O.W. en A.W.W. Die bedragen waren ontleend aan de brief, die de minister van Sociale Zaken en Volks gezondheid aan de S.E.R. had gezon den. toen hij advies over deze mate rie verzocht. De vermelde uitkeringsbedragen waren van belang zo vernemen UCII tc&olr WaniuWl vist <W>| .->^1 uurchjhi- waicil tan uciaiig w va noiiiai Fysica en bewustzijn opzet van generaal De Gaulle nogal wij —voor de berekening van het Na dit voornaamste praktische pro bleem van de mensheid besproken te hebben, vroeg prof. Duysens aan dacht voor het zijns inziens belang rijkste theoretische probleem. Men zou kunnen zeggen, dat de te- In het begin van zijn oratie grens de prof. Duysens het gebied van de biofysica af tegen dat van de fysica en biologie door te stellen dat voor biofysisch werk een combinatie van fysische en biologische methoden, in zichten en kennis vereist is, welke de doorsnee bioloog of fysicus niet ter beschikking staat. De biofysica is overigens niet door een scherpe grenslijn gescheiden van andere we tenschappen. 1 Dc laatste jaren heeft vooral de moleculaire biofysica, gesteund door de quantumtheorie, zich sterk ont- j wikkeld. Als voorbeeld van moleculair bio- fysisch onderzoek behandelde prof. Duysens in zijn laboratorium \er- 'i richte onderzoekingen over de pri-T maire processen bij de fotosynthese, waarbij het mogelijk was met zeer gevoelige speciaal geconstrueerde op- j tische apparaten door het licht ge- 1 dreven moleculaire processen in de levende planten waar te nemen. Dat Nederland bij het onderzoek 1 van de fotosynthese thans een plaats 3 van betekenis inneemt, misschien wel de tweede plaats na de Ver. Sta ten. vindt zyn oorsprong in een ini tiatief van de Rockefeller Founda tion. Deze deed omstreeks 1936 met succes een beroep op tweê vooraan staande geleerden, de fysicus Crn- stein en de biochemicus Kluyver om een werkgroep in het leven te roepen op gebied van de spectroscopische biologie. Of de Nederlandse onder zoekers over twintig jaar een rol zul len spelen op nieuwe wetenschaps- minderen van honger, ziekte en over bevolking spreekt vanzelf, aldus prof. Duysens. Het is te hopen dat onderzoekers, die de hand zouden leggen op een effectief biologisch wapen, zich zeer Het onderzoek van de fotosynthese grondig zullen bezinnen of en hoe zal echter niet met een spectaculaire deze ontdekking benut kan worden ontdekking ten einde zijn, maar ge - J- «—=--■ -«»- j leidelijk zal de frequentie van de ont dekking van geheel nieuwe verschijn gebieden, hangt af van initiatieven i welke thans genomen worden. en technische pas mogelijk wordt als de plannen voor een gro ter laboratorium gerealiseerd zuilen zijn. oratie in het Groot Auditorium bi de officiële aanvardinq van het ;de wetenschappelijke j r j t j medewerkers, hetgeen ambt van gewoon hoogleraar in de biofysica aan de Leidse Universiteit. 3 Prof. Duysens behandelde in deze oratie onder de titel ,,De bio fysica" voordien onderzoekingen over de primaire processen bij de fotosynthese welke in zijn laboratorium verricht zijn. Voorts sprak hij. behalve over het reeds genoemde grootste praktische probleem van de mensheid van thans, over het streven naar een universele theorie die fysica en bewustzijn bij de mens verbindt als het naar zijn mening belangrijkste theoretische probleem. grondig zal worden aangetast. Niette- i procentuele verschil tussen het ge- min is het waarjschynlijk, dat De Gaulle zijn vriendschapsverdrag met Duitsland met of zonder préambule toch wel door de kamers zal weten te slepen. schatte index-cyfer der lonen per 31 mei 1963 en de basisindexcijfers, zo als die voor de pensioenen krachtens de A.O.W. en de A.W.W. gelden. Deze ondeling verschillende basis- drag kan beschrijven van de atoom kernen en elektronen, waaruit elk le vend wezen is opgebouwd, en dus ook in principe de reacties van elk le vend wezen. Volgens spreker is er tot I dusver geen enkel naar genoegen re- Gevaarli ke produceerbaar experiment bekend. - dat deze bewering logenstraf. Niette- denkmechanismen min bestaan er nog andere dan door j Uo( fde quantummechanica te beschrijven lo^rhP^PtP^hanopn v^r hM vir" verschijnselen, namelijk onze eigen logische wetenschappen voor het ver- epWaarwortjmeen minderen van honeer. ziekte en over- gewaarwordingen Starten iti ZOETER II OUDE Zondag 16 juni is dit jaar de datum Het probleem is nu. een algemene waarop de 12e RUwieltochten in Zoe- theorie op te stellen, die enerzijds de terwoude worden georganiseerd. Er quantummechanica bevat en ander- zijn dit jaar drie verschillende moge- zijds ook een verklaring van de ge- lykhedcn om een toch te maken. De waarwordinge geeft. Er zou hoop meeste belangstelling zal ongetwij- zijn het begin voor een formulering feld ook nu weer uitgaan naar de rfj- van zo'n universele theorie, die fysi- uielpuzzelrit. in de volksmond beter om de mensheid van de afgrond te- I ca en bewustzijn omvat, te kunnen bekend als de sterrit. rug te trekken, waarin ze door de vinden als er ergens in de hersenen Men start hiervoor per paar tussen „Binnen kloppen' ten. Dan begint de lijdenstocht om met de president de grens te berei ken. Jordan beseft tenslotte dat hij voor een goed doel niet altijd de meeste plezierige weg kon bewande len. Op het beslissende moment doodt hij de humane bewaker, die van f 40.— of f 400. v. d. WATER, Haarlstraat 207 heeft het. De Gero-specialist. tweede weel STUDIO Het hupse verhaal over de levenslustige charmeur Bill Fer guson, die moeilijkheden heeft gekre- gen met zijn meisje Stella Napier hen heeft gevangen genomen en aan draait deze week opnieuw in het het nieuwe regime moet uitleveren, theater aan de Steenstraat. In kleu- i hoewel Jordan alle geweld haat. ren en op het brede doek ziet men de Een goede film. waarin Leslie Ca- avonturen van Bill tijdens zyn reis- ron als claire ZiCh beter in haar rol der-vergetelheid over het vasteland thuisvoelt dan David Niven als Tom. van Europa, waarbij hij bijzonder royaal is met exemplaren van de sleutel van zijn flat. Dat dit tot grap- i 'I pige complicaties leidt, ligt voor de 1J hand: zijn home in de Schotse stad j Edinburg is op zeker ogenblik geheel bezet met knappe meisjes, tot mate- loze jaloezie van Stella, met wie hy j| aanvankelijk weer vrede had geslo- I ten. Natuurlijk: eind goed. al goed. Maar voor het zover is hebben er g zich heel wat komische situaties voor i gedaan. Al bij al een brokje luchtig j n amusement, dat het, juist in deze jm warme dagen, wèl blijkt te doen. 1 Winchester 73 ïniiiiifiiniiiitiiniii Praag laat twee Duitsers vrij Tsjecho-Slowakye heeft twee Duit sers voortijdig vrijgelaten en hen donderdag de grens over naar Beie ren gezonden. Dit heeft het Beierse ministerie van Binnenlandse Zaken bekendgemaakt. Een der Duitsers werd in 1945 dooi de Engelsen aan Tsjecho-Slowakye overgeleverd en daar tot 20 jaar ge vangenisstraf veroordeeld. De andere Duitser werd in 1957 op een zaken reis in Tsjecho-Slowakye wegens spionage tot twaalf jaar gevangenis straf veroordeeld. Ontsnapt uit San Pablo Spannend LIDO Een knap, soms zeer spannend filmwerk, dat in de verte wat doet denken aan het in het begin van de jaren vijftig zoveel naam ma kende „Staatsgeheim". In een (gefingeerde» staat in Zuid- Amerika wordt de intrede van het nieuwe jaar gevierd op tweeërlei wij ze: de Engelse planterskolonie zingt het gebruikelijke "Auld Lang Syne" onder leiding van de directeur van de plantage. Bryant en de inwoners vinden het het juiste ogenblik om revolutie te maken, iets dat bij hen na eten, drinken en slapen komt. Een van de employees van de wat lafhartige Bryant is de wat te recht lijnig denkende en te eerlijke Jordan. (David Niven». Hij kan het op de parties, waar de onderlinge nyd on- j West Side Story Tweede week TRIANON Het spreekt vanzelf dat West Side Story, een film die in Amsterdam het tweede jaar is in gegaan en waarschijnlijk wel alle re cords op dit gebied zal slaan, in Lei den is geprolongeerd. De Amerikanen, die zich de laatste tijd op filmgebied wat overvleugeld zien door Fransen en Italianen, heb ben met de kleurrijke West. Side Sto ry weer eens een produkt afgeleverd, waarmee zij baanbrekend werk ver richten. Het is nog niet vertoond dat een samensmelting van musical en ballet in staat was vorm te geven aan zo'n dramatisch en aangrijpend ver haal als West Side Story. Het zal niet gemakkelijk, zo niet onmogelijk, zijn om dit effect, dit resultaat nog eens te evenaren. Het ballet, fors en uitbundig uitge- der de volmaakte kostuums pleegt voerd, heeft een zeer manlijke styl schuil te gaan, nooit uithouden, zeer ten ongerieve van zijn vrouw (de mooie Leslie Carom. Op het moment dat zijn vrouw hem zal verlaten, vindt Jordan de ex-president gewond in een auto en is alleen op deze wijze aanvaard baar in dit Romeo-en-Julia-achtige drama. Een ander hoogtepunt wordt ge vormd door de muziek, die werd ge dan Amerika's eerste dirigent van het ogenblik: de geneiale, fantasie rijke Leonard Bernstein. Hij heeft I West Side Story opgefleurd met een aantal melodiën. die de wereld van de lichte muze nog lang zal sieren. De Woestijnhavik Vijf jaar zoeken CASINO In „De Woestijnhavik" The Searchers) ziet men John Wayne bij wijze van spreken ouder worden. Dat is trouwens geen won der, want Wayne speelt in de film een stoere vechtersbaas die met een jongere metgezel in de woestijn van Texas en Nieuw Mexico vijf jaar lang naar een nichtje zoekt dat door een vijandige Comanche-stam is geroofd. Het meisje is ontvoerd tijdens een overval op een farm. toen de meeste mannen door de Indianen waren weggelokt. Tijdens de langdurige speurtocht komen de twee mannen herhaaldelijk in conflict met de Co- REX Een Winchester '73, een geweer waar de Amerikaan van de vorige eeuw een fortuin voor over had, speelt de hoofdrol in de gelijk namige film. Winchester '73 is een western, die zich in vrijwel niets van andere onderscheidt. Een zekere Lin wint bij een schiet wedstrijd het begerenswaardige ge weer. Het wordt hem al spoedig af handig gemaakt door Dutch Henry, een misdadiger, op wie Lin al jaren loert. Lin ziet zich echter genood zaakt de achtervolging voort te zet ten en tenslotte slaagt hij er in, de gangster, die een broer van hem blijkt te zijn, neer te schieten. Voor het zo ver is, is er heel wat 10 en 12 uur met een tussentijd van 30 of 60 seconden. Dit is afhankelijk van het aantal deelnemers. Al puz zelend legt men de ongeveer 75 km af. Ongeveer halverwege wordt in een bijzonder fraai gelegen café-restau rant een uur rust gehouden. Er bestaat dit jaar voor het eerst ook voor de bromfietsen gelegenheid om in actie te komen en te startten in een orientatietocht. De deelnemers hieraan startten tussen 12 uur en 12.30 ook met tussenruimte. Bij hun vertrek krijgen zy de opdracht zich te melden op een bepaald punt, dat niet eenvoudig te vinden is in een plaats op weg naar het rustpunt. Dit herhaalt zich later nog eens, waarna zij ook in dezelfde gelegenheid hun uur rust hebben als de wielrijders. De route die de bromfietsers berijden is in grote lijnen dezelfde als die van de fietsers is circa 80 km lang. Een derde mogelijkheid is voor hen die zeer ver weg wonen. Zij kunnen een z.g. sterrit naar Zoeterwoude rij den. Hun woonplaats is dan hun startplaats. Zij moeten onderweg stempels verzamelen om zo de afge legde afstand aan te kunnen tonen by afmelden in Zoeterwoude. Zij kun nen dat niet alleen op zondag 16 juni doen, maar ook op zaterdag 15 juni. Als herinnering krfjgen de deelne mers na afloop een fraai erelint aan geboden Voor de beste prestaties is een groot aantal bekers, lauwertak ken, kransen en medailles beschik baar. Voor de start worden alle rij wielen en bromfietsen van een fraai vlaggetje voorzien. In het tweede ge deelte van de rit zal zoals gebruikelyk een verversing worden aangeboden. De belangstelling is ook nu weer groot en vele namen staan reeds ge noteerd op de deelnemerslysen. Het inschrijfgeld bedraagt f 1voor de wielrijders, die zich dus per paar moeten laten inschrijven en f 1,25 voor de bromfietsen die individueel in kunnen schryven. Na 13 juni wordt dit bedrag met f0.25 verhogd. De minimum-leeftyd voor deelneming Wextern is 14 j*®1" Inlichtingen en inschry- ving by W. v. Leeuwen. Schenkelweg I 41 en Jac. v. d. Geest. Watertje 19. tel. 01715—229. indexcijfers voor deze pensioenen en de uitkeringsbedragen hebben echter inmiddels wijziging ondergaan als gevolg van de huurverhoging per 1 september 1962. Dc thans geldende uitkeringsbedra gen zyn derhalve: ouderdomspen sioen gehuwden f 2358 -, ouderdoms pensioen ongehuwden f 1518.-, wedu- wenpensioen voor weduwen met kin deren f2496.-, weduwenpensioen voor weduwen zonder kinderen, alsmede voor de tijdelyke weduwenuitkf ring f 1740.-, wezenpensioen van wezen tot 10 jaar f 552.-. wezenpensioen van wezen van 10 tot 16 jaar f 82 -, we zenpensioen van wezen van 16 tot 27 jaar f 1080.-. Het zal, zo vernemen wij verder, >0' wel even duren, voordat de al gemene maatregel van bestuur waar bij verhoging der uitkeringsbedra gen wordt vastgestel zal verschijnen. Het is. zoals bekend is, normaal, dat er een periode van circa drie weken nodig is voor het vaststellen van een index-cyfer van lonen. Dit betekent, dat het index-cyfer per 31 mei 1963 omstreeks 21 juni as. op zyn vroegst bekend kan zijn. Met het vaststel len van de daarop gebaseerde alge mene maatregel van bestuur gaat ook nog enige tyd heen. Om te komen tot de bepaling van de nieuwe uitkeringsbedragen is niet gewacht tot het indexcyfer per 31 mei 1963 bekend is, omdat er een tijdrovende procedure mee heen moet gaan en het in de bedoeling ligt de genen. die voor deze uitkeringen in aanmerking komen zo snel mogelyk te kunnen uitbetalen. Vaticaanse rouw Gisterochtend, na de voorlopige by- zetting van wylen Paus Johannes donderdagavond in de crypte van de Sint Pieter. is in een der kapel len van de basiliek de eerste requiem mis van de reeks van negen rouw dagen opgedragen. De laatste van deze missen, op 17 juni, zal als de officiële Vaticaanse rouwdienst gelden waarby diploma ten en staatslieden tegenwoordig zul len zyn. Gisterochtend waren 38 leden van het college van kardinalen aanwezig by de dagelykse vergadering voor het interim-bestuur van de Kerk. Eindexamen. Clir. Kweekschool Aan de Chr. Kweekschool te Lei den zyn geslaagd voor het eindexa men tweede leerkring de dames H. N. C Burggraaf te Alphen a. d. Rijn, H. A. M. Dulleman te Lisse. A. F. de Graaf te Haarlemmermeer, J. Hoogerdyk te Hazerswoude. A. M. Kastelein te Lisse en D. F. Koster te Amsterdam en de heren L. C. v. d. Bos te Noordwyk-Binnen, J. Janson te Oegstgeest, J. Jonk te Leiden en J. A. Lock te Leiderdorp. De Amerikaanse werkloosheidscij fers weerspiegelen een kritieke situa tie, die een van de meest explosieve maatschappelyke problemen in de ge schiedenis van de Verenigde Staten zou kunnen worden, aldus verklaarde gebeurd. Er moet een zware stryd minister van Arbeid Willard Wirti in tegen de Indianen gevoerd worden en Washington. Hij doelde daarmee op een sheriff moet een al even gewe- de krachtige stijging van het percen- tenloze schurk als Dutch Henry uit tage werkloze jongeren in mei met zyn brandend huis schieten. 2 procent tot 18 procent, het hoogste Het is merkwaardig, dat de beide pti| in de veertien jaar, dat voor deze broers by de eindstryd vry veel tijd groep cijfers worden bijgehouden. manches, terwijl onderlinge twisten nodig hebben, elkaar te raken, terwijl De totale werkloosheid steeg de af- evenmin van de lucht zijn. Samen- ze by de schietwedstrijd een stuiver i gelopen maand met 0,2 tot 5.9 pro- vattend: een western met veel kleur en vele spannende momenten. In de andere hoofdrollen ziet men Natalie componeerd door niemand minder Wood, Vera Miles en Jeffrey Hunter. uit de lucht kunnen schieten. De on- rent. Het totale aantal werklozen'be- dergang van Dutch Henry is weinig I droeg 4.1 miljoen, van wie 1.2 mil spectaculair: hy wordt getroffen en joen jongeren, meer dan 25 procent valt van een (hoge) rots. van het totaal. o 2Z S8 Voor een goede rei»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 3