neerlandica
Werd ten doop gehouden
louis couperus
kunst.
kaLeiöoscQQp
Louis d'Or uitgereikt
aan GUUS IIERMUS
Haags eerbetoon voor
Pa rijs beju be Ide
NedDanstheater
i mniemverking Leidse uitgever
Sijtlwff ,net Britse collega
Zilver voor Henk van l lsen.
Ank v.d.Moer. Andrea Domburs.
Z5 voor een gulden, óm.
Z5 sigaretten voor één
gulden entten bedoelen
we.ook: sigaretten/
Smaakvolle sigaretten.*Dos
vol-van-smaak. Dat mag
ook wel, vindt M niet
hlu dan, we zouden willen
zeggen, probeer ze eens,
Zwaartekrachtmetiiigen
dooi' de K011. Marine
m) schakel
over op
Gulfpride
Groot succes ondanks zware
concurrentie van La Gallas
Lange
zomerpantalons
13.50
Gisteren tentoonstelling in
liet Gemeentemuseum geopend
Werkloosheid
gedaald
Hondenmarkt West-Europa met
valse stambomen verknoeid
15 juni
r
richt 1 maart 1860
Vrijdag 7 juni 1963
Derde blad no. 30975
Buitenland kan
jonze letterkunde
Ieren kennen
In aanwezigheid van vele am-
assadeurs en andere autoritei-
tn van Australië, België, Cana-
a, Ceylon, Groot-Brittannië,
idia en de Verenigde Staten,
jjn gistermiddag in de Rolzaal
an de Haagse Ridderzaal door
e Leidse uitgever A. W.
ijthoff en zijn Londense collega
-N. Villiam Heinemann de eerste
vee delen van de door hen od-
erichte ..Bibliotheca Neerlandi-
a" aangeboden.
Staatssecretaris mr. Y. Schol-
tn verklaarde in een toespraak,
door deze samenwerking de
■r* Engelssprekende wereld beter
p££Han ooit tevoren in de gelegen-
ieid zal worden gesteld om een
iantal vooraanstaande Neder-
3ndse en Vlaamse schrijvers te
S| Geren kennen.
varmj wees erop dat niet alleen de
|rote Renaissance-figuren zoals
Ontdooft, Huygens en Breero onze va-
I lerlandse letterkunde vertegenwoor-
'eligen, maar meer nog de schrijvers
an onze eeuw. waarbij zeker fi-
juren als Stijn Streuvels, Felix Tim-
nermans, samen met Arthur van
"Bchendel en Louis Couperus moeten
worden gerekend. Nimmer tevoren
perden zoveel auteurs uit ons taal-
jebied bijeengebracht als in deze
Jpnieke reeks. Hij betreurde het. dat
knze letterkunde in de wereld van
kandaag zo slecht bekend is, wat me-
jte voorkwam uit het feit. dat er
weinig kundige vertalers waren.
Waar nu dit vraagstuk vrijwel is op
gelost, is er geen enkele reden waar-
j>m onze veelzijdige literatuur geen
fclaats in de wereld zou kunnen in
ternen. Hij wenste de uitgevers ge
luk met de eerste twee boeken:
Pd People and the things that
pass" (Van oude menschen de dingen
die voorbij gaan) van Louis Coupe
rus met een fraaie omslag naar een
schilderij van A. C. Willink, en The
Waterman" (De Waterman) van Ar
thur van Schendel, waarbij men voor
de omslag gebruik had gemaakt van
een tekening van Hendrik Chabot.
In het eerste boek zag mr.
Scholten tevens een waardig monu
ment voor de auteur, wiens honder- j
ste geboortedag over enkele dagen
zal worden herdacht.
In een nabespreking verklaarden
de beide uitgevers dat ze in vele lan-
den een barrière hadden te overwin
nen voordat het Europese boek ge- I
meengoed zou zijn geworden. MedeJ;
door de steun van het Prins-Rem-
hard-fonds is de eerste schrede ge-
iet op de weg naar een Nederland-
se wereldliteratuur.
In de Bibliotheca Neerlandica zul
len o.m. werken verschijnen van Von
del. Multatulie. Frans Coencn. J. van
Oudshoorn. Herman Teirlinck, Ge
rard Walschap en Willem Elsschot.
i: Nieuwe directeur
Gronings museum
Aan dra. A. Westers, conservator
van de afdeling kunstnijverheid van
het museum Boymans-Van Beunin-
gen in Rotterdam is met ingang van
|1 juli eervol ontslag verleend. De
ïeer Westers vertrekt naar Gronin
gen, waai- hij benoemd is tot tiirec-
:eur van het Museum voor Stad en
inde. In deze functie volgt drs.
/esters, van geboorte Groninger, de
heer Jos W. de Gruyter op, die be
noemd is tot hoofdconservator van
Ihet gemeentemuseum te Den Haag.
Drs. Westers ls 35 Jaar oud. Hij
studeerde kunstgeschiedenis aan de
universiteit te Groningen en trad op
mei 1956 in dienst bij het museum
Boymans-Van Beuningen. In de af
deling kunstnijverheid heeft hij zich
lin het bijzonder bezig gehouden met
majolica.
Tweemaal brons
In de stadsschouwburg „Odeon" te
Zwolle zijn gisteren de Louis Bouw
meesterpenningen-1963 uitgereikt tij
dens het tweedaags congres, dat de
Vereniging van schouwburg- en con
certgebouwdirecties. die de onder
scheiding heeft ingesteld voor de
beste toneelprestaties van het jaar.
in de Overijsselse hoofdstad houdt.
De gouden penning, de Louis d'Or.
werd toegekend aan Guus Hermus
van de toneelgroep „Centrum" voor
zijn optreden in beide eenacters van
Harold Pinter „De Collectie" en „Een
beetje pijn'' en in Lessings ..Nathan
de Wijze".
De zilveren Louis Bouwmeester-
penning ging naar Henk van Msen
voor zijn rol in „Een geboren leuge
naar" van Keith Waterhousc en I
Willis Hall.
De zilveren Theo Mann-Bouw-
mecsterpenning werd toegekend aan
Ank van der Moer van de Neder
landse Comedie en Andrea Domburg
van de toneelgroep Studio. Ank van
der Moer kreeg de onderscheiding j
voor haar vertolking van de rol van
Hekabe in Euripides' „Vrouwen van l
Troja". Haar opvatting van de rol I
werd volgens de jury gekenmerkt
door een waarlijk klassieke grootheid.
Andrea Domburg werd onderscheiden
voor haar rol van Winnie in „Geluk
kige Dagen" van Samuel Beckett,
voor de manier, waarop zij deze fei
telijk absurde figuur tot een levend
mens maakte. Om beiden te kunnen
eren heeft de jury besloten in plaats
van eenmaal de gouden, tweemaal de
zilveren Theo Mann-Bouwmeester-
penning toe te kennen.
Met de bronzen Louis d'Or-pen-
ning werden onderscheiden Jules
Royaards van de Haagsche Comedie,
voor de grote indruk die hij maakte
als Jonathan Rosepettle in „Oh, pa,
arme pa", van Arthur Kopit en voor
zijn bijdrage als de lakei Caraman-
chel in „Don Gil" van Tirso de Mo-
lina. De bronzen Theo Mann-pcn- 17 III
ning tenslotte was voor Do van Stek .T 1'ctllS -Xlil ISlllllSCllHl
van de Haagsche Comedie, die op
nieuw haar veelzijdigheid bewees nu
als de gracieuze Dona Ines in „Don
Gil" en die zeer grote indruk maakte
als Adèle in „De Grot" van .can
Anouilh, aldus de jury.
in Madurodain
(Van onze Haagse correspondent»
,inaT" ï"'",1," in voetspoor van prof. I 'ening Meiness ten
winst bügekregen: het Frans Hals
dienste van na riftalie-kunstmanen
Advertentie
SELECT SINGLE-G
Oè motorolie van vandaag.'
het Frans Hals
Museum. Gisteravond drukte de
Haarlemse burgemeester, mr. O. P.
F. N. Cremers, in tegenwoordigheid
van vele genodigden op een knop,
j waardoor schijnwerpers gingen bran
den en kamermuziek weerklonk uit
het miniatuurmuseum. Daarmee was
de symbolische overdracht van dit
fraaie miniatuurmuseum een feit ge
worden.
Voordat het zover was had de bur
gemeester van Haarlem een geestige
toespraak gehouden. ..Dit is een be-
langryk gebeuren", zo zei hij." het
(gebeurt niet vaak dat we een van
de grote pronkstukken van onze ge
meenten weggeven, zij het dan ook
in verkleind formaat". Voorts ge
tuigde de burgemeester van de gro
te sympathie van de gemeente Haar
lem voor Madurodam.
Zijn toespraak werd beantwoord
door de loco-burgemeester van de
miniatuurstad, Onno Gijzeman. Hij
(Van een onzer redacteuren)
De hydrografische dienst van de Nederlandse marine gaat bin
nen afzienbare tijd in samenwerking met de Britse admiraliteit
zwaartekrachtmetingen verrichten op zee, zowel de Noordzee als
de Atlantische Oceaan. De hydrografische dienst verzorgt al bijna
een eeuw de zeekaarten van het Nederlandse en aangrenzende zee
gebieden ten dienste van de navigatie, doch heeft ook aandacht
voor de nieuwste navigatiemiddelen, waaronder begrepen een zo
nauwkeurig mogelijke plaatsbepaling op zee. Uit dit laatste vloeit
het genoemde project voort.
bleek zeer ingenomen met het ge
schenk van de gemeente Haarlem,
waardoor het aantal musea in Ma
durodam op drie is gekomen. De mi
niatuurstad heeft reeds het Maurits-
huis en van het Van Abbe museum.
Advertentie
VOOR HEREN
OVERAL KIJKEN.
MAAR KOPEN BIJ....
Miljoenen voor
Amsterdams kunst
Uit het jaarverslag 1962 van de
Amsterdamse Kunstraad <het ad
viescollege van B. en W.» blijkt dat
de kunstinstellingen de gemeente
Amsterdam in 1963 ruim 7.5 miljoen
zullen kosten. Voor subsidies is voor
dit jaar totaal ruim 5 miljoen be
groot. De rest betreft nadelige saldi
van gemeentelijke diensten zoals de
Stadsschouwburg en de gemeente
musea.
In de inleiding van het jaarverslag
wordt o.m. opgemerkt dat het Natio
nale Ballet blyk heeft gegeven van
verdergaande consolidatie. „Een zo
ongestoord mogelijke ontwikkeling
zal de artistieke prestaties het meest
ten goede komen".
Volgens de Kunstraad bestaat de
indruk, dat de belangstelling voor het
intieme theater weer opleeft. Men
acht de verwachting gewettigd dat
het gemeentebestuur voornemens is
nu op korte termijn de Doelenzaal te
restaureren voor het jeugdtheater en 1
het amateurtoneel.
De Kunstraad heeft de indruk dat
het Rijksmuseum nog altijd onvol-
doende belangstelling heeft van de 1
Amsterdamse burgerij.
Overtuigende
deelneming aan
liet Festival
(Van onze correspondent in Parijs)
Vijf, zes, zeven keer moest woens
dagavond tegen middernacht het
gordijn in het Sara Bernhardt-thea-
ter worden gehaald aleer Parijs zijn
sympathie en zyn bewondering had
betuigd voor de inderdaad bewonde
renswaardige prestaties, waarmee het
Advertentie
KOELKAST
emaille
binnenkast,
automatische
ontdooien
IN HUUR
I75
P.WEEK
contant 298
LEIDEN
ALPHEN
Haarlemmerstraat
172 - 174 - 179
M1DZA
China nog steeds
grootste dreiging
De voornaamste bedreiging van de
vrede in Zuid- en Zuidoost-Azië en
het gebied van de Stüle Oceaan gaat
nog steecis van de communistische
mogendheden, in het bijzonder China,
uit, aldus het slotcommuniqué van de
in Wellington gehouden raad van de
ANZUS (verdragsorganisatie van
Amerika, Australië en Nieuw-Zee-
land).
De raad bevestigt de vastbesloten
heid van de ANZUS-landen tot sa
menwerking onderling en met andere
landen voor het bevorderen van de
vrede en veiligheid in het reeds ge
noemde gebied.
Opgemerkt wordt dat zonder vol
doende Inspectie en waarborgen voor
stellen voor een kemwapenvrije zone
in Azië en het zuidwesten van de
Stille Oceaan „niet alleen bedrieglijk
maar ook bepaald gevaarlijk" zouden
zijn. In het communiqué wordt op
nieuw de nadruk gelegd op de nood
zakelijkheid van voortzetting der po
litieke. economische en sociale ont
wikkeling van de eilanden van de
Stille Oceaan.
Vijf werelden
De burgemeester van 's-Graven-
hage, mr. Kolfschoten, heeft gister
avond in de aula van het Haagse Ge
meentemuseum onder bijzonder grote
belangstelling de tentoonstelling: „De
v(jf werelden van Louis Couperus"
geopend. Onder de aanwezigen be
vond zich de staatssecretaris van O.
K. en W„ mr. Y. Scholten.
Dr. J. Hulsker gaf een overzicht
van de totstandkoming van deze ex
positie. die voor een groot deel uit
boeken, handschriften, foto's en do
cumenten bestaat.
In tegenstelling met de „rechtlij
nige" en overzichtelijke tentoonstel
ling over Slauerhoff, moest men over
deze Hagenaar én wereldburger een
andere indeling maken. Dat was ook
een der redenen, dat men „De vijf
werelden" van Couperus niet in de
moderne zalen heeft uitgestald, maar
in de afdeling, waar ..Oud Den Haag"
een vaste plaats had gekregen.
In kleine zalen dwaalt men nu door
vijf verschillende terreinen van de
geest, waarin Couperus van tijd tot
tijd verbleef. Het zijn: De Haagse we
reld, de Indische wereld, het rijk van
sprookje en de mythe. Itaüë en
Spanje, en tenslotte de antieke we
reld.
Dr. Hulsker prees vooral Gerrit
Borgers en Jan Kuiper als „archi
tecten" van de tentoonstelling en
wees op het werk van fotograaf Hein
de Bouter.
Vervolgens hield de letterkundige
Pierre Dubois een causerie, waarin hij
de vraag stelde: „Werd Louis Coupe
rus onderbetaald?" Aan de hand van
brieven en rekeningen toonde hij aan
dat de schrijver Couperus voer zijn
tijd dikwijls uitzonderlijk veel ver
diende: in de huidige geldwaarde om
gerekend gemiddeld 30.000 gulden
per jaar.
En toch werd Couperus onderbe
taald. zei Dubois, doelend op het ge
brek aan waardering. Want van zijn
meest beroemde roman. „Van oude
menschen. de dingen die voorbij
gaan" zijn 2500 exemplaren gedrukt,
die na acht en dertig jaar nog niet
waren uitverkocht.
Gijsbert Tersteeg droeg het be
faamde schetsje voor: ..Als ik iets
ben", waarna mr. Kolfschoten met
een korte beschouwing over Den
Haag. de Haagse sfeer en de Haagse
Couperus deze fraaie tentoonstelling
opende.
Nederlands Danstheater zijn aandeel
aan het internationale festival heeft
mogen leveren.
Hans van Manen en de zijnen
kunnen tevreden zijn met hun Pa-
rijze debuut. Dubbel, zo niet drievou
dig tevreden.
Aan La Callas, die gisteren ook
haar grote Parijs-avond gaf. waar
over de kranten al weken tevoren
kolommen hadden volgeschreven,
had het Nederlandse Ballet uiter
aard zware concurrentie, die echter
in de aanblik van de zaal. die vrij
wel geen lege plekken toonde, nau
welijks te bespeuren was. En tenslot
te heeft het Nederlands Danstheater
met een even verdiend als hartelijk
succes dan nog het enig juiste ant
woord gegeven aan de heren cijfe
raars van O., K. en W., die aanvan
kelijk de subsidie voor de reis ge
weigerd hadden om redenen die voor
de buitenwereld duister zijn geble
ven. doch die achteraf door deze uit
slag in elk geval niet gerechtvaardigd
worden. Van alle groepen, die ons
land tot dusver naar het Theater der
I Naties heeft afgevaardigd Neder-
I landse Comedie. Nationaal Ballet.
Scapino en nu dan het Nederlands
Danstheater heeft dit laatste ge-
zeischap ongetwijfeld verreweg het
meest overtuigend en meest zinvolle
(aandeel bijgedragen.
Men zag hier danskunst van een
Breestraat 143 j groep van louter jonge, veelal zeer
Hooftstraat 45 j talentvolle krachten, die een hoge
mate van homogeniteit had bereikt
en die bovenal een onvervalst eigen
karakter droeg. Een gematigd,
modern karakter, dat overtuigde door
een ongekunstelde oprechtheid,
waarin men het merkteken van de
Nederlandse volksaard meende te
mogen herkennen.
1 In deze geest van eerlijk geloof en
1 jeugdig enthousiasme werden ballet
ten op muziek van Blacher, Hart-
I man, Duke Ellington dat. wel de
sterkste indruk maakte en Orffs
beroemde Carmina Burana uitge-
Ivoerd. In diezelfde geest volgde gis
teravond het tweede programma op
muziek van Saint Saëns, Schön-
berg, Britten en Brubeck.
MOOIERE KLEUREN SCHERPERE BEELDEN MFFR RFSl AARDF FOTO'S
CO 307 A
1
De geregistreerde arbeidsreserve is
in mei met ruim 4000 mannen terug
gelopen. Volgens een opgave van het
ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid was de geregistreer
de arbeidsreserve eind mei 20552
mannen tegen 24.706 eind april. Het
aantal werkloze vrouwen daalde van
3913 tot 3526. Het aantal openstaande
aanvragen was eind mei voor man
nen 84.234 (eind april 76.389) en voor
vrouwen 41.843 (38.614».
Verdeeld over de provincies was de
geregistreerde arbeidsreserveGro
ningen 2.529 (april 2.753Friesland
1.353 (1.779). Drente 2.042 <2.462),
Overijssel 1.613 (1.987), Gelderland
1.787 <1.983». utrecht 912 (1.073),
Noord-Holland 2.908 (3.454), Zuid-
Holland 3 214 1 4 048'Zeeland 753
(1.021). Noord-Brabant 2.655 (3.146»
en Limburg 786 (1.000).
Tilbur gse handelaren staan terecht
(Van onze correspondent te Breda)
Rashonden met stambomen
hebben twee Tilburgse honden
handelaren. beiden eigenaar van
een zaak, de das omgedaan. De
vraag naar deze dieren was de
laatste jaren zo groot, dat zij een
middel bedachten om de lucrati-
viteit van hun zaken nog te ver
groten. De enige en ook simpelste
manier daartoe was het dan maar
Tegen de boekhouders van de Til-
burgers. die een ondergeschikte rol
in deze affaire hadden gespeeld, eis
te hy een boete van 150 gulden en
een maand voorwaardelijke gevan
genisstraf. De eis tegen een derde
Tilburgse dierenhandelaar, die onge
veer 150 honden met /ervalste stam
bomen had gekocht, luidde 1500 gul
den alsmede een maand voorwaar
delijke gevangenisstraf.
In de pleidooien werd ondermeer
gesteld, dat bijna alle hondenhande-
1 6 uü 1» u^| na dllc ilvllut IlIldllQ—-
zelf vervaardigen van 20.000 val- laren van naam in West-Europa van
se stambomen, die de Westeuro
pese hondenmarkt grondig ver
knoeiden.
Gisteren diende hun zaak voor de
Bredase rechtbank. Vast kwam te
staan, dat de beide Tilburgse han- I
delaren hun falsificaties in 1958 be-
gonnen en ook van dit jaar af
stroomden steeds meer klachten uit
het buitenland binnen. De Tilburgse
hondenkooplieden verkochten de val-
se stambomen voor een luttel bedrag i
aan guldens aan andere handelaren, j
Het duurde evenwel nog jaren voor
de justitie voldoende troeven in han
den had om in te grijpen.
De verdachten konden elke keer het
recht ontduiken met het verhaaltje
dat zij de honden met stambomen
aan onbekenden hadden verkocht.
De officier van Justitie, mr. G.
Temmink, noemde de illegale han- i
delingen van de beide Tilburgers van
valsheid in geschrifte op grote schaal
en eiste tegen elk van hen een geld-
boete van 5000 gulden met een voor
waardelijke gevangenisstraf van drie
maanden en een proeftijd van drie
jaar. 1
I de vervalsingen hadden geprofiteerd.
Grote lacune in
nodige kennis
Het nieuwste middel tot nauwkeu
rige plaatsbepaling is de peiling van
een daarvoor gelanceerde kunstmaan.
Experimentele Amerikaanse naviga-
tie-kunstmanen tonen tot dusverre
echter baan var ia ties, die aan nog
niet geheel begrepen invloeden te wij-
ten zyn en voor een belangrijk deel
aar variaties in de aardste zwaarte
kracht. vooral boven zee. Omtrent die
laatste variaties is nog niet veel be
kend. doordat metingen ontbreken.
Eerst wanneer deze variaties nauw
keurig zijn bepaald, zal het moge
lijk zijn de baan van navigatiesatel-
lieten nauwkeurig voor langere tijd
van tevoren vast te stellen. Thans
bedraagt die periode niet meer dan
twee dagen, waardoor de waarde
van een kunstmaan voor plaatsbe
paling voor de scheepvaart vrijwel
nihil Ls.
In het verleden heeft prof. Veninjt
Meinesz (onder meer in de K-18)
vele metingen van het zwaartekracht
veld in zeegebieden gedaan in duik-
I boten,. Op enige afstand beneden
het zeeoppervlak Ls van deining zo
goed als geen sprake, en kon deze
Utrechtse geofysicus met aanvaard-
ibare nauwkeurigheid zijn slinger -
I proeven uitvoeren, waaruit de sterk-
1 te van het zwaartekrachtveld kon
worden berekend.
Thans is in Duitsland een appa
raat ontwikkeld, dat ook op opper
vlakteschepen zwaartekrachtmetin -
gen kan verrichten zonder dat de
voortgaande beweging van het schip
I of het slingeren als gevolg van de
golfslag invloed op deze metingen
hebben.
De chef van de hydrografisohe
dienst heeft gisteren tijdens een pers
bijeenkomst medegedeeld, dat derge-
1 lijke metingen in de naaste toekomst
ongetwijfeld in internationaal ver
band over de gehele wereld verricht
I zullen worden, doch dat Engeland
(en Nederland op korte termijn in
l samenwerking een begin daarmee
1 zullen maken. Het zeer kostbare, in
Duitsland ontwikkelde apparaat zal
daartoe worden geinstalleerd op hei
onderzoekingsvaartuig van de hydro
grafische dienst Hr. Ms. Luymes.
In allerijl ls in de afgelopen nacht,
de tweede etage van een perceel In de
Conradstraat op de oostclyke eilanden
lr. Amsterdam ontruimd, omdat hel
plafond begon af te brokkelen. Het ge
dupeerde gezin (vader, moeder en drie
kinderen) heeft van de rampendlenet
van Sociale Zaken van Amsterdam een
tijdelijk onderkomen gekregen. Ook de
gezinnen die de eerste etage en de
parterre bewonen zullen het perceel
niet meer mogen betrekken, zy zullen
dit vernemen als ze van vakantie te
rugkeren. Het perceel wordt nu op de
sloopiyst geplaatst.
's'
tOP :*'crm
NONDROP*)
SLUIT DE SUNDROP
SPAARKAARTEN-ACTIE
Knip deze Sundrop zegel-
tjes uit en plak ze op de
spaarkaart. Ze helpen U op
wegnaar 1J
1 KG GRATIS SUNDROP BANANEN
Bedenk echter wel dat de volgeplakte spaarkaarten
uiterlijk 15 juni bij Uw leverancier ingeleverd moeten
worden.
SMUL VOLOP VAN
