ILFOCHROME
SPONTANE SCHILDERINGEN
VAN EEN „VRIJ" MENS
aJ
ZOMER - ORGELCONCERTEN
IN DE PIETERSKERK
kunst
kAleiÖOSCQQP
GIBON SENGAI LEEFT!
Wijsheid en liumor
in grote harmonie
Mai 'ie -Cla i re A la i 11 verleen 1
medewerking op 26 juli
Op vuist met
Haagse politie
GRATIS in dia-raampje gemonteerd
Nieuw rumoer
rond „Callas"
t-5
1
Wat is, ,Zen
r
dè sigaar
voor vader
LOVELY
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 31 mei 1963
Vierde blad no.30970
De verleden jaar zomer tot stand gekomen samenwerking tussen
het College van Kerkvoogden der Ned. Herv. Gemeente te Leiden
en de Leidse Volksuniversiteit K en O bij het organiseren van een
serie orgelconcerten in de Pieterskerk, wordt dit jaar voortgezet.
ooral gezien het succes dat de concerten verleden jaar oogstten
hebben bovengenoemde instanties gemeend aan de reeks van 5
orgelbespelingen in de maanden juli (2) augustus (2) en septem
ber (1) nog meer allure te verlenen. Er zijn namelijk meer organis
ten en solisten geëngageerd en het geheel krijgt een internationaal
karakter door de medewerking van de beroemde Parijse organiste
Maria-Claire Alain.
Marie-Claire Alain is een zeer be
reisde musicienne (tournees door de
Ver. Staten en Canada i en krees ook
pro te bekendheid door opnamen op
de plaat van werken van Bach en de
Franse klassieken. Deze Franse orga
niste zal vrijdag 26 juli in de Pieters
kerk een programma uitvoeren van
merendeels bekende werken uit de
orgelmuzieklit.teratuur Dit program
ma luidt als volgt
1. Prélude, Fugue en Chaconne en
Advertentie
Ha! Roepen de kindertn - oom Arnold
Icomt logeren.
Ut Majeur, Dietrich Buxtehude: 2.
Ex traits de „La Messe ces Couvents".
a. Plein-Jeu. b. Fugue, c. Récit. d. Of-
fertoire. e. Tierce en taille. Francois
Couperin; 3. Quatre chorals: a.
Konun Gott Schöpfer, b. An Wasser-
flüssen Babyion. c. Allein Gott in der
Höh; d. Vor deinem Thron tret ich.
Joh. Sebast. Bach; 4. Fantaisie et
Fugue en Sol mineur. Joh. Seb. Bacil
5. Postlude pour l'Office de Complies.
Jehan Alain; 6. Acclamations Caro-
lingiennes, Jean Langlais.
De serie orgelbespelingen wordt
dinsdag 16 juli geopend door de
Haarlemse stadsorzanist Albert de
Klerk. Aan dit openingsconcert van
de Leidse reeks wordt medewerking
verleend door de talentvolle bariton
Max van Egmond uit Leiderdorp.
Het slotconcert op 10 september
wordt verzorgd door twee musici, die
ook verleden jaar optraden in de
serie orgelbespelingen en toen zeer
veel succes oogstten (meer dan 400
bezoekers). Het zijn de organist van
de Pieterskerk. Adriaan Blanken-
stein en de voormalige solo-hoboist
van het Residentie Orkest. Jaap Sto-
tijn. De andere twee concerten in de
reeks worden gegeven door de beken
de Amsterdamse organisten Simon C.
Jansen <op 13 augustus) en Bernard
Bartelink (op 27 augustus». De eerste
zal een programma uitvoeren waarin
de orgelkoraalkunst een belangrijk
bestanddeel vormt. Het bevat o.a. ko
raalbewerkingen van J. S. Bach.
Mendelssohn-Bartholdy, Henri Gag-
nebin en dr. Anthon van der Horst.
CONTRACTEN BIJ TONEEL
De vier afgestudeerden van de to
neelacademie Maastricht hebben htm
keuze bepaald uit de aanbiedingen
voor contracten bij Nederlandse be
roepstoneelgezelschappen. Anne Wil
Blankers uit Rotterdam contracteer
de bij de Haagsche Comedie. Els van
Rodden uit Heemstede en Jaap van
Donselaar uit Eindhoven hebben zich
verbonden aan de toneelgroep Cen
trum te Amsterdam en Herman Lut-
gerink uit Rotterdam heeft een aan-
i bod van de toneelgroep Studio in
Amsterdam aanvaard.
MARIE CLAIRE ALAIN
Laurence Olivier
onderscheiden
De Italiaanse ambassadeur in
Engeland heeft gisteren de Italiaanse
Olvir> pus - toneelonderscheiding uitge -
reikt an de Britse acteur Sir
Laurence Olivier. De plechtigheid
werd bijgewoond door de Italiaanse
filmster Gina Lollobrigida.
Goldberg directeur
Festival te Aspen
Sivmon Goldberg, muzikaal leider j
van het Ned. Kamerorkest, heeft de i
uitnodiging van 't Aspen (Colorado) I
Music Festival aanvaard om van 26
juni tot 25 augustus de muzikale lei
ding van dit Festival op zich te ne
men. De heer Goldberg is inmiddels
naar de VS vertrokken. HR zal negen
symfonie-concerten in Aspen dirige
ren, voorts als viool-solist optreden
en een meestercursus leiden.
Tot de gastdirigenten die eveneens
in Aspen zullen optreden behoren
Darius Milhaud, Ernst Krenek en Ro
ger Sessions
Tijdens Goldberg's afwezigheid zal
het Nederlands Kamerorkest onder
leiding staan van Paul Sacher en Al
berto Erede.
Eind september zal Szymon Gold
berg zRn werkzaamheden bij het Ned.
Kamerorkest hervatten.
Twee maanden voor
ingenieur uit VS
r~
Wanneer een 38-jarige tot Ame
rikaan genaturaliseerde voormalige
Haagse ingenieur nog eens in ons
[land komt. wacht hem een gevange
nisstraf van twee maanden en een
jaar ontzegging van de rybevopgd-
heid.
De Haagse rechtbank veroordeelde
hem gisteren by verstek tot deze
straf voor autoreden onder invloed
van sterke drank of verdovende mid
delen, verzet tegen de politic en
mishandeling van een ambtenaar in
functie.
Op 25 augustus van het vorig jaar
toen de verdachte met vakantie in
ODS land was hield de politic hem
aan omdat hy op vreemde wRze in
zyn sportwagen ïecd. De man nam
daar geen genoegen mee en er ont
stond een fikse vechtparty. die later
op het politiebureau werd voortgezet.
Daarby rolde de ingenieur samen
met een politie-agent door een ruit
van de portiersloge. In de auto \an
de ingenieur werden propjes watten
aangetroffen, die er op zjuden kun
nen wijzen, dat hy op die dag zo
als enkele jaren eerder ook het geval
was ether zou hebben gesnoven.
De eis tegen de ingenieur, die al
eens eerder met de Haagse politie op
de vuist is geweest, was zes maanden
gevangenisstraf en een Jaar ontzeg
ging van de rybevoegdheid.
Advertentie
I ZORGELOOS FOTO-EN FILM-PLEZIER MET
in levensechte kleuren
Ga nu over on kleur, want een llfochrome
dia kost hetzelfde als een zwart-wit afdruk
a ,i s 24projectieklaar nog geen
cent per dia.
toonaangevend in kleuren zwart-wit IIF0RD natuurlijk
Voor de armen
Het land zal centimeter voor centi
meter worden afgenomen van hen.
die het op onwettige wyze hebben
verkregen, aldus verklaarde premier
Ben Bella van Algerije gisteren cp
een byeenkomst van de Unie van
Algerijnse vrouwen in Algiers. Deze
landerijen zullen ter beschikking van
de armen worden gesteld, aldus de
eerste minister. Hy deelde mee, dat
voor het nationale solidariteitsfonds,
dat hy vorige maand had opgericht,
tot dusver byna 20 miljoen franken
(15 miljoen gulden» bijeen is ge
bracht.
Daar is de blozende oom Arnold. Met
Zuurtjes en allerlei cadeautjes.
MotHra-ridders
in hun wiek geschoten
Haar de volgende dag h Oom Arnold
niet meer blozend. Hij ziet bleek van de
l<oude. Moeder schrikt. Is de logeerbed-
deken dan zo dun? Pas een jaar oud!
Zij maakt korte metten. In een goede
2aak koopt zij ook voor oom een VAN
WIJK deken van 100% zuiver scheerwol
Logé's kunnen lachen onder de warme
wollen weelde van
LEIDEN
Dit moet u weten en de vakkundige verkoper
Zal het U bevestigen: de royale van Wijk
dekens van echte 100% zuiver scheerwol
dat is dus verse wol!) met al hun onvergelijk-
bare eigenschappen zijn uniek in de deken-
wereld en in verhouding hoe gek dat ook
Hinkt) toch laag in prijs.
Het van Wijk merk biedt U zekerheid voor de
echtheid.
Frankrijk beperkt
uitvoer van kunst
liet Franse ministerie van Finan
ciën en de Parijse kunstveilinghou
ders hebben gezamenlijk maatregelen
getroffen om de uitvoer van Franse
kunstschatten te beperken en om er
voor le zorgen dat Parys weer een
belangrijk centrum van de kunsthan
del wordt.
Het ministerie heeft de veilingbe
lasting van 8 tot 42'c verlaagd, ter-
wyl de veilinghouders zyn overeen
gekomen de percentages waarmee zii
de koopsommen verhogen, progressief
te verlagen. Het resultaat van deze
twee maatregelen is. dat by aankopen
van meer dan 20.000 franken (onge
veer f 15.000) de kosten voor de kopez
van 16.8 tot 10f'ó worden verlaagd.
Op deze wyze wil men in Parys be
ter kunnen concurreren met buiten
landse kunstveilingen, in het byzon-
der die in Londen en New York, waar
de bykomende kos.en veel geringer
zijn.
Scott Douglas gasl
bij Nationale Ballet
In het komende seizoen zal de
Amerikaanse danser Scott Douglas
als gast by het Nationale Ballet op
treden. Scott Douglas, die tot voor
kort als solist verbonden was aan het
American Ballet Theatre trad om
op in Jerome Robbins' „Ballets USA"
en voor dc Amerikaanse televisie.
WIJ hebben U beloofd nog even terug te komen op de naar
onze mening hoogst belangwekkende expositie van Sen-
gai-schilderingen, getuigend van wijsheid en humor, thans onder
gebracht in het Haagse Gemeentemuseum.
Wie was deze Gibon Scngai?
Hij leefde van 1750-1837 en was een Japanse boerenzoon uit de
provincie Mino. Op elfjarige leeftijd nam hij de tonsuur en mon
nikspij aan. de gebruikelijke leeftijd, waarin men in oude tijden de
wijding ontving. Na een veelbewogen en dikwijls zwervend leven
deed hij in 1811 62 jaar oud afstand van zijn waardigheid als
abt van Shókufiji en leefde de volgende 25 jaar als ..vrij man
Acht en tachtig jaar oud stierf Sengai na een gelukkig leven.
Gezamelijk
kernonderzoek
Rusland en VS
De Russich-Amerikaanse samen
werking voor het vreedzaam gebruik
van atoomenergie is goed op gang
gekomen, aldus verklaarde dr. Sea-
borg. voorzitter van de Amerikaan
se Commissie voor Atoomenergie
gisteren op een persconferentie in
.Moskou. Hij zei, dat het bezoek
van twee weken van de leden van de
j Commissie aan de Sowjet-Unie „zeer
de moeite waard en vruchtbaar' 'was
geweest. Verdere toeneming van de
samenwerking zal er het gevolg van
zijn.
Dr. Sea borg heeft tydens zyn be
zoek aan Moskou een nieuwe over
eenkomst met betrekking tot samen
werking op het gebied van het kern
onderzoek getekend met Petrosjants,
zyn Sowjetrussische ambtgenoot. Vol
gens het Russische persbureau Tass
zal Petrosjants waarschyniyk ko
mende herfst een bezoek aan de Ver
enigde Staten brengen.
De beroemde luitspeler Tai-ki
vernietigt zijn instrument omdat
I hij niet voor de Keizer wilde spe-
len. om deze te amuseren
..Ik ben geen circusdier
Dat is het verweer dat een
iegelijk naar eigen sntaak inter
preteren mag dat Maria Gal
las. illustre onder de illusteren.
voor haar vertrek uit Parijs naar
Berlijn gegeven heeft om haar
laatste gedragingen te motiveren
die haar impresario's nu voor
een nieuw probleem hebben ge
plaatst. We hadden al eerder
bericht dat La Gallas zich bereid
had verklaard voor de grijp-
stuiver" van f 45.000 in te vallen
voor haar (lager bezoldigde) ri
vale Tebaldi. wier concert in Pa
rijs voor deze maand stond ge
noteerd.
Callas heeft. Parijs nu echter plot
seling en onverwacht zo niet we
derrechtelijk verlaten, omdat ze
bezwaar ziet in het feit dat het
(zéér selecte) genootschap der Mal
ta-ridders alle plaatsen had opge
kocht om deze a raison van 150 frs
f 125.-) per stuk. aan zijn leden
ter beschikking te stellen. De diva
wenste voor haar Parijse rentrée,
„tout Paris" en dc complete kritiek
voor zich te zien.
En het probleem voor de organi
satoren: hoe die Maltaridders nu
duidelyk te maken dat ze voor hun
goede geld toch geen recht hebben
's werelds grootste zangeres" te ko
men beluisteren ofwel, over de af
stand Parys-Berlyn. te pogen Maria
tot een soepeler inzicht te brengen.
Haar managers die hun brood wel
zuur verdienen, hebben ter nauwer -
nood hoop op enig succes op dat
tweede front.
Ze trachten daarom de gediscri
mineerde Malta-ridders maar liever
te troosten niet het vooruitzicht dat
ze dc Griekse prima donna „binnen
kort" in haar glansrol van Bellini's
"Norma" die de Opera speeiaal voor
haar monteert, in levende Ijjve op de
planken zullen kunnen zien. Niette
min zullen die voorstellingen nog een
jaartje op zich laten wachten en wie
kan voorspellen welke en hoeveel
stokken de vindingrijke en lichtge
raakte Callas dan eerst nog tussen
haars impresario's spaken zal weten
te steken 7
Is'
-TT
r
f*
S
«r»
Om iets van zijn schilder- en te
kenkunst te verstaan moet men eni
germate vertrouwd zijn met de uit
het Boeddhisme voortgekomen, meer
dan 2000 jaar oude Zen-secte, waar
toe Sengai behoorde.
„Zen" is afkomstig van het Japan
se „zenna" en houdt in een geestelijk
ontwaken door concentratie en medi
tatie, met voorbijgaan van het ritueel.
„Zen" is tegen verstandelijkheid en
logica, want deze staan het „meta-
I fysische" in de weg.
I Aan het „zitten-in-meditatie" »Za-
zen» wordt grote waarde toegekend.
I Dit „stil-zyn in zichzelf" vereist een
De geest, welke zijn beheer
sing heeft verloren, rent als een
wild en opgewonden paard om
euvel te bedrijven. Het is on
handelbaar geworden
enorme geesteiyke training, maar het
leidt volgens de aanhangers tot
geestelijke vrijheid, de enige werke-
lyke vrijheid, welke er bestaat.
Merkwaardig is daarby, dat „Zen"
in Japan alleen maar in de hogere
kringen populair, speciaal in Ameri
ka, brandend actueel is en vele fysici
er zich mee bezighouden, vermoede
lijk om op deze wijze tot de juiste in-
gevingen te komen.
Van bovengenoemde „vryheid" legt
Sengai in overvloedige mate getui
genis af op ayn meestal op absor
berend ook wel pakpapier ver
vaardigde tekeningen, waarin beeld
en bybehorende schriftuur één on-
verbrekelyk geheel vormen, zy zyn
veelvuldig doordrenkt van de reeds
gesignaleerde verworven wijsheid en
aangeboren humor.
Een humor, welke naast die wijs
heid wellicht aan oppervlakkigheid
doet denken, doch dit toch in het ge
heel niet is.
Want de „Zen-meesters" zyn zó ver
gekomen, dat zij naast de ern6t van
het leven, de zorgen ervan met een
glimlach kunnen bezien, er afstand
van kunnen nemen en zonder com
plexen en angsten mogen leven.
En is dat niet het hoogste voor
recht?....
Spontaan
Aangai's scheppingen vormen van i
dit alles een treffende weerspiegeling.
Zij onderscheiden zich door een
wanneer men niet tegen teveel adjec- i
tieven opziet! - spontane, ongedwon
gen. directe, ongeforceerde, eenvou
dige en levenwekkende penseelvoe
ring, welke geen enkele retouche toe
laat. Met enkele rake halen zRn ze i
neergezet, wat vanzelfsprekend een
grote kundigheid en ervaring vereist.
Sengai tekende of schilderde voor
wat rij6t of andere zaken om zich
zelf in leven te houden, was aanvan-
keUjk volkomen amateur. maar
groeide in de loop der jaren uit tot
een gerijpt kunstenaar. In het by-
zonder dient men daarby aandacht
te wijden aan de prachtige gecalli-
grafeerde byschriften. welke in hun
beknoptheid toch zoveel levenswijs
heid openbaren
Een voorbeeld: wanneer Sengai
„de bliksem" weergeeft, schrijft hij
daarbij„Waarmee zal ik ons leven
vergelijken? Vóór ikzelf maar zeggen
kan dat het is al> een bliksemflits of
een dauwdruppel, is het al voorbij..".
Verrassingen
Sengai vormde een brug van Oost
naar West. De invloed van deze kunst
is op schilders als bijv. Vincent van
Gogh en Matisse by zonder groot ge
weest. En ook de modernste kunst
uitingen lyken veelal op Sengai ge
ïnspireerdDe huidige cartoonisten
vertonen met hem verwantschap en
de tegenwoordige schilders hechten
ook geen waarde meer aan de en ca
dre ring van hun werken. De enca-
drering ontbreekt ook by Sengai. Zy
hangen bij hem als zwevend In het
vlak. daarby met een superieur in
zicht voor verhoudingen en kleur en
zyn aangebracht op rolschilderingen,
de z.g. kakemono's.
Zo beziet ge telkens met verrassing
zijn originele voorstellingen, eigen
dom van de grote oliemagnaat Idse-
mitsu en ge verkrijgt een ongemeen
inzicht in deze frapperende kunst,
waarmee kennis te maken wij een
ieder graag aanraden.
De spontaneïteit waarmee Seng aai ze
vervaardigde, de veelzydigheid van
zyn onderwerpen en de grote kunst
om veelal uit het onderbewustzijn
voortkomend als in een flits in
volstrekte onherroepel y kheid iets tot
stand te brengen, dat „inhoud" heeft,
plaatst U ieder maal voor een boei
ende visuele gebeurtenis.
Deze lichamelijke „kleine" maar
i geestelijk „grote" en uiterst humane
man, van wie op deze expositie ook
interessante klcifiguren te zien zjjn I Sengai. die op 55-jarige leeftijd
o.a. de uit zijn stervensjaar date- weigerde het hem bij Keizerlijk de
rende grillige kandelaar als mense- creet verleende purperen gewaad te
lijke figuur heeft in deze tijd on- aanvaarden, omdat dit tegen zHn
getwijfeld tallozen nog véél te zeggen principes indruiste, beeindigde zjjn
Maar daarvoor staat hij dan ook in leven weer als een eenvoudige mon
de „eeuwigheid". nik. Doch zyn werken blyven. H.
Advertentie
KarejüS
doos van vijf 1.65
doos van tien 3.30
