Detailhandelsschool
accent
op ondernemerschap
top
KN ™RKLA^T: Tanganyika wacht op jongeren
Huishoudkundige
Bij de
ARENDSOOG?
NOG STEEDS zegt leeszaal-assistente
BESTSELLER!
BEROEP
MET
VEEL
MOGELIJKHEDEN
Nu ook
opleiding
die twee
jciar duurt
VOORLICHTINGSNUMMER VAN HET LEIDSCH DAGBLAD
22 MEI 1963
Met een kritische hl ik bekijkt een leerlinge van de Haagse school een coupon stof.
Ze krijgen hier als het ware
een voorbereidende algemene be
roepsontwikkeling. Het lesrooster
omvat zoveel interessante en prak
tische vakken, dat d«e rormings-
klas ook dikwijls wordt genrolgd
door meisjes, die naast hun oplei
ding voor een heel ander beroep
een algemeen huishoudelijke vor
ming willen hebben, en door ande
re meisjes als voorbereiding voor
een eigen huishouding. In de vor-
mingsklas krijgen de meisjes: naai
en en stof versieren, zorg voor voe
ding, woning en kleding, kinderver
zorging en opvoedkunde, plant- e.n
dierkunde met bloemenschikken,
schei- en natuurkunde, anatomie,
fysiologie, gezondheidsleer en zie
kenverzorging, administratie en/of
Nederlands, actuele onderwerpen,
maatschappelijk inzidht en beroe-
penoriëntatie, muziek, creatief spel,
tekenen, handenarbeid, lichamelij
ke opvoeding, het geheel eventueel
aan te vullen met 1 uur levensvra
gen per week. Die vormingsklas
biedt, behalve een uitgebreidere al
gemene ontwikkeling voor iedere
leerling, voor de leerlingen, die in
een of andere richting willen door
gaan, ook de gelegenheid om een
weloverwogen keuze te maken tus
sen huishoudkundige voor inrichtin
gen (bijna alle meisje», die de rich
ting huishoudkundige kiezen, gaan
door voor huishoudkundige voor in
richtingen), diëstiste of huishoudle-
rares.
Daar huishoudkundige voor in
richtingen veel meer wordt ge
vraagd e« er dus voor de meisjes in
het bezit van dit diploma veel meer
kansen zijn, beschouwen de meeste
KOKEN IN HET
GROOT wordt aan de
toekomstige „huishoud
kundigen voor instellin
gen" niet alleen theore
tisch maar ook prak
tisch onderwezen.
leerlingen het studiejaar voor huis
houdkundige als een tussenstation
en gaan nog een jaar door. Wil men
dan nog wat meer in zijn mars
hebben, dan i6 daar in aansluiting
de opleiding voor diëtiste, die dan
nog drie jaar duurt. Als men in
eens besloten heeft voor diëtiste
door te gaan, kan men de jaarklas
voor huishoudkundige voor inrich
tingen overslaan en dan duurt de
In Tanganyika geeft Nederlander Jan van Beek
zijn kweekschoolleerlingen les in filosofie, metho
diek en boksen. Het aantal leerkrachten is daar na
melijk niet zo groot dat er aparte sportleraren aan
gesteld kunnen worden en zo komt het dat elke do
cent zijn steentje bijdraagt in de culturele en spor
tieve ontwikkeling van de studenten.
Jan van Beek heeft daartoe een boksclub opgericht
en zo af en toe speelt hij ook een partijtje volley
bal mee. Een collega leidt bij voorbeeld weer de re
petities van het schoolorkest of houdt zich bezig met
toneel. Soms ook zijn er discussies over politiek,
kunst en godsdienst.
„Een druk leven" zegt hij. 's Avonds houdt hij toe
zicht bij de studie-uren en later op de slaapzaal. De
meeste kweekscholen hebben tegelijkertijd een inter
naat in Tanganyika. „We hebben hulp nodig, maar
het is moeilijk aan de juiste mensen te komen. Om
dat het vroeger een Engels gebied is geweest, is
Hu grondige kenius van de Engelse taal eigenlijk
onontbeerlijk en voor de hogere scholen is een uni
versitaire graad al even noodzakelijk. Het lager on
derwijs in Tanganyika is namelijk al geheel ge-
afrikaniseerd.
Op dit moment bestaat vooral behoefte aan docen
ten in de schei- en natuurkunde met een voldoende
aantal Hollandse dienstjaren en die academisch ge
vormd zijn. De inheemsen en de autoriteiten hier
maken bezwaar als er niet-gegradueerden aan de
top staan en vanzelfsprekend hoge salarissen verdie
nen. „Dergelijke mensen kan Afrika zelf wel leve
ren". Beek betreurt het daarom dat er zo vaak beur
zen beschikbaar worden gesteld aan Afrikaanse stu
denten die niet besteed worden aan universitaire
studie, terwijl de jongens of meisjes daarvoor toch
naar het buitenland gaan. „Zij kunnen in hun eigen
land zeker ook die opleidingen volgen, want alleen
de universiteits studenten kunnen in het buitenland
studeren", zegt hij.
Er worden aan de „Mprogoro Teacher Training
College" zoals de Kweekschool van Westlander Jan
van Beek heet, tweehonderd studenten opgeleid in
drie groepen: groep A, zij die als vooropleiding 12
jaar onderwijs hebben genoten en die een Engels
examen hebben afgelegd. Zij worden later te werk
gesteld op de secondary schools. De B-studenten heb
ben tien jaar onderwijs achter de rug en gaan la
ter les geven op de Middelbare Scholen en de leer
imgen die ongeveer acht jaar onderwijs hebben ge
noten vallen onder groep C, die op de lagere schc
len gaan werken.
„Voor dit werk is een grote dosis idealisme nodig,
want het houdt je dag en nacht bezig. Er zijn nu
eenmaal te weinig mensen" zegt hij.
En het Vredeskorps? „Ja," zegt Jan van Beek, „een
goede instelling, maar alleen is het jammer dat die
mensen niet laiger dan twee jaar in Afrika kunner
blijven. Het vraagt voor de jongelui beslist enige
tijd voordat rij zich hebben aangepast aan het kli
maat en de andere levensgewoonten van het land.
En als zij zich een beetje gaan thuis voelen in hun
nieuwe omgeving is er al vaak een groot gedeelte
van hun diensttijd om en vinden er weer wisselin
gen plaats. Op die manier blijft er zo weinig echt
produktieve tijd over. We moeten echter niet verge
ten dat deze mensen zich vrijwillig beschikbaar stel
len en het zelfs zonder salaris moeten doen, met al
leen wat zakgeld."
n medische vakkringen bestaan er op dit punt be
tere vooruitzichten. Een hospitaal zal zich op den
duur een eigen bron van inkomsten gaan vormen
waardoor de artsen en het andere verplegend perso
neel ook gunstiger gesalarieerd worden. Het is ech
ter gebleken dat ook voor deze tak van hulp aan
onderontwikkelde gebieden weinig belangstelling be
staat bij de Europeanen. Tanganyika kan dus jonge
mensen gebruiken; artsen en verpleegsters in de dop
en jonge onderwijzers voor de kweekscholen, maar
in ieder geval mensen met idealisme.
opleiding 1 Jaar korter. Met de lan
gere opleiding heeft men echter
een diploma méér in de zak. Meis
jes met einddiploma V.H.M.O. kun
nen een jaar korter over de oplei
ding voor huishoudkundige doen en
slaan als het ware de vormingsklas
over.
In jaren uitgedrukt zijn de ver
schillende opleidingen dus: huis
houdkundige 2 jaar, huishoudkundi
ge voor inrichtingen 3 jaar, diëtis
te 5 jaar, huishoudkundige voor in
richtingen en diëtiste 6 jaar, huis-
houdlerares akte N XII 5 jaar.
De studie voor huishoudkundige
voor inrichtingen zal vermoedelijk
in september officieel tot het Mid
delbaar Nijverheids Onderwijs wor
den gerekend en als de Mammoet
wet is uitgewerkt zal dit onderwijs
dus op het niveau van de hogere
beroepenopleiding komen.
Voor welke banen kom je nu in
aanmerking met diploma huishoud
kundige voor inrichtingen? Daar
mee kan je heel veel kanten uit,
b.v.: in de huishoudelijke dienst
van ziekenhuizen, kindertehuizen,
sanatoria, bejaardentehuizen, con
ferentieoorden, kantines van grote
bedrijven, waar dus ook warme
maaltijden worden klaargemaakt
en gasten ontvangen moeten wor
den. Het bedrijfsleven wenst dik
wijls een huishoudkundige voor de
monstraties, al of niet samen met
met een hulshoudlerares.
„De meisjes kunnen dus ve
le kanten uit", zegt de direc
trice, „het zijn mooie en inte
ressante beroepen, waarin
steeds meer goed onderlegde
krachten een prettige en goed
gesalarieerde baan vinden".
Hiertoe behoort ook het volgen. Evenals de eerste
beoordelen en annoteren duurt deze opleiding een
van jeugdboeken en na- jaar.
tuurlijk worden de leer- „In de toekomst zullen
lingen ook op de hoogte er op dit gebied wel al-
gesteld van de ontwikke- lerlei veranderingen ko
ling van bet bibliotheek- men", vertelt mejuffrouw
wezen en contacten met v.d. Voort, omdat er plan-
scholen (die immers vaak nen zijn tot stichting van
een eigen bibliotheek heb- twee bibliotheekscholen,
ben) en andere onderwijs- namelijk in Amsterdam
instellingen. Regelmatig en in Groningen. Het Iaat
moet men zich ook oriën- zich echter aanzien dat
teren op het gebied van de start hiervan in sep-
onderwljs en van instel- tember nog niet kan wor-
lingen voor vorming bui- den gerealiseerd. Er zijn
ten schoolverband, als wel plannen uitgewerkt
jeugdclubs en -organisa- voor leerprogramma's
Hes. voor een tweejarige
Aan h.. eind van de op- ffT* Plei"
'eidingstljd wacht een d,"f' Verder I"n te-
examen, waarbij men on- vaT.*^.JT
in, vastgesteld zodat men op
P ef deze wijze een meer ge-
,n .UI ...e centraliseerde opleiding
Praktijk van het jeugdbi-
bliotbeekwezen. Het di- !M '«""'«''"enten
tloma geeft bevoegdheid kan b"e,ken B","'n d<"
tot het werken als e" „"""r
sen bestaat bovendien al-
tente aan een jeugdbibllo- tUA «.„„„un,*. a
'heek of -leeszaal li,d n0g de moPe,ilkh«id
or leeszaal. |Df schriftelijk volgen
In plaats van de oplei- van cursussen, waartoe bij
ding voor jeugdbibliotheek verschillende erkende in-
kan men ook de cursus stituten gelegenheid be-
muziekbibliotheek" gaan staat.
Etalageverzorging en het
maken van verkoopbevorde
rende affiches zijn onderdeel
van de opleiding aan de
school voor de Detailhandel.
De boeken over Arends
oog en zijn trouwe Witte
Veder zijn bij de jeugd-
v an-rond-de-tien nog
steeds bestsellers en dit
geldt merkwaardig genoeg
ook voor boeken waarin
eenvoudige goocheltrucs
worden beschreven. Aldus
Willy v.d. Voort (23), die
werkzaam is als jeugdlees
zaalassistente in het West-
land en dus dagelijks ge
makkelijk kan vaststellen
welke boeken het meest
door de jongens en meis
jes worden gelezen. „De
ouderen en speciaal de
jongens vragen ook
vaak naar populair-we-
tenschappelijke boeken,
vooral over raketten en
ruimtevaart, landingen op
de maan en allerlei fan
tastische uitvindingen. Dc
meisjes vinden de gevoe-
lig-romantische boeken
nog steeds het mooist en
de allerjongsten grijpen
het liefst naar Pauius de
Boskabouter", zegt zij.
Het spreekt vanzelf dat
men niet zomaar als
jeugdbibliothecaresse kan
gaan werken. Daar is een
minimum vooropleiding
voor nodig van MMS,
Gymnasium of HBS
en een minimum leeftijd
van 17 jaar. Men begint
dan een opleiding te vol
gen voor leeszaalassisten
te, een studie die in hoofd
zaak is gericht op het bi
bliotheekwezen en die
twee jaar duurt. Dan is
er gelegenheid om in een
leeszaal of bibliotheek te
gaan werken en pas daar
na begint de cursus jeugd
leeszaalassistente en de
ze omvat: praktisch wer
ken gedurende ten minste
?en jaar bij een door dc
Opleidings Commissie
aangewezen opleidingsbi
bliotheek en verder is er
tussen september en mei
elke week een speciale
cursusdag voor jeugdpsy
chologie en pedagogie!'
Vakken dus die bij de op
voeding en de omgang met
de kinderen een belangrij
ke rol spelen en die richt
lijnen geven bij het vast
stellen van goede lectuur
voor de jeugd.
Het lijkt wel eens of alle
meisjes na eindexamen HBS
of MMS naar kantoor gaan of
dat alle meisjes met eindexa
men gymnasium gaan stude
ren, maar gelukkig is de be
langstelling voor typisch vrou
welijke beroepen als: huishoud
kundige, huishoudkundige voor
inrichtingen, diëtiste, kinder
verzorgster en huishoudlerares
zeer groot
Wc hebben ons ficSt over deze
opleidingen en speciaal over die van
huishoudkundige een* opgestoken
by een directrice van een huis
houdschool.
Voor alle beroepen, waarvoor
de huishoudschool deze klaar
maakt, wordt als basis voor
toelating geëist eindexamen
mulo (met rijksgecommitteerden)
of overgang van de derde naar de
vierde klas H.B.S. of M.M.S. Voor
de beroepen: huishoudlerares, dië
tiste en huishoudkundige beginnen
de meisjes in de vormingsklas, die
1 jaar duurt met een totaal van 36
lesuren (van 50 min.) per week.
Van een dienende naar een ondernemende func
tie. Dat is de ontwikkeling van de middenstand in
deze tijd. De middenstander van vandaag is een
ondernemer. Vaak realiseren zij zich dat nog niet
of in onvoldoende mate.
m Dit is de mening van de heer M. Wolters, direc
teur van de Detailhandelsschool in Den Haag, over
de ontwikkeling, die de middenstand thans door
maakt. Uiteraard moet deze ontwikkeling ook tot
uitdrukking komen in het onderwijs aan deze
school en sinds enige tijd is dat ook zo.
Het accent wordt duidelijk gelegd op het onder
nemerschap. De handelsvakken, maar vooral ook
de bedrijfs-economische vakken, die in het licht
van deze ontwikkeling uitermate belangrijk zijn,
zijn op de voorgrond komen te staan.
„Het middenstandsdiploma geeft (minimale) kennis, maar
geen inzicht", aldus de heer Wolters, „en juist dat inzicht
in de eigen bedrijfsvoering is van essentieel belang."
Niet lang geleden heeft ook de heer drs. J. G. de Dood,
inspecteur van het Middenstandsonderwijs, de aandacht ge
vestigd op het naar zijn mening in het algemeen veel te lage ontwik
kelingspeil van de middenstander.
Hij zei het zo: „Te vaak nog leeft het foute idee, dat het midden
standsdiploma de hoogste bron van wijsheid is. Het middenstandsdi
ploma en het vakbekwaamheidsdiploma, daar wordt hoog tegen opge-
an zien. Maar het is lang niet voldoende."
De Haagse Detailhandelsschool is in 1929 opgericht, als een van de
eerste scholen op dit gebied in het land. Aanvankelijk als een school
yoor winkelpersoneel. Ook nu wordt nog verkopend personeel opgeleid,
maar voor deze mensen zijn er nu ook andere mogelijkheden. Het ac
cent ligt thans op het ondernemerschap.
iefl' Dat heeft met zich meegebracht dat de eisen zwaarder zijn gewor-
den. Sinds 1958 bestaat er een toelatingsexamen. Langzaam maar zeker
worden de normen verhoogd. Maar dat heeft dan ook tot gevolg, dat
de leerlingen, die de opleiding met succes hebben gevolgd, na een prak
tijkervaring geschikt moeten worden geacht voor een leidinggevende
functie.
Vele oud-leerlingen van de school hebben een goede toekomst kunnen
opbouwen. Zij zijn thans bedrijfsleider, verkoopleider, vertegenwoordi
ger. om maar enkele voorbeelden te noemen.
Zij hebben he< ook mogelijk gemaakt dat de leerlingen van het laat
ste leerjaar één dag per week een stage doormaken in middenstands-
bedrijven en grootwinkelbedrijven. Door hen heeft de school ook een
nauw contact met het bedrijfsleven en de middenstand.
In september van dit jaar begint de school met een speciale op de
praktijk gerichte topopleiding, bestemd voor leerlingen met een ULO-
of een diploma driejarige HBS.
leerlingen kunnen in twee jaar dezelfde kennis en hetzelfde in-
vergaren als de deelnemers aan de normale opleiding, die vier
duurt. Maar gezien hun vooropleiding zijn de mogelijkheden
de deelnemers aan deze topopleiding wat groter.
In twee jaar tijds Verwerven zij een behoorlijke bedrijfs-economische
een behoorlijke hoeveelheid warenkennis en de kunst van het
werken. Zij zijn bij voorbeeld in staat zelf een reclame-
te ontwerpen, zij weten wat van reclameschrift, van etaleren.
Natuurlijk geldt dit einddiploma als bewijs van algemene handels
kennis, bedoeld in de Vestigingswet Kleinbedrijf 1937 en de Vestigings-
Bedrijven 1954. Ook zijn er goede mogelijkheden om gelijktijdig ver-
vakdiplom£*s te halen, terwijl leerlingen met goede vorderin-
in de talen kunnen deelnemen aan de praktijkexamens Nederlandse,
en Duitse handelscorrespondentie van de Nederlandse Associatie
praktijkexamens.
Het is een opleiding, die een uitstekende voorbereiding is op
p'T het ondernemerschap of op een andere leidinggevende func-
in het zakenleven.
