Belangrijk
Zwitserse
representant der
schilderkunst
rf
kunst
kAleiöoscoQp
Nederlandse week in
feestelijk ESSEN
Uit!...
goéd i/m
BEELD VAN VINCENT-THEO
VAN GOGH IN ZUNDERT
niemand
de deur uit
zonder een
Max Gubler:
FELIX
Expositie van onze
hedendaagse kunst
Marine vecht tegen
roest mijnenvegers
LICHTENDE EXPOSITIE
IIA AGS GEMEENTEMUSEUM
Nu kritiek op
Bolsjoiballet
i mmm i
Nieuwe schepping van Zadkine
Symbool van verbondenheid
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 16 mei 1963
Derde blad no. 30958
ArtvertpnM*
aanwezig zijn buurman was.
Twee jaar voor de tweede wereld
oorlog keerde hij naar Zürich terug
EN interessante tentoonstelling van plus minus vijftig schil-
j derijen van de in 1898 geboren Zwitser Max Gubler is thans
te zien in het Gemeentemuseum te Den Haag.
Deze wordt algemeen beschouwd als een der belangrijkste repre
sentanten van de Zwitserse schilderkunst en wat daarbij opmer
kelijk is: hij is geen abstract kunstenaar, doch werkt zuiver figura-
lief.
Reeds vele malen waren zijn schilderijen tentoongesteld op veler
lei exposities (o.a. in Zürich, Venetië, Sao Paulo, Madrid, Parijs
en Londen)doch de volle aandacht viel eerst op hem tijdens die,
welke in de afgelopen herfst in het museum „Zu Allerheiligen" te
Schaffhausen (sinds de tweede wereldoorlog een voor Zwitserland
uiterst belangrijk cultureel centrum) van niet minder dan 200 van
:ijn werken werd gehouden.
Deze expositie werd zulk een enorm en uniek succes een re
cordaantal stukken ging over in handen van particulieren of musea
- dat dit voor mr. L. F. J. Wijsenbeek. directeur van het Haags
Gemeentemuseum gerede aanleiding was te onderhandelen over
ten expositie in Den Haag.
En dit is hem gelukt.
De Stichting „Pro Helvetia'' te ver
dijken met het Prins Bernhard-
onds) heeft op royale wyze mede-
rerking verleend aan de totstand
koming an deze expositie.
Het fenomenale succes van Gublers
Ifuratieve kunst ook bij de jonge-
en stemt tot nadenken. „Is er een
[entering gekomen in de opvattingen,
l de „mode" der abstractie en
het tachisme ten einde?", zo is
hierbjj geneigd zich af te vragen
Vant zelfs de kunsthandel is uiter
mate geïnteresseerd in Gublgrs kunst!
Deze zal wellicht de hypermodern
«oriënteerden niet zo zeer aanspre-
ten, degenen echter, die het „herken-
mare" prefereren evenwel des te
meer. Men kan niet zeggen, dat
Gubler „origineel" is daarvoor zijn
n^^el invloeden van anderen te
erkennen doch deze invloeden
.1 toch wel op een hoogst persoon -
Wke wijze verwerkt.
Gublers werken verraden voor alles
Wn Franse oriëntatie, wellicht niet
onverklaarbaar; omdat zijn moeder
oan Francaise telg uit een Hugeno
ten geslacht was. Daarnevens valt
«en typisch Zwitserse mentaliteit te
onderkennen: mede door Italiaanse
Invloeden bezitten zjj een zonnige
lichtheid en charme, een zuidelijke,
floedvolle kleurenfelheid, welke bij
Nederlanders zelden of nooit voor
komt.
DEZE expositie is geopend door
prof. Gotthard Jedlicka, de be
kende hoogleraar in de kunst
geschiedenis aan de Universiteit te
Zürich, die door een jarenlange
vriendschap met Gubler verbonden
15 en hem een van de laatste huma
nisten in de Zwitserse en Europese
mehilderkunst van de 20ste eeuw
noemt.
Reeds op 20-jarige leeftijd wist
Gubler zich te onderscheiden en ont
ging toen een toelage van de kunst
handelaar Paul Cassirer. Een ge
belde verkoop van zijn schilderijen
telde hem in staat tot een verblijf
np de Liparische eilanden bij Sicilië
'van 1923—1927), waar hij in Lipari.
Vallone en de omgeving veel schil
derde. Van 1930—1937 verbleef hij in
Parijs, waar de beeldhouwer Mare
veelvuldig op zijn stukken
Het beroemde Russische Bol-
sjoi-ballet is een steen des aan
stoots geworden.
Evenals in de literatuur, de
schilderkunst en de muziek, zijn
er bij het Bolsjoi-ballet bepaalde
.decadente neigingen" ontdekt.
Een communistische partijfunctio
naris, D. E. Djatlow, schreef onlangs,
dat teveel moderne balletten van het
Bolsjoi theater de negatieve krachten
in de prachtigste kleuren afschilde
ren, terwijl de positieve deugden nau
welijks aan een middelmatige opvoe
ring toekomen.
Als voorbeeld haalde Djatlow de
opvoering van „Spartaous" aan,
waarin slecht dansende meisjes in
gedurfde kostuums optreden. Volgens
deze partijfunctionaris overtuigden
de décors het meest en kwam het
edele karakter van Spartacus nauwe
lijks uit de verf.
Djatlow kritiseerde tevens moderne
balletten, zoals „Bladzijden uit het
leven" en „Het lot van de mens" op
een gemis aan persoonlijkheid in de
sociale werkelijkheid.
De term „modern" staat echter nog
ver af van een avant garde-produktie,
zoals die in het westen te zien is.
„Spartacus" vormt echter een uit
zondering. Dit ballet kwam enige
jaren geleden tot stand en moest die
nen als antwoord op de kritiek, die
het Bolsjoi-ballet tijdens zijn toernee
in 1957 in Londen en andere Wester
se st< den had ontvangen. Volgens de
kritieken had het Bolsjoi-ballet het
contact met de „moderne" tijd ver
loren.
Li PARI:
haven en vesting.
en vestigde zich in Unterengstringen.
Van zijn huis uit had hij aan alle
kanten een wijds uitricht op telkens
andere landschappen.
Daar vond hij hem vele inspireren
de motleven en werkte er gedurende
een kwart eeuw aan zijn vele, rijk-
gevarieerde schilderijen, waaronder
ook talrijke stillevens (met vissen en
fazanten, met boeketten, vruchten
schalen, bloesemtakken, distels, of
veelal levensgrote vrouwelijke en
mannelijke naaktfiguren.
Advertentie
De Gaulle naar
Griekenland
President De Gaulle is vanochtend
met zijn echtgenote alsmede de
Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Couve de Murville. en andere
functionarissen per vliegtuig naar
Griekenland vertrokken oor een
staatsbezoek van drie dagen. Het is
de eerste maal, dat een Frans staats
hoofd Griekenland bezoekt en het
zesde buitenlandse bezoek van pre
sident De Gaulle sinds hij in 1959
aan de macht kwam.
Waarnemers in Parijs menen, dat
dit bezoek ten doel heeft de twijfel
over de levensvatbaarheid van de
Franse atoomstrijdmacht bij de Grie
ken weg te nemen. Ook zal de moge
lijkheid van Franse investeringen in
de Griekse industrie worden bespro
ken. De Amerikaanse hulp van der
tig miljoen dollar per jaar eindigt
namely.- dit jaar.
Ook vervaardigde hij er illustraties
bij Hemingway's „De oude man en j
de zee".
Veel van dit alles Is op deze expo- I
sitie te zien.
j Zeg jongelui.
I schuif eens op.
J FELIX is niet
i Z alleen voor jullie,
maar ook voor mij
vJ
r-\
I mmm I
I I
I I
MMM
I Immm I
I
A 9t.1Um.ntwd
'WMWVWJ
(vlees of vis)
(door de lekkere
y harde brokjes
,-X. worden de
poezetanden
sterk
de hond is er BONZO
CUBLER, winnaar oa. van de
Olivettiprijs (Venetië 1952). de
prijs van de Conrad-Ferdi-
nand-Meyer Stiftung, de Zwitserse
prijs voor Schilderkunst, van de Ga
lerie Beaux-Arts in Zürich en de
Kunstprijs van de stad Zürich, ont
ving van de Zwitserse regering vele
belangrijke opdrachten; o.a. wand
en plafondschilderingen, mozaïken in
scholen, ziekenhuizen en een schouw
burg.
Voor hem heeft zijn verblijf op Li-
pari hetzelfde betekend, als dat op
Tahiti voor Paul Gauguin. Zijn Li
parische schilderijen lijken in het
licht geboren, de kleuren zijn irrise-
rend als parelmoer. Zijn coloriet heeft
zich in de loop der jaren steeds ge
wijzigd, maar het boeit voortdurend,
daarnevens munten zijn grote schil
derijen uit door directheid van vorm
geving, zowel wat tekening als klem-
betreft.. Zijn fantasie is van een on
uitputtelijke rilkdom, ook de riikdom
der structuur lijkt onuitputtelijk.
Gubler is in dit alles een uit
zonderlijke figuur, een man bo
vendien met een enorme creati
viteit, wiens scheppingen onge
twijfeld ook hier de grootste
aandacht verdienen.
Men kan er uit leren, dat, ge
lijk prof. Jedlicka het uitdrukt:
..Een schilder van zijn kunst al
leen maar leren kan, dat daaruit
niets te leren valt".
Omdat, zo zouden wij hieraan
willen toevoegen, hij ondanks
anderer beïnvloeding, toch vol
strekt apart te werk gaat.
H.
De vermaarde beeldhouwer Ossip Zadkine is de gast geweest
van burgemeester G. J. A. Manders van Zundert, om in aanwe
zigheid van de Nederlandse, Belgische en Franse pers het een en
ander te vertellen over het monument dat hij ontworpen heeft ter
nagedachtenis aan de schilder Vincent van Gogh en diens broe
der Theo. Zundert, waar Vincent van Gogh en zijn broer het
levenslicht zagen, heeft in 1953 de 100ste geboortedag van de
kunstenaar gevierd met een grootse herdenkingsplechtigheid.
Serie mani festaties
Wederom zyn er plannen gerezen
om de binding die tussen Van Gogh
en Zundert bestaat, door diverse
blijvende herinneringen te gedenken.
Men is voornemens hiertoe in het
voorjaar van 1964 een reeks mani
festaties op internationaal niveau te
houden, waaraan de meest vooraan
staande kunstenaars hun medewer
king zullen verlenen. De onthulling
van het tweeëneenhalve meter hoge
bronzen monument van Zadkine,
voorstellende de innige verbonden
heid tussen Vincent en Theo zal tot
een van de gebeurtenissen behoren.
De gedachte aan dit nieuwe hulde
blijk aan Van Gogh is ontstaan bij
gelegenheid van het 225-jarig be
staan van het bankiershuis F. van
Lanschot. Deze familie vormt een
oud Brabants geslacht, waarvan de
familienaam reeds in 1320 in Zundert
voorkwam.
Aan Ossip Zadkine, die e.en groot
bewonderaar van het werk van Van
Gogh is en die reeds enkele Van
Gogh-monumenten vervaardigd heeft
werd de opdracht gegeven om een
ontwerp uit te werken.
Expositie uit
Brabantse tijd
Tijdens deze bijeenkomst heeft men
kennis kunnen maken met een af
gietsel van gips van deze nieuwe
schepping van Zadkine. De zoon van
Theo van Gogh, ir. V. W. van Gogh
was eveneens aanwezig en sprak er
zijn vreugde over uit dat de gemeen
te Zundert aandacht besteedt aan de
binding met Vincent. Voorts was
aanwezig dr. M. E. Tralbaut, direc
teur van het internationaal Van
Gogh-archief en een persoonlijk
vriend van Zadkine, die een uit
voerige uiteenzetting gaf.
H(j vertelde o.m. iets over het plan
om in Zundert een tentoonstelling te
organiseren van onbekende werken
van Van Gogh uit diens Brabantse
tyd. Het betreft hier werken die nog
niet, eerder in Nederland zijn ge
weest. Mr. F. P. T. Röhling, chef van
de afdeling Oudheidkunde rn Na
tuurbescherming van het departe
ment van O. K. en W., sprak de hoop
uit, dat het ministerie aan de Van
Gogh-manifestatie in 1964 medewer
king zal willen verlenen.
Voetstuk uit
Saint Remy
De aanbieding van het monument
van Zadkine valt met een andere
gebeurtenis samen, n.l. het jumele-
ren, het samengaan, van Zundert
met Saint Remy de Provence, waar
Van Gogh tot een paar maanden
voor zijn dood verbleef. De burge
meester van deze gemeente heeft aan
zijn Zundertse collega een groot blok
witte hardsteen uit Saint Remy toe
gezegd, dat als voetstuk zal kunnen
dienen voor het standbeeld. Zo
doende zal Vincents gestalte sym
bolisch op een dubbele bodem verrij
zen: de aarde van Zundert waar hij
geboren is en de rotsgrond van Saint
Remy, waar hij tot kort voor zijn
dood heeft geleefd. Aan de onthul
ling van het monument door Zadkine
op een nog nader te bepalen datum
in het voorjaar van 1964, wordt
grote luister bijgezet.
Symposium
(Van onze correspondent in Bonn)
In kleurige kostuums gestoken Haarlemse bloemenmeisjes, die
verraste voorbijgangers tulpen op de revers speldden, dat was het
straatbeeld dat de Westduitse Roerstad Essen gisteren bood. Het
was tevens het teken, dal ondanks het typisch Roerse druilerige
weer, een feestelijk begin was gemaakt met de Nederlandse week
in Essen.
Officieel had de opening van deze
week gistermiddag pas om vier uur
plaats in het internationaal bekende
Volkwangmuseum. Maar van gister
morgen af waren al allerlei Neder
landse manifestaties aan de gang.
Tentoonstellingen van tegels, kaas en
postzegels waren al geopend en in
het op de markt gelegen Amerika-
huis was men al vroeg welkom bij
twee tentoonstellingen, die nu al
jaren door Nederland in Duitsland
getoond worden, maar die nog steeds
groot succes hebben: «Leven en werk
van Vincent van Gogh" (met vele
goede kleurenreproducties) en „Ne
derland, land en volk", waarin ons
staatsbestel, de Koninklijke familie,
de steden, onze dijken, de gezond
heidszorg en de architectuur met
foto's en teksten uit de doeken wor
den gedaan.
Ook voor een Nederlander, voor
wie dit allemaal gesneden koek zou
moeten zijn, zijn dit interessante en
leerzame exposities. In hetzelfde
Amerika-huis zijn verder nog aller
aardigste tekeningen, aquarellen en
gouaches te zien van Essense kinde
ren, die zich door Nederland lieten
inspireren.
In het Volkwangmuseum werd de
openingsplechtigheid gistermiddag
begonnen met muziek van Mozart.
Daarna sprak F.ssens burgemeester
Nieswandt ernstig gemeende woor
den over goede nabuurschap tussen
Roergebied en Nederland, over uit
breiding van contacten tot beter be
grip. Woorden die door de Neder
landse ambassadeur in Bonn, baron
Van Ittersum, herhaald werden en
aangevuld met een pleidooi voor
grotere internationale samenwerking,
voor een open politiek van de Euro
pese economische Gemeenschap en
een ruimhartig Europa.
se schilderkunst, die in het Volk
wangmuseum werd opengesteld.
Vooral de Cobra-groep is sterk ver
tegenwoordigd. De heer De Wilde
schetste deze schildersgroep als
voortgekomen uit een vitale na-oor-
logse reactie op elk verstoft esthetisme
als een vaak brutale explosie van
fantasierijke, het totale wereldbeeld
omvattende, schilderkunst. De ex
positie, die in enige mooie, ruime,
lichte zalen van het museum te zien
Is en die naar verwacht wordt veel
belangstelling zal trekken, bevat ook
werken van schilders, wier bedoelin
gen vaak parallel liepen of lopen aan
de Cobra-mannen Appel en Corneille
maar die toch ook eigen wegen gin
gen. Deze doeken van Benner en
Nannlnga horen met die van Cor
neille tot de mooiste van de expositie
en zorgen ook voor enige afwisseling
in het tentoongestelde. Essens Hol-
lanaweek is behalve met tentoonstel
lingen, nog volgepropt met talloze
andere manifestaties. Het Rotter
dams Philharmonisch Orkest komt
spelen en het Rotte's Mannenkoor
zingen Zowel het Scapinoballet als
het Nederlandse ballet geeft een
uitvoering.
Er komt een speciale Amsterdamse
dag (maandag) en een Rotterdamse
(dinsdag). De Nederlands-Duitse
Kamer van Koophandel houdt er
woensdag zijn jaarvergadering. Za
terdag is het een speciale dag voor
vreemdelingenverkeer, waarop Neer-
lands toeristieke aanlokkelijkheden
voor de Duitsers worden uitgestald.
Op die dag zijn er folkloristische
dansen en pony wedstrijden, er zal
worden gezongen en men zal er zeer
Nederlands in klederdracht bijlopen.
Door dit gewoel heen zullen ook dan
Haarlemse bloemenmeisjes de natio
nale charme, in de vorm van tulpen, j
aan de man brengen.
Het feestprogramma zal o.m. een
indrukwekkende inhuldigingsplech
tigheid omvatten gevolgd door een
symposium, te presideren door ir.
Van Gogh, met medewerking van de
meest bevoegde Van Gogh-kenners.
Hierbij wordt uitgegaan v»n het
thema dat aan het monument ten
grondslag ligt: de twee-eenheid Vin
cent en Theo.
In het Parochiehuis, waar de bij
eenkomst gehouden werd en waar
het gipsen afgietsel was neergezet,
heeft Ossip Zadkine de bedoelingen
van het beeld uiteengezet.
In het hart van de compositie die
door de heer Van Lanschot en het
gemeentebestuur van Zundert en
thousiast is aanvaard, kan men een
knoop van handen waarnemen. De
portretten zijn van geen belang,
maar het gaat in dit beeld, dat vol
gend jaar Zundert zal sieren, om
het zinnebeeld van de dubbele op
welling, zoals dat bij de gebroeders
Van Gogh zo uniek het geval was,
aldus Zadkine.
Advertentie
Leerzaam referaat
De nieuwe directeur van Amster
dams Stedelijk Museum, dr. E. L. de
Wilde, hield een kort, maar bijzonder
gesiaagd referaat over de tentoon-
Vertegenwoordigers van een groot
Oostenrijks staalbedrijf zijn thans
in Nederland om zoals de marine-
voorlichtingsdienst het noemt
..routinebesprekingen" te voeren met
de Koninklijke Marine over de be
handeling van niet-magnetisch staal,
dat door deze firma aan de Konink
lijke Marine is geleverd. Dit niet-
magnetisch komt alleen voor in on
derdelen van in Nederland gebouwde
houten mijnenvegers. Dit om deze
mijnenvegers zo ongevoelig mogelijk
te maken bij het vegen van magne
tische mijnen. Op andere marine-
scht ien komt dit staal niet voor, ook
niet aan boord van de Nederlandse
onderzeeboten. Niet-magnetisch staal
is, meer dan gewone staalsoorten,
aan corrosieverschljnselen onderhe
vig. In verband hiermede zijn ver
schillende onderdelen, die oorspron
kelijk in niet-magnetisch staal
werden uitgevoerd, vervangen door
conventionele stalen onderdelen, of
met een plastic laag bedekt.
i De kustmijnenvegers vertoonden
stelling van hedendaagse Nederland- corrosieverschljnselen aan roeren,
kimkielen en ankerkettingen, de on-
diepwatermynenvegers, die in een la
ter stadium werden gebouwd, alleen
aan de ankerkettingen. De operatieve
eigenschappen van de schepen wer
den niet aangetast. Eventuele ver
vanging kan plaats hebben tydens de
normale onderhoudsperiode. Daar het
van belang is by het vegen van mag
netische mijnen voor de zelfbescner-
ming van de mynenvegers om zoveel
mogeiyk-niet-magnetische materia
len te gebruiken, vinden geregeld
besprekingen plaats met technici
van bovenbedoelde firma. Men ver
wacht. dat de oorzaken, die lei
der. tot het Dovenvermelde ver-
schUnsel, kunnen worden opgeheven,
zodat in de toekomst dit niet-mag-
netische materiaal in volle omvang
gebruikt zal kunnen worden. De Ma
rine is overigens van mening, dat
nog vele onderzoekingen zullen moe-
ten worden gedaan om tot optimale
toepassmgsmogeiykheden te kunnen
komen. Die onderzoekingen worden
door de Koninklyke Marine gesteund.
Orkest uit Straatsburg
speelt in Rotterdam
Première „Signalement"
Op uitnodiging van de stichting
„Rotterdams Philharmonisch Or-
kest*' zal het „Orchestre Municipal
de Strasbourg" onder leiding van
Louis Martin maandagavond 20 mei
een concert geven in de Rotterdamse
Schouwburg. Op het prof amma
staat om. „Signalement" van Peter
Schat. Dit werk is gecomponeerd
voor uitgebreid slagwerk en drie
contrabassen, een zeer uitzonderiyke
bezetting dus. Het wordt uitgevoerd
de „Groupe des instrumentistes de
percussion de Strasbourg", mjn.v.
drie contrabassisten uit het orkest,
en betekent een première voor Ne
derland.
