indelijk akkoord over
Rijn-Scheldeverbinding
)9
nita na
invaring
ïzonken
GOUVERNEUR VAN ALABAMA
IS „WETTELOOSHEID BEU"
Engelsman Wynne zon Penkowski
tot spionage hebben aangezet
NIEUWE TELSTAR
WERKT PERFECT
NDER TEKENING
EDS MAANDAG?
•n
alles
Vlieland
KIJKFEEST
alles
Vlieland
Grootste struikelblok binnen Benelux
ierenideetjes
Gisteravond tivaalf gewonden
bij betoging in Birmingham
Spionageproces in Moskon
r
WEERBERICHT
Langduriger
verbindingen
ra
<§üd
tenws
iricht 1 maart 1860
WOENSDAG 8 MEI 1963
No. 30950
EIDSCH
DAGBLAD
ir: E. A. E. van Dishoeck
dredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f. 2.80 per maand, f. 0.65 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie. 21507
55
|Belgisch-Nederlands akkoord over de nieuwe Rijn-Schelde-
ding zal maandag in Den Haag worden ondertekend.
Iheeft tenminste de Belgische minister van Openbare Werken,
disteren m Antwerpen verklaard ter gelegenheid van de zoge-
J Frans-Belgische dagen voor de scheepvaart op de Maas.
tederlandse staatssecretaris, Stykel (Verkeer en Waterstaat), hield
p de dag in Den Haag nog een slag om de arm. „Het overleg verkeert
leslissend stadium. Ik kan echter het bericht niet bevestigen, dat de
ie minister maandag komt. Ik heb de laatste definitieve teksten
in mijn bezit, zodat ik niet weet wat er in staat en derhalve geen
iheid heb gehad ze te bestuderen".
litieve teksten", zegt staats-
lis Stykel. Het lijkt toch een
ting in te houden van de me-
van minister Bohy. waar-
f gisteren een rede onderbrak
Antwerpse wethouder voor de
:-burgemeester Delwaide, die
j op een verbetering van het
l&naal, ook in verband met de
rachten verbetering van de
iheldeverbinding. Daarop
iinister Bohy mededeling ge-
jan het feit. dat hij maandag
jen Haag zal gaan om het ak-
ondertekenen. Er was veel
i en later bleek ook hoezeer
I kringen van hen, die met de
jpse haven van doen hebben,
was over hetgeen thans te
staat.
ton metende Nederlandse
ip „Pinta" is gisteravond
kust van New Jersey, op vijf-
li ten zuiden van de haven
York in aanvaring geko-
het 7.547 ton grote Britse
.ip „City of Perth" en ge-
De elf koppen tellende
ng van het Nederlandse
ongedeerd overgestapt op het
vrachtschip, dat vervolgens
ette naar New York.
zagvoerder van de „Pinta"
eet na de aanvaring een SOS
en, waarin hij zei, dat zijn
en gat onder de waterlijn had
>en en zware slagzij maakte,
wam van het Britse schip be-
!at de bemanning van de „Pin-
e in de boten was gegaan on-
i aan boord van de veel gro-
!ity of Perth" was geklommen,
ddels waren schepen en vlieg-
van de Amerikaanse kust-
ftaar de plaats van de aan
gesneld. Zij behoefden echter
ulp te verlenen.
eigenares van het in Rotter-
eregistreerde schip is de „NV
erij HollandUtrecht
Sensationeel
De parafering van het akkoord zal
een eind maken aan hetgeen door de
staatslieden beider landen wel eens
„het grootste struikelblok binnen Be
nelux" is genoemd. Wethouder Del
waide, die zoals men ook in ons land
weet een groot aanhanger van de Be-
neluxgedachte is, noemde het nieuwe
verdrag sensationeel. En ir. De Vries,
het hoofd van de economische afde
ling van de planologische dienst van
de provincie Noord-Brabant, die de
studiedagen bijwoonde, zei dat nu na
1928 eindelijk een „enorm scheidend
element tussen beide landen uit de
weg zou worden geruimd".
Over het tracé zijn nog geen bij
zonderheden bekend. Men neemt te
Antwerpen echter aan. dat de nieu
we verbinding overeen zal komen
gen zou worden geratificeerd, zal
daarmee een eind zijn gekomen aan
een steen des aanstoots in de relaties
tussen beide landen sinds de jaren
zestig van de vorige eeuw, toen het
kanaal van Hansweert naar Wemel-
dinge ter vervanging van de door de
spoorweg gedempte vaarweg door het
Kreekrak werd gegraven. België
heeft daar nooit genoegen mee willen
nemen. Reeds in april 1925 werd een
ontwerpverdrag geparafeerd en later
met de voorstellen, welke te dien door het Belgische parlement en de
aanzien reeds enige maanden gele
den in een voorlopig rapport zijn be
kendgemaakt. Volgens dat rapport
zal er een kanaal worden gegraven
van de in aanbouw zijnde zeesluis
bij Zandvliet naar de Oosterschelde
ten zuiden van Bergen op Zoom.
Voor de rede van deze stad komt
een beschermende dam. Vervolgens
zou de Eendracht tussen Tholen en
het vasteland van Noord-Brabant
worden uitgebaggerd. De punt van
St.-Philipsland zou tenslotte worden
doorgegraven en via het Volkerak en
het Hollandsch Diep zou de vaarweg
verder naar de Rijn leiden.
Lijdensweg
Wanneer het verdrag inderdaad
ook door de volksvertegenwoordigin-
Nederlandse Tweede Kamer bekrach
tigd. doch het werd afgewezen door
de Eerste Kamer van ons land. In
1935 zou weer bijna overeenstemming
zijn bereikt, doch ook toen weer is
het ontwerp gestrand op de vasthou-
dendheid van twee Nederlandse mi
nisters, die met aftreden dreigden.
Na wereldoorlog II, toen Benelux
aan het groeien was, is de commissie-
SteenbergheVan Cauwelaert ge
komen, die in 1954 haar rapport heeft
uitgebracht, doch het plan voor een
Moerdykkanaal kon geen genade
vinden in Belgische noch in Neder
landse ogen. Tenslotte zijn nieuwe
onderhandelingen geopend en dank
zij het initiatief van de Kamers van
Koophandel van Rotterdam en Ant
De Britse zakenman Greuille
Wynne, die gisteren voor het
hooggerechtshof in Moskou
heeft bekend te hebben gespio
neerd tegen de Sowjet-Unie in
de beklaagdenbank tijdens de
zitting.
SïaTi 'toIiu6 "nslot" t#edZoon dr. J. J. P. Oud
Advertentie
or onze Mam
chtige vogelt|es die zingen, fluiten.
Kooien, die een palelsje zijn.
>r Mam's poezekind of trouwe vler-
ler een mooie halsband - ot lijn,
nd of divan, voerbak, borstel ot kam,
n, voor wel 99 cadeau-ideetiee I
veet
leeft
Burke Marshall
voert overleg
De betogingen in de Ameri
kaanse staat Alabama hebben
gisteravond een feller karakter
gekregen. Tijdens een betoging
van negers tegen de rassenschei
ding. welke vier uur duurde,
werden in Birmingham twaalf
personen gewond. De politie ar
resteerde een veertigtal demon
stranten. die \olgens de politie
met stenen hadden gegooid.
Gouverneur Wallace van Ala
bama heeft de politie laten ver
sterken met leden van de staats
politie. Hij verklaarde, dat hij de
wetteloosheid in Birmingham
beu is en alle middelen te baat
zal nemen om een eind aan die
toestand te maken. Overigens
volgt de politie een nieuwe tak-
tiek: zij gebruikt waterkanonnen
om de demonstranten te ver
spreiden, terwijl het aantal arres
taties zoveel mogelijk wordt be
perkt.
De leider van de demonstrerende
negers, ds. Luther Martin King, is
van zijn kant evenzeer vastbesloten.
Op een massa-bijeenkomst verklaar
de hij, dat de beweging groter en gro
ter wordt en dat er pas een einde aan
zal komen, „zodra wij de rassenschei
ding uit deze stad hebben gebannen".
Niet alleen gisteravond was het on
rustig in de grote Amerikaanse staal
stad Birmingham. Grote groepen ne
gers marcheerden naar het centrum,
waarbij zij met succes de door de po
litie opgeworpen versperringen wisten
te ontwijken. Negerkinderen formeer
den eveneens optochten. Tot dusver
zijn in Birmingham naar schatting
2.400 kleurlingen, onder wie vele jon
geren, in de gevangenissen opgeslo
ten
Onder leiding van onder-minister
van Justitie Burke Marshall zijn
maandag en gisteren in Birmingham
besprekingen gehouden tussen verte
genwoordigers van de blanker en de
negerhevolklng.
President Kennedy, die gisteravond
de hoop uitsprak, dat het conflict
door de bevolking van het gebied zelf
kan worden opgelost zonder tussen
komst van buitenaf, houdt zich aan
dachtig met de toestand bezig. Hy
staat in voortdurende verbinding met
zyn broer Robert, die Amerikaans
minister van Justitie is.
Ter verduidelijking van de situatie
kan meegedeeld worden, dat zeven
tien staten in het zuidoosten van de
V.S. 61'7 van het totale aantal negers
in het land tellen. In 1960, toen Ame
rika bijna 180 miljoen inwoners had.
waren er 158 miljoen blanken en 19
miljoen negers, dus bijna 11%. Het
hoogste aantal negers telt de staat
Mississippi, waar naast 1.2 miljoen
blanken meer dan 915.000 negers wo
nen. In de staat Alabama, waar zich
thans moeilijkheden voordoen, wonen
rond één miljoen negers op 2.2 mil
joen blanken. In een staat als Cali-
fornië liggen de verhoudingen geheel
anders: daar wonen slechts 884.000
negers op 14.5 miljoen blanken. In
New York zijn anderhalf miljoen ne
gers op 15 miljoen blanken. Omdat
vele negers naar het noorden van de
Verenigde Staten zijn verhuisd, is
hun percentage in de zuidelijke sta-
Duizenden jongens en meisjes
zijn gisteren begonnen aan de
laatste en zwaarste loodjes van
hun schooltijd: het eindexamen.
Een kijkje in een van de vele lo
kalen. waar in deze dagen hard
wordt gezwoegd.
ten in de laatste halve eeuw vrij sterk
afgenomen. In bovenbedoelde zeven
tien zuidelijke staten bedroeg het
percentage negers in 1900 nog 89,7, in
1940: 77, in 1950: 68 en thans: 61.
voltooit
gebouw
De raad van commissarissen van
de N.V. Nederlands Congresgebouw
In Den Haag heeft besloten architect
ir. H. E. Oud in Wassenaar uit te no
digen, het werk van zijn enige tijd
geleden overleden vader, dr. J. J. P.
Oud, voort te zetten en af te ma
ken.
Verwacht wordt, dat de heer Oud
jr. deze uitnodiging zal aanvaarden
Zijn eerste werk zal dan zijn het
uitbrengen van advies over de wijze
van uitvoering van het grootse pro
ject. Met het bestek is men nagenoeg
gereed.
Het hoog militair gerechtshof in Moskou heeft qisteren een aan- Amerikaanse ambassade, met wie
a, i Donlrnmclfi via ann rraKotma Kriavan
vang gemaakt met de berechtiging van de 43-jange Rus Oleg Pen
kowski en de 44-j3rige Britse zakenman Greville Wynne, die zich
wegens spionage voor de Britse en Amerikaanse geheime diensten
moeten verantwoorden. Volgens de akte van beschuldiging hebben
beide beklaagden schuld bekend Penkowski volledig en Wynne
onder bepaalde voorbehouden die hij, naar hij verklaarde, in de
loop van het proces uitéén zou zetten.
Penkowski. die in de Russische
staatscommissie voor wetenschappe
lijke coördinatie een hoge functie
bekleedde en bovendien een
hoge officier in het Russische leger
was, werd eind oktober 1962 ge
arresteerd. Genoemde commissie was
belast met het wetenschappelijk
onderzoek op het gebied der bewape
ning en de coördinatie van de
wapenproduktie.
Wynne, die in november 1962 ln
Hongarije werd gearresteerd en naar
de Sowjet-Unie werd uitgeleverd,
zou volgens de tenlastelegging in
april 1961, in opdracht van de Britse
spionnagedienst, in contact met
Penkowski zijn getreden, en later als
verbindingsman hebben gefungeerd
tussen Penkowski en de Britse en
Amerikaanse geheime diensten. Bij
verschillende ontmoetingen zou hij
de Rus tot spionage hebben aange
moedigd.
Penkowski zou als taak hebben
gehad gegevens over Russische
raket-eenheden te vergaren en door
e Rijn 50 Tfn 208 24 (01710)
l_
GERE TEMPERATUREN
Bilt verwacht van heden
Enavond
et bewolking met hier en daar
regen. Lagere middagtempera-
vooral in de kuststreken,
ke tot matige wind draaiend
zuidwest tot west.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
9 MEI
op: 4.58 uur; onder: 20.16 uur.
i op: 21.00 uur; onder: 5.45 uur.
water te Katwijk te 3.51 en 16.11
laagwater te 1159 uur.
nummer bestaat uit 16 pagina's
te geven, alsmede de Britse en
Amerikaanse geheime diensten in
lichtingen te verschaffen over de
Russische troepen in Oost-Duitsland.
over de voorbereidingen voor het
sluiten van een vredesverdrag tussen
de Sowjet-Unie en Oost-Duitsland en
over de ontwikkeling der betrekkin
gen tussen China en de Sowjet-Unie.
Het hoogtepunt van de eerste zit
tingdag was het verhoor van Pen
kowski door de auditeur-militair,
generaal Gomi. Penkowski beant
woordde alle gestelde vragen zeer
beslist en zelfbewust en met een
opvallend geheugen voor details. Hy
gaf toe tijdens een officieel bezoek
aan Londen in april en mei 1961
schriftelijk een toezegging om als
spion te zullen optreden te hebben
gegeven. Daarna was hij nog enige
malen in Londen en Parijs geweest,
waar hy voor zijn nieuwe functie
werd opgeleid.
In Parijs bezocht hU uitgaansgele
genheden als „Moulin Rouge" en
„Lido". Zijn uitgaven daarvoor wer
den door Wynne betaald. Op een
vraag van de openbare aanklager
aan Wynne, wie aan hem deze kosten
vergoedde, antwoordde deze:
„De Britse geheime dienst".
Uitvoerig werd Penkowski verhoord
over de vele verbindingen, die hij
met tal van diplomaten van de Britse
en Amerikaanse ambassades in Mos
kou zou hebben gehad. Herhaaldelijk
vielen daarbij de namen van een
voormalige tweede secretaris van de
Britse ambassade. Chisholm. en diens
vrouw. Ook werd de naam genoemd
van Richard Jacob, een lid van de
Zaak Berkelse art)
Hoge Baad doet op
18 juni uitspraak
De advocaat-generaal by de Hoge
Raad, mr. Moons, heeft gisteren ge
concludeerd tot verwerping van het
cassatieberoep van de 46-jarige Ber
kelse arts die door het Gerechtshof
in Leeuwarden tot levenslange ge
vangenisstraf is veroordeeld wegens
moord op zijn medegevangene A L.
Lodder uit Gouda, gepleegd op 4 fe
bruari 1958.
Ten aanzien van de aangevoerde
drie cassatiemiddelen zei mr. Moons,
dat zijns inziens de stelling van de
dagvaarding voldoende was. Het
liaan van 950-10.500 km hoogte
Gisteren is met succes de tweede Telstar-satelliet gelanceerd. De
communicatie-kunstmaan, waarmee televisiebeelden, radiouitzen
dingen en telefoongesprekken over zeer grote afstand kunnen
worden overgebracht, kwam in een eliptische baan, waarvan de
hoogte boven de aarde varieert van 950 tot 10.500 km. De lan
cering met een Thor-Deltaraket geschiedde om 12.38 uur Neder
landse tijd.
Vannacht tijdens de vierde omwenteling om de aarde om 01.42
uur werd de eerste proef uitzending via de Telstar II een volledig
succes. Een vijf minuten durende bandopname werd uitgezonden
door het station Andover in Maine en uitstekend opgevangen in
het station Goonhilly Downs in Engeland.
Volgens Amerikaanse deskundigen
werken de instrumenten van de Tel
star II perfect.
De satelliet werd gebouwd door de
Bell telefoonmaatschappij, die ook
de eerste Telstar bouwde. Deze
maatschappij betaalt drie miljoen
dollar voor de lancering van een
Telstar. De Telstars zyn de eerste
particuliere kunstmanen. Het ligt
niet in het voornemen van de Bell
maatschappij om nog meer Telstars
te lanceren.
De nieuwe Telstar is een verbeter
de versie van de eerste, die op 10 juli
van het vorig jaar werd gelanceerd.
Een belangrijk verschil niet de eerste
is de langgerekte baan. Hierdoor kan
men weliswaar een minder aantal
malen per dag via deze Telstar
verbindingen tussen Amerika en
Europa tot stand brengen, maar deze
verbindingen zullen langer duren.
Bovendien hoopt men door deze
langgerekte baan de beschadigingen
te kunnen vermijden door straling in
de Van Allen gordels, die een min of
meer voortijdig einde heeft betekend
voor de eerste Telstar.
Amerika heeft nog twee actieve
communicatie-satellieten gelanceerd
in het laatste jaar, namelijk de
Relay en de Syncom. De Relay heeft
weliswaar enkele malen goed werk
geleverd, maar is toch nooit een vol
ledig succes geworden. De Syncom
is vermoedelijk niet in de beoogde
baan gekomen. Het radiocontact met
deze satelliet werd tijdens de ma
noeuvres om de kunstmaan in de
juiste mbaan te brengen verbroken.
Cooper op
ome schermen
Een zeer spectaculaire uitzending
via de nieuwe Telstar zal vermoede
lijk volgende week woensdag plaats
vinden. Dan wordt de Amerikaan
Cooper voor een ruimtevlucht in een
Mercury-capsule gelanceerd. Cooper
zal vermoedelijk 36 uur in de ruimte
blijven. Televisiebeelden zullen dan
uit deze cabine naar Amerika wor
den gezonden en van daar via Telstar
II naar Europa, zodat de Nederlandse
kijkers waarschijnlijk tussen de ver
kiezingsuitslagen door beelden zullen
zien van Cooper, terwijl hij ergens
boven Europa door de ruimte dartelt.
Penkowski via een geheime brieven
bus in verbinding zou hebben ge
staan.
Penkowski gaf zijn spionage-acti-
viteit volledig toe, doch ontkende
daarvoor van zijn opdrachtgevers
geld te hebben willen aannemen. Zo
beweerde hij b v„ dat hij van een
bedrag van 3.200 roebel, dat hem ter
hand was gesteld, ongeveer 1.200
roebel had besteed voor het kopen
van geschenken voor zijn opdracht
gever en de rest aan deze in een bar
had teruggegeven. Wynne bestreed
dit echter.
0 Slot pag. 2
voor menton mat oen tuin
morgen: in zaal De Kleine
Burcht, Nieuwe Rijn, Leiden.
U bent er welkom: morgen van 2
tot 9, vrijdag van 10 tot 9 en zater
dag van 9 tot 6 uur.
Eer» complete „Driedaagse voor Tuin-
liefhebbers"! Om ideeën op ta doart,
veel nieuws te zien en prijzen ta verga-
lijken. Kijk: tuingereedschap om van ta
watertanden. Hele reeks handmaaiers
(v.a. f 36.50). Keus uit liefst 7 merken
motormaaiers (v.a. f202.50). Verder
zaaizaden, zaaimatjes, kunstmest en
natuurmest (van „Culvlta" een fijne Irv
formatiestand). Een show om niet te
missenl
weet
heeft
Nieuwe Rijn 50 Tfn 208 24 (01710)
tweede cassatiemiddel had erover
j geklaagd, dat een deskundige niet
was aangezegd dat hij op de voort
zetting van de zitting aanwezig
moest zijn. Mr. Moons achtte dit ver
zuim niet rakende het wezen van het
strafproces, zodat het niet tot nie
tigheid van het onderzoek behoefde
te leiden.
Ten slotte zei mr. Moons ten aan
zien van het derde middel dat zijns
Inziens geen tegenstrijdige bewijs
middelen waren gebezigd.
De uitspraak van de Hoge Raad is
bepaald op 18 juni.
Uit het Leidsch Dagblad van 4
8 Mei 1863: 4
Door de politie is een
vrouw gearresteerd te Am-
sterdam, die getracht heelt f
een briefje in betaling te ge- t
ven, dat in den vorm van een t
bankbiljet van f 1000 bij H.
Matveld, alhier, is gedrukt. J
Overal misschien, doch
bijzonder te Berlijn, heerscht
groot gebrek aan goede f
dienstmeiden. De eischen van t
haar zijn dan ook schrikba- t
rend hoog. i