leel Nederland kan in
|967 op aardgas koken
De Gaulle is soepeler
tegenover bondgenoten
Vervolger van joden in
Nederland 1111 groot
zakenman in Milaan
~2RIJS nog onbekend
Drukke diplomatieke
periode in Parijs
•«mm
Dode ligt
3 maanden
in badcel
@«d
Ba
ïrs
GASUNIE IN WASSENAAR OPGERICHT
Verpleegden,,Unapt: HET RUSSISCH MAANSCHOT
BEREIKTE UOEL NIET
Negers slaags
met blanken
in Alabama
In Laos gaat
strijd voort
FILMS
CAMERA'S
tetnvs
■*.^ericht 1 maart 1860
MAANDAG 8 APRIL 1963
No. 30927
ai U
end?
EIDSCH
DAGBLAD
°^teur: E A. E. van Dlshoeck
Hredacteur: J Brouwer
DAGBL AD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f. 0.65 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
k hi
Nu in baan om aarde gekomen
Het Russische maanschot met de Loenik IV is. althans gedeel
telijk. mislukt, vermoedelijk zelfs wat de belangrijkste doeleinden
betreft. Dit is de algemene opvatting in deskundige westelijke
kringen, alle verklaringen van de Russen ten spijt dat de Loenik
tijdens zijn geslaagde tocht zeer belangrijke gegevens heeft ver
zameld. Volgens de gebruikelijke tactiek (waarover wij zaterdag
schreven) hebben de Russen niet tevoren meegedeeld, welke oog
merken men met de Loenik had.
Ie oprichting van de Nederlandse Gasunie is zaterdagmiddag
I lotel „Kasteel Oud-Wassenaar" een feit geworden. De hand
elingen zijn geplaatst. De verwerving, opslag, transport en
joop van het in ons land gewonnen aardgas en ander gas kan
innen.
barschijnlijk kunnen het noorden, oosten en een deel van het midden
ons land nog dit jaar profiterenvan de aardgasbel bij Slochteren.
|r het zal nog vier jaar duren alvorens het gehele land bediend kan
reoéen. Men verwacht, dat dan het landelijke hogedruk-transportnet
jed is.
uit inrichting
Een ter beschikking van de rege
ring gestelde jongeman, een 21-jari-
ge Hagenaar, is dezer dagen ontsnapt
uit de Dr. H. van der Hoeven Kli
niek, een privé verpleeginrichting in
Utrecht Het is de tweede maal. dat
de jongeman is ontsnapt. In 1961,
toen hij ook was ontvlucht., gaf hij
zichzelf weer aan
Hij heeft zeven jaar geleden in het
politieposthuis in het Zuiderpark1
in Den Haag een hoofdagent met een
bijl vermoord om in het bezit te ko
men van zijn revolver, omdat hij
naar Nieuw-Guinea wilde en van
mening, was dat hy niet ongewapend
daarheen kon gaan.
nnmaairei
<?lb*r P. A. Z<
ligmiddag.
hoofddirecteur van de Gasunie.
Zoetmulder vertelde za-
dat het aardgas aller-
voor traditionele doeleinden zal
gebruikt, namelijk voor ko-
-en warmwatervoorziening. Voor
an idustrie wordt op de eerste plaats
cht aan hoogwaardige tech-
he doeleinden.
■er twee belangrijke facetten van
Kardgasexploitatie in Groningen
ïhij echter nog niets zeggen. Hij
■niet vertellen, hoe duur het gas
nan kosten. Maar men kan wel
enkort voorstellen over de prijs
lachten. Ook over de export-
pcctieven liet hij de pers in het
(wisse.
'7«t het binnenlandse verbruik be-
_2d. meent de heer Zoetmulder, dat
aardgas ook voor de huisverwar-
van groot belang kan worden,
inpassing van de kooktoestellen
rdgas zal echter ingewikkelde
itorische problemen schep-
jHet ligt in de bedoeling dat 335
van de distributiebedrijven van
en Staatsmijnen in dienst van
mie zullen treden. De toekom-
personeelsbezetting wordt op
in geschat.
Gasunie beschikt thans over
f kilometer pypleiding. Maar al-
hs het gehele landelijke net ge-
is, zullen nogmaals duizend ki
lter pijpleiding gelegd moeten
flen. hetgeen honderden miljoe-
guldens investeringen zullen ver-
Het toezicht op de bouw zal door
deskundige Amerikaanse inge-
irsmaatschappij worden gedaan,
r meetstations enz. zullen voor-
lelijk Nederlandse firma's worden
ischakeld. Per dag zullen enige
derden meters pyp van ruim ne-
lig centimeter doorsnee worden
gd. Deze pijpen wegen duizend
fcram per drie meter.
Verheugd
let voorlezen van de officiële akte
i oprichting door notaris H. J.
ters duurde zaterdag een uur.
Una kon minister De Pous iEco-
bische Zaken» zyn blydschap en
irdering over het totstandkomen
i de nieuwe maatschappij uiten,
iherinnerde aan het voortreffelijke
rbereidende werk van prof. Van
Grinten, ir. Tromp en ir. Vos.
te oprichting van de Gasunie, al-
minister De Pous. is het begin
i een inschakeling in de ontwikke-
van 'n bodem rijkdom van uit
erlijke betekenis. Er is een waar-
g geschapen om deze gasrijkdom
Bet snelst mogelijke tempo ter be-
jkking van de Nederlandse gas-
bruikers te stellen. Deze waarborg
:dt mede gegeven door de enorme
pnische, organisatorische en com-
fciële kennis aan de drie partici-
Iten: Staatsmijnen. Shell en Esso.
Het samengaan, de behartiging
l het publieke belang van de open-
te gasvoorziening en de inschake-
k van ondernemingen met een we-
Iwyde en meer gespecialiseerde
inis vormt mede een zeer byzon-
e reden waarom ik", aldus de mi-
ter „Deze tekening van de acte
l oprichting van de Nederlandse
fcunie gedenkwaardig ogenblik
F
Vooral ook omdat het met volledige
gemming van alle betrokkenen
Eelyk is een samengaan te vinden
:n het algemeen belang en het
ang van het bedrijfsleven. Het
ultaat is tekenend voor de ver-
bilingen in onze moderne maat -
lappij. Wy treffen hier een sa-
mwerking tussen overheid en be-
Ifsleven aan die gekenschetst
edt door begrip voor het parallel-
me tussen algemeen belang en be-
jjlsbelang,dat de moderne hoog-
(twikkelde economie is gaan ken-
irken", aldus de bewindsman.
Twee miljoen
bok ir. L. Schepers, directeur van
Koninklijke Shellgroep. noemde
het bereikte resultaat bevredigend.
Dc Nederlandse Aardoliemaatschap-
pij, die boringen verricht, verkocht
tot dusverre kleinere hoeveelheden
aardgas aan het Staatsgasbedrijf.
j Na de ontdekking van de „bel" van
Slochteren, waar de aanboring een
slordige 2 miljoen gulden kostte en
welke aanboring overigens de laatste
van 34 stuks was. bleek de bestaande
regeling onvoldoende. De nieuwe,
voor alle partyen bevredigende rege
ling biedt goede waarborgen voor een
gezonde ontwikkeling van het Neder-
j landse aardgas.
I Spreker prees de brede visie van
minister De Pous en diens adviseurs
I alsook de goed uitgebalanceerde ver
houding tussen de belangen van
staat en bedrijfsleven.
Drs. A. J. C. Rottier, president-di
recteur van de Staatsmijnen, noem
de deze oprichtingsdag als het ware
1 een „nieuwjaarsdag". Hij zei verlan
gend te zijn naar de uitvoering van
de nieuwe taken, die de Staatsmij
nen in de Gasunie en bij de woning
gaan verrichten. Een derde deel van
ons land is aangesloten op het gas
net van de Staatsmijnen. De erva
ringen met gemeenten, regionale af
nemers en industriële gebruikers zul
len voor de Gasunie van belang zijn.
Op anderhalf miljard kubieke meter
cokesovengas is bovendien een so
lide chemische industrie gebouwd.
Spreker voorspelde een reële toe
komst voor de Gasunie en veel goeds
voor de gebruikers. De gasleidingen
zullen slagaders van energie zijn, die
welvaartverhogende impulsen zullen
geven. In het nationaal energiebeleid
is thans een nieuw element gekomen.
Stralingsgordel
blijft wel tien
jaar bestaan
Een geleerde van de Amerikaanse
luchtmacht heeft zaterdag onthuld
dat de kunstmatige stralingsgordel,
die na de Amerikaanse kernproef met
de „regenboogbom" op grote hoogte,
die vorig jaar juli werd genomen, is
ontstaan, waarschijnlijk tien jaar
jang zal blijven bestaan. Met behulp
van een in het geheim gelanceerde
„1962 beta kappa I"-kunstmaan, die
zes weken na de kernproef boven
Hawaii in een baan rond de aarde
werd gebracht, is dit vermoeden be
vestigd. De betrokken kunstmaan van
de luchtmacht is bestemd voor het
meten van straling. Er zijn eveneens
waardevolle gegevens mee verkregen
over de Sowjet-Russische kernproe
ven op grote hoogte, die tussen 22 ok
tober en 1 november zijn genomen
De kunstmatige gordel namelijk die
door de Russische kernproeven is
ontstaan, duurde slechts kort omdat
deze proeven op grotere hoogte wer
den genomen.
Schema ernstig
in
de
war
Sir Bernard Lovell, directeur van
de Britse radiotelescoop van Jodrell
Bank. heeft verklaard er zeker van
te zyn dat er iets mis is gegaan met
de Loenik IV.
Naar zyn mening was het niet de
bedoeling, dat het ruimtestation de
maan voorbij zou gaan. Hij is er
evenwel van overtuigd, dat het expe
riment waardevolle gegevens heeft
opgeleverd.
Prof. Lovell zei te menen dat de
Russen de bedoeling hebben gehad
instrumenten op de maan te doen
landen. „De aard van de baan wyst
er op dat er ofwel een raket in een
baan om de maan gebracht moest
worden, ofwel dat de raket een ge-
deelte moest afstoten voor een zachte
landing op de maan.
Wanneer de Russen er niet in sla
gen binnen de komende zes maanden
een zachte landing van instrumenten
op de maan te doen gelukken, zal
hun tijdschema van hun programma
voor een bemande vlucht naar de
maan ernstig in de war raken", aldus
prof. Lovell.
In de nacht van vrydag op zater
dag is de Loenik IV het maanopper
vlak op 8.500 km. afstand gepasseerd.
De wetenschappelijke taak van het
ruimtestation is ten einde, zo meldde
Tass daarna.
In Kasteel ..Oud-Wassenaar
werd zaterdagmiddag bij nota
riële akte de N.V. Nederlandse
Gas Unie opgericht, die het
Groningse aardgas zal gaan ex
ploiteren. Staande van links naar
rechts hoofd-directeur P. A.
Zoetmulder, de secretaris-gene
raal van het departement van
Ec. Zaken. prof. G. Brouwers,
drs. A. Rottier, de heer C. R.
Smit. ir. W. E. van Os. ir. L.
Scheepers en notaris H.
Zweers. zittend de minister van
Economische Zaken. drs. JW.
de Pous.
Minister mr. E. H. Toxopeus
(rechts) van de V.V.D. en prof.
dr. A. Vondeling (links), frac
tievoorzitter van de P.v.d.A. tij
dens het zaterdagavond gehou
den televisiegesprek over politie
ke vraagstukken in het kader
van de komende verkiezingen. In
het midden drs. F. Hoogendijk.
die het gesprek leidde.
In Birmingham in de staat Alabama
in het zuiden der V.S. zijn zondag
avond gevechten uitgebroken tus
sen meer dan 200 negers, die voor
opheffing van de rassenscheiding
in deze stad betoogden, en blanken
en politie. Een dertigtal negers
werd gearresteerd.
De negers trokken in optocht naar
het stadhuis, ondanks een verbod
van de burgemeester. De politie gaf
de demonstranten opdracht zich te
verspreiden, maar dezen weiger
den, knielden op straat en hieven
liederen aan. De politie ging daarop
tot arrestaties over.
Toen een der negers een politiehond
die hem aanviel een messtek wilde
toebrengen, werd hij door zes
politiemannen op de grond gegooid.
Zyn medebetogers kwamen hem te
hulp. Ruim honderd blanken die op
een afstand toekeken, stortten zich
daarop in het gewoel. Nadat poli-
tieversterkingen waren aangeko
men kwam er een einde aan het
handgemeen.
Dit was de vijfde betoging in vijf
dagen die door de negers was ge
organiseerd om kracht by te zetten
aan hun eis dat de rassenscheiding
wordt beëindigd.
De burgemeester noemde de betogers
na de ongeregeldheden „niets an
ders dan communistische agita
tors".
Geen wezenlijke
verandering
(Van onze Par ij se correspondent)
Er staan deze week weer een
aantal ontmoetingen op de Pa-
"Vijse agenda. Het zijn min of
meer geïmproviseerde bespre-
sprekingen tussen leiders van de
Westelijke diplomatie. Drie we
ken na de bijna clandestiene mi
nistersconferentie in het kader
van de NAVO, waaraan de
Franse minister van Buitenland
se Zaken Couve de Murville op
bevel van president De Gaulle
niet mocht deelnemen, schijnen
de nieuwe beraadslagingen wèl
toegestaan te zijn. Een der hoge
gasten, Amerika's minister van
Buitenlandse Zaken, Dean Rusk,
zal op het Elysee door de Fran
se president in persoonlijke au
diëntie worden ontvangen en
dat nog wel nadat zijn land- en
ambtgenoot Adlai Stevenson
kort geleden nog tevergeefs bij
het Franse staatshoofd had aan
geklopt.
Naast Rusk, die gisteren by zijn
Franse evenknie Couve de Murviile
een hoffelykheidsvisite aflegde, is
gisteren ook de Britse minister van
Buitenlandse Zaken, Lord Home, in
Parys gearriveerd. Hun Westduitse
collega, Schroder, wordt eveneens ver
wacht en er zou ook sprake van zijn
dat de Nederlandse minister
van Buitenlandse Zaken, mr. Luns,
weer even naar Parijs komt overvlie
gen.
Er zijn twee aanleidingen tot dit
geanimeerde diplomatieke toerisme
een zitting van de acht ministers der
landen, die by de ZOAVO zyn aan
gesloten <de verdragsorganisatie voor
het Verre Oosten» en de wekelijkse
byeenkomst van de permanente raad
van de NAVO, die dit keer, door de
aanwezigheid van een aantal minis
ters, net als enige weken geleden
een verdieping hoger zal vergaderen.
Omdat de Franse president en op
zyn instigatie de minister van Bui
tenlandse Zaken jegens hun Weste
lijke ambtgenoten de laatste maan
den niet bepaald hadden uitgemunt
door hoffelykheid, heeft het onder
de diplomatieke waarnemers in Pa
rys de aandacht getrokken, dat die
beleefdheidsvormen nu van hun kant
wel in acht worden genoemen.
Niettemin lijkt het voorbarig uit
deze verandering van houding de
conclusie van een fundamentele ken
tering der Franse politiek jegens de
Westelijke geallieerden te willen
trekken. Vooralsnog heeft men meer
reden aan te nemen, dat generaal
De Gaulle heeft ingezien, dat door
het te energieke getrap op de tenen
der eigen bondgenoten de Franse
positie toch weinig te winnen heeft,
zodat hij in het vervolg nu iets meer
elegantie wil betrachten, zonder
evenwel ook maar één stap af te wij
ken van de weg welke hij sedert lang
voor Frankryk heeft uitgestippeld.
Afgewezen
Een woordvoerder van het West
duitse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft gisteren de Russische
beschuldiging, dat het verbod van de
Westduitse regering op de levering
van grote buizen aan de Sowjet-Unie
een schending is van de handels
overeenkomst tussen West-Duitsland
en de Sowjet-Unie, van de hand ge
wezen. Hy zei, dat de Westduitse re
gering nog steeds de handel met de
Sowjet-Unie wil uitbreiden.
WEERBERICHT
RUSTIG
VOORJAARSWEER
Bilt verwacht van heden- tot
M'genavond
'ïroog weer met in de nacht en
itend plaatselijk mist. morgen
irdag aanvankelijk zonnig, later
?r bewolking. Zwakke tot matige
i tussen oost en zuidoost. Vry
it.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
9 april 1963
'n op: 05.59 uur: onder: 19.26 uur:
nop: 19.51 uur; onder. 06.58 uur.
water te Katwijk te 5.51 en 16.51
laagwater te 11.56 en uur.
(Van onze Correspondent te Rome)
De Centrale voor Documentatie van Oorlogsmisdadigers te
Wenen, aan het hoofd waarvan ir. Wiedermann staat (dezelfde
die drie jaar geleden in Argentinië de beruchte Adolf Eichmann
heeft opgespoord), heeft enige tijd geleden ontdekt dat een
medewerker van Eichmann. Erik Rajakowitsj, zich in Italië be
vindt en wel in Milaan, waar hij onder de naam Enrico Raja
een grote handelsfirma heeft opgericht met filialen te Venetië
en Triëst.
I nummer bestaat uit 18 pagina's.
Rajakowitsj is vooral in ons land
geen onbekende, want hij werd, na
eerst in Polen en de Oekraïne de
jodenvervolging te hebben geleid, be
noemd tot hoofd van deze dienst voor
Nederland en Relgie. Hij is dus de
man die schuldig is aan de grote ver
volging van de joden in ons land.
I Eichmann l.eeft hem tijdens de
oorlog „gehuldigd" als zijn betrouw
baarste medewerker en hem geprezen
voor zyn byzondere yver. die hy in
Nederland aan de dag legde.
Ook tydens het proces-Eichmann,
vorig jaar te Jeruzalem, is zyn naam
meermalen genoemd,
j Men wist sedert 1961 dat hy in
I Milaan zat en de politie werd daar
van op 5 september 1961 op de hoog
te gesteld, doch er volgde geen ver
zoek om hem uit te wyzen. wat trou
wens onmogeiyk is. daar de Italiaan
se grondwet politieke misdadigers niet
uitwyst. Men zou zich echter kunnen
beroepen op het vredesverdrag, waar
bij oorlogsmisdadigers uit de laatste
oorlog wel moeten worden uitgeleverd.
In elk geval is dit niet gebeurd.
Doch nu is vrydag in Weense dag
bladen, groot opgemaakt, verteld dat
men deze Rajakowitsj op het spoor
was en dat hy onmiddellyk moest
worden gearresteerd. Blykbaar heeft
men hem vanuit Wenen getelefo
neerd. want vry dagmiddag ls Raja
kowitsj spoorloos verdwenen met zijn
tweede vrouw en ook zyn zoon Klaus
is niet meer in Milaan te vinden.
De politie zoekt hem In of buiten
Italië, want hy heeft een Oosten-
rykse paspoort. Hy heeft indertyd.
na de oorlog, zyn naam in Stiermar
ken van Rajakowitsj in Raja kunnen
veranderen, en is daarop naar Ar
gentinië vertrokken In 1955 keerde
hy terug naar zyn geboortestad
Triëst. waar hy in 1958 voor de
tweede maal getrouwd is.
Loenik IV gaat voorlopig een sa
telliet van de aarde worden. Het ge
hele jaar 1963 zal hy om de aarde
wentelen in een lange baan. die in
het begin maximaal op 700 000 km.
van de aarde zal liggen cn minimaal
90.000 km. Onder invloed van zon en
maan zal deze baan evenwel wijzi
gingen ondergaan. Tenslotte zal de
Loenik-IV om de zon gaan wentelen.
De zoons van de 74-jarige weduw
naar H. J. Blok hebben gisterochtend
het stoffelijk overschot van hun ruim
drie maanden overleden vader gevon
den in de badcel van diens woning
aan de Laagte Kadijk in Amsterdam.
De zoons kwamen tot hun ontdek
king, nadat zij vrijdag een uit de Am-
stel in Amsterdam door de rijkspolitie
te water opgehaalde dode herkend
meenden te hebben als dat van hun
bejaarde vader.
Reeds in het begin van dit jaar
waarschuwde een buurman van de
heer Blok de politie, dat hy de oude
man al sinds Kerstmis niet meer had
gezien. De zoons, die geen contact
meer met hun vader onderhielden,
werden door de politie op de hoogte
gesteld. Zy doorzochten de woning
aan de Laagte Kadijk. maar vonden
toen niets. In de badcel troffen zy
qen hoop oude kleren aan, die zy on
beroerd lieten. Later bleek hun over
leden vader daar onder te liggen.
Toen de politie vrydag een stoffelijk
overschot uit de Amstel ophaalde,
meenden de zoons hun vader te her
kennen. Gisterochtend begaven zy
zich naar het huis aan de Laagte
Kadyk. Evenals drie maanden gele
den doorzochten zy de badcel. nu met
het doel de nalatenschap van hun
vader vast te stellen Ouder de oude
kleren lag het stoffeiyk overschot
van hun vader.
Inmiddels heeft de politie de iden
titeit van het vrydag opgehaalde
stoffelijk overschot nog niet kunnen
vaststellen. Wel identificeerde men
het stoffelijk overschot, iiat gisteren
door de Rykspolitie te water werd op
gehaald in het Binnen-IJ in Amster
dam. Dit bleek van de 42-jarige
Spanjaard Ibanez Folch te zijn, die
sinds 10 februari werd vermist De
Spanjaard was werkzaam by een
autofabriek in Amsterdam.
De schermutselingen tussen een
heden van de Laotiaanse neutralisten
en troepen, die door de communisti
sche Pathet Lao-troepen worden ge
steund, duurden gisteren nog voort,
aldus werd gisteren in gezaghebbende
kringen in Vientiane medegedeeld.
De toestand in de Vlakte der kruiken
is gespannen, aldus hoge regerings
kringen. die overigens verklaarden,
dat de beriehten zeer verward zijn en
moeilijk op hun waarde te schatten.
De gevechten zyn verleden week
uitgebroken. De neutralistische pre
mier Prins Soevanna Poema, had de
Vlakte der kruiken, tezamen met zyn
halfbroeder prins Soevanna Vong. die
plaatsvervangend premier en leider
der Pathet Lao is. willen bezoeken.
Doch het schijnt, dat laatstgenoemde
niet veel voor dit bezoek gevoelt. En
ae neutralistische parachutistengene-
raal Kong Lae meent dat het huidige
tydstip voor een reis naar de Vlakte
der Kruiken „ongeschikt" is. De
schermutselingen vinden plaats tus
sen eenheden van generaal Kong Lae
en gedeserteerde neutralistische mi
litairen. die door de communistische
Pathet Lao worden gesteund.
Advertentie
Uit het Leidsch Dagblad van t
9 April 1863: f
Verscheidene dagbladen t
behelzen het berigt, dat te J
Bucharest een zwaard is ge- J
vonden, dat kennelijk aan
Absalom heeft toebehoord. J
Dingsdag had alhier de le J
jaarlijksche algemeene leden- J
vergadering plaats van de J
vereeniging tot instandhou-
ding der Kweekschool voor
Zeevaart alhier.
