frV-DEBAT VERDAAGD
EEN CRISISSFEER
Amnestie op grote
schaal in Hongarije
Latijns-Amerika zal
zelf zijn economie
moeten verbeteren
ÏCHOLTEN in moeilijke positie
Tegenstellingen in Ticeede Kanier acuut
OP 4 APRIL VAN KRACHT
MISDADIG
GEDRAG VAN
FIETSENDIEF
Peronisten van
verkiezingen
uitgesloten
Betrekkingen
niet R.K.-Kerk
weer normaal
(9ud
teuws
Opgericht 1 maart 1860
iLEIDSC
Hgecteur. E A E van Dishoeck
VRIJDAG 22 MAART 1963
No. 30913
DAGBLAD
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOr, .E1DEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f 2 80 per maand, f 0 65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie 25041. Redactie: 21507
(Van onze parlementaire redactie)
In een gespannen politieke atmosfeer is het Tweede Kamerdebat over de recla-
etelevisie gistermiddag na de replieken uitgesteld tot volgende week dinsdag.
tegenstelling tussen kabinet en Kamermeerderheid over de exploitatie van het
ekomstige tweede televisienet was zo toegespitst, dat minister Cals schorsing
oeg omdat enig beraad binnen het kabinet nodig was. De moties, die waren inge-
lend zouden, volgens mr. Cals, bij aanneming gevolgen kunnen hebben voor de
ndertekenaars van de nota-reclametelevisie (de staatssecretarissen Scholten en
fcijzels) en eventueel ook voor andere leden van het kabinet.
iDat klonk ernstig. Staatssecretaris Scholten zou in de pauze na
1 replieken, waarbij nogmaals was gebleken, dat de Kamermeer-
Irheid de regeringsplannen tot commerciële televisie niet wenste.
•bben gezegd te willen aftreden na aanneming vooral van de
jotieAarden (KVP). die werd gesteund door de meeste socia
len. enkele Christelijk-Historischen en alle Anti-Revolutionairen
d ontstond, amper twee maanden voor het heengaan van het hui
kabinet. toch nog een crisissfeer. Dat ook premier De Quay
i het Kamergebouw aanwezig was. zij het niet achter de rege-
ngstafel, gaf een beeld van de toestand.
Istaatssecretaris Scholten, die de de regering daarmee geen rekening
dag geen duimbreed voor de
Igende Kamermeerderheid was ge
en zelfs nog een nieuw argu-
ent in de strijd bracht (de Duitse
(visie) voelde zich blükbaar gesteld
r de keus:
Icommerciële televisie doorvoeren
I ondanks de tegenstand
I Kamermeerderheid:
I afstand doen van commerciële
televisie
iftreden.
hield. Prof. Oud meende, dat dit zou
neerkomen op een „bevel" van de
Kamer aan de regering, iets wat in
ons staatsrecht onbekend is. De Ka
mer kan slechts controleren achter
af. Als een regering geen gevolg geeft
aan een wens van de Kamer kan zij
pas daarna om die reden ter verant
woording worden geroepen. Anders
zou het vertrouwen bij voorbaat moe
ten worden opgezegd. Nadat prof.
de Oud zich in de strijd had geworpen
volgden ook de fractieleiders Vonde-
I ling iPvdA) en de Kort (KVP).
Volgens dr. Vondeling had prof.
Oud formeel wel gelijk, maar het bij
zondere van de situatie was. dat de
regering zelf het oordeel van de Ka
mer over de commerciële t.v. had wil-
Kamermeerderheid en anderzijds de
regering met de commerciële televisie
uitgelopen op een merkwaardige
crisissfeer over de bevoegdheden van
de regering, waarbij zelfs de parle
mentaire democratie in het geding is
gebracht.
ice-admiraal
L. Brouwer lid
Raad van Staat
Vice-admiraal L. Brouwer, die op 1
april de Kon. Marine met pensioen
zal verlaten, is bij Kon. Besluit, met
ingang van 1 april van dit jaar be
noemd tot lid van de Raad van State.
Zoals bekend had vice-admiraal
Brouwer tot 11 januari van dit jaar
de functie van bevelhebber der zee-
strijdkrachten. Tevens was hij chef
van de marinestaf.
Titanvlucht
De Amerikaanse luchtmacht heeft
gisteren een Titan-II raket afge
vuurd met een vier ton zware neus-
kegel, die vier minuten na de lance
ring van de raket werd gescheiden en
met een snelheid van 25.600 km/h de
afstand van 10.400 km naar het doel
aan heeft afgelegd.
Pres. Kennedy op persconferentie:
(Van onze correspondent in Washington)
Infectie door het Cubaanse communisme kan het best worden
voorkomen indien de Latijnsamerikaanse landen maatregelen
treffen ter verbetering van hun economie, aldus verklaarde de
«a. Amerikaanse president John F. Kennedy gisteren op een pers-
hThet zuiden vand eAtlantische Oce- conferentie direct na zijn terugkeer uit Costa Rica, waar hij met
r de derde weg te kiezen zou hü len vernemen. Zij heeft het oordeel
won de Kamer willen afwachten.
[kennen willen geven de verant-
ordelijkheid niet langer te kunnen
Igen.
Het debat in de Tweede Kamer
ltste zich gisteren voornamelijk
op de vraag of het kabinet zich
ets van een uitspraak van de Ka-
Daarom zou zü na het debat niet
vrij haar gang kunnen gaan. Prof.
Vondeling vond het advies van prof
Oud in politiek opzicht verkeerd.
Geen uitsluitsel
Dr. De Kort zei in andere woorden
zou behoeven aan eigenlük hetzelfde als de heer Von
deling. Hij vroeg de staatssecretaris
sen uitsluitsel over hun houding t.a.v.
de moties en verwachtte dat zij daar
mee rekening zouden houden.
Maar dat uitsluitsel kwam gisteren
niet. De regering, in een moeilijk
parket gebracht, vroeg bü monde van
minister Cals nader beraad. De ern
stig bedreigde staatssecretarissen
zwegen, althans in het openbaar. Mr
Cals was reeds eerder ten behoeve
van „zijn" staatssecretaris Scholten
in de bres gesprongen om enige aan
vallen af te weren.
De situatie werd gecompliceerd
en vreemd door het vooruitzicht
dat de Kamer binnenkort uiteen
gaat en het kabinet bijna aan
het eind van zijn vierjarige be
windsperiode is.
Als de regering inderdaad haar
verlenen van een zendmachtiging
B een commerciële gegadigde. For-
?el kan dat inderdaad: een mi
lter of staatssecretaris is bevoegd
besluiten tot een bepaalde zend-
Iverdeling buiten de Kamer om.
of Oud. de liberale fractieleider,
im deze bevoegdheid van de rege-
nog eens ondersteunen met een
itsrechtelijk betoog, dat in hoge
te prikkelend werkte vooral op de
tirevolutionairen. maar ook op de
ialisten. Hij werd herhaaldelijk fel
aterumpeerd.
Bindend
|Dr Bruins Slot (AR) had betoogd,
Teen aangenomen motie, ingediend
leen discussie over een regerings-
Kta. voor de regering in zekere zin
Bend zou zijn. Een nota zelf kan
leenmaal niet door de Kamer wor-
aangenomen of verworpen, zoals
jhet geval is met een wetsontwerp,
■gens dr Bruins Slot zou daarom
Kamer op zo'n nota een aanvul-
B kunnen geven door middel van
motie, die dan eigenlijk hetzelfde
j er zou hebben als een wetsont-
Bp. Het zou voor de parlementaire
piocratie iets onmogelijks zijn als
nen. De Kamer kan natuurlijk
het kabinet het vertrouwen op
zeggen. maar reële betekenis
heeft zoiets op dat tijdstip niet
meer.
Staatssecretaris Scholten kan vol
gende week dreigen met heengaan en
de andere bewindslieden in zijn val
meeslepen. Ook dan zou het kabinet
voortijdig demissionair worden, wat
ook een vreemde situatie zou schep
pen en het is de vraag of de leiders
van twee regeringsgezinde fracties,
de KVP en de ARP, het daaron zul
len laten aankomen ondanks de be
staande grieven tegen de commerciële
tv. Anderzijds zou echter een ontslag
aanvraag kunnen worden beschouwd
als een loos gebaar, dat op de Ka
mer geen indruk maakt, omdat het
kabinet voor de verkiezingen toch
niet door een ander kan worden ver
vangen. Hij lijkf allemaal wat op een
pat-positie in het politieke schaak
spel.
II elk spel
De communist Bakker meende te
weten, welk spel er nu precies werd
gespeeld. Er zou een verband bestaan
tussen de komende parlementloze
periode en de „Zwolsman-sympa-
thieën" van deze regering. Krijgen
de stichting TVN en de NV TER,
waarvan Zwolsman deel uitmaakt, in
derdaad toestemming tot commer
ciële televisie, dan kan de Kamer
dat contract niet meer ongedaan ma
ken.
Hoe onaangenaam de sfeer gister
middag was bleek uit een kreet ..Leve
De Gaulle" van de socialistische
banken, toen prof. Oud sprak over
het „eigen recht der overheid". Even
min bevorderlijk voor de gemoedsrust
was een felle botsing tussen prof.
Oud en de heer Smallenbroek (AR),
die elkaar met stemverheffing hevig
bestookten
Staatssecretaris Scholten kreeg er
van langs van de heer Kleijwegt
(PvdA) omdat hij had gezegd dat de
nieuwe Duitse tv-zender zou reiken
tot aan de kust in plaats van tot de
Waddenkust De heer Kleijwegt en
met hem eniee andere tegenstanders
van commerciële televisie waren ge
griefd over mr. Scholtens-opmerking.
dat het weren van commerciële tele
visie eigenlijk zou getu'gen van be
houdzucht De heer Kleijwegt zei:
„Dat is toch eigenltiK geen manier .0 u.,Hvu.v»>v HUU.MUv -
van HicmcciP vnprpn" u j- j i i i a a i (kardinaal onder huisarrest na een
van discussie voeren waarvan allen die veroordeeld zijn voor oorlogsmisdaden ook gevangenisstraf
Als algemeen voorzitter van
de Nederlandse Organisatie
voor Internationale Bijstand
heeft Prins Bernhard gisteren in
Scheveningen de anti-honger
week geopend. Prins Bernhard
betreedt de zaal voorafgegaan
door de voorzitter van de Novib.
baron van Voorst tot Voorst.
zes presidenten uit Midden-Amerika heeft geconfereerd. Nog
enkele andere onderwerpen uit Kennedy's contact met de jour
nalisten verdienen vermelding:
op zijn reis naar Europa wil de president ook West-Berlijn
bezoeken;
de minister van Defensie McNamara ontving veel lof voor zijn
beleid inzake de toewijzing van een contract voor jachtvliegtuigen;
Amerika volhardt in zijn streven naar stopzetting van de kem
proeven, omdat het gevaar bestaat, dat in 1970 tien staten kern
wapenen bezitten.
De president blijft met kracht
aandringen op belastingverlaging,
maar hu wenst niet dat wordt be
zuinigd op de uitgaven voor Defensie,
ruimtevaart en medische verzorging.
Livingston Merchant, die als afge
zant van Kennedy in West-Europa
heeft geconfereerd over een multina
tionale strijdkracht zal in april
wederom naar Europa vertrekken
teneinde de landen te bezoeken die
nog niet aan de beurt zijn gekomen.
Men kan verwachten dat Merchant
dan ook Nederland zal bezoeken.
Kennedy's hoop wat betreft het
bereiken van een verbod van kern
proeven is enigszins gedaald. Doch
daarom zal hij het streven daarnaar
niet opgeven. Als de mensheid maar
doorgaat met zulke proeven, dan zul
len in 1970 ongeveer tien staten over
kernwapens beschikken. Dit zou niet
slechts revaar opleveren voor de ge
zondheid op aard die door de vele
proeven wordt bedreigd, doch tevens
zou de kans op oorlog aanmerkelijk
toenemen indien vele landen zulke
wapenen zouden bezitten.
Het was Kennedy aan te zien, dat
hü vermoeiende dagen achter de rug
heeft. Eerst woensdagavond keerde
hü terug uit Costa Rica. Zün geheu
gen voor namen en feiten bleek
echter te lijden hebben van zün ver
moeidheid. Zijn antwoorden waren
gedocumenteerd als altüd en ook de
humor ontbrak niet. Grote woorden
over Cuba werden zoveel mogelijk
vermeden. Volgens de president heb
ben de laatste tüd drieduizend Rus
sen het eiland verlaten. Hü wenst
een afwachtende houding aan te
nemen: de maand maart is nog niet
om, aldus Kennedy.
Toen aan Kennedy gevraagd werd
waarom geen cüfers zijn gepubliceerd
van de economische bijstand, die
Midden-Amerika van de Verenigde
Staten kan verwachten, antwoordde
hij, dat deze landen een gezamenlük
plan gaan opstellen. Het zal in
Latijnsamerikaanse kringen moeten
worden goedgekeurd en wordt ver
volgens doorgezonden naar Washing
ton. waar het Congres ook nog een
stem in de zaak krijgt. De Ameri
kaanse steun zal een onderdeel vor
men van de „Alliantie voor de Voor
uitgang" f Alliance for Progress). Vele
Latijnsamerikaanse staten hebben
gebrek aan middelen, aldus Kennedy,
doch na deze reis is hij gesterkt in
het vertrouwen, dat het Westelijk
halfrond zijn onafhankelijkheid niet
wil prijsgeven.
Wat Kennedy's reis naar Europa
betreft: in Juni gaat hij naar Italië
en Duitsland. De Westberlijners zijn
er zeer op gesteld, dat de president
niet alleen Bonn doch ook hun stad
zal bezoeken. Dit heeft Kennedy
thans toegezegd.
In Honqarije is qister ccn uitqehrcide amnestie afgekondigd, i Toen de opstand uitbrak was de
iii- i aa i (kardinaal onder huisarrest na een
De heer Goedhart, een van de wei- waarvan allen die veroordeeld z.,n voor oorlogsmisdaden - ook ngenisstraf van zes jaar te heb
eis ue regeling mue.uaau n»a« nige voorstanders van commerciële zij, die naar aanleiding van hun houding bij de opstand van 195F beni uitgezeten. Hu was begin 1949
gang gaat en eenvoudigweg een televisie bij de P.v.d.A. daagde dr De qestraft zijn zullen profiteren. De amnestie geldt ook voor j
commerciële gebigde op het Kort en dr Bruins slot uit nu te ^cnSe„ die op iUegale wijre het land hebben trachten te verlaten
commerciële gegadigde op
tweede net toelaat, hoe kan zij
dan nog door de Kamer ter ver
antwoording worden geroepen?
Kamer en kabinet immers lopen
allebei reeds op hun laatste be-
kiezen tussen hun voorkeur van „ver
zuiling in de ether" en hun „honde-
trouw aan het kabinet".
Al met al is dus de tegenstelling' TI jij
enerzijds c-.ir"rtpv°ren'ein"en plus stemmen door het Hongaarse parlement goedgekeurd.
gewone misdadigers die in verbeteringskampen zitten.
Het desbetreffende wetsontwerp werd gisteren met algemene
van de regering en illegale deviezen-
handel.
april
De politie van Oegstgeest pro
beert een onbekende fietsendief
op het spoor te komen, die er
een gevaarlijke gewoonte van
heeft gemaakt, 's nachts gestolen
rijwielen op Rijksweg 4 te leg
gen. Hierdoor is al een auto over
de kop geslagen en een andere
beschadigd.
Een automobilist, die zondagnacht
I uit Den Haag kwam. zag plotseling
zün weg versperd door 'en fiets, die
dwars over de weg lag. Hij probeer
de het obstakel te vermüden. met
het gevolg dat de wagen over de kop
sloeg en ernstig werd beschadigd. De
bestuurder en zün passagier bleven
ongedeerd. De politie dacht toen nog.
dat het rüwiel van een wagen moest
zün afgevallen.
Zü ging echter de zaak met andere
ogen beküken, toen maandagavond
op dezelfde plaats een auto uit Am
sterdam in moeiiükheden raakte
doordat er een fiets op de weg lag.
Men stelde een grootscheeps onder-
van zoek In, postte verscheidene dagen op
De amnestiemaat zal op 4
de Hongaarse vryheidsdag,
kracht worden.
De amnestie is ook van toepassing de plaats des onheils en schakelde
I op Hongaren die naar het buiten- ze|fs een speurhond in. Dit alles le-
1 land zün uitgeweken en tot de in de
bepalingen omschreven categorieën
behoren, zo heeft premier Kadar nog
gezegd.
Ut blad bestaat uit 20 pagina
Uoorddi ctektriciteitsbedrij- hei verkeer telkens in de knoof
Parijs de laatste dagen een enor- ren staken kunnen de verkeers- raakt. Deze foto geeft een beeld
me verkeerschaos ontstaan. I lichten niet branden, waardoor van een detgelijke opstopping.
Mensen die veroordeeld zün voor
tegen de staat gerichte activiteit,
spionage of hoogverraad, of recidi
visten vallen niet onder de amnes
tiebepalingen, maar zouden een ver
zoek om amnestie kunnen indienen.
Premier Janos Kadar zei in het
parlement, dat de betrekkingen met
de Rooms-Katholieke Kerk „genor
maliseerd" zijn. Er behoeft niet lan
ger een politieke strüd tegen de kerk
te worden gevoerd, zo zei hü-
Politieke waarnemers zien in de
ze woorden een anwüzing dat ook
kardinaal Mindszenty, de primaat
van Hongarüe, die sinds 1e opstand
van 1956 in het gebouw van de Ame
rikaanse legatie te Boedapest ver
bluft. een kans op amnestie maakt.
C.S.W.V.-voorzitter
legt functie neer
Ir. W. H. Kruyff zal het voorzit-
terschap van het Centraal Sociaal I uitspraak bracht ontevredenheid te
Werkgeversverbond in de jaarlykse weeg bü de strüdkrachten en in het
ledenvergadering, welke op 10 mei zal bijzonder bü de leiding van de ma-
worden gehouden, neerleggen rine, die van de regering eiste dat
De heer dr. ir B Fölger. vice-voor- zü het Opperste Gerechtshof zou
zitter van het Verbond, heeft zich verzoeken de partü geheel te verbie-
bereid verklaard het voorzitter.schap den. Deze eis werd toen afgewezen,
van het CSWV tot het einde van dit doch waarnemers zien in het jong-
I jaar te vervullen. ste presidentiële besluit en aanwü-
De nadere voorziening in het zing dat de regering uit vrees voor
voorzitterschap met ingang van 1964 eer staatsgreep aan het verlangen
zal in het najaar bekend worden ge- van de strüdkrachten heeft toegege-
I maakt. I ven.
verde echter geen resultaat op.
De fietsen, in beide gevallen jon
gensmodel. blüken intussen van dief
stal afkomstig te zün. Maandag heeft
een jeugdige Oegstgeestenaar zün
vermiste eigendom aan het politiebu-
reau afgehaald. Hu vertelde, dat zün
fiets bu de r.-k. kerk gestolen moest
zün. Meer wist hü niet.
De politie acht het niet onmogelük.
dat de dader de fietsen uit afgunst
op de weg heeft gelegd om ze op deze
wüze te laten vernielen. De zaak is
aanvankelyk geheim gehouden, om
dat vroegtüdige publikatie het onder
zoek zou hebben bemoeilükt.
Aangezien op het betreffende ge
deelte van Rüksweg 4 met grote snel
heid gereden wordt, is et niet onmo-
De regering van Argentinië heeft
bepaald, dat kandidaten van de
Volksunie, een neo-peronistisehe par-
ty. niet mee mogen doen aan de 1 geiykT dat herhaling van het mis-
algemene verkiezingen die in juni dj-yf mensenlevens gaat kosten. De
zullen worden gehouden.
In een presidentiële verklaring
werd gezegd, dat het in 1955 uit de
weg geruimde bewind van Peron en
elke daaruit voortspruitende groepe
ring moreel ongeschikt zün voor de
politiek.
Het besluit druist in tegen een
uitspraak van een Argentünse recht
bank. die begin deze maand bepaal
de dat de Volksunie aan de verkie
zingen moet kunnen meedoen De
groepscommandant van de Rükspoli-
tie te Oegstgeest verzoekt daarom
ieder, die inlichtingen kan verschaf
fen, zich tot hem te wenden. Tele
foon: 01710—52222.
Uit het Leidsch Dagblad van J
23 Maart 1863:
Advertentie) Tot overne- 4
ming van huur wordt aange-
boden een ruim huis. staande j
in het Koordeinde tegenover
f de Varkenmarkt; te bcvr. bij f
J. J. HagemansMr Timmer
f man in het Noordeinde. i
i