Twee stukken van Anouilh: „Medea" en „Damesorkest" ZANUSSI kunst kaleiöoscoqp GOBERT, JONGE ..TARTUFFE IN WEENSE BURGTHEATER Sterke contrasten meeslepend - banaal NIEUW UILENSPIEGELSTEDEN IN TEKEN VAN VRIENDSCHAP NIEUW RUSSISCHE SCHRIJVERS IN EEN PS YCIIOPA TEN ASIEL Nieuw Rotterdams Toneel bracht: ZANUSSI INTRODUCEERT rasechte wasautomaat n mi voor betaalbare prijs 9957 REGELING NALATENSCHAP VAN SCHILDER BONNARÜ Een charmante schijnheilige Pf. PERFECT L VEDERLICHT AEG PERFECT L Ter ere van Duitse volksnar Nu elke dag tme Werk uit Rusland gesmokkeld |chail AleksandrowitsJ Narltsa.1 een Opgericht 1 maart 1860 Dinsdag 19 februari 1963 Derde blad no. 30886 Het Nieuw Rotterdams Toneel, optredend voor K. en O., bracht gisteravond de dramatische éën-acter Medea" vóór de pauze, en daarna de tragi-komische schets ..Damesorkest", beide van Jean Anouilh. Deze in 1910 geboren, thans wereldberoemde Franse toneel schrijver onthulde zijn gemoedstoestand op zijn achttiende jaar in: f,In memoriam Giraudoux", voorkomende in de Duitse uitgave van zijn verzamelde werken (1944). Deze uiting is tekenend voor de innerlijke strijd die elke waarachtige kunstenaar te doorworstelen heeft. werkelijke tragische figuur is de pianist Mr Leon, wiens vrouw onge neeslijk ziek is. Hij heeft een ver houding met de jaloerse en hysteri sche celliste, die hem het leven tot een hel maakt. Als hij tenslotte zijn gemoed lucht geeft en zijn ellende uitschreeuwt, krijgt hij de zaal niet mee en amuseert het publiek zich evenzeer met zün leed als met de banaliteiten die eraan voorafgingen. Ook de poging tot zelfmoord van de celliste in het toilet kan de stem ming van het publiek niet doen om slaan, zodat we moeten constateren dat deze nogal wrange schets zijn doel niet geheel en al bereikt heeft. B. H. Klassiek gegeven Anouilh schreef „Medea" in 1946 paar het klassieke gegeven van Euripides. Als wij de door Johan .i&refer ontworpen kostuums tot r*Jtnaatstaf nemen speelt het zich in «en onbepaalde tijd af. Medea. die door tovermiddelen de hartstochte- Ox jijk beminde Jason in staat gesteld beeft het Gulden Vlies te bemach tigen. heeft de afgrijselijkste mis daden begaan om tijdens hun 10- jarige zwerftochten haar aangebeden man tot eer en roem te brengen. Als het scherm opgaat wacht zij met hun beider zoontjes op de terugkomst van haar man. Zij bevinden zich in «JCorinthe. het rijk van koning Kreon. Deze is bereid Jason in Corinthe op Ie nemen en schenkt hem zelfs zijn dochter tot bruid. Medea moet worden uitgewezen. Bij zijn terugkomst in hun kamp I overlaadt Medea Jason met de hef- i|j tigste verwijten; zij besmeurde haar ^ilel met misdaden terwille van hem. In een prachtig geschreven scène II betuigt Jason zijn onvermogen om ^-,et de zo geheel anders geaarde ledea verder te leven. De afgelopen en Jaren hebben hem geleerd, dat >k een leven zonder brandende tetocht en onvervulbare illusies ird ls geleefd te worden. Hij is !et Jong genoeg meer om ongelukkig zijn en aanvaardt het leven in In onvolmaaktheid en ziet voor zich taak de levensomstandigheden verbeteren. Hij verlaat haar Medea's op louter geslachtsdrift 'laseerde liefde slaat om in een niets ontziende haat. Zij doodt reon en zijn dochter door haar irbaarse tovermiddelen. Als Jason terugkeert heeft Medea »k hun beider zonen gedood en leegt zij zelfmoord in de brandende oonwagen. nadat zij hem heeft ezworen dat hij haar. ook nü haar Dod, nimmer zal kunnen vergeten.. Josephine van Gasteren heeft een neeslepende uitbeelding van Medea [egeven, mimisch en plastisch het volmaakte benaderend. Afschrikwek kend in haar vernietigingsdrang. Een opzienbarend bewijs van intense doorleefdheid! Johan Smitz speelde Jason met grote innerlijke overtuiging. Heeft Elise Hoomans, die met bekwaam heid regisseerde, deze figuur opzet telijk zó statisch gehouden tegenover de zeer beweeglijke Medea? Coba Keiling gaf een goede vertolking van de zorgelijke voedster, die aan hot slot toch ook de voorkeur gaf aan een leven met zijn kleine, dagelijkse plichten. Van Wim Hoddes zagen wjj een vermoeide koning Kreon. Te lang Nieuwe Rembrandt le Londen ontdekt (Van onze correspondent te Londen) Bij Sotheby in Londen zal op 12 maart een belangrijke en tot nu toe niet geregistreerde teke ning van Rembrandt ..De fari zeeër en de kastelein" worden geveild. De opbrengst komt ten goede van drie organisaties, o.a. het Britse instituut voor inter nationaal en vergelijkend recht, welke de strijd voerde voor de vrijheid van politieke gevange gen en door godsdienst ver volgden. De pen- en inkttekening. waarin ook wit en brum is verwerkt, was door een advokaat, die onbekend wenst te bluven. in 1951 op een andere vei ling gekocht. Hij was ervan over tuigd dat het een Rembrandt was ondanks het feit dat de handboeken er met van gewagen. Ook Sotheby kwam tot de slotsom dat dit een echte Rembrandt is. Deze nieuwe ontdekking werd bevestigd door de tragi- I grote Rembrandtkenner Otto Be- Schilderij van Cranach gestolen Uit een museum in de Zuidfranse stad Aix-en-Provence is een schil derij gestolen van de 16de eeuwse Duitse meester Lucas Cranach de Oudere. Het doek een portret van een jong meisje is uit de lijst gesne den. Volgens de directie van het museum is het schilderij zo algemeen bekend, dat het moeilijk voor de die ven zal zijn om het kwijt te raken. Men kon de waarde van het doek niet schatten. Advertentie ■■llllllllll I Mo knop VOOT «Mes •vstt en spoeft sn droogt g««t mil zifn ging zuinig met ttroor- vol^/automaat Importeur voor Nederland ELECTROTECHNIEK N.V. AMSTERDAM TEL 020*51111* De erfgenamen van de poj-l-impressionistische schilder Pierre Bonnard cn diens echtgenote hebben na een gerechtelijke strijd van 16 jaar een regeling getroffen de nalatenschap van de schilder, die 'van een reChtbank in Parijs" alle op 20 tot 50 miljoen franken geschat wordt, te verdelen, zo hebben schilderijen erven omdat het testa- advocaten in Parijs bekend gemaakt. wel ijk wordt verworven gemeen schappelijk bezit van man en vrouw. Bij het overlijden van zijn vrouw bezat Bonnard een testament waar bij zij hem alles achterliet. Na zijn dood echter betwistten de erfgena men van mevrouw Bonnard dit tes tament, dat volgens hen vervalst was. Aanvankelijk zouden de twee zusters van Bonnard. Marguerite en Aline Bowers, volgens een uitspraak Bonnard stierf in 1947 op 80-jarige leeftijd. Hij liet ongeveer 600 schil derijen. 400 tekeningen en vijfdui zend waterverfschilderijen achter. Tweederde hiervan gaat naar de erfgenamen van Bonnard. eenderde naar die van zijn vrouw, Maria Boursin, die in 1942 overleed. Ver wacht wordt dat de kunstwerken verkocht zullen worden. Onder de Franse wet is alle eigen dom die na het sluiten van een hu- Na de pauze volgde de komische schets ..Damesorkest nesch, de auteur van de zesdelige waarin wij tijdens en tussen de muzieknummers geconfronteerd wer den met de nogal banale liefdes perikelen van dit derderangs ensem ble. Het was allemaal te onbelangrijk en duurde daardoor te lang. De enige catalogus. catalogus van Rembrandts tekenin gen. Waarschijnlijk is dit. werk in 1647 vervaardigd. De tekening zal worden opgenomen in het binnenkort verschijnende supplement van de ment vervalst was. De ergenamen van Bonnard waren het daar niet mee eens en brachten de zaak voor 1 een rechtbank in Orleans, die in 1959 bepaalde dat de erfenis die tij— I dens het overlijden van mevrouw I Bonnard bestond, met de erfgena- men van haar man moest worden gedeeld. De schilderijen en tekenin gen die daarna waren vervaardigd I behoorden geheel tot de familie van j Bonnard, aldus de uitspraak. Na langdurige waardebepalingen en pro cessen is onlangs tot een compromis besloten. Advertentie (Van onze Weense correspondent) Bij de vertolking ran Molière s "Tartuffe" staat de regisseur altijd voor de centrale vraag, hoe hij het de toeschouwers duidelijk en aannemelijk kan maken dat die goedzak van een Papa Orgon het slachtoffer wordt van de geslepen en huichelachtige Tartuffe. Tot nu toe volgde ook het Weense Burgtheater, waar dit stuk deel I uitmaakt van het vaste repertoire. de dat Tartuffe een man op rijpere leeftijd is die op handigi een zeker gezag uitstraalt en op deze manier de hele familie Orgon tiranniseert, zodat hij zich zelfs tot erfgenaam laat verklaren. >ll 1 man op rijpere leeftijd die er boven- AlMlerS (Itlll anders dien meestal onsmakelijk uitziet, maar een jonge, elegante en char- De nieuwe ensenenng in het Burg- mante oplichter. De regisseur was theater brengt een geheel andere Tar- tot deze nieuwe opvatting gekomen tuffe op de planken, namelijk geen te engageren heeft het Burgtheater een goede greep gedaan, want het be- schikt nu niet alleen over een uitste kende karakterspeler, maar boven dien kreeg het ensemble, dat groten deels een typisch Weense en dus meer romantische inslag vertoonde, nu een nieuwe, meer intellectualistische en I vlijmscherpe nuance. En dat is een verrijking. t- VJ AUTOMATISCH HANDIGE OPEN GREEP Voor de acteur zelf is deze binding an groot voordeel, omdat hij Parijs qanabare oprattinq I hier in W enen bepaalde kwaliteiten J a zelf ontdekte of door anderen ont- mantcr df,kl zac waarvoor Duitse regisseurs geen oog bleken te hebben. Hij be- j looft een van de grote karakterver tolkers in het Burgtheater te worden I en zal wel jaren lang aan deze schouwburg verbonden blijven. Hij heeft namelijk reeds een oud boe- renhuis in de omgeving van Wenen 1 gekocht en leeft en werkt daar als een geraffineerde wijsgeer temidden van mooie oude meubels. AUTOMATISCHE PRECISIE-REGELAAR omdat men Boy Gobert voor de hoofdrol had geëngageerd Deze nog betrekkelijk jonge acteur uit Duits land treedt de laatste tijd veel min der als de geraffineerde fat in Duit se films op en ontwikkelt zich daar voor in de plaats steeds meer tot een vertolker van klassieke karakterrol len. TIJL UILENSPIEGEL! - In Duitsland en verder in Vlaanderen. Noord-Frankrijk. Denemarken en Bohemen het begrip voor zotheid en dwaze streken half hofnar en half geleerde. Er bestaan oneindig veel sagen over hem. de Coster schreef de geweldige Uilenspiegel-roman. Gerhart Hauptmann trachtte hem dramatisch te benaderen en er bestaan niet minder dan 120 kinderboeken, die zich met deze doldrieste harlekijn, die in de 14de eeuw leefde, bezighouden. De Uilen spiegel-mythe heeft in de loop van de eeuwen vele veranderingen ondergaan. Volgens de Noorse versies leefde hij pas in de 17de eeuw. was gedurende enige tijd hofnar van een Zweedse koning, dan van de bisschop van Benevent en stierf tenslotte in Vlaanderen, betreurd door een bevolking die hij altijd voor de gek had gehouden. leppie Nooy 750 maal „Rooie Sien" De Amsterdamse actrice Bep- lie Nooy speelt donderdag a.s. het Centraal Theater te Am sterdam voor de 750ste maal iet het Amsterdams Volkstoneel -Rooie Sien". In alle voorstel ingen heeft Beppie Nooy, de lirectrice van het Volkstoneel, elf de titelrol vervuld. Op 21 januari was het vijf jaar tleden dat het stuk op het reper- »ire kwam. Rooie Sien blijft volle den trekken. Een afscheidstoernee »n een maand, die 15 februari werd fgesloten, bleek onvoldoende. Daar in zal het Volkstoneel na de serie oorstellingen in het Centraal Thea- tr tot 2 maart, opnieuw het land itrekken met het realistische zeden- rama rond Rooie Sien. Eind maart zal de 2e afscheidstoer- Oee worden beëindigd, wat echter niet toekent dat het Volkstoneel het stuk definitief van het repertoire zal Khrappen. Misschien halen we wel duizend Voorstellingen, maar de 750ste voor telling krijgt alvast een feestelijk hrakter. „Dat mag ook wel een keer »ls u bedenkt dat de meeste spelers "u al vijf jaar lang met Rooie Sien koor ons land trekken", aldus Beppie Nooy. Ikonen-expositie in Utrecht Van gistermiddag tot en met 15 'Pril zal in het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht een groot deel '*tl de vermaarde Zwitserse ikonen- tolectie Am berg te zien zijn. Deze '«rzameling is de belangrijkste par ticuliere collectie van Europa. Zy be- •faat uit omstreeks 300 panelen, van Byzantijnse, Italo-Byzantijnse en Russische herkomst. De belangrijkste ikonen uit deze ameling worden in Utrecht ge- seerd. De oudste dateren uit het van de 14e eeuw, de jongste de 19e eeuw. Het is de tweede dat de verzameling Amberg j itserland verlaat. Eerder werd zij Recklinghausen tentoongesteld. Gobert is nu ongeveer twee jaar vast aan het Burgtheater verbon den en trad er o.a. op in „Caligula" k van Camus. Ook in dit stuk bracht - hy iets nieuws, namelijk een jonge, filosoferende, scherp denkende en toch uiterst willekeurige wreedaard, die telkens een vlijmscherp geformu leerde motivering voor zyn steeds wisselende besluiten weet te vinden. Toch schynl deze levensloop legen darisch te zijn. De historici zijn na melijk van mening, dat Tijl Uilen spiegel in Kreitlingen, een kleine plaats in de nabijheid van de stad Iets dergelijks is nu ook met de Wolfenbuttel. geboren werd. in de regie van „Tartuffe" gebeurd. In de stad Schöppenstedt, alsmede in vertolking van Bov Gobert zien we Brunswyk. Uelzen en Celle zijn eerste een jonge, elegante en charmante sterken uithaalde, trektochten naar Vlaanderen en Zweden ondernam en tenslotte in 1350 in Mölln, een stad je dichtbij de Elbe, stierf en begra ven werd. In Mölln gaat nog altijd het verhaal, dat Tfjl Uilenspiegel staande begraven werd Toen de kist in de groeve neerdaalde, brak het voorste touw. De inwoners van Mölln die geloofden dat dit Tijl's laatste streek was. begroeven de schavuit staande in z'n graf. Zodoende hebben zij waarschijnlijk zijn laatst ewens in vervulling doen gaan. want de dwaas had. zoals alom bekend, fi guurlijk bevelen altijd letterlijk op gevat. en ook zo uitgevoerd. Onlangs ontmoetten in verschillen de steden van de Duitse Bondsrepu bliek als ook in Vlaanderen vrien den van Tijl Uilenspiegel elkaar. De belangrijkste „Uilenspiegelsteden" slo ten daarbij een vriendenkring. Zicht baar bewijs van deze vereniging is de door de beroemde Vlaamse beeld houwer Carel Dupont vervaardigde schijnheilige optreden, die niet alleen de oude heer Orgon biologeert, maar die bovendien Elmire. de echtgenote van Orgon. op aanvaardbare manier het hof weet te maken. Ondanks zijn halve priestertoog en zijn sluike haar is deze Tartuffe namelijk heus geen onsmakelijk heerschap, zoals hu in vroegere vertolkingen meestal werd voorgesteld. Vooral ten aanzien van Elmire is deze charmante oplichter veel aannemelijker. Bovendien speelt Gobert zijn rol zo, alsof hij lang zaam en geleideluk zun eigen mo gelijkheden als schijnheilige ontdekt, nameluk als een huichelaar met een zekere charme. Op deze manier wordt het verklaarbaar dat hij zowel een goed gelovige man als ook een ko kette vrouw voor zich weet in te pal men en hun daarna volslagen tiran niseert. Hijzelf is het die ontdekt dat gewetenloosheid een aantrekkelijke vorm kan aannemen, die dan echter op het einde met koele berekening en meedogenloze consequentie iets staal- Uilenspiegelplaquette. die op hetzelf- hards krijgt de tijdstip in de stadhuizen van Kreitlingen en Schöppenstedt. Mölln I f If (yinrrctpi* en in het Vlaamse stadje Danune JCUglUgC gailg&iei werd onthuld. De „afgevaardigden" van de Uilenspiegelsteden bezochten I Zodoende ontpopt hy zich als een elkaar wederzijds en brachten ook jeugdige gangster die zelfs na zijn j een bezoek aan de overige steden ontmaskering nog zun bedriegelijk waar deze nar verbleef en zijn dwa- verworven rechtstitels uitspeelt en die ze streken uithaalde: Luneburg, Cel- 8pen minuut aarzelt om de hele fa- Verhogen uw weerstand speciaal tegen griep en verkoudheid! lAMBOTRAN per flacon van 100 parels vitamine AenO f 3.25 B'} apotheker en drogist le. Lauenburg en Oldenburg. Bij al deze vriendschappelijke be zoeken vierde nipn de verbroedering in de geest van Tyi Uilenspiegel als een ..kleine internationale hond", waarhij de landsgrenzen wegvielen. milie te ruineren. Door Boy Gobert I 100 pare Regeling van verkeer in Melbourne via de radio In de Australische stad Melbourne gaan de omroepstations hun mede werking verlenen om het verkeers probleem op te lossen. Er is een systeem ontwikkeld, dat er van uit gaat dat 43 procent van de Austra lische autobezitters een radio ln hun wagen hebben. In Melbourne rijden ongeveer 400.000 auto's. Drie patrouille-auto's en een Cess na-vliegtuig van de stadspolitie wor den uitgerust met een onderlinge ra- diotelefonische verbinding. Tijdens de spitsuren patrouilleren zij by de be langrijkste verkeersaders en knoop punten en geven het verloop van de verkeersstroom aan de omroepsta tions door. hetgeen de autoradiobe- xitters dus kunnen volgen. Dit levert aanzienlijke tydsbesparing op en helpt ernstige verkeersopstoppingen te vermyden. Het vliegtuig cirkelt op een hoogte van 300 meter, maar mag bij ernstige opstoppingen voor observatie zakken tot 150 meter. Het werkingsbereik van de radioverbinding uit de vliegtuigen bedraagt circa 40 km. Een van de omroepstations staat in verbinding met de wegenwachtstations van de Royal Automobile Club van Victoria voor directe meldingen van opstop pingen. Franse mijnwerkers gaan 48 uur staken De Franse mijnwerkersbonden, aan gesloten bij het C.G.T., hebben een staking van 48 uur uitgeroepen. De staking zal op 1 en 2 maart gehouden worden. Tot staking werd besloten nadat de onderhandelingen over de lonen mislukt waren. Federaal hof tegen eis van neger Greene Een uit drie rechters bestaand Amerikaans federaal hof van beroep in Atlanta heeft gisteren een gerech telijke eis van de neger Greene tot toelating tot de universiteit van Mississippi verworpen Greene wilde evenals James Meredith aan deze universiteit studeren, die voorheen uitsluitend voor blanken toegankelijk was. De rechters hebben nu bepaald dat Greene geen gerechtelijke actie meer kan voeren voordat hij andere mogelijkheden van beroep op de commissie voor toelating van de universiteit heeft uitgeput. De universiteit wilde Greene niet aannemen omdat hy een onvoldoen de vooropleiding zou hebben gehad. Het Uilenspiegclmonument in Molln. Hier werd de dwaze harlekijn in 1350 begraven. „Gouden klanken" voor Roode Kruis Het Comité bijzondere landelijke 1 actie cn buitengewone uitvoeringen j ten bate van instellingen van lief dadigheid heeft zyn uitvoeringen van dit jaar het tiende van zijn bestaan aangeboden aan het Roode Kruis dat 100 jaar geleden werd gesticht. De reeks „gouden klanken voor het Roode Kruis", die ln. oktober 1962 te Amsterdam begon met twee uitvoeringen van Der Messias en die op 20 en 21 februari wordt voortgezet met een tweetal uitvoeringen van werken van Franse meesters onder leiding van de Paryse dirigent Jean Baptiste Marie, zal op 18 en 19 okto ber worden besloten met twee uit voeringen, evenzo in 't Amsterdamse Concertgebouw, van Max Bruchs „Das Lied von der Glocke". Deze laatste „Gouden klanken" zullen ten gehore worden gebracht door het groot-omroepkoor van de Ned. Radio Unie en het Radio Phil- harmonisch Orkest onder leiding van Henk Spruit, met solistische medewerking van F.lisaheth Schwarz kopf (sopraan) Sieglinde Wagner (alt). Anton Dermota (ieno) en Dietrich Fischer-Dieskau, (bas-bari ton). 1 beeldhouwer die erin was geslaagd een roman „Het ongezongen lied" uit Rusland te smokkelen. In 1950 werd de bekende wis- en natuurkundige. Alexander Jessenin- Wolpin. op dezelfde wijze uit de weg geruimd omdat hy anti-communisti sche gedichten had geschreven. Als gevolg van de destalinisatie werd hy vry gelaten en schreef nog meer anti-Sowjet geschriften. Een ervan „Het lenteblad" werd in 1961 door Praeger ln New York gepubli ceerd. De secretaris van het centrale co mité van de Russische communisti sche party. L. Ilitsjew, keerde zich fel tegen de auteur en noemde zun werken „het geraaskal van een zieke geest." Twee vooraanstaande Russische schrijvers die kritiek op hun regime hebben geoefend, zijn onlangs gearresteerd en in een asiel var. psychopaten geplaatst, zo wordt in Parijs vernomen. Het zijn Valeriy Jakowliwitsj Tarsis, wiens boek ..De blauwe fles" verleden iaar in Londen werd gepubliceerd onder het pseudoniem Iwan Va leriy en Valetin Wladiniirowitsj Owetsjkin. een auteur die onlangs kandidaat stond voor een zetel in de Opperste Sowjet. In 1961 slaagde Tarsis er in de ma nuscripten van vijf van zijn werken uit Rusland te smokkelen. Zijn eerste roman was een satire op de Russische maatschappij na Stalin, waarbu hij de huidige leiders genadeloos aan de kaak stelt. Owetsjkin was lid van de redactie van „Novy Mir", een literair maand blad. In zijn verkiezingsredevoeringen viel hij het Russische systeem van collectieve boerderijen aan en eiste een volledige reorganisatie van dit systeem. Anti - communistische Russische zegslieden In Parijs zeiden dat zij i betrouwbare berichten hadden ont- rangen volgens welke Tarsis op 23 augustus jl. in zijn woning te Mos kou werd gearresteerd en naar de Kasjtsjenko psycho - neurologische kliniek was gebracht. Familieleden en vrienden van de auteur hebben tot dusver vergeefs getracht hem vry te krijgen. Owetsjkin, bekend om zijn essavs over het leven op het Russische plat teland. werd „geestesziek" verklaard en in een asiel voor krankzinnigen geplaatst. Volgens de Russische zegslieden zyn dit niet de enige gevallen geweest waarby het communistische regime zich van criticasters ontdeed door deze in krankzinnigengestichten te plaatsen. Andy Rice overleden Andy Rice. Amerikaans schryver van Oostenrukse afkomst, die als tekstschryver met de componist George Gershwin heeft samengewerkt is in Dallas Texas» overleden Hy schreef ook voor fllmmaatschappiien

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 9