PARTIJ VAIN BRANDT
BOEKT GROTE WINST
Vele duizenden wilden
ruine van C. A. zien
SCHADE MAASDAM
CA. EEN MILJOEN
Gekaapt schip nadert
Braziliaanse wateren
CDL'ers verliezen
veertien zetels
Resten gebouw smeulen nog
Nog meer
vorst
Verrassende verkiezingsuitslag in U est-Herlijn
Liberalen terug
in parlement
Conferentie
Borneo
over
WEERBERICHT
Noodlottige
gewoonte"
De Anzoateguilag vannacht
stil: twee houtjes langszij
©uc/ §)Cteuivs
J Opgericht 1 maart
1860
LEIDSCH
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
MAANDAG 18 FEBRUARI 1963
No. 3C883
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 8.25 per kwartaal, f. 2.80 per maand, f. 0.65 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De verkiezingen die gisteren in West-Berlijn zijn gehouden,
hebben een klinkend succes voor de sociaal-democraten opge
leverd. Zij kregen 61,9 procent van de stemmen, ruim negen
procent meer dan in 1958. Hoewel verwacht werd dat de partij
van burgemeester Willy Brandt vooruit zou gaan, heeft deze
enorme stijging de Berlijners wel verrast.
De CDU, die onder leiding van tweede burgemeester Amréhn een
tcherpe verkiezingscampagne tegen Brandt en de zijnen had geroerd,
kreeg een gevoelige nederlaag te slikken: zij ging terug van >7,7 vaar
procent. Meer succes had de liberale FDP. die na een afwezigheid
tan vier jaar weerinhetstadsparlement terugkeert. De communisten
kregen nog minder stemmen dan in 1958.
De officiële verkiezingsuitsla
gen. met tussen haakjes vermeld
01 de cijfers van 1958, zijn:
percentage zetels
61,9 (52,6) 89 (78)
28.9 (37.7) 41 (55)
7.9 (3.8) 10 (-)
1,3 (1.9)(-))
deze verandering in de barometer
stand van invloed zal zijn op de po
litiek van Bonn. kan nog niet worden
gezegd. In politieke kringen gelooft
men echter wel. dat Brandts kansen
als kandidaat voor het kanselierschap
weer zijn gestegen.
Tweede (CDU-burgemeester Am
réhn en de ere-voorzitter van de Ber-
lijnse CDU. Ernst Lemmer, die
Bondsminister voor zaken betreffende
geheel Duitsland is geweest, werden
in hun kiesdistrict niet rechtstreeks
gekozen. Zij werden door twee soci
aal-democraten verslagen.
Willy Brandt toonde zich gister
avond opgetogen over de verkiezings
uitslag. die hij een vertrouwensvotum
noemde voor de politiek, die hij de
laatste jaren samen met de gealli
eerden tegenover de Russen had ge
voerd. Hij beloofde op zijn gebruike
lijke, ietwat pathetische wijze geen
misbruik te zullen maken van de
overweldigende meerderheid, die zijn
partij nu in het parlement bezit.
De verslagen Amrehn gaf als com
mentaar op de uitslag, dat niet zo
zeer de politiek in Berlijn als wel in
vloed van buitenaf de hoofdrol ge
speeld had. Daarmee verwees Am
rehn naar de Spiegel-affaire en an
dere recente gebeurtenissen, die er
niet bepaald toe bij hebben gedragen
dat het vertrouwen in de CDU steeg.
In Berlijn begon gisteren al het
grote raden wat voor regering zou
worden gevormd. Een voortzetting
van de coalitie tussen CDlT en SPD
is goed mogelijk, maar na de scherpe
verkiezingscampagne toch minder ze
ker dan men voorheen aannam. Ook
een SPI)FDP-coalitie zou natuur
lijk mogelijk zijn. En natuurlijk kan
de SPD ook alleen regeren.
Vast staat dat de grote over
winning van de socialisten in de
eerste plaats betekent dat de po
sitie van Willy Brandt nog sterker
is geworden. De door de CDU in
het strijdperk geworpen vraag of
Brandt wel burgemeester van
Berlijn zal blijven in de hele ko
mende regeringsperiode tot 1967,
blijkt op de kiezers weinig invloed
gehad te hebben.
Toch is dit een open vraag. Als in
1965 na de Bondsdagverkiezingen de
socialisten in de Bondsregering ko
men. is het uiteraard goed mogelijk
(Brandt zelf gaf dat gisteravond toe)
dat hij minister in Bonn wordt „Nu
zo lang Bonner politici Berlijnse po
litiek hebben bedreven, wordt het tijd
dat een Berlijner Bonner politiek
gaat maken", aldus Brandt.
In groter verband gezien moet men
de socialistische overwinning wel in
terpreteren als een nieuwe schakel in
de opmars van de SPD in alle deel
staten. zowel als in de Bondsrepubliek
als geheel. Daarnaast vertoont de
CDU. Adenauers partij, een perma
nente achteruitgang. Het is een beeld
dat ook de komende jaren in West-
Duitsland geldig lijkt te zullen blij
ven.
SPD
ACDU
FDP
SED
Politieke waarnemers zien de ver
rassend grote stembuszege van de
5PD na alle strubbelingen rond West-
Berlijn een bevestiging, dat de socia-
listen ook in 1963 hun opwaartse gang
q ioortzetten. Zij beschouwen de ver
kiezingsuitslag echter bovenal als een
rersterking van de positie van Willy
Jrandt. die in de afgelopen weken
regens zijn voornemen om Chroesjts-
iow toen deze in Oost-Berlijn was
- te ontmoeten, heftige kritiek te
:ken heeft gekregen. In hoeverre
PRINSÉS MARIJKE
die vandaag haar verjaardag
viert, heeft zaterdag een delega
tie van de Koninklijke Land
macht ontvangen, die haar als
geschenk een opblaasbare rub
berboot aanbood. De Prinses be
wondert haar verjaarsgeschenk.
De regering van Malakka Ls bereid
om de huidige spanning met Indo
nesië te verminderen en met het oog
daarop deel te nemen aan een ronde
tafelconferentie van Zuidoostaziati-
sche landen over het vraagstuk-
Borneo Dit deelde de premier van
Malakka. Abdoel Rachman, gisteren
in Koeala Loempoer mede. De pre
mier stelde echter de voorwaarde,
dat een onpartijdig land het initiatief
zou nemen tot een dergelijke confe
rentie.
De Maleise Federatie overweegt
intussen de dienstplicht weer in te
voeren met het oog op de houding
van Indonesië tegenover de voorge
stelde vorming van de federatie
Malesië. Dit deelde een regerings
woordvoerder zaterdag in Koeala
Loempoer mede.
Aan Indonesische zijde gaat men
voort met de voorbereiding van een
eventuele agressie: kolonel Soekadio,
stafchef voor operaties, heeft de ver
dediging langs de grens tussen
Indonesisch en Brits Borneo geïn
specteerd om „de staat van paraat
heid" van de Indonesische troepen te
controleren. De socialistische vakcen
trale van Indonesië (Sobsi» heeft
medegedeeld, dat haar ..arbeiders
regimenten". die een militaire trai
ning hebben gehad, klaar staan voor
eventuele gevechten met Malakka.
Eden had lichte
hartaanval
Lord Avon. de vroegere Britse pre
mier Sir Anthony Eden, is vrijdag
avond te Bridgetowh op het eiland
Barbados aangekomen voor een me
dische behandeling, nadat hij dins
dag op zijn landgoed op het eiland
Beiquia een lichte hartaanval had
gehad. De toestand van Lord Avon is
niet verontrustend.
Ijs bij Leiden en
Katwijk
onbetrouwbaar
Vanmorgen om negen uur Is
het boezemgemaal in Katwijk-
aan-Zee in werking gesteld.
Daardoor wordt het ijs in de
wijde omgeving van Leiden en
Katwijk onbetrouwbaar, zo deelt
het Hoogheemraadschap van
Rijnland mee.
'elfs het beetje lichte dooi, waarvan
Limburg en Oost-Brabant zaterdag
even mochten genieten was maar
een heel kort leven beschoren. De
koude lucht hernam resoluut haar
rechten over heel Nederland. En
met die koude zijn we de negende
vorstweek ingegaan.
loven Noord-Duitsland ontstond een
kleine storing, die vergezeld gaat
van een omvangrijk s'neeuwgebied.
Dit laatste heeft zich geleidelijk
ook over onze omgeving uitgebreid.
De sneeuwval is hier in het alge
meen maar licht. Het vliegveld
Eindhoven meldde vanmorgen met
2 cm de grootste hoeveelheid verse
sneeuw.
Een rug van hoge luchtdruk bover.
Zuid-Scandinavië verplaatst zich
langzaam in zuidelijke richting. In
verband hiermee wordt in onze om
geving de kans op opklaringen gro
ter en zal de vorst wat gaan toe
nemen.
in1
an de Oceaan af beweegt zich een
actieve storing naar de Golf van
Biscaje. Ze zal het weer in onze
omgeving niet kunnen hrinvloeden,
maar wel zal waarschijnlijk in de
loop van morgen de wind zuid
oostelijk worden en iets aanwak
keren.
(Van onze A'damse correspondent)
De resten van het eens zo trotse
hoofdkwartier van C. en A. aan het
Damrak in Amsterdam smeulen nog
steeds. Er heerst een ondraaglijke
hitte in het hart van de rokende
ruïne, die een oppervlakte heeft van
circa zeventig bij zeventig meter. In
de nacht van zaterdag op zondag spo
ten zeven waterkanonnen ononder
broken water in de ontoegankelijke
overblijfselen van het confectiema
gazijn. Gisterochtend werd volstaan
met twee stralen water, sinds gister
avond zeven uur is nog slechts een
motorspuit ingeschakeld, die tot van
avond in bedrijf zal zijn.
Het openbaar vervoerbedrijf kon
nauwelijks de drukte verwerken, toen
duizenden en duizenden zaterdag
middag en gisteren naar de binnen
stad trokken om de gevolgen van
deze brand de grootste in de Am
sterdamse binnenstad sindsdien wel
ke in 1929 het Paleis voor Volksvlijt
verwoestte te bekijken.
Ongekend groot was gistermiddag
de belangstelling uit stad en land.
Volgens een schatting van de politie
zijn tussen twee en zeven uur onge
veer 100.000 auto's in twee rijen over
het Damrak gereden, waar veel agen
ten de bestuurders tot doorrijden
maanden. Tot zelfs uit Limburg was
een nieuwsgierige automobilist spe
ciaal naar de hoofdstad gekomen om
het uitgebrande pand te zien. Verder
waren er duizenden wandelaars, die
in vijf tot zeven rijen dik achter de
afzetting op hun gemak naar de ruï
ne van het dameskledingmagazijn
stonden te kijken. Het verkeer in de
binnenstad heeft volkomen in de
knoop gezeten. Vanaf het R.A.I.-ge-
bouw aan de zuidelijke stadsrand tot
aan de Dam zat het vast.
aan de Dam zat het vast. „Krank
zinnig druk", zei een politieman.
Het tramverkeer dat zaterdagmor
gen via de N.Z. Voorburgwal was
omgeleid is gistermiddag weer naar
het Damrak teruggekeerd. De be
stuurders hebben opdracht de trams
zeer langzaam langs de plaets van
de brand te rijden, niet ten gerieve
van de nieuwsgierige passagiers, maar
omdat er nog steeds gevaar voor in
storting van de thans geheel vrij
staande gevel bestaat. Het wegver
keer is alleen in de richting Dam-
Centraalstation vrijgegeven.
Gevel I op
Zaterdagavond, vlak voor het in
vallen der duisternis heeft de brand
weer de gevaarlijk naar voren han
gende geveltop met de daarop prij-
ENKELE OPKLARINGEN
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Half- tot zwaarbewolkt met plaat- i
Wijk wat sneeuw. Overwegend matige
*ind tussen noord en oost. Lichte tot
batige vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
19 FEBRUARI
Zon op: 7.50 uur; onder: 18 00 uur.
Maan op: 4.31 uur; onder: 12.54 u.
Hoogwater te Katwijk te 11.20 uur. j
Laagwater te 6.31 en 19.21 uur.
*it nummer bestaat uit 14 pagina's) 1
Een groep geleerden van naam,
onder wie drie Nobelprijswinnaars,
heeft in SI ckholm gewezen op de
noodzakelijkheid dat het roken offi
cieel wordt erkend als een gevaarlijke
en vaak noodlottige gewoonte. De
groep van 25 geleerden heeft een be
roep op de Zweedse minister van
Binnenlandse Zaken gedaan om
krachtige actie tegen het roken te
gaan voeren.
De groep, onder wie de Nobelprijs
winnaars Svedberg en Tiselius (schei
kunde) en Theorell (geneeskunde)
willen stichting van een „Nationaal
genootschap tegen tabak".
kende pelikaan naar beneden getrok
ken. De gevel aan de zijde van de
Nieuwedijk dreigt in tc storten. Er
is een begin gemaakt met het op
trekken van een dubbele steiger en
een schutting, waarna de gevel steen
voor steen zal worden afgebroken.
De Nieuwedijk is ter plaatse afgeslo
ten voor alle verkeer en voetgangers.
De beide zusters Van der Eden,
die de enige woning in het afge
brande complex bewoonden en die
tijdens de brand onvindbaar waren
blijken bij familie in Noord-Brabant
met vakantie te zijn. De directie van
C. en A. heeft besloten de verkoop
van dames- en kinderconfectie op
beperkte schaal ter hand te nemen
in de herenmodezaak van het con
cern aan de overzijde van de Nieuwe
dijk. De 200 verkoopsters en het uit
150 employées bestaande administra
tieve personeel zijn zaterdagmoren
opgevangen en verzameld in Hotel
Krasnapolskv, waar zij te horen kre
gen. dat zij tot woensdag vrijaf kre
gen. Een deel van de verkoopsters zal
daarna in de herenmodezaak worden
tewerk gesteld. Voor het administra
tief personeel wordt een pand aan
het Rapenburg ingericht, dat voor
lopig het hoofdkantoor van C. en A.
zal worden. Enige maanden geleden
was reeds besloten aan de Weesper-
straat in Amsterdam efcn groot kan
toorgebouw te stichten, waar de cen
trale administratie van C. en A. en
haar buitenlandse dochteronderne
mingen zal worden gehuisvest.
De heer E. Gieskes. directeur van
de eveneens volkomen uitgebrande
hoedenzaak N V. Gieskes, is reeds op
zoek naar een ander pand in de
binnenstad. Hij hoopt zijn personeel
voorlopig onder te brengen in andere
zaken of op wachtgeld te stellen.
garnie
Onzeker
De bevolking van West-Ber
lijn is gisteren ter stembus ge
gaan. Nog onbewust van de
royale overwinning, die voor
hem in het verschiet ligt. brengt
burgemeester Willy Brandt zijn
stem uit.
Het is nog niet bekend of de mo
numentale. solide gebouwde gevel aan
het Damrak de basis zal vormen voor
de herbouw van het kledingmagazijn.
De kans is groot, dat deze om veilig
heidsredenen moet worden afgebro
ken. De grote bouwmeester H P. Ber-
lage bouwde deze gevel in de eerste
jaren van deze eeuw voor de algeme
ne maatschappij van levensverzeke
ring en lijfrente. Hy ontwierp, toen
tevens de beurspassage. die in de
plaats kwam van de Baafjessteeg.
die Damrak met Nieuwedijk verbond.
Aan de achterzijde van het verzeke
ringskantoor had C. en A. toen reeds
een bloeiend kledingmagazijn, dat
zich allengs over het gehele complex
zou uitbreiden naast de Baafjessteeg.
temidden van de winkels van de Am-
I sterdamse lakenkopers openden de
uit het dorpje Mettingen afkomstige
1 broers C. en A. Breniünkmeyer in
I 1894 hun eerste winkeltje, dat de ge
boorte werd van een wereldconcern.
Het was vrijwel op deze zelfde
plaats, dat hier vrijdagnacht om tien
j voor drie de brand uitbrak, die zulk
een catastrofale uitwerking had en
waarvan de oorzaak waarschijnlijk
niet meer kan worden achterhaald.
Pakje ma
een cent duurder
De prijs van margarine is met in
gang van vandaag met een cent per
pakje van 250 gram verhoogd. Naar
de Bond van Nederlandse Margarine-
fabrikanten mededeelt, is deze prijs
verhoging het gevolg van gestegen
grondstof fenprijzen.
(Van een speciale verslaggever)
Een bijzonder zwaar beschadigde
bodem zagen de technici, toen de
„Maasdam" van de Holland-Ameri-
kalijn in het dok van ae Bremerha
ven droog kwam te staan.
In enkele woorden gezegd... aan
bakboordzijde was de bodem over
vrijwel de gehele lengte als een sar
dineblikje opengescheurd. De scheur
verwijdde zich op sommige plaatsen
tot grote gaten en ook aan het ach
terschip was de schade groot. De
schroef was evenmin aan een aan
raking met het wrak ontkomen. Een
van de bladen was zwaar beschadigd.
Ook aan stuurboordzijde vertoonde
de bodem belangrijke beschadigingen.
Globale schatting van de repara
tiekostenéén miljoen gulden.
In Bremen heeft de gebeurtenis
veel beroering gewekt. De dagbla
den houden zich ermee bezig en het
Het gekaapte Venezolaanse I de noordkust van Brazilië, op
vrachtschip „Anzoategui" be- j ongeveer 45 km. ten noorden
vindt zich op het ogenblik voor van het eiland Maraca, dat
ongeveer 220 km. van Frans
Guiana ligt. dus niet ver van
Suriname. Het Amerikaanse mi
nisterie van Defensie deelde
vanochtend mee, dat het schip
vannacht op die plaats gestopt
heeft. Daarop kwamen twee
bootjes langszij, maar het minis
terie kon nog geen inlichtingen
verstrekken over de nationaliteit
van de opvarenden der scheep
jes. Deze mededelingen waren
afkomstig van Amerikaanse
marinevliegtuigen die de „An
zoategui" op verzoek van de
Venezolaanse regering scha
duwen.
gemeentebestuur roert zich ook.
„Men moet nu eens haast maken met
het opruimen van de wrakken in de
Wezermonding", zegt men. „De repu
tatie van Bremen als moderne en
veilige zeehaven staat op het spel.
Geruchten als zou de Duitse Wezer-
loods, die in Rotterdam reeds aan
boord was gekomen, op het moment
van het stoten nog niet in functie
zou zyn geweest, zijn alweer onjuist
gebleken. Gezagvoerder Lagaay be
vond zich op het tijdstip van de bot
sing op de brug met 'wee van zyn
stuurlieden en de Duitse loods en
men mag aannemen, dat deze loods
in functie als adviseur en wegwijzer
toen reeds aanwijzingen heeft gege
ven voor de te volgen route
Afstmul
Dat beide wrakboeien op voldoen
de afstand en aan de juiste zijde
zijn gepasseerd, hebben wij toevallig
zelf kunnen zien uit onze patrijs
poort. Op naar schatting 100 tot 150
meter afstand gleden wij er langs.
Kort daarop volgde de botsing. Of
de boeien door ijsgang van hun
plaats zijn geraakt, zal het onder
zoek moeten uitwijzen. Voor de
schuldvraag is dat van bijzonder
groot belang. Want daarmee hangt
onverbrekelijk samen, wie de kosten
van deze grote reparatie zal moeten
dragen.
Tegenover de bewering, dat de
„Maasdam" niet de nieuwe route ge
volgd heeft, die wat zuidelijker is ge
legen, staat het onloochenbare feit,
dat het vaarwater door het z.g. sche
penkerkhof. dat de „Maasdam" volg-
dp nog steeds in algemeen gebruik
is Op het moment van de botsing
voer een schip vlak voor de „Maas
dam" uit
Het is de Holland-Amerikalyn ge
lukt voorlopig voor de „Maasdam"
een vervangend schip te krijgen. De
..Seven Seas", die thans in Bremer
haven voor de kade ligt en niet in de
vaart zou komen, zal voor een reis in
gereedheid worden gebracht Dit kan
niet geschieden op zo korte termijn,
da! het schip de voor de ..Maasdam"
gedachte eerste reis in de nieuwe
transatlantische verbinding reeds
kan waarnemen. De vooi deze reis
geboekte passagiers zijn overgebracht
naar andere afvaarten. Aangezien
het er naar uitziet, dat de omvang
rijke reparaties aan de Maasdam"
geruime tijd in beslag zullen nemen,
zal ook de volgende afvaart, die op
18 maart was vastgesteld niet door
de „Maasdam" kunnen worden uit
gevoerd. Deze zal nu worden waar
genomen door de .Seven Seas" van
de Europa-Canadalyn De reis van
de „Maasdam" van 16 april zal onge
wijzigd doorgaan.
Ook vliegtuigen van de Braziliaan
se luchtmacht houden de Anzoategui
ln het oog. Het schip volgde gisteren
namelijk een koers, die geleek op die
van de Santa Maria, het schip, dat
twee jaar geleden werd gekaapt.
Volgens onbevestigde berichten in
Washington zouden één en mogelijk
twee Venezolaanse torpedobootjagers
zich naar de „Anzoategui" spoeden
in een poging het schip te pak
ken te krijgen voordat het de
Braziliaanse wateren bereikt. De re
bellen, die zich van het schip hebben
meester gemaakt, kunnen verwach
ten, dat zij in Brazilië asiel krfjgen.
De New York Times schrijft naar
aanleiding van het kapen van de
Anzoategui en de Jongste geweld
daden in Venezuela: „President Be-
tancourt wordt aangevallen en be
dreigd. niet omdat hij een dictator,
tiran, communist of fascist is. In
tegendeel. hy is een voortreffelijk
voorbeeld in Latyns-Amerika van een
democratische linkse figuur en hy is
de geduchtste vyand van het com
munisme. Hy is verre van reactio
nair. Hy heeft een der meest revo
lutionaire regeringen in Latyns-Ame
rika, maar hij voert sociale hervor
mingen uit en brengt economische
ontwikkelingen tot stand met vreed
zame, democratische methoden".
Uit het Leidsch Dagblad van
18 Febr. 1863;
De gemiddelde levensduur
in Frankrijk bedraagt thans
372 jaar. In beschaafde lan
den merkt men overal ver
lenging van den levensduur
op.
De 70-jarige graaf de
Presler vroeg aan een beeld
schone 18-jarige juffrouw
..Mejuffrouw, ik ben stokoud
gij zijt bloedjong, wilt gv
mijne weduwe worden?" Het
meisje zei blozend ,Ja".
